კიკნაველიძე  ევაგრე (ბაკური) დავითის ძე მონაზონი 1958-2022წწ დაკრძ. ვეჯინი (გურჯაანი) ლავრა, მონასტერი სასაფლაოზე

მარცხნივ იეროდიაკონი კიპრიანე მეტრეველი, მონაზონი კიკნაველიძე  ევაგრე (ბაკური) დავითის ძე

კიკნაველიძე ილარიონი ბერი,მარგვეთის და უბისის  ეპარქია, მოსახსენებელი 2008წ. გვ.45 

ბერობის სურვილი ბავშვობაში გაუჩნდა, მონასტერსაც ბავშვობაშივე დაუახლოვდა, მაგრამ პატარა ასაკის გამო, მაშინვე არ მიიღეს. სულიერი მოძღვრის რჩევით, ჯერ სასულიერო სემინარიაში ისწავლა. 14 წელი გაატარა მორჩილებაში. როგორც თავად აღნიშნავს, ჩვეულებრივი ბავშვი იყო, უბრალოდ, დიდი მოწადინება ჰქონდა ლოცვისადმი, უნდოდა სულ ელოცა. ლოცვისას სიხარულს განიცდიდა. მამა ილარიონ კიკნაველიძე, ახლა უკვე, ტაბაკინის წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის ბერია.

ბერი ილარიონი:

– დავიბადე და გავიზარდე ზესტაფონში. ბაღდათის რაიონში, სოფელი ხანი ჩემი დედულეთია. ღვთის წყალობით, განსაცდელის შემდეგ დეიდაჩემი მოექცა და გახდა მართლმადიდებელი და სოფელში დასასვენებლად რომ ჩამოდიოდა, თან ჩამოჰქონდა სასულიერო წიგნები. ერთხელ, დედულეთში ყოფნისას, გამიჩნდა სურვილი, მეც გავცნობოდი იმ წიგნებს და დავიწყე სახარების კითხვა. მაშინ, დაახლოებით, 12–13 წლის ვიქნებოდი. მართალია, ვერ ვიგებდი წაკითხულს, მაგრამ სახარების სიტყვებიდან საოცარ მადლს ვგრძნობდი. მერე, ზესტაფონში რომ უნდა წამოვსულიყავი, დეიდას ვთხოვე, თან გამოეტანებინა სახარების წიგნი, მაგრამ ვერ გამომატანა, რადგან თვითონაც ის ერთი ჰქონდა და მითხრა, ზესტაფონში რომ დავბრუნდებოდი, ტაძარში მივსულიყავი და იქ ვზიარებოდი სულიერებას. მეც, დავბრუნდი თუ არა, მივედი ტაბაკინის მონასტერში, რომელიც ჩვენთან ახლოს მდებარეობდა. მაშინ უკვე იხსნებოდა მონასტერი. მამაოს ზიარება ვთხოვე, მან ჯერ გამომკითხა ვიყავი თუ არა მომზადებული. მერე ვისაუბრეთ, ამიხსნა ყველაფერი, როგორ მოვქცეულიყავი და თან გამომატანა ყველა ის წიგნი, რაც დამწყებ ქრისტიანს სჭირდება. იმ დღიდან გავხდი ეკლესიის მრევლი. მერე ხშირად ავდიოდი მონასტერში, ვუსმენდი მამაოს ქადაგებებს, გამოტანებული წიგნებიც წავიკითხე და მადლობა უფალს, მონასტერში დარჩენის სურვილი გამიჩნდა, მაგრამ რადგან პატარა ასაკის ვიყავი, მაშინვე არ მიმიღეს.

– პატარა ასაკში მშობლები გიშვებდნენ მონასტერში?

– მშობლებს ეუცხოებოდათ ჩემი ეს მისწრაფება, მაგრამ სერიოზული წინააღმდეგობა არ ჰქონიათ, რომც ჰქონოდათ, აზრი მაინც არ ექნებოდა, რადგან მე ეს ცხოვრება გადავწყვიტე და მინდოდა მონაზონი გავმხდარიყავი. მშობლები მერე მოექცნენ, თავიდან მარტო მე დავდიოდი ეკლესიაში.

– როგორი ბავშვი იყავით, თამაში, გართობა გიყვარდათ?

