2 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.4

ხელდასხმა

21 დეკემბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ ანდრია ჯაღმაიძეს. მღვდელი ანდრია წმინდა მიქაელ ტვერელის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

21 დეკემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დიაკვნად აკურთხა შიომღვიმის მონასტრის ბერი ევაგრე (კვიმსაძე).

***

28 დეკემბერს ცაგერის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ცაგერისა და ლენტეხის ეპისკოპოსმა სტეფანემ (კალაიჯიშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი ბერ-დიაკონ დავითს (გაბიძაშვილი).

***

28 დეკემბერს სოფელ პატარძეულის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის მამათა მონასტერში ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა ბერი ათანასე (კარანაძე).

***

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ს ბრძანებით 2009 წლის 15 იანვრიდან:

 ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის (ნუცუბიძის პლატოზე) წინამძღვარი, საქართველოს შეიარაღებულ ძალებთან ურთიერთობის განყოფილების თავმჯდომარე, დეკანოზი დავით ლონდარიძე დაინიშნოს თავდაცვის სამინისტროს ტერიტორიაზე არსებული წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად; თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის (ზოოვეტის ინსტიტუტის მახლობლად) წინამძღვარი, მღვდელი მოსე (ავთანდილ) ჭელიძე დაინიშნოს თავდაცვის ეროვნულ აკადემიაში სულიერ მოძღვრად; ბოლნისის ეპარქიის მღვდელმსახური, მღვდელი დავით მესხი დაინიშნა კოჯრის რეზერვისტთა მოიმზადების 1 ბაზაზე სულიერ მოძღვრად და კოჯრის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად; რუის-ურბნისის ეპარქიის მღვდელმსახური, არქიმანდრიტი გაბრიელი (გელა იმედაშვილი) დაინიშნოს გორის I სამხედრო ქვეითი ბრიგადის სულიერ მოძღვრად; სამთავისისა და გორის ეპარქიის მღვდელმსახური, მღვდელი თევდორე (ზურაბ) სულუაშვილი დაინიშნოს ვაშლიჯვრის სპეციალური ოპერაციების დაჯგუფებაში სულიერ მოძღვრად და ვაშლიჯვრის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად;

2-1 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.19

მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია)

მღვდელმონაზონი ტიხონი- ერისკაცობაში პროკოფი ბულია XIX საუკუნის II ნახევარში სამეგრელოში, გლეხის ოჯახში დაიბადა. სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ არ არის გარკვეული, თუ სად მიიღო მან საეკლესიო განათლება და რომელ მონასტერში დაიწყო თავისი ბერული მოღვაწეობა. ცნობილია, რომ 1921 წელს იგი მამა ანდრიასთან (გობეჩია) ერთად წარჩეს მთავარანგელოზთა სახელობის მონასტერში მოღვაწეობდა, რომლის დახურვის შემდეგ საცხოვრებლად სოფელ ბაშში გადასულა. საბედნიეროდ, სამეგრელოში, ძველი თაობის წარ- მომადგენლებში, შემორჩენილია ზეპირი მოგონებები ტიხონზე, სადაც აღწერილია მისი მოღვაწეობის ბოლო პერიოდი. გთავაზობთ ერთ-ერთ ასეთ მოგონებას, რომელიც ქალბატონმა ნინო ფიფიამ მოგვითხრო: „ძველად ქართველებს უთქვამთ, რომ ყოველი ადამიანი უზარმაზარი კარიბჭეა, რომელსაც მხოლოდ ერთი პატარა გასაღები აღებსო. ამბობდა ამას ქართველი და ყოველთვის იმას ცდილობდა, რომ ეს კარიბჭე რწმენის, იმედისა და სიყვარულის გასაღებით გაეღო და ახერხებდა კიდეც. ამას ცდილობდა მაშინაც, როდესაც ათეისტურმა წყობამ აღზევების ხანას მიაღწია, დაიხურა ეკლესია-მონასტრები, იდევნებოდა წინაპართაგან დანერგილი ქრისტიანული სული და ზნეობა. სწორედ, ასეთ დროს გამოჩნდა, „ვითარცა მოტყინარი ვარსკვლავი“, მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია). ბერი ტიხონი იყო სულიერი მამა, ახალგაზრდობის გამოცდილი მრჩეველ-დამრიგებელი. მისი სახით წარმოგვიდგება მრავალფეროვანი მორალური და სულიერი თვისებებით დაჯილდოებული სრულყოფილი პიროვნება. მამა ტიხონის განსაკუთრებული ნიჭი ქრისტეს და ადამიანების უსაზღვრო სიყვარული იყო. ის გამუდმებით ადიდებდა ღმერთს, მასში ქრისტესადმი გამოუთქმელი, უსაზღვრო სიყვარული იყო დავანებული. მისი სამოძღვრო საქმიანობის ძირითადი საშუალება შემწყნარებლობა, მღვიძარება და მოუკლებელი ლოცვა იყო. მამაჩემი, მიხეილ ჩაგუს ძე ფიფია ღრმადმორწმუნე და ღვთისმოშიში ადამიანი იყო. მას ცალკე სალოცავი ოთახი და საეკლესიო წიგნები ჰქონდა, ჰქონდა ხატები და თითქმის მთელ დღეებს ლოცვასა და ღვთისვედრებაში ატარებდა. აინტერესებდა რელიგიასთან დაკავშირებული საკითხები. ის ცდილობდა, ბევრ ღვთისმორწმუნე ადამიანს დაახლოებოდა და ბევრიც ღვთის სჯულზე მოექცია. მოგეხსენებათ, ეს პერიოდი იყო კომუნისტების აღზევების ხანა, ამ დროს ღვთის სახელიც არ იხსენიებოდა, ინგრეოდა ეკლესიები, იბილწებოდა ხატები, იდევნებოდნენ საეკლესიო პირები და, დროის შესაბამისად, მორწმუნე ადამიანებიც კანტი-კუნტად იყვნენ. მე მაშინ ალბათ მეხუთე ან მეექვსე კლასში ვიქნებოდი, 1941-42 წლები, ომის პერიოდი იყო, როცა მამაჩემი სოფელ ბაშში მცხოვრებ ბერთან საზიარებლად ფეხით დადიოდა და ყოველი მარხვის დამთავრების შემდეგ მე, ჩემი და მარიამი და დედაჩემი დავყავდით. თავიდან მამაჩემი მარტო დადიოდა, ხოლო შემდეგ ჩვენც დავიწყეთ სიარული საზიარებლად. გზად ტყე გვქონდა გასავლელი, ვცდი-ლობდით, როგორმე შეუმჩნევლად გვევლო, რომ ვინმე ურწმუნოს არ შევემჩნიეთ და არ დავესმინეთ (მამაჩემი იმ ხანებში პედაგოგად მუშაობდა). მახსოვს, ერთხელ მოხუცი კაცი შეგვხვდა და დედაჩემს შიშით ვუთხარი: „ვაი, დედი, კაცი—მეთქი“. დედაჩემმა კი ხუმრობით მითხრა: „ნუ გეშინია, მოხუცია და კარგად ვერ ხედავსო“. პასუხად კი იმ კაცმა გვითხრა: „ძალიან კარგად ვხედავო“. მაშინ 11-12 წლის ბავშვისათვის მართლაც რომ საკვირველი იყო მამა ტიხონი მთელი თავისი ცხოვ-..

2-2 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.20

მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია)(დასასრული)

... რების წესით. ეს საშუალო ტანის, წარმოსადეგი, განსწავლული და ღვთის მადლით შემკული მოხუცი ცხოვრობდა წნელით შეღობილ ფაცხაში, რომლის კედლები ტალახით იყო შელესილი და იატაკის ნაცვლად მიწაყრილი ჰქონდა, სახურავი კი — ისლისაგან იყო გაკეთებული. გარედან ბერის ადგილსამყოფელი ეკლით იყო დაფარული და შესასვლელ კარზე ურდული ჰქონდა, რომლის გაღება მხოლოდ მას შეეძლო შიგნიდან. ეზოში მოყავდა სიმინდი, ლობიო, ჰქონდა თავის ხელით გადამყნობილი ხეხილის ხეები. თავისუფალ დროს სულ მუშაობდა და თავისი ნამუშაკევით უხვად გასცემდა მოწყალებას. ოთახში ხატებისა და საეკლესიო ნივთების გარდა, საწოლი და ტაბაკი (სატრაპეზო მაგიდა) ედგა, რათა მოსულთ გამასპინძლებოდა. ბერის მუდმივი ასკეზი, თავის დამდაბლება, მორჩილება თვითშემეცნების საწინდარი იყო, ამიტომაც გასცემდა ასე უხვად სიყვარულს სულიერ შვილებში. მამა ტიხონს ეშმაკი განსაცდელსაც ხშირად უვლენდა. ერთხელ, მახსოვს, საზიარებლად რომ მივედით, მაშინ გვითხრა, ეშმაკის სახით ქალი ყოველდღე მეცხადებოდა და მეძახდა, მაგრამ მე ამ ცდუნების დაძლევა ღვთის შემწეობითა და ლოცვით შევძელიო. ალბათ ბევრი ჩვენთვის უცნობი საცდური თუ განსაცდელი ევლინებოდა ღვთის სამსახურში მყოფ ბერს, მაგრამ თავისი რწმენითა და რუდუნებით ყოველგვარ ბოროტებას ძლევდა. დამაშვრალი მხცოვანი მამა, სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში დასნეულდა, ლოგინად ჩავარდა და სხეული დაუწყლულდა. მის მოსავლელად დადიოდნენ დედა ფოტინე და დედა აკეფსიმა. ერთი წლის შემდეგ მისი სული უფალმა მიიბარა. იმ დღეს კიდევ ერთხელ მოვიყარეთ მუხლი მისი წმინდა გვამის წინაშე და, გვწამს რომ განწმენდილი სულით, ანგელოზების თანხლებით დაიმკვიდრა ცათა სასუფეველი“.

3 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.3

ბერად აღკვეცა

3 იანვარს ყოვლადწმიდა სამების საპატრიარქო ტაძარში არქიმანდრიტმა ადამმა (ახალაძემ) ბერად აღკვეცა მორჩილი ბესარიონი (ვეკუა) და უწოდა სახელი იაკობი.

3-1 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.18

საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში

1891 წლის იანვრამდე საფარის მონასტერი ირიცხებოდა საფარის სამრევლოს შტატის ეკლესიად და ზედ იყო მიწერილი ოთხი სოფლის — მუსხის, ანდრიაწმიდის, ღრელისა და ტობის ეკლესიები თავის სამრევლოებით. მუსხში ირიცხებოდა 35 კომლი, ანდრიაწმიდაში — 25, ღრელში 15 და ტობში — 5. ხსენებულ სოფლებში, მიუხედავად მცხოვრებთა რიცხვისა, აშენებულია ეკლესიები, ტურფად შემკული მრევლთაგანვე. საქართველოს ეგზარქოსად მყოფმა პალადიმ (რაევი) იხილა რა მშვენიერება მუსხის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიისა, მოისურვა მისი სამრევლოდ გადაქცევა, ხოლო საფარის ტაძრისა — მონასტრად. 1891 წლის 12 თებერვალს საფარის მონასტერში განამწესეს ქართველი, ზედაზნის მონასტრის საძმოს წევრი, მღვდელ-მონაზონი ათანასე (ზურაბაშვილი) სამი მორჩილით. აქ მას დახვდა მოხუცი ბერი ქრისტესია (სამადალაშვილი). ამავე წლის 18 სექტემბერს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიის მედავითნე პეტრე ფაფერაშვილი ბერად აღიკვეცა და სახელად პახუმი ეწოდა. 29 სექტემბერს დიაკვნად აკურთხეს, ხოლო 1 ოქტომბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი. მღვდელ-მონაზონი ათანასე — ერისკაცობაში ალექსანდრე მიხეილის ძე ზურაბაშვილი 1856 წელს, გლეხის ოჯახში დაიბადა. წერა-კითხვა, წმინდა წერილი, გალობა  და საეკლესიო ტიბიკონი მარტყოფის მონასტერში ისწავლა. 1880 წლის 11 ივნისს ამავე მონასტრის მორჩილად განამწესეს. 1885 წლის 15 დეკემბერს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში ბერად აღკვეცეს და სახელად ათანასე უწოდეს. 1886 წლის 2 თებერვალს დიაკვნად აკურთხეს. 1888 წლის 1 მაისს მღვდლად დაასხეს ხელი და ზედაზენის მონასტერში განამწესეს. 1889 წლის 15 მაისს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1891 წლის 12 თებერვალს საფარის მონასტერში გადაიყვანეს. 1892 წლის 17 ნოემბერს ქვათახევის მონასტერში განამწესეს და ხაზინადრად დაინიშნა. 1899 წლის 18 ივნისს გათავისუფლდა ხაზინადრის თანამდებობიდან. 1899 წლის 6 სექტემბერს ალავერდის მონასტერში განამწესეს. 1900 წლის 10 იანვარს გარეჯის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის მონასტერში გადაიყვანეს და ხაზინადრად დაინიშნა. 1902 წლის 6 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. 1905 წლის 15 ივნისს ხირსის მონასტერში განამწესეს და პერიოდულად ბოდბის დედათა მონასტერში წირვა-ლოცვის შესრულება დაევალა. 1914 წლის 16 დეკემბერს ბეთანიის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. 1915 წლის ნოემბერში გაათავისუფლეს წინამძღვრობიდან. მამა ათანასე დროებით თბილისში დასახლდა. 1916 წლის 11 მარტს იგი ქოლერით გარდაიცვალა. დაასაფლავეს ნათლუღის წმინდა ბარბარეს სახელობის სამხედრო სასაფლაოზე. მღვდელ-მონაზონი პახუმი — ერისკაცობაში პეტრე სვიმონის ძე ფაფერაშვილი 1837 წელს ქ. ახალციხეში დაიბადა. წერა-კითხვა, წმინდა წერილი, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი თავის მოძღვართან ისწავლა. 1855 წლის 15 ნოემბერს საფარის წმინდა საბას სახელობის ეკლესიაში უშტატო მედავითნედ განამწესეს. 1865 წლის 18 აგვისტოს შტატში დაინიშნა. 1881 წლის 14 თებერვალს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს. მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ ბერად შედგომა გადაწყვიტა. 1891 წლის 18 სექტემბერს საფარის მონასტერში ბერად აღკვეცეს და სახელად პახუმი უწოდეს. ამავე წლის 29 სექტემბერს დიაკვნად აკურთხეს, 1 ოქტომბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი და საფარის მონასტრის ხაზინადრად დაინიშნა. 1893 წლის 1 ოქტომბერს საქართველოს ეგზარ ქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) მონასტერი მოინახულა და მამა პახუმი საგვერდულით დააჯილდოვა. XX ს-ის დასაწყისში იგი ბორჯომის რაიონის ტიმოთესუბნის მონასტერში დამკვიდრდა და სიცოცხლის ბოლომდე იქ მოღვაწეობდა. მამა პახუმის დაუღალავი შრომით არაერთი თაობა აღიზარდა — მან მონასტერთან დაარსა სამრევლო-საეკლესიო სკოლა, სადაც მახლობელი სოფლების ბავშვებს თავადვე ასწავლიდა საღმრთო სჯულსა და ქართულ წერა-კითხვა-გალობას. იგი თავისი უბრალოებითა და ჭეშმარიტი ბერული ღვაწლით საყოველთაო სიყვარულსა და პატივისცემას იმსახურებდა. 1914 წლის 6 მაისს ეკლესიაში ერთგული მოღვაწეობისათვის სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. მამა პახუმი 1925 წელს ღრმად მოხუცებული გარდაიცვალა. დაკრძალულია ტიმოთესუბნის მონასტრის ეზოში. ქართველი ბერები მხოლოდ ორი წლის განმავლობაში მოღვაწეობდნენ საფარის მონასტერში. 1892 წლის 30 მაისს ჯერ მამა ქრისტესია გარდაიცვალა, ხოლო ამავე წლის 17 ნოემბერს მამა ათანასე ქვათახევის მონასტერში გადაიყვანეს. 1893 წლის დასაწყისისთვის მხოლოდ მამა პახუმი დარ-ჩა მონასტერში. ამავე წელს რუსეთიდან გამოგზავნეს არქიმანდრიტი პაისი, რუსი მღვდელ-მონაზვნებითა და მორჩილებით, რომელთა რიცხვი დღითი-დღე მატულობდა და XX საუკუნის 10-იან წლებში 50 კაცს გადააჭარბა. 1894 წელს გაზეთ„ივერიაში“ უცნობი ავტორის მიერ და-.........