– ჩვეულებრივი ბავშვი ვიყავი, როგორც ყველა, მეც ვთამაშობდი. უბრალოდ, ძალიან მოწადინებული ვიყავი ლოცვისთვის, მინდოდა მელოცა. ლოცვისას ვგრძნობდი, რომ ჩემში სიხარული შემოდიოდა. ყოველთვის ასე ხდება, ეკლესიაში პირველ მიმსვლელს უფალი განუმჟღავნებს გარკვეულ მადლს. შემდეგ, დროთა განმავლობაში ეს მადლი მას ეკარგება, მაგრამ უკვე თვითონ უნდა გაუჩნდეს მისი მოპოვების სურვილი და იღვწოდეს ამისთვის. ასევე, დიდი მნიშვნელობა აქვს, ვის მიანდობ სულიერ ცხოვრებას, ვის ჩააბარებ აღსარებას. მოძღვარმა უნდა მოგცეს სწორი მიმართულება, ბიძგი და მერე თვითონ უნდა შეძლო ამ გზაზე სიარული.

– მონასტერში პირველად როდის დარჩით?

– ეკლესიური ცხოვრება რომ დავიწყე, მონასტერში აღმშენებლობითი სამუშაოები მიმდინარეობდა. სენაკად გაკეთებულ ერთ პატარა ჯიხურში 4 ადამიანი ცხოვრობდა და ვინც მშენებლობაში ეხმარებოდა, ისინიც რჩებოდნენ. მეც ხშირად ავდიოდი და ერთხელაც დამაღამდა, შემომთავაზეს, დავრჩენილიყავი. მართლაც დავრჩი. მორწმუნე, წიგნიერი ადამიანები იყვნენ. მერე სულ იქ მინდოდა ყოფნა, მაგრამ იმ პერიოდში წინამძღვარს მონასტრულ საქმეებზე ხშირად უწევდა გასვლა და რადგან კარგად არ მიცნობდა, მონასტერში დიდი ხნით დარჩენის უფლება არ მქონდა.

– მონასტერში ყველაზე მეტად რამ მიგიზიდათ?

– იქ რაღაცნაირ სიმყუდროვეს, მადლს ვგრძნობდი და ეს მსიამოვნებდა. პირველი მადლი, რაც მაშინ უფალმა მომანიჭა, როგორც ჩანს, ჩემში იმ კეთილ მარცვლად ჩაითესა, რომელმაც შემდეგში აღმოცენება ჰპოვა. მერე უკვე მონასტრის წინამძღვარმა მომცა სწორი მიმართულება. რადგან ჯერ ასაკი არ მქონდა, რომ მონასტერში დავრჩენილიყავი, მირჩია, სასულიერო სემინარიაში ჩაბარება. იმ პერიოდში, ზესტაფონში ჩამოდიოდა ხოლმე პროტოპრესვიტერი გიორგი ზვიადაძე, მაშინ ერისკაცი იყო და იმანაც მითხრა, მე ჩაგაბარებინებ სემინარიაშიო. მართლაც, მადლობა უფალს, ჩავაბარე და 4 წელი ვისწავლე. იქ შევიძინე მეგობრები და ახლა, როცა თბილისში ჩამოვდივარ, მოვინახულებ ხოლმე. ძალიან გვიხარია ერთმანეთთან შეხვედრა. აკადემიაშიც მინდოდა სწავლის გაგრძელება, მაგრამ ვერ ჩავაბარე, ქართულ წერაში ვერ დაგავროვე საჭირო ქულები. საპატრიარქოშიც ვცხოვრობდი, ვემზადებოდი, მინდოდა სწავლის გაგრძელება, მაგრამ მერე სხვანაირად წარიმართა ჩემი ცხოვრება. ერთი პერიოდი ხაშმის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის მონასტერში მომიწია ყოფნა, მარანი რომ გაიხსნა, მაშინ.

– სწავლის პერიოდში, თბილისში ყოფნისას, კვლავ გქონდათ ბერობის სურვილი თუ გიფიქრიათ ოჯახის შექმნაზეც?

– კი, სულ მქონდა ბერობის სურვილი. შესაძლებელია, ყოფილიყო საცდური, მაგრამ ეს არ იყო ხანგრძლივი. შესაძლოა, ვინმე მომწონებოდა, მაგრამ ის უფრო მეტად გატაცება იყო, ვიდრე ნამდვილი გრძნობა. მე ასე დავინახე, რომ ჩემი სულიერი ცხოვრებისთვის უმჯობესი იყო მონასტერში ყოფნა. მოძღვარმაც ასე მირჩია. დაახლოებით, 14 წელიწადი, აქედან 2–3 წელი კაბოსანი მორჩილი ვიყავი. უკვე მეოთხე წელიწადი დაიწყო, რაც ბერად აღვიკვეცე ტაბაკინის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტერში, წმ. გრიგოლ ხანძთელის ხსენების დღეს.