3-2 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.19

საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში (გაგრძელება)

... იბეჭდა სტატია „საფარის მონასტერი“, სადაც აღწერილია მონასტრის მაშინდელი მდგომარეობა. „საფარის მონასტრის გალავანში ძველთაგანვე აშენებული იყო თორმეტი ეკლესია. მათ შორის ერთი ყველაზე დიდი და ტურფა, წმინდა საბა განწმენდელის სახელზეა ნაკურთხი. ამ ტაძარში დღემდე იწირება, ხოლო დანარჩენნი გაუქმებულნი არიან. მიძინების ეკლესიაში დღეს ბერებისაგან გამართულია სახელოსნო დურგლების მოწყობილობა. მუშაობენ რამდენიმე ანაფორიანი მორჩილნი. ერთ პატარა ეკლესიაში ცხოვრობს ჩექმების მკერავი ანაფორიანი მორჩილი. წმიდა გიორგის ეგვტერში ცხოვრობენ მორჩილნი. იოანე ნათლისმცემლის ეკლესიაში ცხოვრობს თუნუქის ხელოსანი და აკეთებს ღუმელ-ფეჩებს, ვედროებს და სხვა. ამასთანავე იმყოფება შვილი ამ ხელოსნისა, რომელიც საებო მკითხველი და მგალობელი მორჩილია. წმიდა სტეფანეს ეკლესიაში ცხოვრობს პირველი მგალობელ-დიაკონი. წმინდა მარინეს ეკლესიაში არის კანცელარიის განყოფილება და შიგვე ცხოვრობს მდივანი, მანტიის მქონე მონაზონი. ერთი ძველი ოთახი გადაუქცევიათ სახელოსნოდ და მუშაობენ საკერავი მანქანით. ძველი და საძირკვლამდე გაოხრებული ათაბაგების სადგომი გადაუკეთებიათ სენაკად და ცხოვრობენ შიგ ერთი ქართველი მორჩილი — მეგრელი მღვდლის შვილი და ერთიც ანაფორიანი რუსი მორჩილი. ერთ გამოქვაბულ კლდეში ცხოვრობს ანაფორიანი ფერშალი თავის პატარა აფთიაქითა და მასთანვე ორნიც სხვანი. სამრეკლოს ზემოთ ცხოვრობს მეორე მგალობელ-დიაკონი. გაუკეთებიათ აგრეთვე თავიანთი შრომითა ერთი დიდი შენობა და გაუყვიათ ორ ნაწილად, ერთი მათგანი არის კანცელარიის განყოფილებად, ხოლო მეორეში არის დიდი პურის საცხობი ფურნე და იქვე ცხოვრობენ რამდენიმენი. გალავანში არის სამი ანკარა წყარო. ამათში ერთს უხსოვარ დროიდგან უწოდებენ ბერების წყაროს. ამ წყაროს ახლო ო ერთი გრძელი ქვითკირის ბუნი მიწაში. რადგან ეს ბუნი უვა-ყორით და მიწა-ნაგვით იყო სავსე, ამიტომ ამოუწმენდიათ და გამოჩენილა ერთი განყოფილება, რომელშიაც დღეს ცხოვრობენ ბერები. ამავე ბერების წყაროსთან ერთი ხევი არის, რომლის მაღლა შეყოლებაზედ ტყეში წყაროა და ეწოდება ანკარა, ანუ მაკარის წყარო, ამ წყაროზედ დაახლოებით კლდეში გაუკეთებიათ ბუნი, რომელსაც აგრეთვე უწოდებენ მაკარის ბუნს და ცხოვრობს შიგ ერთი მესეფისკვერე ანაფორიანი მორჩილი. წმინდა გიორგის ეგვტერის გვერდზე ხევში იყო ერთი დიდი დანგრეული შენობის ალაგი. იგი გაუკეთებიათ სანოვაგე-სალეველის შესანახად, როგორც მაგალითად წნილისა, ხახვისა, კარტოფილისა, ჭარხლისა და სხვა. ერთ მოზრდილ სახლში არის საზოგადო ტრაპეზი და სამზარეულო, რომელშიაც ცხოვრობენ მზარეულნი მორჩილნი. გაუკეთებიათ აგრეთვე მშვენიერი გომური საჯინიბო და ინახავენ შიგ ერთ ცხენს, რომელიც ახალციხეში მდგომმა ბატარეამ აჩუქა ამ ბერებს და ორი ხარს. იქავე გამოკვეთილ კლდეში ცხოვრობს მეჯინიბე-მორჩილი. საფარის მონასტერში სულ ერთად-ერთი ქართველი ბერია, მღვდელ-მონაზონი პახუმი, სიყრმითგანვე კეთილი და პატიოსანი (იხ. მისი ბიოგრაფია ზევით). მამა პახომი დაიბადა ქ. ახალციხეში ღარიბ და ღვთის მოყვარე მშობელთაგან. მისი მშობელნი თათრებმა მრავალ-გვარ სტანჯეს და, რომ არ მიიღეს მათი სარწმუნოება, მათის ხელით სიკვდილი მიიღეს. მამა პახომი აღიზარდა მესხეთის გამოცდილ მოძღვრებთან, შეისწავლა მათგან სანაქებოდ საეკლესიო ტიბიკონი, გალობა, კითხვა, საკმაოდ კატეხიზმო და ისტორია, ხოლო წერა სანაქებოდ. მან დიდხანს იმსახურა მედავითნედ. შემდეგ გარდაეცვალა მეუღლე და დარჩა ორი ქალიშვილი. მათ გათხოვების შემდეგ აღიკვეცა ბერად და გადაწყვიტა სიკვდილამდე ემსახურნა საფარის ტაძრისათვის. დღეს მამა პახომი დაუღალავად შრომობს ამ ძველ და დიდებულ მისგან აგრე ძლიერ შეყვარებულ ტაძარში. იგი ყოველდღიურ ლოცვის შემდეგ აკეთებს საკალატოზო საქმესა, გალავანში სთხრის, ასუფთავებს სხვადასხვა ძველ მივიწყებულ შენობებს, აკეთებს და აახლებს სადგომად ძმათა და მლოცველთათვის. მან გააკეთა, სხვათა შორის, დიდი დერეფნიანი უზარმაზარი სენაკი პურის ორმოდ, რომელშიაც აღმოაჩინა მრავალი წვრილ-წვრილი ქვევრების გარდა, ორი ორმოც-სამოც კოკიანი ქვევრი, შემოკირული და სრულიად მთელი. დერეფანში გააკეთა ორ განყოფილებიანი ოთახი, რომელიც ისე კარგად მოაწყო, რომ წინამძღვარმა, მამა პაისმა, ინება შიგ დაბინავება ორის მღვდელმონაზონითა, კელეინიკითა და მორჩილითა. მამა პახომმა ახლა სხვაგან დაიწყო მუშაობა და გადააკეთა ის მივიწყებული ბუნები, რომელშიაც მლოცავნი ცხენებს და ხარებს აბამდნენ. ამ ბუნებში ცხოვრობს ახალი ორი მორჩილითა. დღეს საფარის მონასტერში იმყოფებიან: ერთი წინამძღვარი, არქიმანდრიტი, ორი მღვდელმონაზონი, გარდა ზემოხსენებულის ქართველისა, ექვსი მანტიის მქონე, მონაზვნად აღკვეცილი. ცხრამეტი ანაფორიანი მორჩილი, ოციც ისე მორჩილი. დღითი დღე მატულობს რუსის ბერობა, მონასტრის გამშვენებაც წარმატებით მიდის. თვითონ ბერნიც ცხოვრობენ კეთილად, სიმშვიდით, სიწყნარით და სასოებით და ფრიად მადლობელნი ჰყავთ ადგილობრივნი მცხოვრებნი განურჩევლად წოდებისა და სარწმუნოებისა, განსაკუთრებით ქართველობა, საფარის გლეხობა. მონასტერში მცხოვრებ ბერებს სასტიკად აქვთ აკრძალული სოფლებში სიარული რაიმე საზრდოს მოსათხოვად. დღეს საფარის მონასტერს არა აქვს რაიმე ნივთიერი შეძლება, არც სახნავი მიწები, არც სათიბი, არც შემოსავალი ფულითა, გარდა წვრილ-წვრილ მცირე შესაწირავისა, რუსეთიდგან“. XX ს-ის დასაწყისში საფარის მონასტერს წინამძღვრობდა არქიმანდრიტი ალექსი, ხოლო 1904-18 წლებში არქიმანდრიტი საბატი. 1917 წლის 12 მარტს აღსდგა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია. 1920 წლის 17 თებერვალს მენშევიკურმა მთავრობამ გააუქმა კავკასიის საეგზარქოსო და საქართველოში არსებული რუსული ეკლესიები და მონასტრები ქართულ ეკლესიას დაექვემდებარა. 1918 წლიდან საფარის მო-..

3-3  საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.20

... საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში (დასასრული)

ნასტერს წინამძღვრობდა მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე. მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე ერისკაცობაში ტროფიმე ივლიანეს ძე ლიცკევიჩი 1869 წელს დაიბადა. განათლება მიიღო სოფლის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში. მსახურობდა მეფის რუსეთის ჯარში. სამსახურიდან გადადგომის შემდეგ ბერად აღკვეცის სურვილით, 1909 წლის 13 ნოემბერს საფარის მონასტერში მორჩილად მიიღეს. 1911 წლის 24 სექტემბერს არქიმანდრიტმა საბატიმ ბერად აღკვეცა და სახელად ტიმოთე უწოდა. 1914 წელს დიაკვნად და მღვდლად დაასხეს ხელი). კომუნისტების შემოსვლის შემდეგ საფარის მონასტერსაც მძიმე დღეები დაუდგა. ეს კარგად ჩანს აწყურის ეპარქიის მთავარხუცესის დეკანოზ სვიმონ სარალიძის წერილიდან, რომელიც მან 1924 წლის შემოდგომაზე გაუგზავნა კათოლიკოს-პატრიარქის მოვალეობის დროებით შემსრულებელს, მუეფე ქრისტეფორეს (ციცქიშვილი): „მოვალეთ ვთვლი თავს, ვაცნობო თქვენს ყოვლადუსამღვდელოესობას, რომ ახალციხე-ახალქალაქის მაზრებში მღვდლები, რომელნიც იყვნენ წლის დასაწყისში, ცოცხალნი არიან და თავიანთ ადგილებზე მსახურობენ. მინდოდა სექტემბრის დამდეგს კრება მომეწვია, მაგრამ საქართველოში შექმნილი მდგომარეობის გამო თავი შევიკავე. საეკლესიო სახლი კომისარიატმა ჩამოგვართვა, გვინდოდა გვეჩივლა, მაგრამ არეულობის გამო თავი შევიკავეთ. საფარის მონასტრის შესახებ გაცნობებთ. მარიამობას ვიყავი იქ მწირველი, სოფლის ხალხიც ბლომად იყო. რვა ბერი ცხოვრობს დღეს მონასტერში, რვავე რუსია- 2 მღვდელ-მონაზონი, 2 ბერ-დიაკონი და 4 ბერი. მათი მდგომარეობა აუტანელია. ზაფხულში იქ ბავშვთა თავშესაფარი იყო გამართული. როცა ისინი ჩამოიყვანეს, იქ დაბინავდნენ 15 მოსაზღვრე რუსის ჯარისკაცი თავისი ცხენებით. წინამძღვარი მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე მთხოვდა, რომ თქვენ მისთვის ხელდასხმის სიგელი გაგეგზავნათ და თუ იქნება სადმე რუსული სამრევლო, გადაგეყვანათ იქ. ფილტვების ანთების შემდეგ დაზიანებუ-ლი მაქვს ფილტვებიო და ცარიელი ხმელი პური ვერ ავიტანე, მკლავსო. მეც ამით ვასრულებ მის თხოვნას. რაც შეეხება ბერდიაკონ დიონისეს, იგი თავისთან გადაიყვანა დეკანოზმა იოანე სალარიძემ ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის ეკლესიაში“. 1929 წლის მაისში შედგენილი ერთი საბუთის მიხედვით, საფარის მონასტერში კვლავ მოღვაწეობდა 6 ბერი, რომლებიც პერიოდულად ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაშიც აღასრულებდნენ ღვთისმსახურებას. XX ს-ის 30-იანი წლებიდან, ისევე როგორც საქართველოს ეკლესიის უმეტეს მონასტრებში, აქაც შეწყდა ბერული ცხოვრება და მღვდელმსახურება.

4 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.6

ხელდასხმა

13 დეკემბერს  ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავა) ბერად აღკვეცა მორჩილები  გიორგი ლიპარტელიანი (ეწოდა ვახტანგი) და ბესარიონ ალადაშვილი (ეწოდა ანდრია)

4-2 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.18

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი — ერისკაცობაში გიორგი იერონიმეს ძე საძაგლიშვილი 1854 წლის 10 ნოემბერს დუშეთის მაზრაში, სოფელ მლეთაში მღვდლის ოჯახში დაიბადა. მისი წინაპრები გამორჩეული სასულიერო პირები იყვნენ. გიორგის პაპა, მღვდელი გაბრიელი, 1826 წელს მოხსენიებულია ოსეთის გამაქრისტიანებელი კომიტეტის წევრად და დიდი წვლილიც აქვს ამ საქმეში შეტანილი. უფრო ადრე კი დიდი პაპა, მღვდელი ბესარიონი, მოხსენიებულია XVIII საუკუნის II ნახევარში, როდესაც არქიმანდრიტ გაიოზთან (ბარათაშვილი, შემდგომში ასტრახანისა და მოზდოკის მთავარეპისკოპოსი) რომელიც ერეკლე II-მ და ანტონ კათალიკოსმა გაგზავნეს ჩრდილო კავკასიაში ქრისტიანობის გასავრცელებლად. მღვდელი ბესარიონი ქადაგებდა ქრისტიანობას ინგუშეთში, დიდოეთსა და ქისტეთში სასულიერო სასწავლებლის სრული კურსის დასრულების შემდეგ, 1870 წელს გიორგი თბილისის სასულიერო სემინარიაში ჩაირიცხა, რომელიც 1876 წელს დაამთავრა და, როგორც საუკეთესო მოწაფე, სახელმწიფო ხარჯით გაიგზავნა კიევის სასულიერო აკადემიაში. აკადემია მან 1880 წელს ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით დაასრულა. 1880 წლის 1 აგვისტოს დაინიშნა ოდესის სასულიერო სემინარიის ინსპექტორის თანაშემწედ. 1883 წლის 10 ნოემბერს საქართ-ველოს ეგზარქოსის პავლეს (ლებედევი) განკარგულებით გადმოვიდა თელავის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველის თანაშემწედ. 1884 წელს თელავის მაზრის სამღვდელოებამ დაავალა თელავის სასულიერო სასწავლებლის 1875-84 წლების ანგარიშის შედგენა. პარალელურად ასწავლიდა რუსეთის სამოქალაქო ისტორიას თელავის წმინდა ნინოს ქალთა სასწავლებელში. იყო თელავის სასულიერო სასწავლებელთან არსებული ბიბლიოთეკის გაფართოება-გაზრდის კომიტეტის წევრი. 1885-90 წლებში გორის სასულიერო სასწავლებელში მუშაობდა იმავე თანამდებობაზე. გორში მუშაობის დროს დაინიშნა ნიქოზის ძველი ეკლესიის აღმდგენელი.კომისიის წევრად; 1890 წელს, ქუთაისის ქალთა საეპარქიო სასწავლებელში — რუსული ენის მასწავლებლად. 1891 წლის 16 ივნისს დაინიშნა მეტეხის უძველესი ეკლესიის აღმდგენელი კომისიის წევრად. ამავე წლის 10 ოქტომბრიდან კი თბილისის სასულიერო სასწავლებელშია ქართული ენის მასწავლებლად. 1893 წელს გულმოდგინე სამსახურისათვის და ზემო ნიქოზის ეკლესიის განახლებისათვის, უწმიდესი სინოდის მიერ ებოძა სიგელი და ლოცვა-კურთხევა. 1896 წლის 24 სექტემბერს აირჩიეს ქართული ბიბლიის შემასწორებელ კომისიაში და სიონის ტაძართან არსებულითბილისის სიძველეთა კომიტეტის წევრად. ამავე წლის 2 ნოემბერს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში ექვსფსალმუნების წაკითხვის შემდეგ ეგზარქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) ბერად აღკვეცა და სახელად კირიონი უწოდა. მეორე დღეს დიაკვნად აკურთხეს, 9 ნოემბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი. 15 ნოემბერს კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი კომისიის ინსპექტორად დაინიშნა. ამავე წლის 6 დეკემბერს ქვათახევის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინე` ' სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად განამწესეს და იმავდროულად იღუმენის წოდება მიენიჭა. 22 დეკემბერს საგვერდულით დაჯილდოვდა, ხოლო 31 დეკემბრიდან ქართლ-კახეთის  მონასტრების მთავარხუცესია. 1897 წელს საუკეთესო  შრომისათვის და არაერთი მნიშვნელოვანი ისტორიული გამოკვლევისათვის მოსკოვის საარქეოლოგიო საზოგადოების გამგეობამ საზოგადოების წევრად აირჩია. 1898 წლის 10 მაისს სიონის საკათედრო ტაძარში ეგზარქოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი) არქიმანდრიტის წოდება მიანიჭა. აი, რას წერს 1898 წლის 590-ში მისი მოღვაწეობის  შესახებ გაზეთი „ცნობის ფურცელი“ — „ინსპექტორობის დროს არქიმანდრიტმა კირიონმა საუკუნოდ დაუვიწყარი ღვაწლი გაუწია ჩვენს ქვეყანას. ამ თანამდებობაზე იმსახურა მხოლოდ ცხრამეტი თვე და ამ ხნის განმავლობაში თბილისის გუბერნიაში აშენდა ყველა იმ  სამღვდელოებისათვის ახალი სახლები, რომლებიც მსახურებენ მართლმადიდებელი ქრისტიანობის აღმდგენელ საზოგადოების ეკლესიებში და ამ შენობების  კომიტეტებში ყველგან თავჯდომარედ ბრძანდებოდა. მისივე შრომით და მეცადინეობით აშენდა რამოდენიმე ეკლესია გორის მაზრაში. აგრეთვე აშენდა ხელ-ახალი  სახლები სკოლებისთვის და ზოგიერთები კი მხოლოდ

4-3 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.19

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918(გაგრძელება)

შეკეთდნენ. მამა კირიონის შუამდგომლობით სამი ერთ-კლასიანი სასწავლებელი გადაკეთდა ორ-კლასიანად: ერთი — სოფელ ვანათში (გორის მაზრა), მეორე სოფელ ვალეში (ახალციხის მაზრა), და მესამე სოფელ თიანეთში (თიანეთის მაზრა). სკოლებთან მან დააარსა ბიბლიოთეკები. ზოგიერთ სკოლას კი თავისი საკუთარი ფულით უყიდა წიგნები და ისე დაუარსა ბიბლიოთეკები. დააარსებინა ერთი ახალი სასწავლებელი სოფელ აწერისხევში, რომელიც იქნა გადმოტანილი სოფელ ედისიდან. მოუმატა მასწავლებლებს ჯამაგირები და დღეს ამათი სკოლების მასწავლებლები წელიწადში იღებენ თვითოეული ოცდათხუთმეტ თუმნიდან ორმოცდაათ თუმნამდე. შეძლებისდაგვარად მასწავებლებად გზავნიდა უფრო გამოცდილ და განვითაოებულ მასწავლებლებს. იბარებდა მასწავლებლებს თბილისში საპედაგოგო კურსებზე დასასწრებლად. თვითონაც წელიწადში ერთხელ გაშინჯვის მაგივრად, სკოლებში წელიწადში რამდენჯერმე მიბრძანდებოდა ხოლმე და მამაშვილურ დარიგებას აძლევდა მასწავლებლებს, რის გამოც ამ ცოტა ხანში ეს სკოლები სრულიად გამოიცვალნენ. აგრეთვე ეცადა, ცხინვალში გადმოეტანა საქალებო სასწავლებელი ექვსი კლასის კურსით ვლადიკავკავის ოლქიდან. მისივე დარიგებით რამდენიმე სომეხმა მოიწადინა შეერთება მართლამადიდებელ ეკლესიასთან, რის გამოც რამდენიმემ მიართვა თხოვნები საქართველოს ეგზარქოსს ფლაბიანეს. ერთი სიტყვით, მამა კირიონის ამ მცირე დროში ნამოღვაწევი, დიახ, თვალსაჩინოა. ვისურვებთ, ახალმა მღვდელმთავარმა ახალს ხარისხზე კიდევ უფრო დიდი სამსახური გაუწიოს ქვეყანას“. 1898 წლის 27 ივნისს რუსეთის წმინდა სინოდმა ლავერდის ეპარქიის მღვდელმთავრად და საქართველოს ეგზარქოსის მეორე ქორეპისკოპოსად გამოირჩია. 22 აგვისტოს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში, დღის 12 საათზე, მოხდა მისი წარდგინება ეპისკოპოსად. მეორე დღეს, 23 აგვისტოს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოს ალექ-სანდრეს (ოქროპირიძე), იმერეთის ეპისკოპოს ბესარიონისა (დადიანი) და გორის ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) თანამწირველობით ხელი დაასხა ეპისკოპოსად და ალავერდის ეპარქიის მმართველად დანიშნა. 1900 წლის 6 მაისს ეპისკოპოსი კირიონი დაჯილდოვდა წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით. ამავე წლის 12 აგვისტოდან კი გორის კათედრაზე იქნა გა- დაყვანილი. 1902 წლის 10 მარტიდან იგი ბალტსკის ეპისკოპოსია, კამენეც-პოდოლსკის ვიკარიატში, ხოლო ამავე წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ვლადიმერის III ხარისხის ორდენით. 1903 წლის 3 მაისიდან ხერსონის, 1904 წლის 24 აპრილიდან ორიოლის, 1906 წლის 3 თებერვლიდან სოხუმის, 1907 წლის 25 იანვრიდან კოვნოს ეპარქიის მმართველია. 1908 წლის 15 თებერვალს პატრიტული მოღვაწეობისთვის რუსეთის ეკლესიის სინოდმა ჩამო- ართვა მღვდელმთავრის ხარისხი და ჟანდარმერიის მეთვალყურეობის ქვეშ კურაჟის მონასტერში (ხარკო- ვის ეპარქია), შემდეგ სანაქსირის უდაბნოში (ტამბოვის ეპარქია) და ბოლოს ხერსონის წმინდა ვლადიმირის მო- ნასტერში გადაასახლეს. 1915 წლის 10 იანვარს დაუბ- რუნეს ხარისხი და დანიშნეს პოლოცკისა და ვიტებსკის ეპარქიაში. 1917 წლის 12 მარტს (ძვ. სტ.) მცხეთის ათორმეტ- თა მოციქულთა საპატრიარქო ტაძარში მოხდა საქარ- თველოს საეკლესიო ცხოვრების უდიდესი აქტი. ქართ- ველმა მღვდელმთავრებმა, სამღვდელოთა კრებულმა და აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს ქართვე- ლობამ თავიანთი წარმომადგენლების პირით გამო- აცხადეს საყოველთაოდ, რომ ამიერიდან საქართვე- ლოს ეკლესია განაგრძობს თავის ავტოკეფალურ ცხოვრებას, რომლის სვე-ბედს, წინააღმდეგ მსოფლიო კრებათა დადგენილებისა, ასი წლის განმავლობაში გა- ნაგებდა რუსეთის თვითმპყრობელობა. საქართველოს ეკლესიის დროებით გამგედ ერთხმად აირჩიეს გურია- სამეგრელოს ეპისკოპოსი ლეონიდე (ოქროპირიძე). ქართული სამღვდელოების ერთმა ნაწილმა გა- დაწყვიტა, დეპუტაცია გაეგზავნა რუსეთში, ეპისკო- პოს კირიონთან, და ეთხოვათ მისთვის სამშობლოში დაბრუნება. ამ პერიოდში ვიტებსკში მყოფ მეუფე კირიონს რუ- სეთის ეკლესიის ობერ-პროკურორმა ლვოვმა პეტროგ- რადისა და ლადოგის ეპარქიის მწყემსთმთავრობა შეს- თავაზა, რაზედაც მან უარი განაცხადა. 1917 წლის 1 აგვისტოს ეპისკოპოსი კირიონი თავი- სი თხოვნის საფუძველზე გათავისუფლდა ვიტებსკის ეპარქიდან და საქართველოში დაბრუნდა. იგი აქტიუ- რად ჩაება მშობლიური ეკლესიის საქმიანობაში. 1917..

4-4 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.20

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918(გაგრძელება)

წლის 11-17 სექტემბერს გამართულ პირველ საეკ- ლესიო კრებაზე იგი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქად აირჩიეს. ამავე წლის 1 ოქტომბერს, მცხეთის თორმეტი მოციქულის სახელობის საპატრიარქო ტაძარში მოხდა მისი ინტრონიზაცია და ეწოდა სახელად კირიონ II. 1918 წლის 26 ივნისს კათოლიკოს-პატრიარქი მარტყოფის მონასტერში გაემგზავრა დასასვენებ-ლად. მეორე დილით, 27 ივნისს, კირიონ II თავის ოთახში ტყვიით განგმირული ნახეს. მოხდა საზარელი ამბავი, რაც ერთ-ერთი სისხლიანი და ტრაგიკული ფურცელია საქართველოს ეკლესიის ისტორიაში. დიდი ილია ჭავჭავაძის მკვლელობის შემდეგ, ეს კიდევ ერთი საშინელი დარტყმა იყო ქართველი ერისათვის. კათოლიკოს-პატრიარქის ცხედარი 7 ივლისს სიონის საკათედრო ტაძარში დიდი პატივით დაკრძალეს. 2002 წლის 17 ოქტომბრის წმინდა სინოდის განჩინებით უწმინდესი და უნეტარესი კირიონ II წმინდა ნად შეირაცხა. ხსენების დღე (10 ივლისი ახ. სტ.) 1918 წლის 26 იანვარს, (ძვ. სტ.) წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის ხსენების დღეს, ქართველ მეცნიერთა და საზოგადო მოღვაწთა დიდი მონდომებისა და მეცადინეობის შედეგად გაიხსნა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც მიულოცა ეს ღირშესანიშნავი დღე ქართველ საზოგადოებას და ამ დღესთან დაკავშირებით სიტყვაც წარმოთქვა: რომელსაც ჩვენი გაზეთის მეორე გვერდზე გთავაზობთ................

5 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.18

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე — ერისკაცობაში ლონგინოზ სოლომონის ძე ოქროპირიძე დაიბადა 1861 წლის 15 თებერვალს, მღვდლის ოჯახში. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში მამის ზედამხედველობით მიიღო, შემდეგ კი მისაღები გამოცდები ჩააბარა თბილისის სასულიერო სასწავლებელში, სადაც ახალგაზრდა ლონგინოზი მუდამ პირველი იყო სწავლითა და სათნო ხასიათით, ხოლო მასწავლებლებსა და მოსწავლეთა შორის საყვარელ პიროვნებად იყო მიჩნეული. მეგობრები მას კრძალულებისა და ღვთივსათნო ცხოვრებისათვის სას წავლებელშივე „ბერს“ ეძახდნენ. სასულიერო მოღვაწების მისწრაფება და სამონაზვნო ცხოვრებისადმი ტრფიალი მას თანდათან ემატებოდა და უძლიერდებოდა. თბილისის სასულიერო სასწავლებლიდან სტავროპოლის სასულიერო სემინარიაში გადავიდა, რომელიც 1884 წლის 2 ივნისს დაამთავრა და ამავე წლის 31 აგვისტოს კიევის სასულიერო აკადემიაში ჩაირიცხა. აკადემიაში სწავლის პერიოდში, მეოთხე კურსზე გადასვლისას, ითხოვა მონაზვნად აღკვეცა. 1887 წლის 19 ივნისს აკადემიის რექტორმა, ეპისკოპოსმა სილვესტერმა (მალევანსკი) მონაზვნად აღკვეცა იგი და სახელად ლეონიდე უწოდა. ამავე წლის 29 ივნისს დიაკვნად აკურთხეს, ხოლო 1888 წლის 2 მაისს — მღვდლად დაასხეს ხელი. 1888 წლის 14 ივნისს დაამთავრა კიევის სასულიერო აკადემია, ღვთისმეტყველების მაგისტრის კანდიდატის ხარის- ხით და საქართველოში დაბრუნდა. მაშინდელმა ეგზარქოსმა პალადიმ (რაევი) მღვდელმონაზონ ლეონიდეს ძალიან ძნელი და მეტად საპასუხისმგებლო მოვალეობა დააკისრა: 1888 წლის 20 ოქტომბრიდან საქართველოს საეგზარქოსომ მთიანეთში — საინ-გილოში, ფშავ-ხევსურეთში, მთიულეთსა და ოსეთში ქრისტიანობის აღმდგენელი კომიტეტის ინსპექტორად განაწესა. თავისი მოღვაწეობის დაწყებისთანავე მან, თავაზიანმა და გულახდილმა მოძღვარმა, დაიახლოვა და გვერდში ამოიყენა ყველა, ვისთანაც კი საქმე უნდა დაეჭირა, გაამხნევა თითქმის სასოწარკვეთილებამდე მისული ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების მასწავლებლები, გაუღვიძა მოწაფეებს ცნობისმოყვარეობა სწავლის მიმართ და მათ მშობლებს ბავშვების ქრისტიანული სარწმუნოებით აღზრდის უპირატესობა და საჭიროება შეაგნებინა. განწესებისას მან ჩაიბარა 25 სასწავლებელი და მცირე ხანში გააორმაგა მათი რიცხვი. მისი მოღვაწე ბის შესახებ გაზეთი „ივერია“ წერდა: „ამ თხუთმეტიოდე წლის წინ ჩრდილო ოსეთში სულ ათი-თხუთმეტი სკოლა მოიპოვებოდა და ისიც კავკასიაში, ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების ხარჯით აშენებული. მაშინდელი ოსები დიდი ხალისით კი არ გზავნიდნენ თავიანთ შვილებს სკოლაში, არამედ თითქმის საყვედურით. მაგრამ ჩრდილოეთის მხრის ოსებმა სწავლის მნიშვნელობა მალე შეიგნეს, მომეტებულად მას დღეს აქეთ, რაც მათი სკოლების ინსპექტორად დაინიშნა დიდად პატივცემული ეხლანდელი იმერეთის ეპისკოპოსი ლეონიდე, მაშინ ისევ მღვდელმონაზონი. მათი მეუფება მობრძანდებოდა თუ არა აქაურ სკოლებში, მაშინვე სოფლის ყრილობას ახდენდა და მცხოვრებთ ტკბილის მოძღვრებით ესაუბრებოდა, თუ სწავლა-განათლებას რა მნიშვნელობა აქვს... კეთილმა თესლმა კეთილი ნაყოფი გამოიღო და ეს რჩევა-დარიგება უნაყოფოდ არ დარჩა.“ 1889 წლის 1 იანვარს ერთგული სამსახურისა და ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის საგვერდულით დაჯილდოვდა. ამავე წლის 2 აგვისტოს დაინიშნა საქართველოს საეპარქიო სასწავლებლების კომიტეტის წევრად. 1890 წელს მღვდელ-მონაზონმა ლეონიდემ საინგილოში, სოფელ კახში დააარსა ქალთა სამრევლო-საეკლესიო სკოლა, რაც იმ მხარეში სასიხარულო მოვლენად იქცა. 1892 წელს სოფელ თასმალოში ქრისტიანობაზე მოაქცია 62 სული განდგომი-ლი და მათი მსგავსი ინგილოები. მამა ლეონიდე დიდ ყურადღებას აქცევდა ქართული ენისა და საეკლესიო გალობის საქმეს სასულიერო სემინარიაში, სხვადასხვა სასწავლებლებსა და თბილისის საეპარ-.