– ბერად აღკვეცის დღე და მაშინდელი განცდები როგორ გახსოვთ?

– ბერად აღკვეცის დღე იყო განსაკუთრებული, ძალიან მნიშვნელოვანი ჩემს ცხოვრებაში. აქ იყო სულიერი განცდა, სიხარული, ისეთი სიყვარული, რომელსაც ადამიანი ენით ვერ გადმოსცემს. ამ დროს ბერი განსაკუთრებულ მდგომარეობაში იმყოფება და ამიტომაც არის, რომ დიდი ლოცვის მადლი აქვს ახლად აღკვეცილ ბერს. მისი ლოცვა უფრო ძლიერია. ეს გრძნობა და სიყვარული ჭეშმარიტია მაშინ, როცა ბერი თავის გულში ჩაიხედავს. ანუ იფიქრებს გულის განწმენდასა და მიწიერი ვნებების აღმოფხვრაზე.

– ახლა, მონასტერში თქვენი მორჩილება რა არის?

– ჩვენი მონასტერი ისევ აღმშენებლობით პროცესშია. ამიტომ განსაკუთრებული ტიპიკონი აქ გვაქვს. დილით 6–ზე ვდგებით და 7–ის ნახევარზე ცისკრის ლოცვას ვიწყებთ. ლოცვის დასრულების შემდეგ, მთელი დღის განმავლობაში, საღამოს 8 საათამდე, ყოველი ჩვენგანი ვაკეთებთ იმ საქმეს, რაც კი წინამძღვრის მიერ გვავალია. პირადად ჩემი მორჩილებაა ძაღლებისა და ფუტკრის მოვლა. მოგეხსენებათ, ჩვენს მონასტერს ჰყავს კავკასიური ნაგაზები. მონასტერში სულ 5–ნი ვართ – 3 ბერი და 2 მორჩილი.

– მამა ილარიონ, მონასტრის წევრებთან თანაშეწყობა რთული არ არის? ისინი ხომ სხვადასხვა ოჯახებიდან არიან მოსულნი.

– რა თქმა უნდა, ცოტა რთულია, მაგრამ წინამძღვარი აბალანსებს იქ ყველაფერს. დიდ მონასტრებში, სადაც საძმოს წევრები ცალ–ცალკე სენაკებში ცხოვრობენ, ერთმანეთს უფრო კარგად უგებენ. როცა ყველანი ერთად ვართ, ცოტა უფრო რთულია ურთიერთობის დაბალანსება, ხანდახან არის, რომ რომელიმე ჩვენგანი არ არის ხასიათზე, შესაძლოა, კონფლიქტური სიტუაციებიც იყოს, თუმცა, მთლიანობაში ჩვენი მონასტერი ერთი დიდი ოჯახივითაა.

– მაინც რა ისწავლეთ მონაზვნობაში?

– მონაზვნობაში მე ცხოვრება ვისწავლე. მონაზვნისთვის ცხოვრება ცხონებაზე ფიქრია, რაც ნამდვილად გვასწავლა მონასტერმა. ნებისმიერი საქმის ჟამს მონაზონი ამაზე უნდა ფიქრობდეს, თუმცა, იმხელა სულიერება ჯერ არ გვაქვს, ყოველ წუთს ეს ფიქრი გვქონდეს, მაგრამ ვიღწვით, რომ ამ დგომარეობაში აღმოვჩნდეთ.

– მამაო, სულ მონატერში ყოფნა მოსაბეზრებელი არ არის? ერთფეროვნების განცდა არ შემოდის?

– კი, არის ხოლმე ჩავარდნები, მაგრამ თუ ადამიანი მონასტერში სწორი სულიერი ცხოვრებით ცხოვრობს, მის სულში კი შემოდის ერთფეროვნების განცდა, მაგრამ ის იმდენად სხვა მიზნისკენ არის მილტოლვილი, რომ მოწყინების მომენტი უკვე მეორეხარისხოვანი ხდება და ამგვარ განწყობას ყურადღებას არ აქცევს. მონასტრის წევრს კი, რომელიც, სამწუხაროდ, არასწორ სულიერ გზაზე დგას, აუცილებლად მოეწყინება და ადრე თუ გვიან მონასტერსაც დატოვებს, რადგან მისთვის იქ ყოფნა აუტანელი გახდება. თუკი ადამიანს უფლის სიყვარული გაგაჩნია, მაშინ მორჩილებასაც ასრულებ და ემორჩილები კიდეც წინამძღვარს.