5-1 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.19

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821 (გაგრძელება)

...ქიო დედათა სასწავლებელში. გულმხურვალედ ეპყრობოდა ქართული საეკლესიო გალობის აღდგენის საქმეს. 1892 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა, რომელიც 23 მაისს, სიონის საკათედრო ტაძარში, სულიწმიდის მოფენის სადღესასწაულო წირვის დროს გადაეცა. 1892 წლის 30 ოქტომბერს სასწავლებელში დამსახურებული მოღვაწეობისათვის მღვდელმთავრული მადლობა გამოეცხადა. ამავე წლის 1 ნოემბერს, სიონის საკათედრო ტაძარ- საქართველოს ეგზარქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) იღუმენის წოდება მიანიჭა და ზე- დაზნის მონასტრის წინამძღვრად განაწესა. 1893 წლის 9-16 აპრილის წმინდა სინოდის ბრძანების ფანეს სახელობის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და ამავე წლის 6 მაისს არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1893 წლის 24 ნოემბერს დაინიშნა აღმოსავლეთ საქართველოს მონასტრების მთავარხუცესად. 1896 წლის 15 მაისს არქიმანდრიტი ლეონიდე დაჯილდოვდა წმიდა ანას III ხარისხის ორდენით. 1896 წლის 24 სექტემბერს კი დაინიშნა ქართული ებლის შემსწორებელი კომისიის თავმჯდომარედ. „ძავე წლის 7-10 ნოემბრის, წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე, გადადგა მთავარხუცესობიდან, ინსპექტორის თანამდებობიდან და საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრად აირჩიეს. 1897 წლის 14 ივლისს გადაიყვანეს გარეჯის წმიდა იოანე ნათლისმცემლის მონასტრის წინამძღვრად. 1898 წლის 20 მარტს წმიდა სინოდმა საქართველოს საეგზარქოსოს პირველ ქორეპისკოპოსად და გორის ეპარქიის მმართველად გამოარჩიეს. ამავე წლის 19 აპრილს სიონის საკათედრო ტაძარში მოხდა მისი ეპისკოპოსად ხელდასხმა. ქიროტონიის წესი შეასრულეს: საქართველოს ეგზარქოსმა — მთავარეპისკოპოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე), ალავერდის ეპისკოპოსმა ბესარიონმა (დადიანი) და ვლადიკავკაზის ეპისკოპოსმა ვლადიმერმა. ამავე წლის 20 მაისს ეპისკოპოსი ლეონიდე ქართული საღვთისმსახურო წიგნების შემასწორებელი კომისიისთავჯდომარედ დაინიშნა, ხოლო 31 აგვისტოს სინოდალურ კანტორაში, უშტატო წევრად განაწესეს. 1900 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით. 1900 წლის 12 აგვისტოს იმერეთის ეპარქიის მღვდელმთავრად გადაიყვანეს. 1903 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ვლადიმი-რის III ხარისხის ორდენით. 1907 წლის დეკემბერში ჩააბარეს შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვ-რობა. 1908 წლის 1 თებერვალს დაინიშნა გურია-სამეგრელოს ეპარქიის მმართველად. 1911 წლის 7 დეკემბერს გათავისუფლდა შიო-მღვიმის მონასტრის წინამძღვრობიდან. 1914 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ანას I ხარისხის ორდენით. 1915 წლის 16 თებერვალს ისევ დაინიშნა შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვრად. 1917 წლის თებერვალში რუსეთში მომხდარი სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ დაემხო ნიკოლოზ II-ის ხელისუფლება. ქართველმა მოწინავე სამღვდელოებამ დროულად მიიჩნია ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენა. ყველაზე მეტად აქტიურობდა გორის ეპისკოპოსი ანტონი (გიორგაძე). მან დაიყოლია მეუფე ლეონიდე გადაედგათ ეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯი. 1917 წლის 12 მარტს მცხეთის სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ეპისკოპოსმა ლეონიდემ, სხვა ქართველ მღვდელმთავრებთან თანამწირველობით შეასრულა საგანგებო წირვა, რომლის დროსაც საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის ავტოკეფალია აღდგენილად გა..

5-2 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.20

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821 (დასასრული)

.მოცხადდა. 13 მარტს ეპისკოპოსმა ლეონიდემ საქართველოს ეგზარქოს პლატონს განუცხადა, რომ იგი გათავისუფლებულია თანამდებობიდან და ჩამორთმეული აქვს საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობა. 14 მარტს ეპისკოპოს ლეონიდეს თავმჯდომარეობით გაიმართა სამღვდელოების კრება, რომელმაც დაადგინა, რომ სიონის საკათედრო ტაძარში წირვა-ლოცვა ქართულად ჩატარდეს. 1917 წლის 12 აგვისტოს ეპისკოპოსი ლეონიდე აირჩიეს თბილისის კათედრაზე და მეორე დღეს მიენიჭა თბილელი მიტროპოლიტის წოდება. 1917 წლის 8-17 სექტემბრის I საეკლესიო კრებაზე მიტროპოლიტი ლეონიდე 11 ხმით დამარცხდა ეპისკოპოს კირიონთან, რის შემდეგაც საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქად აირჩიეს ეპისკოპოსი კირიონი, კირიონ II-ის სახელით. მიტროპოლიტი ლეონიდე კი თბილელის კათედრაზე დარჩა და წირვა-ლოცვას სიონის საკათედრო ტაძარში აღასრულებდა. კათოლიკოს-პატრიარქ კირიონ II-ის გარდაცვალების შემდეგ მიტროპოლიტი ლეონიდე საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქად აირჩიეს. 1919 წლის 23 თებერვალს სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში აღესრულა მისი ინტრონიზაცია. უწმიდესისა და უნეტარესის ლეონიდეს მმართველობის პერიოდში კომუნისტებმა მოახდინეს საქართველოს ანექსია, რის შემდეგაც ქვეყანა უმძიმეს გასაჭირში ჩავარდა: სურსათის სიმცირეს, სასმელი წყალის ნაკლებობაც ერთვოდა, ხალხს სასმელად ვარგისი წყალი მტკვრიდან ამოჰქონდათ, მორჩილებმა კათოლიკოს-პატრიარქს შეს- თავაზეს, რომ მისთვის წყალი თბილისიდან მოშორებით მდებარე წყაროდან მოეტანათ, მაგრამ უწმინდესმა განაცხადა: „მეც იმავე წყლით ვისარგებლებ, რომლითაც ჩემი სულიერი შვილები სარგებლობენო.“ ამან კი გამოიწვია ის, რომ კათოლიკოს-პატრიარქს შავი ჭირი დაემართა და 1921 წლის 11 ივნისს გარდაიცვალა. იგი დაკრძალულია სიონის საპატრიარქო ტა- ძარში. ეპისკოპოს ლეონიდეს გამოცემული აქვს ქადაგებათა კრებული. მისი სიტყვანი და მოძღვრებანი იბეჭდებოდა საქართველოში გმომავალ თითქმის ყველა ჟურნალ-გაზეთში.

6 საპატრიარქოს უწყებანი N6 19-25თებერვალი 2009წ გვ.15

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი (ნამორაძე) 1872-1924

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი ერისკაცობაში ნიკოლოზ ზაქარიას ძე ნამორაძე 1872 წელს დუშეთის მაზრის ერთ-ერთ სოფელში, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. 1885-89 წლებში თელავის სასულიერო სასწავლებელში სწავლობდა. 1889-95 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიის სტუდენტია. 1895 წელს პეტერბურის სასულიერო აკადემიაში აგრძელებს სწავლას, რომელიც 1899 წელს ღვთისმეტყველების მაგისტრის კანდიდატის ხარისხით დაამთავრა, დაიცვა რა საკანდიდატო თემა: „საქართველოს საეკლესიო მმართველობა რუსეთთან შეერთებამდე.“ საქართველოში დაბრუნებული ნიკოლოზი, 1901 წლის 10 იანვარს თბილისის სასულიერო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად დაინიშნა. 1902 წლის 1 მარტს საქართველოს ეგზარქოსმა ალექსი I-მა (ოპოცკი) ბერად აღკვეცა და სახელად ისევ ნიკოლოზი უწოდა. მეორე დღეს დიაკვნად აკურთხა, 4 მარტს კი — მღვდლად დაასხა ხელი. 1902 წლის 5 ივლისს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1904 წლის სექტემბერერს  წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარად დაინიშნა და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. აი, რას წერს გაზეთ „ივერიის“ 1904 წლის სექტემბრის ერთ-ერთ ნომერში ვინმე პიროვნება „ილია თეზბიტელი“-ს ფსევდონიმით: „ერთ დროს დიდებული გელათის მონასტერი მოუთმენლად მოელოდა მხნე წინამძღვარს, და აკი კიდეც მიეცა ასეთი წინამძღვარი ― რომელიც აღირჩიეს საქართველოს ეგზარქოსმა მაღალყოვლადუსამღვდელოესმა ალექსიმ და იმერეთის მღვდელმთავარმა ლეონიდემ. ეს წინამძღვარია მღვდელ-მონაზონი ნიკოლოზი. ერისკაცობაშიაც ნიკოლოზი ერქვა. მისი გვარია ნამორაძე. დღეს ოცდათორმეტი წლისაა. სწავლა დაამთავრა პეტერბურგის სასულიერო აკადემიაში ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით. მას უკან ქართული ენის მასწავლებლად და გამგეობის წევრად მსახურებდა თბილისის სასულიერო სასწავლებელში. აქ, თბილისშივე ითვლევბოდა საეკლესიო სიძველეთა საცავის წევრად და ერთ დროს ასწავლიდა ქართულ ენას და ანგარიშს ქართველ ქალთა ამხანაგობის სკოლაში. ნივთიერად ხელმოკლე მღვდელ-მონაზონი ქველმოქმედიცაა. მისი ხარჯით იზრდება ორი ღარიბი მოწაფე. მამა ნიკოლოზი ლექსების წერის ნიჭსაც არაა მოკლებული. ხასიათითმშვიდი, წყნარი და მშვიდობის მოყვარეა. ზედმიწევნით იცის ქართული საერო და სასულიერო მწერლობა. ქართულ ქადაგებათა წარმოთქმაც დიდად ეხერხება. ყოვლადსამღვდელო ლეონიდი მალე შემოსავს მას არქიმანდრიტის ხარისხით. მომავალი არქიმანდრიტი ნიკოლოზი, გელათის მონასტრის წინამძღვარი, მუყაითი, მარჯვე, მხნე, სასარგებლო მოღვაწეობის გულმხურვალე მოყვარულია. ეჭვს გარეშეა, რომ მტკიცე ენერგიის თავგამოდებას, ბევრი რამ შეუძლიან. ვინ არ იცის, რომ სულის ძალის ნაყოფია კაცობრიობის დღევანდელი წარმატება. იმედია, რომ მომავალი არქიმანდრიტი წრფელის გულით შეიყვარების დავით-თამარის სავანეს, სადაც ამ დიდებულ მეფეთა სული იქცევის და მადლი ისადგურებს. ეცდება აღაყვავოს იგი თვისის მღვდელმ-თავრის ლეონიდის ლოცვა-კურთხევით და დარიგე-..

6-1 საპატრიარქოს უწყებანი N6 19-25თებერვალი 2009წ გვ.16

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი (ნამორაძე) 1872-1924(დასასრული)

.. ბით და აღუდგინოს ძველი, აწ დაკარგული სახელი და დიდება“. 1906 წლის 31 ივლისს მამა ნიკოლოზი ანტისაეკლესიო და მთავრობის საწინააღმდეგო მოქმედებისათვის, ასევე რევოლუციურ მოძრაობაში მონაწილეობისათვის, გაათავისუფლეს გელათის მონასტრის წინამძღვრობიდან, აუკრძალეს ღვთისმსახურება და მიუსაჯეს რუსეთში, ხარკოვის ეპარქიის სვიატოგორსკის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის უდაბნოში გადასახლება. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი არ დაემორჩილა ამ ბრძანებას, გაიხადა ანაფორა და არალეგალურად ცხოვრობდა თბილისში. თავის ირჩენდა ლიტერატურული შრომით. შეეკედლა სოციალისტ-ფედერაციული გაზეთის რედაქციას. 1908 წლის 28 მაისს რევოლვერით მოკლა საქართველოს ეგზარქოსი ნიკონი (სოფისკი) და იძულებული გახდა სტამბულში გაქცეულიყო. მამა ნიკოლოზი სტამბოლის ქართველ კათოლიკეთა მონასტერში ცხოვრობდა. მისი იქ ყოფნის პერიოდში, ერთ საინტერესო ფაქტს ჰქონდა ადგილი. 1911 წელს ქართველებზე გაბოროტებულმა ათონის მთის ივერონის მონასტრის ბერძენმა ბერებმა საჩივარი შეიტანეს უმაღლეს მმართველ ორგანოში პროტატში: „ქართველები არ გვემორჩილებიან და გთხოვთ, მიიღოთ ზომები: ან დაგვიმორჩილეთ, ან განდევნეთო“. საჩივარი სტამბოლში სულთანის კა- რამდე ჩავიდა. ეს ამბავი იქ მყოფმა არქიმანდრიტმა ნიკოლოზმაც გაიგო. იგი სასწრაფოდ დაუკავშირდა სულთნის კართან დაახლოებულ მუსულმან ქართველებს, გვარად ირემაძეებს და მათი საშუალებით ათონზე გაიგზავნა მოთხოვნა, თავი დაენებებინათ ქართველი ბერებისათვის. მისმა მცდელობამ მცირე ხნით ქართველი ბერები ათონის მთიდან გამოდევ- ნისაგან იხსნა. 1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ დაბრუნდა საქართველოში, სადაც კვლავ აღუდგინეს მღვდელმსახურება და ხარისხი. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მართლმადიდებელი ავტოკეფალური ეკლესიის I, II და III საეკლესიო კრებებზე. აპირებდნენ მის მღვდელმთავრად კურთხევასაც, რასაც კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონ II არ დათანხმდა. 1917 წლის 13 ოქტომბრიდან იგი დროებით განაგებდა გელათის მონასტერს, 1918-23 წლებში კი მოწამეთას წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახე-ლობის მონასტრის წინამძღვარია. 1923 წელს კომუნისტებმა მოწამეთას მონასტერი დაარბიეს. წინამძღვარი და ბერები ძალით გამოდევნეს იქიდან. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი იქვე, ტყეში დასახლებულა სამოღვაწეოდ. უცნობია მისი აღსრულების თარიღი და გარემოებანი. 1924 წელს დაწერილ ერთ-ერთ საბუთზე მისი ხელმოწერაა, საიდანაც ცხადი ხდება, რომ იგი ამ დროს ჯერ კიდევ ცოცხალია. ზოგიერთი ძველი თაობის წარმომადგენელთა გადმოცემის თანახმად, იგი ტყეში გარეული ცხოველების მსხვერპლი გახდა.

7 საპატრიარქოს უწყებანი N7 26თებერვალი-4მარტი 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

22 თებერვალს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა ნიქოზისა და ცხინვალის სამღვდელოების წარმომადგენლები: მღვდელი დავითი დურგლიშვილი ჯვრით და მიენიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი რაჟდენი კინწური — ოქროს ჯვრით და მიენიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი გიორგი დათაშვილი დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის და დეკანოზობის წოდებით კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ს ლოცვა-კურთხევით ნიქოზის საკათედრო ტაძარში წირვაზე მიტროპოლიტ ისაიას (ჭანტურიას) მიერ.

9 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.3

დაჯილდოება

8 მარტს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი ლავრენტი ბუზიაშვილი მიტრით დააჯილდოვა.

ხელდასხმა

7 მარტს ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპსმა ლუკამ (ლომიძემ) ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ დავით ჩეკურაშვილს.

9-1 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.19

მღვდელი არსენ კვირკველია 1887-1980

მღვდელი არსენი 1887 წელს სამეგრელოში, სოფელ გარახში, მღვდლის ანდრია კვირკველიას ოჯახში დაიბადა. ჭეშმარიტ ქრისტიანულ გარემოში მყოფი, ბავშობიდანვე მართლმადიდებელი ეკლესიის სულისკვეთებით იზრდებოდა. დაამთავრა სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელი, შემდეგ კი XX ს-ის დასაწყისში თბილისის სასულიერო სემინარია. სასწავლებელში ყოფნის პერიოდს მამა არსენი სიჭარმაგეში ტკბილად იგონებდა. XX საუკუნის 10-იან წლების ბოლოს მამა არსენს დიაკვნად და მღვდლად დაასხეს ხელი და გარახის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მისი მსახურების დასაწყისი დაემთხვა მკაცრი რეაქციის პერიოდს, 20-იანი წლები მძიმე ხანა იყო საქართველოს ისტორიაში, ერს ტკივილიანი საცდური მოეძალა. როგორც სხვაგან, სოფელ გარახის ეკლესიაც დაკეტეს —კლუბად გადააკეთეს, ხატები წაიღეს. თანამედროვეთა გადმოცემით, ვერცხლის ჯამები ჩხო-როწყუს მილიციამ ჩაიბარა. ზარი სახანძრო ნაწილისათვის გადაუციათ, ქრისტიანები კი იდევნებოდნენ. ამ წლებმა კიდევ უფრო განამტკიცა და სულიერად გაამდიდრა მამა არსენი, ამდენი განსაცდელისა და გაჭირვების

9-2 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.20

მღვდელი არსენ კვირკველია 1887-1980(დასასრული)

დათმენამ თავისი ნაყოფი გამოიღო, როცა უკეთურმა ჟამმა გადაიარა. მას აიძულებდნენ გაეკრიჭა წვერი, თავი დაენებებინა ღვთისმსახურებისათვის, მაგრამ ის თავისი რწმენის, უფლისადმი სიყვარულის ერთგული დარჩა. XX საუკუნის ბოლო მეოთხედში, 1978 წლის ივ-ლისში, უფლის ნებით, იგი ისევ შეიმოსა მღვდელმსახურის სამოსით. დოკუმენტში ვკითხულობთ: „მღვდელ არსენ კვირკველიას! მცხოვრებს ჩხოროწყუს რაიონი, სოფელ ზედა გარახში, გაძლევთ ლოცვა-კურთხევას, რომ ძალისაებრ შენისა, შეასრულო ყოველგვარი მღვდელმოქმედება, რისი შესრულებაც ჯერ არს მღვდლისაგან, დღევანდელი დღიდან — 9. VII. 1978 წელი იოანე ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი“. ჭეშმარიტად სასიხარულო იყო საუკუნეს მიღ–წეული მხცოვანი მღვდლის შეხვედრა სენაკის სამღვდელმთავრო სახლში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქთან, უწმინდესსა და უნეტარეს ილია მეორესთან. კათოლიკოს-პატრიარქმა დიდი სიყვარულით მიიღო მამა არსენი, მასთან საუბრისას უწმიდესს აღუნიშნავს: „ახლა რა ბრწყინვალედ გალობა  და წარმომიდგენია შენი ადრინდელი ეკლესიაში მსახურებაო“. იმ დღიდან ჩხოროწყუელებს შესაძლებლობა ჰქონდათ სახლში მისულიყვნენ მოძღვართან, რომელიც უშურველად აღასრულებდა ნათლობის საიდუმლოს, წესის აგებას. მამა არსენს მეუღლე ადრე გარდაეცვალა. ჰყავდა ორი ტყუპი შვილი ― ბორისი და გლები. ორივე გარდაცვლილები არიან. გლების 6 ვაჟიშვილი დარჩა. ყველა დაოჯახებულია. უფროსს იერო– ნიმე ჰქვია. ბორისს 2 შვილი დარჩა. მამა არსენის შვილიშვილები, შვილთაშვილები პატიოსნებით, უფლისადმი სიყვარულით გამოირჩევიან. მღვდელი არსენი გამოირჩეოდა თავმდაბლობით, უფლისადმი ღრმა სიყვარულით. განსაკუთრებით უყვარდა პატარებთან საუბარი. ურიგებდა მათ ხურდა ფულს, ხშირად ლოცავდა. მღვდელი არსენი 1980 წლის 7 მარტს აღესრულა. დაკრძალულია გარახის უბნის ცენტრალურ სასაფლაოზე. ინფორმაციის მოწოდებისთვის მადლობას ვუხდით ზაურ ჯალაღონიას და ვახტანგ მამფორიას

10 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.8

დაჯილდოება

15 მარტს თბილის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კა-თოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა:  დეკანოზი ბესარიონ მენაბდე — ჯვრით და მიტრით დეკანოზი ალექსანდრე ბოლქვაძე — მიტრით.

ხელდასხმა

8 მარტს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის ბერი ანდრია (სილაგაძე).

***

8 მარტს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდისა ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის თაბორის მთის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტრის ბერ-დიაკონ ნათანაელს (მდივანს) და დიაკვნად აკურთხა საქართველოს საპატრიარქოს რეზიდენციის ბერი ვახტანგი (ლიპარტელიანი). 15 მარტს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა ბერი ნერსე (სამხარაძე). ბერ-დიაკონი ნერსე კოჯორში იმსახურებს.

აღკვეცა

10 მარტს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრაში არქიმანდრიტმა ილიამ (ნასიძე) ბერად აღკვეცა მორჩილი გიორგი ბერაძე და სახელად გრიგოლი უწოდა.

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 14 მარტს გარდაიცვალა თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტრის მონაზონი თეოდორა (მათიაშვილი). 17 მარტს დედა თეოდორა მარტყოფის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის დედათა მონასტრის ეზოში დაასაფლავეს.

10-1 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.19

ეპისკოპოსი ბართლომე (ჩიჩუა) 1804-1864

ეპისკოპოსი ბართლომე — ერისკაცობაში ბესარიონ ხახუს ძე ჩიჩუა ― 1804 წელს სამეგრელოში, თავადის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში მიიღო. 1820 წლიდან ხობის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერში მიაბარეს, სადაც საფუძვლიანად შეისწავლა საღმრთო წერილი, წერა-კითხვა, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი. 1834-36 წლებში ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტრის მორჩილია. 1836 წლიდან ისევ ხობის მონასტერშია. 1837 წლის 30 დეკემბერს სამეგრელოს მთავარი ლევან დიანი სამეგრელოს ეპისკოპოსს გიორგის (კუხალაშვილს) წერს: „გარდაცვალებულის თავადისა ჩემისა ხახუ ჩიჩუას ძე, მორჩილებასა შინა მყოფი ბესარიონ ჩიჩუა შემოვიდა რა ჩემთან თხოვნითა თვისითა და განმიცხადა რა, რომელ წრფელისა სურვილისა გამო თვისისა მეთექვსმეტესა წელსა შობიდგან თვისისა შესულა მორჩილებასა შინა და დაუყვიეს მას შინა თოთხმეტი წელი. მთხოვა ნების მიცემა და წარწერა ვისდამიცა ჯერ არს აღკვეცად და ხელდასხმად მისსა, ადგილსა მყოფოს ხოფის მონასტერსსა შინა მღვდელ-მონაზონის მასსა. ვითარისა თხოვნისა გამო, ვითხოვ რა მორჩილისა ბესარიონ ჩიჩუას საეროს ცხოვრებისაგან, ვაძლევ მას ამით ნებას შესვლად შავსა სასულიერო წოკებასა შინა და თქვენ წარმოგიგზავნი რა არზასა მისსა, მოგიწერ უკეთუ სასულიეროს მხრით დაბრკოლება არა ნახო რა მას შინა, მაშინ წარადგინო, სადაცა ჯერ არს სია ნამსახურებათა მისისა და გამოითხოვო მისთვის აღკვეცა ბერობისა სქემისა და კურთხევა დიაკონობისა და მღვდელ-მონაზონობისა“. 1840 წლის 31 დეკემბერს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (კუხალაშვილმა) მორჩილი ბესარიონი ბერად აღკვეცა და სახელად ბართლომე უწოდა. 1841 წლის 30 მარტს კი დიაკვნად აკურთხა. 1846 წლის 1 ოქტომბერს ეპისკოპოსმა ანტონმა. (დადიანმა) მღვდლად დაასხა ხელი. 1854 წლის 1 აგვისტოს ცაგერის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და იღუმენის წოდება მიენიჭა. 1857 წლის 7 მარტს ხობის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანეს და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1863 წლის 1 იანვარს თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ევსევიმ (ილინსკი), გორის ეპისკოპოსმა გერონტიმ (პაპიტაშვილმა) და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძემ) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და სამეგრელოს ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. 1863 წლის 22 იანვარს მეუფე ბართლომემ პირველი სამღვდელმთავრო წირვა აღასრულა მარტვილის საკათედრო ტაძარში, სადაც მას ეპისკოპოსად ხელდასხმა სამღვდელოების სახელით დეკანოზმა ლუკა გაწერელიამ მიულოცა: „ყოვლადუსამღვდელოესო მეუფეო! სახარულევანი შემთხვევა, რომელსაცა მოელოდა კათედრა ესე, სრულ იქმნა სანუგეშოდ სამეგრელოს საზოგადოებათა. დაუსაბამომან განგებულებამან ღვთისამან, კეთილ-მნებებელობითა ყოვლად მოწყალისა ხელმწიფისა ჩვენისათა, აღმოგირჩიათ თქვენ, სამეგრელოს შვილი, მწყემსმთავრად მისვე მინგრელიის ეპარქიისა. ჩვენ ვსასოებთ, რომელ მმართველობა და მწყსვა თქვენი ამა ეპარქიასა შინა იქმნებიან კეთილნი და ნაყოფიერნი, ვითარცა ძველთა მღვდელმთავართა, ჩვენთა მემამულეთა, რომელნიცა, შეძლებისაებრ მათისა, ფრიად მეცადინეობდნენ განმტკიცებისათვის ყოვლისა ქრისტიანობრივისა წესისა სამეგრელოს შინა. მოწყალეო მწყემსმთავარო! სამღვდელონი მენგრელიისა შევსწირავთ დიდ- სა მადლობასა და თაყვანისცემასა მამასა ზეცათასა, და ვილოცავთ ყოვლად მოწყალისა ხელმწიფისა ჩვენისათვის მონიჭებისათვის ჩვენდა ესრეთისა მწყემსმთავრისა. ჩვენ ყოველნი სულიერითა სიხარულითა ვისწრაფით მიგებებად თქვენდა, ვითარცა ახლისა მწყემსმთავრისა ჩვენისა, და მოგილოცავთ მღვდელმთავრობასა და აღსვლასა მარტვილის კათედრასა ზედა. წარმართნეს უფალმან მამობრივნი მზრუნველობანი თქვენნი მენგრელიას შინა, და გყოს მრა- ვალჟამიერ სანუგეშოდ და სასიხარულოდ ჩვენდა, კეთილ-საიმედოთა სკიტათა და სამწყსოთა თქვენთა, და სადიდებელად ღვთისა და სასარგებლოდ ეკლესიისა და მამულისა! გვაკურთხენ ყოვლადუსამღვდელოესო მეუფეო, დიდითა მით კურთხევითა თქვენითა“. სამწუხაროდ, ეპისკოპოს ბართლომეს არ დასცალდა ეპარქიის დიდი ხნით გაძღოლა, იგი 1864 წლის 15 დეკემბერს გარდაიცვალა. მეუფე ბართლომეს ნეკროლოგი დაიბეჭდა მაშინ გამომავალ ქართულ ჟურნალში „საქართველოს სასულიერო მახარებელში“ — „15 დეკემბერს 1864-სა წელსა, მიიცვალა მარტვილს (მინგრელიაში), შემდგომად სამის დღის ავადმყოფობისა, ყოვლადსამღვდელო ბესარიონ (ნეკროლოგში ყველგან იხსენიება ერისკაცობის სახე-..

10-2 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.20

ეპისკოპოსი ბართლომე (ჩიჩუა) 1804-1864 (დასასრული)

ლით გ. მ.) ეპისკოპოსი მინგრელიისა, 54-სა წლისა შობიდგან (შეცდომაა, გარდაიცვალა 60 წლის გ. მ.) მსახურება მისი ქრისტეს ეკლესიისა, ეპისკოპოსობის ხარისხში, იყო მოკლე დროებითი, ესე იგი — ორი წლის ნაკლებ, მაგრამ ხსენება მისი სასიამოვნოა ყოველთა ნაცნობთა მისთათვის, და უმეტესად მინგრელიის ეპარქიისათვის, რომლისაცა იყო იგი ფრიად საყუარელი მწყემსი.  ყოვლად-სამღვდელო ბესარიონ, გვაროვნებით სამეგრელოს თავადთაგანი ჩიჩუა, არქიმანდრიტობის ხარისხში იმყოფებოდა ხობის მონასტრის წინამძღვრად, რომელიცა არის სამეგრელოში. მღვდელმთავრად ხელდასხმულ იქნა 1 იანვარს 1863-სა წელსა.                                                სწავლა-განათლება არ მიუღია მას უმაღლეს სასწავლებელში, არამედ აღიზარდა თავის სახლში და მონასტერში, მაგრამ კარგად იცოდა მან ყოველივე წესი სამწყსოს მართვისა მწყემსობრივი გონიერებით და განმხილველობით, სიყვარულით და სიმშვიდით. ესრეთითა თვისებითა მალე მოიპოვა მან მთელს სამეგრელოში სიყვარული და პატივისცემა. მზაკვრობა და ბოროტება, პირმოთნეობა და პირ-მხედველობა, ქრთამის-მოყვარება და დიდების-მოყვარება, ამპარ- ტავნება და უდრეკელობა, ანუ უდიარობა, სისწრაფე და დაუფიქრებლობა, რაიცა შეემთხვევათ ზოგიერთს დიდკაცებს და მწყემსმთავრებსაც — ყოვლადსამღვდელო ბესარიონში სრულიად არ იპოებოდა, ანუ არა ჩანდა, და გულთა მხილველი ღმერთი არს, ამისთვის მთავრობასა და გარეშე პირთაცა აქუნდათ მას ზედა ძლიერ კეთილი აზრი, და უწოდებდნენ მას ფრიად კეთილ-გონიერ მწყემსმთავრად რიცხვთა შორის საქართველოს ეკლესიების მღვდელმთავართა. შესახებელად ჩვენისა რედაქციისა სიმართლე ითხოვს ვახსენოთ, რომ შემდგომად მაღალყოვლადუსამღვდელოესისა ეგზარქოსისა, ყოვლადსამღვდელო ბესარიონმა აღმოგვიჩინა ჩვენ დიდი შემწეობა განსამრავლებელად ჩვენისა ჟურნალისა თავის ეპარქიაში, და კიდეც აღგვითქვა მომეტებული შემწეობა, მაგრამ იყავნ ნება ღვთისა! საკვირველი საქმეა! პირველ იანვარს 1863-სა წელსა ჩვენ მივულოცეთ ყოვლადსამღვდელო ბესარიონს ახალი წელი, ახალი ხარისხი და ახალი ბედნიერება, და ვისურვეთ მისთვის ყოველი კეთილი, და იანვარში 1865-სა წელსა მოგვიხდა ჩვენ გამოცხადება მისი სიკვდილისა. სჩანს, რომ ის არ ყოფილა დიდად მოსურნე ქვეყნიერის ბედნიერებისა, არამედ ყოველი აზრი და ფიქრი ჰქონია მიქცეული ზეცად „სათნო ეყო უფალსა სული მისი. ამისთვის აღიტაცა იგი შორის უკეთურებისა, რათა არა ბოროტებამან შესცვალოს გული მისი, ანუ მზაკვარებამან აცთუნოს სული მისი“... განუსვენოს უფალმან სულსა ამა კეთილისა მწყემსმთავრისა საყოფელსა შინა მართალთასა, ადგილსა განსასვენებელსა! და იყავნ სტრიქონნი ესე სახსენებელად მისისა კეთილ-მმარ- თველობისა და კეთილ-მზრუნველობისა ქრისტეს ეკლესიისათვის, და სამოწმებელად ჭეშმარიტისა ჩვენისა პატივისცემისა მისდა მიმართ!“

11 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.7

აღკვეცა

21 მარტს, ჯვართამაღლების სადღესასწაულო ლოცვაზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-ატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, სამთავროს დედათა მონასტერში ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძემ) მონაზვნად აღკვეცა საპატრიარქოს მორჩილები და სამთავროს მონასტრის მკვიდრნი;

საპატრიარქოდან:

მორჩილი ლიდია ჯანიაშვილი — უწოდა მონაზონი ელენე,

მორჩილი ქეთევან შელია — უწოდა მონაზონი ელისაბედი,

მორჩილი ნინო ბიბილეიშვილი — უწოდა მონაზონი თამარი,

მორჩილი თინათინ ჭიღლაძე — უწოდა მონაზონი მარინე,

მორჩილი მარიამ მუშკუდიანი — უწოდა მონაზონი ეკატერინე,

სამთავროს მონასტრიდან:

სამონაზვნე თამარი (ჭანკვეტაძე) — უწოდა მონაზონი ანა,

სამონაზვნე ნესტან სამხარაძე — უწოდა მონაზონი ნინო,

სამონაზვნე თომაიდა ფირანიშვილი ― უწოდა მონაზონი სალომე,

სამონაზვნე ვალენტინა სასანია — უწოდა მონაზონი ევდოკია,

სამონაზვნე ემილია ბესკარავიანი — უწოდა მონაზონი ევგენია.