– ოჯახის წევრებს ნახულობთ ხოლმე?

– როცა დედას მოვენატრები, ან მე მომენატრებიან ოჯახის წევრები, ჩავდივარ და ვნახულობ. ჩემი ძმა ჩვენი მონასტრის მრევლია და ხშირად ამოდის ხოლმე.

– მონასტრიდან ხშირად გამოდიხართ?

– მონასტრიდან გამოვდივარ მაშინ, როცა აუცილებელი საქმე მოითხოვს.

– თავისუფალი ცხოვრება, ნებაზე ყოფნა არასდროს მოგნატრებიათ?

– მონასტერში ცხოვრება ნიშნავს იმას, რომ შენი ნებით ხარ პატიმარი. ამ ნაბიჯს ნებით დგამ იმიტომ, რომ გსურს ამქვეყანაზე იყო პატიმარი, ემსახურო უფალს, დაიცვა და აღასრულო მისი მცნებები. განიწმინდო შენი სულიერი, მიწიერი მდგომარეობა და ამაში მე ხელს მიწყობს ნებაყოფლობითი პატიმრობა, ანუ იმ ჩარჩოებში მოქცევა, რასაც 4 მუხლისგან შემდგარი ბერობის აღთქმა ჰქვია, მორჩილება წინამძღვრისა და ძმათა, ქალწულების დაცვა, შეურაცხყოფის კეთილად დათმენა და მონასტრიდან არ გასვლა.

– მონაზვნები უფრო მეტად რას ლოცულობთ, მამაო?

– საერთოდ, ბერის ლოცვა არის იესოს ლოცვა. მას ისიქასტურ ლოცვას უწოდებენ. ეს არის ღრმა ლოცვა, რომელსაც თავისებური სწავლა სჭირდება. ამ ლოცვისას ადამიანს გონება გულში ჩაყავს, გარკვეული ხნის განმავლობაში იქ ამყოფებს. ამ დროს გონებით გულში იესოს სახელის მოხსენიებით, ადამიანისგან არაწმინდა ვნებანი განიდევნებიან და იგი სულიერად მაღლდება.

– მამაო, ახლა თბილისში 3 დღით იმყოფებით... აქაური გარემო სულზე როგორ მოქმედებს?

– 3 დღე რომ ვიარო ქალაქში, უარყოფითად არაფერი მოქმედებს, ასე ვთქვათ, ტვინი მაქვს გათიშული. მაგრამ ამ 3 დღის შემდეგ, უკვე, როგორც ჩვეულებრივ ადამიანში, იწყება ბრძოლა. მეორე მომენტია კიდევ ის, რომ ნანახი და განცდილი დიდხანს არ უნდა გააჩეროს ადამიანმა გონებაში.

– მამაო, მონასტერში რა გახარებთ ხოლმე?

– ჩვეულებრივ, რაც ნებისმიერ მოკვდავს გაუხარდება, ის გამიხარდება მეც. თუნდაც კარგი მეგობრის სტუმრობა. სიხარულის სულიერ განცდაზე ვერ ვისაუბრებ, რადგან ჯერ ეს განცდა არ მქონია. ბერს, ეს განცდა რომ მოიპოვოს, მუდმივი ბრძოლა და დიდი გზის გავლა სჭირდება.

– მამაო, როგორც აღნიშნეთ, მეოთხე წელია, რაც ბერულ ღვაწლში იმყოფებით. რამდენად გააცნობიერეთ მონაზვნობის არსი?

– ბოლომდე ამას ვერ გააცნობიერებ. ბერი მიღწეული მდგომარეობით არ უნდა დაკმაყოფილდეს, ის უნდა ვითარდებოდეს ეტაპობრივად, საფეხურებრივად. წმინდა იოანე კლემაქსს (კიბისაღმწერელი) დაწერილი აქვს წიგნი, სადაც აღწერილია, თუ როგორ უნდა განვლოს ბერმა ეს საფეხურები, რომ ამაღლდეს მიწიერ მდგომარეობაზე. მონაზვნის ცხოვრება მეტი კი არაფერია. ის მუდმივად განვითარებადი, სულიერებისკენ მისწრაფებული უნდა იყოს და მოშურნეობა გამოიჩინოს უფლის სამსახურში.

ეფემია წიკლაური, ჟურნალი გუმბათი N 25

კიკნაველიძე ანტონი მღვდელი, დაბ. 1975წ. ღვთისმშობლის შობის სახელობის (მეტეხის) ტაძრის მღვდელმსახური