***

21 მარტს, ჯვართამაღლების სადღესასწაულო

ლოცვაზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, სამთავროს დედათა მონასტერში არქიმანდრიტმა ლაზარემ (გაგნიძემ) სამონაზვნეებად და მორჩილებად აკურთხა მონასტრის მკვიდრნი; სამონაზვნეებად აკურთხა:

მორჩილი ასმათ ასათიანი — უწოდა სამონაზვნე მარიამი,

მორჩილი ვერონიკა არჩვაძე — უწოდა სამონაზვნე მაკრინე,

მორჩილი აგრაფინა მეფარიძე — უწოდა სამონაზვნე მართა,

მორჩილი ნინო სირბილაძე — უწოდა სამონაზვნე მელანია,

მორჩილი შორენა პაპავა — უწოდა სამონაზვნე თეოდულა,

მორჩილი ნადეჟდა ხუხუნაიშვილი — უწოდა სამონაზვნე მინადორა,

მორჩილი გულნარა ძაგანია — უწოდა სამონაზვნე პელაგია,

მორჩილი სოფიო გურული — უწოდა სამონაზვნე ევფროსინე,

მორჩილებად აკურთხა:

ნინო მესხი, მარიამ იაკობიძე, თინათინ გუგეშაშვილი, თამარ როსტიაშვილი.

ხელდასხმა

14 მარტს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერში, გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) დიაკვნად აკურთხა გელათის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული გოჩა ჩიტიძე. დიაკონი გოჩა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

11-1 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.19

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958(გაგრძელება)

..როსად ახალქალაქში, ახალციხეში, გორში და ბაკურიანში, დააპატიმრეს თავის ძმასთან, შალვასთან ერთად. გადაურჩა დახვრეტას და დაბრუნდა სამშობლოში). ამ დროსვე დაიწყო მისი თანამშრომლობა გაზეთ „ივერიაში“, სადაც გამოაქვეყნა ტოლათსოფელში ჩაწერილი ხევსურული ლექსები. რამდენიმე წლის შემდეგ მშობლების თხოვნით იგი თავის მშობლიურ კუთხეში დაბრუნდა და სოფელ მუსხში დაბინავდა. აქ ვასილმა განაგრძო  თავისი აქტიური თანამშრომლობა ქართულ პრესასთან. მან გადაწყვიტა კალმით გამოეხატა ქართველი საზოგადოებისათვის იმ დროისათვის ნაკლებად ნაცნობი თავისი კუთხის ყოფა-ცხოვრება.  ვაჟა-ფშაველას, ნ. ხიზანიშვილის და სხვების ეთნოგრაფიული წერილებით წახალისებულმა, მან 1889 წელს „ივერიაში“ დაბეჭდა საინტერესო ფელეტონი, „ყეენობა ჯავახეთში და ზოგიერთი ცრუმორწმუნეობა ქართველებისა“. აკადემიკოსმა ივანე ჯავახიშვილმა ქართველთა წარმართობის საკულტო წეს-ჩვეულებების შესწავლისას სათანადოდ გამოიყენა მამა ვასილ კოპტონაშვილის მიერ ამ წერილში გამოყენებული მასალები. მამა ვასილის კალამს ეკუთვნის აგრეთვე წერილები: „შენიშვნები ახალციხის მაზრის ქართველთა შესახებ და „ახალი ღის დღესასწაული ჯავახეთში“ და სხვა. მამა ვასილმა განსაკუთრებული ყურადღება მიაქცია ჯავახეთში უხვად არსებულ ნასოფლარებს. მან აღწერა და გამოაქვეყნა მასალები სირგვისა და მურჯის უძველეს ნასოფლართა შესახებ. მის მიერ შეკრებილი სიტყვიერების ნიმუშებიდან აღსანიშნავია „ლეგენდა რუსთველისა და შოთა რუსთველის სამშობლოს შესახებ“, „ომალ ხან ჩოფანი“, „ერეკლე ხანი“ და სხვა. მამა ვასილი მხატვრულ ნაწარმოებებსაც აქვეყნებდა, მათ შორის ყურადღებას იპყრობს „მოთხრობა ჯავახეთის ცხოვრებიდან“, „აღდგომა დღეს“, „კაკო დიაკონი“. მას ასევე დაწერილი აქვს ვრცელი ბიოგრაფია ვაჟა-ფშაველაზე და ილია ალხაზიშვილზე. აი, რას წერდა გაზეთი „ივერია“ 1890 წლის №130-ეში: „ახალციხის მაზრაში სოფელ მუსხში ქრისტიანობის აღმდგენელმა საზოგადოებამ დაარსა სკოლა. სკოლის მას- წავლებლად დაინიშნა ნიჭიერი ახალგაზრდა ვასილ კოპტონაშვილი. „ივერიის“ მკითხველები და მისი რედაქტორი ილია ჭავჭავაძე კარგად იცნობენ ჯავახეთის მაშინდელ მიყრუებულ სოფელში  დაბადებულსა და გაზრდილ გლეხ-ჭაბუკს, რომელიც საზოგადოებრივი მოღვაწეობის კეთილშობილურ გზას დაადგა და მიზნად თავისი ბეჩავი, ჩამორჩენილიკუთხისათვის სარგებლობის მოტანა დაისახა. ჯერ კიდევ 1888 წლიდან მან საინტერესო კორესპოდენციების გამოქვეყნება დაიწყო გაზეთის ფურცლებზე. მისი სტატიები მრავალ საკითხს ეხებოდა, უმთავრესად კი, ხალხის სადღეისო ჭირ-ვარამს, მის ყოფა-ცხოვრებასა და ისტორიულ წარსულს, მის ძველისძველ ადათ-წესებსა და ცრუმორწმუნეობას, ხალხის მეტყველებასა და შემოქმედებას“. 1889 წელს ახალციხის მაზრაში, სოფელ მუსხში განამწესეს. ვასილმა გაამართლა „ივერიის“ მაღალი შეფასება. სოფელ მუსხში, სადაც ის მსახურობდა, მალე მოიპოვა ხალხის ნდობა და სიყვარული. იგი თავდადებით ზრუნავდა ჩამორჩენილი სოფლის განათლებისა და კულტურული ამაღლების საქმისთვის. თავისი დაუღალავი გარჯით მან შეძლო საზოგადოებრივ შემოწირულებათა გზით მოკ ლე ხანში სკოლასთან დაეარსებინა სოფლის ბიბლიოთეკა-სამკითხველო და მთელი თავისუფალი დრო ამ საქველმოქმედო დაწესებულების გაუმჯობესებისათვის შეეწირა. სამკითხველოს სასარგებლოდ წიგნებისა და ფულის შემწირველთა სახელები არაერთხელ იყო გამოცხადებუ-ლი გაზეთ „ივერიის“ ფურცლებზე. მას დიდ დახმარებას უწევდა აგრეთვე ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება. 1895 წლიდან ჩუნჩხის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1904 წლის 18 ივლისს დიაკვნად აკურთხეს, ახალციხის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში განამწესეს და ამავე ქალაქის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1905 წლის 24 თებერვალს დიაკონ ვასილს მღვდლად დაასხეს ხელი და დროებით ისევ ახალციხის ეკლესიაში დიაკვნის შტატში დატოვეს. ამავე წლის 24 აგვისტოს საროს მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1910

11-2 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.18

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958

დეკანოზი ვასილ სოლომონის ძე კოპტონაშვილი 1866 წლის დეკემბერში ახალქალაქის მაზრაში, სოფელ კოთელიაში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ბარალეთის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში მიიღო, რომლის დასრულების შემდეგ, მშობლების სურვილის წინააღმდეგ, სწავლის გასაგრძელებლად თბილისში გაჰყვა თავის მასწავლებელს — ტიმოთე ხმალაძეს. მზრუნველთა დახმარებით იგი შევიდა ავლაბრის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ორკლასიან სასწავლებელში და მისი დასრულების შემდეგ, 1883 წლის 1 სექტემბერს თიანეთის მაზრაში, სოფელ ტოლათსოფლის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დანიშნეს, სადაც მის მისვლამდე დიდი ქართველი პოეტი, ვაჟა-ფშაველა მსახურობდა. აქ მოღვაწეობის პერიოდში ახალგაზრდა ვასილი ახლოს გაეცნო და დაუმეგობრდა ვაჟა-ფშაველას. ტოლათსო-ფელში მან ექვსი წელი დაჰყო, შეეჩვია ხალხს, შეისწავლა მათი ყოფა-ცხოვრება და სამაგალითო პიროვნების სახელი დაიმსახურა. მისი შთამომავლების გადმოცემით ფშავიდან დაბრუნებულმა ვასილმა ჯავახეთში ფშაური ხინკალის ტრადიცია გაავრცელა. იქვე შეირთო ცოლად სოფელ ბარალეთში მცხოვრები ანგელინა (იგივე ევდოკია) სვიმონის ასული მურ- ჯიკნელი, დაბადებული 1866 წლის მარტში, ვისთანაც ხუთი შვილი შეეძინა: ლუბა (დაბადებული 1887 წელს, გარდაიცვალა 1905 წელს, დასაფლავებულია ახალციხის სამხედრო ოფიცერთა სასაფლაოზე); შალვა (დაბადებული 1895 წლის იანვარში, დახვრიტეს 1942 წლის 18 იანვარს); ნიკოლოზი (დაბადებული 1898 წელს, გარდაიცვალა ტრაგიკულად 1921 წლის დეკემბერში, დასაფლავებულია თბილისში, კუკიის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე); პავლე (დაბადებული 1901 წელს, გარდაიცვალა 1985 წელს) და დავითი (მუშაობდა შინაგან საქმეთა განყოფილების უფ....

11-3 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958 (დასასრული)

..წლის აღდგომას, წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1915 წლის 23 ივლისს სკუფია უბოძეს. 1918 წელს თურქთა რაზმების მიერ ახალციხე-ახალქალაქის მაზრების დარბევის დროს მას გარდაეცვალა მეუღლე. 1919 წლის 30 ივლისს ურბნელმა ეპისკოპოსმა დავითმა (კაჭახიძე) მამა ვასილი ახალქალაქის სამრევლოში გადაიყვა-ნა. XX საუკუნის 20-იან წლებში ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, ეკლესია-მონასტრების დახურვისა და სამღვდელოების დევნის დროს, მამა ვასილი ჩუმად აღავლენდა ღვთისმსახურებას ხან თავის სახლში, ხან ამა თუ იმ მრევლის ოჯახში. ცხოვრობდა თავის სოფელში კოთელიაში. მასწავლებლობდა სოფლებში ჩუნჩხასა და პტენაში. თან, როგორც კი ამის საშუალება მიეცემოდა, ქრისტიანული წესით ნათლავდა მოსახლეობას. წერდა მოგონებებს და აგროვებდა თავისი კუთხის ადათ-ჩვევების ამსახველ ეთნოგრაფიულ მასალებს, რომლებიც უმეტესად ახალციხის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმშია დაცული, რასაც ფილოლოგის მეცნიერებათა კანდიდატის კუკური თორდიას სადისერტაციო ნაშრომი მიეძღვნა. მოგვიანებით, უკვე მოხუცი მოძღვარი ცხოვრობდა ხან ბორჯომში გადასახლებიდან დაბრუნებულ შვილ დავითთან, ხან კი ბაკურიანში მეორე ვაჟ პავლესთან. დეკანოზი ვასილი 1958 წლის 19 მარტს გარდაიცვალა და დაასაფლავეს დაბა ბაკურიანის საერო სასაფლაოზე.

12 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.7

ვიქტორინა „გზა ტაძრისაკენ“ 124-ე საჯარო სკოლაში

30 მარტს თბილისის 124-ე საჯარო სკოლაში მოეწყო რელიგიური თემატიკის ვიქტორინა „გზა ტაძრისაკენ“. ვიქტორინას დაესწრო საპატრიარქოს სასწავლო კომიტეტის თავმჯდომარე, ცურტავის ეპისკოპოსი იოანე (გამრეკელი). ღონისძიება სკოლის დირექტორის — ელენე შა-ბურიშვილის, მისი მოადგილის — მარინე მამარდაშკილისა და რელიგიის პედაგოგის — მალვინა მარგველაშვილის ინიციატივითა და ძალისხმევით გაიმართა. სკოლის „საზრიანთა კლუბს”, რომელშიც VII- XII კლასების მოსწავლეები არიან გაერთიანებულები, რუსუდან მურცხვალაძე ხელმძღვანელობს. საზრიანთა კლუბის 12 ჯგუფი ერთმანეთს საღმრთო სჯულისა და საქართველოს სიწმინდეების ცოდნაში შეეჯიბრა. გუნდების კაპიტნებმა ბლიც შეკითხვებში დამატებითი ქულები მოუპოვეს თავიანთ გუნდებს. სკოლის პედაგოგებისგან შემდგარი ჟიური გუნდების პასუხებს აფასებდა. მოსწავლეებმა ქართული ხალხური სიმღერები და საეკლესიო საგალობლები შეასრულეს. ვიქტორინის დასასრულს მოსწავლეებს საჩუქრად ხატები გადაეცათ. მეუფე იოანემ დალოცა ბავშვები და უთხრა მათ, რომ ასეთ ვიქტორინებში ყველა გუნდი გამარჯვებულია, რადგან აქ მათ ღვთის სიყვარული და მისი შემეცნების სურვილი აერთიანებთ.

ხელდასხმა

29 მარტს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათადრო ტაძარში, ცურტავის ეპისკოპოსისმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად დაასხა ხელი თბილისის სასულიერო აკადემიის III კურსის სტუდენტს — არჩილ ხაჩიძეს. დიაკონი არჩილი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

 ტაძრის კურთხევა

 7 თებერვალს შემოქმედის ეპარქიაში, სოფელ გრიგოლეთში, შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვიძემ), ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმესთან (შარაშენიძესთან) ერთად აკურთხა წმინდა გიორგის სახელობის ახალი ბაზილიკური ტიპის ტაძარი.

***

9 თებერვალს შემოქმედის ეპარქიაში, სოფელ წყალწმინდაში, შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) აკურთხა წმინდა ირინეს სახელობის ახალი ტაძარი.

12-1 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.16

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი.

მოწამეთას ეკლესიის კარიბჭეში არის მემორიალური დაფა, სადაც აღბეჭდილია მიტროპოლიტ ნაომ შავიანიძის საქმენი, რისთვისაც ის წამკითხველთაგან შენდობას ითხოვს. საკუთარი ხელით დაწერილ ავტობიოგრაფიაში მიტროპოლიტი ნაომი აღნიშნავს: „ფრიად ძნელია ჩემი ცხოვრების 80-წლიან გაფანტულ მოგონებათა ფურც ლების კრეფა. ბედმა და პროფესიამ წილად მარგუნა მემსახურა და მომეარა საქართველო კიდით—კიდემდე,  რომლისადმი სამსახურსაც სრული რწმენით მივუძღვენი შეგნებული ცხოვრება ჩემი. თუმცა ყველაზე თბილი  ადგილი ყოველთვის მქონდა დათმობილი იმ კუთხისათ ვის, რომელთანაც მშობლიური გრძნობითა ვარ დაკავშირებული და რომელშიც შეკრებილია ჩვენი ქვეყნის,

12-2 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.17

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

საქართველოს ყველა სიკეთე. ალბათ, ამიტომ უწოდებიათ მისთვის „ოკრიბა“. დაუმთავრებელი ბავშვობის ჟამს, უმამოდ დარჩენილს, დამეკისრა მრავალრიცხოვანი ოჯახის შენახვა და ცხოვრებისეული მრისხანე პასუხისგებაც, მაგრამ ქედი არასოდეს მომიდრეკია მძიმე განსაცდელთა წინაშე და თან მდევდა პავლე აპოსტოლის სიტყვები: „კაცად კაცადმან თვისი ტვირთი იტვირთოს უნდა“. მიტროპოლიტი შავიანიძე ნაომ გრიგოლის ძე დაიბადა სოფელ ოხომირაში (ტყიბულის რაიონი) 1889 წელს, მედავითნის ოჯახში. დედა ედუკი გოშხეთელიანი ზარათელი აზნაურის შვილი იყო. ნაუმს ექვსი დედმამიშვილი ჰყავდა: ერთი დავითი ოცხელის სახელოგიმნაზიის კურსდამთავრებული და ხუთი და. ძმა „შავიანიძეების გვარის საცხოვრისი არის ისტორიული ოკრიბის პატარა სოფელი ოხომირა, მათ ეზოში მე–6 საუკუნით დათარიღებული სალოცავი ნიშა მდებარეობს. შავიანიძეები ოკრიბაში მოსვლამდე შავლია- ნებად იწოდებოდნენ. შავიანიძეთა წინაპარი „შავიანი ბერები“ — ღვთისმსახურებაში მყოფი აზნაურები, ხოლო სვანეთში ღვთის მსახურებაში გადასვლამდე, აფხაზეთის მთავრები—შერვაშიძეები იყვნენ“ (დ. შავიანიძე ისტორიოსი). დასტური იმისა, რომ შავიანიძეების არაერთმა წინაპარმა ღვთისმსახურებაში გაატარა თავისი ცხოვრება  არის 1804 წლით დათარიღებული მიწის ნასყიდობის სიგელი, რომელიც მეფე სოლომონ II—ის სარდალმა, აგიაშვილმა, გადასცა მღვდელ სვიმონ შავიანიძეს და მის შვილს — მღვდელ ნიკოლოზ შავიანიძეს სამუდამო სარგებლობაში. 1904 წელს ნაომმა დაამთავრა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი, სადაც მისი მასწავლებელი, შემდგომში კათოლიკოს–პატრიარქი მელქისედეკ III გახლდათ. სასულიერო სასწავლებელში მასთან ერთად მერხზე იჯდა ცნობილი მეცნიერი, აკადემიკოსი აკაკი შანიძე, რომელთანაც მეგობრობა მას სიკვდილამდე არ გაუწყვეტია. სას- წავლებლის დამთავრების შემდეგ ის დაინიშნა ცუცხვათის მაცხოვრის ეკლესიის მედავითნედ. 1905 წელს სოფელ ოხომირაში ნაომმა დააარსა საკუთარი სკოლა, სადაც გლეხის შვილებს ასწავლიდა ქართულს, ანგარიშს, რუსულსა და ფიზკულტურას. ჯერ კიდევ 1889 წელს მამამისმა, გრიგოლ შავიანიძემ ნაბოსლევის წმინდა გიორგის ეკლესიასთან დააარსა ცოდნის სკოლა, სადაც თვითონ მასწავლებლობდა. მანამდე, ცუცხვათის გარდა, სკოლა თურმე არსად ყოფილა. აღსანიშნავია, რომ ნაომი ამ დროს სულ 15—16 წლის ჭაბუკი გახლდათ: 1916 წელს ეპისკოპოს გიორგის (ალადაშვილი) მიერ ნაომ შავიანიძეს ხელი დაასხეს მთავარდიაკვნად ქუთაისის საკათედრო ტაძარში. 1918 წელს ეპისკოპოს ანტონის (გიორგაძის) მიერ იკურთხა მღვდლად და გამწესდა კოკა—ოხომირას მაცხოვრის ეკლესიაში; 1924 წელს ის გადაიყვანეს ჭოგნარის მაცხოვ-რის ეკლესიაში. 1921 წელს ნაომი შეთავსებით მუშაობდა სამრევლო სკოლების განათლების განყოფილების  გამგის მოადგილედაც, ვინაიდან ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია ჰქონდა დამთავრებული, სამასწავლებლო განხრით. პარალელურად ის ხელმძღვანელობს ქუთაისის მთავარანგელოზთა საკათედრო ეკლესიასთან არსებულ სანთლის ქარხანას. 1921 წელს ნაომ შავიანიძე აქტიურ მონაწილეობდა სრულიად საქართველოს მესამე საეკლესიო კრების მუ-შაობაში, რომელსაც საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი უნდა აერჩია. აქედან მოყოლებული, ოცი წლის განმავლობაში, ის ქუთაისის ეპარქიის უცვლელი მდივანი და მთავარხუცესია. 1929 წელს მამა ნაომი ინიშნება ქუთაისის მწვანეყვავილის ეკლესიის წინამძღვრად, სადაც 11 წელი იმსახურა. შემდეგ ეკლესიის დაკეტვის გამო არ უმსახურია. ამას თან დაერთო ის ფაქტიც, რომ მისი უფროსი შვილი, შალვა, 26 წლის, ფილოლოგიური ფაკულტეტის სტუდენტი და კორნელი კეკელიძის ასპირანტი, დაიჭირეს და დახვრიტეს, როგორც 1942 წლის „შეთქმულების“ ერთ–ერთი ხელმძღვანელი და სულის ჩამდგმელი. მამა ნაომი სიცოცხლის ბოლომდე ელოდა მას და თავის ანდერძში დაუბარა შვილებს: „თუ გამოჩნდა ჩემი უფროსი დაჩაგრული შვილი, მიეცით   მას ძმური ნაწილი...“. ცოტა ხანში კი პარაკლისი გადაუხადა შალვას, რადგან იცოდა, ჯალათების ხელში ჩავარდნილი, განსაცდელს თავს ვერ დააღწევდა. „შეთქმულების“ საქმე სუკის არქივში იყო დაცული და მასზე არავის მიუწვდებოდა ხელი, მხოლოდ ზ. გამსახურდიას პრეზიდენტობის დროს ოჯახმა (ძმამ ოთარმა) მიიღო შეტყობინება, რომ განაჩენი სისრულეში 1942 წელს მოიყვანეს. მიუხედავად ამისა, მიტროპოლიტი ნაომი ღვთის ერთგული მსახური რჩება. მისგან აუგი არავის ახსოვს. 1943 წელს კათოლიკოს–პატრიარქმა კალისტრატემის თბილისში გაიწვია და სიონის სობორის კანდელაკად დანიშნა. ამ დროიდან ნაომი ითვლებოდა საკათალიკოსოს მუდმივ წარმომადგენლად. მისი მონაწილეობითა და ღვაწლით 1947 წელს გამოვიდა პირველი საეკლესიო კალენდარი, რომელსაც ის ხელს აწერდა, როგორც კალენდრის გამოშვებისათვის პასუხისმგებელი. 1943 წელს ის მონაწილეობას იღებს რუსეთის პატრიარქის სერგის ოფიციალურ წარმომადგენელ, არქიეპისკოპოს ანტონთან მოლაპარაკებებში. ამ მოლაპარა-კების შემდეგ, რუსეთის საპატრიარქომ ცნო საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფლია და ამ ორ ეკლესიას შორის ნორმალური ურთიერთობა დამყარდა. ქუთაისის მწვანეყვავილის მრევლი უმორჩილესად ითხოვდა თავისი წინამძღვრის ქუთაისში დაბრუნებას.

12-3 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.18

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი ამაზე წერდა: „მწვანეყვავილის ეკლესია. ეფრემ ეპისკოპოსს. აცნობეთ მთხოვნელებს, ნაომი ჩემთვის საჭროა, დროებით მაინც. გთხოვთ ასევე განუმარტოთ მორწმუნეთ, ჯერჯერობით ნაომს ვერსად ვერ გავუშვებ“. სიონის ტაძარში მსახურების პერიოდში მამა ნაომი ხშირად იგზავნებოდა ქ. ქუთაისში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის მიერ, „საეკლესიო საქმეების გამო“. 1944 წელს ნაომი თურმე ჯარში გაუწვევიათ (კიდევ ერთი ბედის ირონია). ამის შესახებ ინტერნეტის საშუალებით შევიტყვეთ, სადაც მოყვანილია კათოლიკოს–პატრიარქის კალისტრატეს წერილი. კავკასიის და სამხრეთის ფრონტის სარდალს ტიულენევს ის თხოვნით მიმართავს ნაომი გამითავისუფლეთო და ასაბუთებს იმით, რომ ჯარში არ უმსახურია და ვითომ ჭლექი აქვს. სარდალმა პატრიარქს თხოვნა შეუსრულა. გასაკვირია, რომ იმ დროს ასეთი ლმობიერება გამოეჩინა სარდალს. 1945 წლის თებერვალში საქართველოს დელეგაცია, რომლის შემადგენლობაში იმყოფებოდა დეკანოზი ნაომ შავიანიძე, მოსკოვს მიემგზავრება, რათა მონაწილეობა მიიღოს სრულიად რუსეთის და მოსკოვის პატრიარქის ალექსის ინტრონიზაციის ცერემონიაში. მოსკოვში ყოფნისას პატრიარქმა ალექსიმ საკათედრო ტაძარში აღვლენილ ლიტურგიაში მონაწილეობისათვის ის ძვირფასი თვლებით შემკული ჯვრით დააჯილდოვა. 1945 წლის ოქტომბერში თბილისს საპასუხო ვიზიტით ესტუმრა პატრიარქი ალექსი პატრიარქ ალექსის შესახვედრად კათოლიკოს–პატრიარქმა კალისტრატემ ქ. ბაქოში გაგზავნა დელეგაცია მიტროპოლიტ მელქისედეკისა და სიონის ტაძრის კანდელაკ ნაომის შემადგენლობით. 1946 წელს მოსკოვში მოეწყო რუსეთის ეკლესიის ადგილობრივი კრება, რომელიც მიეძღვნა რუსული ეკლესიის დამოუკიდებლობის 500 წლისთავს. მასში აქტიური მონაწილეობა მიიღო ქართულმა დელეგაციამ, რომლის შემადგენლობაში ნაუმიც გახლდათ. საზეიმო კონცერტში საქართველოს საეკლესიო გუნდმა ფრიად დიდი მოწონება დაიმსახურა. კავშირები რუსეთთან არ წყდება და შემდგომში ეპისკოპოსი ნაომი მონაწილეობს რუსეთის პატრიარქობის აღდგენის ორმოცი წლისთავისადმი მიძღვნილ ზეიმში, რომელიც შედგა ზაგორსკში 1958 წელს, აგრეთვე ის იმყოფებოდა დელეგაციის შემადგენლობაში, რომელიც სომხეთის პატრიარქის, ვაზგენ პირველის არჩევასა და კურთხევას დაესწრო ეჩმიაძინში. 1946 წელს კათოლიკოს–პატრიარქი კალისტრატე წერს: „ძვირფასოს მოძღვარო მ. ნაომ! თქვენი მოღვაწეობა სიონის ტაძარში, თუმცა რამდენიმე, სულ 3—4 წლის ამბავს წარმოადგენს, მაგრამ არ შეიძლება არ აღვნიშნო, რომ ეს მანძილი, თქვენი დაუცხრომელი შრო მისა, ნათლად გვიხატავს ეკლესიის ჭეშმარიტი მსახურებისა და ღვთის საყვარელი მოწაფის სურათს — სიმშვიდე, სიმდაბლე, გულწრფელობა და სიყვარული ღვთსა და ხალხის მიმართ, აი რას ახორციელებთ თქვენ“. მწვანეყვავილის მრევლი განაგრძობს მოთხოვნას, დაუბრუნდეთ მამა ნაომი, რაზეც სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი კალისტრატე პასუხობს: „ვიღებთ რა მხედველობაში მწვანეყვავილის მთავარანგელოზთა მიქაელ და გაბრიელის სახელობის ეკლესიის სამრევლოს არაერთგზის თხოვნას, თანხმობას ვაცხადებ, რათა დეკანოზი ნაომი დანიშნულ იქნას ხსენებულ სამრევლოს წინამძღვრად“. 1947 წელს ის ბრუნდება ქუთაისის მწვანეყვავილის მთავარანგელოზთა მიქაელ და გაბრიელის ეკლესიაში. თვით დეკანოზი ნაომი წერს: „თუმცა სიონში შემომავალი მორწმუ- ნენი, ქართველი და რუსი, ძალიან სწუხან ჩემს წასვლას, მაგრამ ჩემი ოჯახური მდგომარეობით ხელი მეტი არ მეწყობა“ (თბილისში ბინის უქონლობის გამო). მის ოჯახურ არქივში მოპოვებული, 1947 წლით დათარიღებული ცნობები გვამცნობს, რომ ერთგული სა სახურისათვის ის დაჯილდოებული იყო ენქერით და შემდეგ მიტრით უწმინდესის კალისტრატეს მიერ, რაც საეკლესიო კანონებით მიუღებლად ითვლებოდა და მხოლოდ მასზე იყო „განსაკუთრებული განჩინება“. მას დიდი ბრძოლა უწევდა ფინანსურ განყოფილებასთან, რომლის უსამართლოდ დაბეგვრის თანხა სამჯერ აღემატებოდა შემოსავალს, „მწვანეყვავილის ეკლესია ძალიან მცირეშემოსავლიანია, ის აშენებულია ქალაქის განაპირას, კლდეზე, სადაც მხოლოდ ერთი პატარა ბილიკი მიდის, ირგვლივ უმეტეს ნაწილად არის ებრაელთა მოსახლეობა, ქრისტიანობა ცოტაა და თანაც ღარიბი, ამას დაერთო ფულის რეფორმაც, რის შედეგაც შემოსავალმა მკვეთრადა იკლო, ეკლესია მოქმედებს მხოლოდ შაბათ–კვირას...“ წერდა ნაომი ქუთათელ—გაენათელ მიტროპოლიტ ეფრემს და სთხოვდა შუამდგომლობას იქ, სადაც ჯერ არს... „შემცირებულ იქნას გადასახადი იმ ზომამდე, რომ ჩემი შემოსავლით დავფარო“. მიტროპოლიტი ნაომის გარდაცვალების შემდეგაც, მის სახელზე მოვიდა საგადასახადო ქვითარი, რომელსაც მისმა შვილმა ოთარ შავიანიძემ უწოდა დროის, სივრცის და ეპოქის დაცინვა! ქუთათელ–გაენათელ მიტროპოლიტ გაბრიელის გარდაცვალების გამო, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქმა მელქისედეკმა შემდეგი განკარგულება გამოსცა: „ქუთაისის ეპარქიის მთავარ ხუცესადა დაინიშნოს დეკანოზი ნაომ შავიანიძე, ქორეპისკოპოსის

12-4 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.19

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

უფლებებით, მოიწვიოს საეპარქიო კრება და იქონიოს მსჯელობა ეპარქიის მოვლა–პატრონობაზე. ამის პასუხად მამა ნაომი წერს: „ბავშვობიდანვე მქონდა სურვილი, გავმხდარიყავი ეკლესიის მსახური, მაგრამ ის კი არასდროს არ მიფიქრია, რომ ეპისკოპოსი ვყოფილიყავი, ვინაიდან მღვდელმთავრობა არის დიდი და ძნელი საქმე და რომ ეპისკოპოსი უნდა იყოს შემკული მრავალგვარი კარგი ღირსებით, მაგრამ რადგანაც ეს ღმერთმა ინემე უღირსი მონა ღვთისა სავსებით მოჩილებას ვაცხადებ და დიდ მადლობას შევწირავ უფალსა ღმერთსა ჩვენსა ჩემდამი დიდი მოწყალებისათვის...“ 1958 წელს ეპისკოპოსი ნაომი ჯილდოვდება ჯვრით კოს პატრიარქ მელქისედეკ III—ის მიერ  მისი მღვდელმთავრად დანიშვნის შემდეგ და მანამდეც მასზე არაერთხელ მომხდარა სასტიკი თავდასხმა, დევნა და დარბევა, თუ ტაძარში და თუ სახლში მისთვის უცნობი პირების მიერ... ამის გამო ის თხოვნით მიმართავს კათოლიკოს პატრიარქს მელქისედეკ III—ს: „ვინაიდან ეს შესაძლოა კიდევ განმეორდეს, მარცხის აცილების მიზნით, ვითხოვ ლოცვა–კურთხევას, რათა ღამისთევის ლოცვაზე ამ ზამთარს მაინც არ წავიდე საკათედრო ტაძარში, არამედ დამშვიდებულად ვილოცო ჩემს კელიაში“, რაზეც თანხმობა მიიღო. ამ ფაქტით შეწუხებული მიტროპოლიტი ეფრემი წერდა მას: „არ დაგიმალავ, ნამეტანად დამწუხრებული ვარ ჩვენი დღევანედელი გარემოებით და მდგომარეობით. ამდენი განკვეთილი ზედ დაერთო მთელ ამიერკავკასიაში. იყავი ჯანმრთელი და მრავალჟამიერი მაგ კუთხის საიმედოდ...“ ამასთანავე, ქუთათელ–გაენათელი ეპისკოპოსი ნაომი წერს: „ქუთაისში, პეტრე–პავლეს ტაძარში, კარგა ხანია დაიწყო შფოთი და ეკლესიისათვის დიდად საზიანო მდგომარეობა (არ იფიქროთ, რომ ეს ხდებოდეს გა- რეშე ვისმესაგან...). საქმის გასაშუქებლად ბევრი ფრიად მნიშვნელოვანი საბუთი მოიპოვება. ბევრმა იცის, რა მოუვიდა მიტროპოლიტ ეფრემს, ერთი უღირსი დედაკაცი შეუვარდა ღვთისმსახურების დროს და მისი მოკვლა უნდოდა. ღვთის მადლით, ის ცოცხალი დარჩა, ასევე მიტროპოლიტ გაბრიელს მსახურების დროს შეუვარდნენ და ჩაქოლავდნენ საკურთხეველში, რომ არ მოესწრო შესვლა, მე კი რამდენი შეწუხება მომაყენეს თუ უსახელო წერილებით, თუ ჩემი ოჯახის წევრებისადმი დამუქრებით და თუ სხა ბევრი რამით...“ „1957 წლის 7 იანვრიდან ე.ი. ჩემი მღვდელ—მთავრად კურთხევის დღიდან საშინელ დევნილ და ტანჯულ მდგომარეობაში ვიმყოფები. არ მქონია საშუალება, რომ დამშვიდებულად შემესრულებინოს წირვა და ლოცვა და ეს როგორი ღვთისმსახურებაა, როცა მღვდელმთავარი იმის ფიქრშია, თუ როდის ესვრიან მას, ანდა ცივი იარაღით გამოასალმებენ წუთისოფელს“. თუმცა ბევრი, სინდისის ქეჯნით შეწუხებული მოგვიანებით მივიდა და პატიება ითხოვა მისგან თავისი უგუნური საქციელის გამო და ევედრა შეენდო ცოდვა. მიტროპოლიტი _ ნაომი ბევრს უყვარდა. მღვდელ ი. ჭკადუს წარმოთქმულ სიტყვაში ვკითხულობთ: „ბავშვობიდან იყავით მორწმუნე, თავმდაბალი, ყველასათვის საყვარელი, საუკეთესო მწიგნობარი, მცოდნე საეკლესიო წესებისა და დაუზარელი ეკლესიის მსახური. იშვიათად მოიპოვება ისეთი ადამიანი, რომ თქვენი აუგი თქვას, თუ იგი ბოროტების და სიხარბის შხამით არ არის გაჟღენთილი. უწმინდესი პატრიარქი კალისტრატე დიდ იმედს ამყარებდა თქვენზე და დიდად გაფასებდა. უწმიდესი კათლიკოს–პატრიარქი მელქისედეკი გიცნობთ, როგორც სპეტაკ და წმინდა ცხოვრების მატარებელს. დღეს ქუთათელ—გაენათის ეპარქიის საყვარელი მღვდელმთავარი ბრძანდებით, საუკეთესო წირვა—მლოცველი, მცოდნე საეკლესიო წესებისა, დინჯი, ყველასათვის კეთილი, კარგი მქადაგებელი და ღვთის ღრმა მორწმუნე“. მელქისედეკ III-ის ანდერძით, თავის შემცვლელად ნაომს ტოვებდა, რაზედაც ამ უკანასკნელმა კატეგორიული უარი განაცხადა. არგუმენტად არასაკმარისი განათლება მოიყვანა, „სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის ტახტი უხერხულია ჩემი განათლების მქონე ადამიანს ერგოს, როდესაც არის უფრო განათლებული — ის ეფრემს გულისხმობდა, რომელსაც სასულიერო ხარისხიც ჰქონდა. ამ ფაქტის დამადასტურებელი საბუთი არქივშიც მოიპოვება. 1964 წელს სრულიად საქართველოს კათლიკოს–პატრიარქ ფრემ II-ის მიერ ეპისკოპოსი ნაომი დიდი ხნის საეკლესიო ღვაწლის და სამსახურისათვის წმინდა ნინოს მესამე ხარისხის ორდენით ჯილდოვდება, ხოლო 1967 წელს კი მიტროპოლიტის პატივით, როგორც სამიტროპოლიტო ეპარქიის მმართველი და როგორც სრულიად ღირსეული პირი ამ პატივისა და თანამდებობისა. ეფრემ II მას წერს: „შენ ერთს გაქვს უფლება ცოდვების მოკითხვისა და ბედნიერი ვართ, რომ შენ ამას არ აკეთებ, ბედნიერი ვართ, რომ შენ არ იცი ზედმეტი თქმა, ის, რაც შენ იცი, რომ გეთქვა, ვინ იცის, შეიძლება წარღვნაც მოსულიყო“. მეუფე ნაომის საუბრების უმთავრესი თემა იყო ბედნიერება, სიკეთე, სიყვარული. თავის სამწყსოს შთააგონებდა, რომ ადამიანი ბედნიერი იქნება, თუ ყველა სურვილი აუსრულდება, მაგრამ უფრო ბედნიერი იქნებოდა, კმაყოფილი რომ ყოფილიყო ღვთის ნაბოძებით, ბევრს ქადაგებდა ოჯახსა და მის სიწმინდეზე. დიდი ამაგი გაუწევია მეუფე ნაომს მოწამეთას მონასტრისათვის. იგი განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდა წმინდა დავით და კონსტანტინეს სავანეს: გაუყვანია გზა, აუგია საეპარქიო სახლი, დაუწესებია მატარებლის გაჩერება, მოუწყვია და მოუწესრიგებია მთელი მონასტერი. მიტროპოლიტი ნაომი მძიმედ დაავადდა. მას განგრენის დიაგნოზი დაუდგინეს. გადარჩენის ერთადერთი..

13 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.9

ხელდასხმა

29 მარტს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის III კურსის სტუდენტი ვლადიმერ ვახტანგაძე. დიაკონი ვლადიმერი სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახურად დაინიშნა.

***

29 მარტს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული გურამ გამცემლიძე. დიაკონი გურამი დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის ღვთისმსახურად დაინიშნა.

***

29 მარტს ახალციხის წმინდა დიდმოწამე მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაოკლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი ლევან ჟღენტი. დიაკონი ლევანი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახურად და- ინიშნა.

13-1 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

***

5 აპრილს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის დიაკონს გიორგი სახვაძეს. მღვდელი გიორგი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

5 აპრილს ახალციხის წმინდა დიდმოწამე მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაოკლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკონს თეოდორე ნადაშვილს.

***

5 აპრილს რუსთავის წმინდა კეთილმსახური მეფის ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა გიორგი ალიაშვილი. დიაკონი გიორგი რუსთავის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

7 აპრილს რუსთავის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის ეკლესიაში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული შოთა გიგაური და სახელად გაბრიელი უწოდა. დიაკონი გაბრიელი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

7 აპრილს ბარაკონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარში ნიკორწმიდელმა მიტროპოლიტმა ელისემ (ჯოხაძემ) დიაკვნად აკურთხა თორნიკე გეგეშიძე.

***

12 აპრილს რუსთავის წმინდა კეთილმსახური მეფის ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკა- თედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა ლევან ჯანაშია. დიაკონი ლევანი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

დაჯილდოება

***

5 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სასულიერო პირები დააჯილდოვა. კერძოდ, ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიის სამღვდელოება:

მღვდელ-მონაზონი ზაბულონი (კვირკველია) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; მღვდელ-მონაზონი ბიძინა (ქობალია) ― ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; მღვდელ-მონაზონი პიმენი (ქარდავა) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; ბერ-დიაკონი გიორგი (გურჩიანი) — არქიდიაკონის წოდებით. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური დეკანოზი იოანე გივიშვილი მიტრით; გლდანის „ლომისის“ წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მღვდელი დავით დათუაშვილი ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; გლდანის „ლომისის“ წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მღვდელი ირაკლი კუთხაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ფონიჭალის დასახლებაში მდებარე 153 საშუალო სკოლაში არსებული წმინდა ნიკოლოზის სახელობის სამლოცველო სახლის წინამძღვარი მღვდელი გიორგი გუგენიშვილი ― ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

***

7 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი იაკობ აბაშიძე მიტრით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი თეოდორე გოგოლაძე  მიტრით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი თეიმურაზ თათარაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი არჩილ ავანაშვილი ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახური, დიაკონი მირიან სხირტლაძე პროტოდიაკონის წოდებით.

***

12 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ლავრის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ შემდეგი სასულიერო პირები დააჯილდოვა: წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, არქიმანდრიტი ანტონი (გულიაშვილი) — მეორე გამშვენებული ჯვრით, ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი ირაკლი ჭინჭარაული – ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

12-4 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.20

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (დასასრული)

... გზა კიდურის ამპუტაცია იყო, რაზედაც მან უარი განაცხადა, ― ღმერთთან სამსჯავროზე ცალი ფეხით როგორ წარვდგეო. 1969 წლის 3 მარტს პეტრე–პავლეს ტაძრის ზარებმა ქუთაისის მორწმუნეებს ამცნო, რომ მიტროპოლიტი ნაომი გარდაიცვალა. იგი პეტრე–პავლეს ტაძარში დაკრძალეს. მწირველნი იყვნენ და წესის აგების საიდუმლო შეასრულეს კათოლიკოს–პატრიარქმა ეფრემ II—მ, ცხუმ-აფხაზეთის ეპისკოპოსმა ილიამ, ამჟამად სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქმა, თბილისისა და ქუთაისის სამღვდელოებამ, მცხეთის სასულიერო სემინარიის სტუდენობამ. გარდაცვალების მეორე დღეს ბათუმიდან ეფრემ II—მ დეპეშა გამოგზვნა: „ჩემი უძვირფასესი ნაომის გარდაცვალების გამო, ვერ მოგახსენებთ სამძიმარს, რადგან ყველამ მე უნდა მითხრას სამძიმარი...“ ყველაზე ხშირად თურმე მიტროპოლიტი ნაომი იმეორებდა ფრაზას, რომ სიცოცხლე წუთისოფელია, რომელიც ერთი ოთახის ორ კარშორისაა მოქცეული. უნდა ეცადო, ეს მონაკვეთი ჭუჭყიანი ფეხებით არ გაიარო, რათა ცუდი ნაკვალები არ დატოვოო. როდესაც მას ეკითხებოდნენ: „მამაო, ღმერთი გწამს?“ — მშვიდად პასუხობდა „როგორ შეიძლება მთელი ცხოვრება ემსახურო იმ საქმეს, რომელიც არ გწამს?!“ სიკვდილის წინ მეუფე ნაომმა თავის ვაჟს სთხოვა, თუ შესაძლებელი იქნებოდა, მისთვის ჩამორთმეული საეკლესიო წიგნები „ჩეკადან“ წამოეღო.. ოთარმა ქუთაისის სუკს მიაკითხა და ძნელი მისახვედრი არაა, რა პასუხსაც მიიღებდა. გავიდა დრო და ოთარ შავია- ნიძის, უკვე წყალტუბოს კურორტოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორის კაბინეტში შემოვიდა მღვდელი და მეუფე ნაომის წიგნები მოიტანა. ღიმილით ჰკითხა „ვერ მცნობ?“ — მე ის ჩეკისტი ვარ, მეუფე ნაომი დასაკითხად რომ დამყავდა.“ ის, ვისაც სარწმუნოებისა და ღვთისმსახურების ამოძირკვა—განადგურება ევალა, თავად მოექცა ნაომის ღვთიური გავლენის ქვეშ.

13-2 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.17

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910

დეკანოზი დავით ბესარიონის ძე ღამბაშიძე 1841 წელს იმერეთში, შორაპნის მაზრაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგში იგი ასე იგონებდა ამ ამბავს: „მამაჩემმა დააწყებინა საღმრთო და საეკლესიო წერილის კითხვა ჩემს ორ უფროსს ძმას. როდესაც ისინი კარგად კითხვას შეეჩვიენ, შემდეგ მათ დააწყებინა საზეპირო სწავლება. იმ დროს, როცა ჩემი ძმები თავს აკლავდნენ სერობის ლოცვის ზეპირად დასწავლას, მე თავისუფლად ვთამაშობდი. როცა ძმები ზეპირობდნენ, მე მათ ყურს ვუგდებდი და ზოგიერთ ადგილებს ლოცვებიდან ვიხსომებდი. არასოდეს არ ყოფილა ისეთი დღე, რომ განსვენებულ მამაჩემს სერობის ლოცვა არ შეესრულებინოს ნავახშმებს. მწუხრი და ცისკარი ხომ იშვიათი დღე იქნებოდა, რომ არ შეესრულებინა, მწირველიც რომ არ ყოფილიყო მეორე დღეს. სერობის ლოცვას ჩემს ძმებს აკითხებდა. ხშირად, როცა ძმებს შეეშლებოდათ საზეპირო და შეჩერდებოდნენ, მე ვუსწორებდი ხოლმე, რადგან მათ კითხვაში მე ზოგიერთი ადგილები ზეპირად დავისწავლე. ძლიერ უკვირდათ განსვენებულ ჩემს მშობლებს ეს და ჩემს ძმებს შენიშვნას აძლევდნენ, თქვენ კითხვაში ეს ზეპირად სწავლობს, როდესაც ჯერეთ „ანბანი“ არ იცისო.“ 1855 წელს უკვე მოზრდილი დავითი მამამისმა ქუთაისში ჩაიყვანა და სასულიერო სასწავლებელში მიაბარა, რომლის დასრულების შემდეგ სწავლა თბილისის სასულიერო სემინარიაში გააგრძელა. 1867 წლის 10 ნოემბერს გარდაიცვალა მამა, მღვდელ ბესარიონი და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დავითი დიაკვნად აკურთხა, ერთ კვირაში კი მღვდლად დაასხა ხელი და ფუთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის

13-4 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.18

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (გაგრძელება)

წინამძღვრად განამწესა. 1868 წელს შორაპნის ოლქის მთავარხუცესად დაინიშნა. 1868-73 წლებში შროშის წმინდა გიორგის, 1873-75 წლებში დანაეთის წმინდა გიორგის, 1875-87 წლებში კი ცხრაწყაროს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიებში მსახურობდა. 1887 წელს ყვირილას წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1891 წლის 15 მაისს წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა. 1896 წლის 6 მაისს წმინდა ვლადიმერის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1904 წლის აღდგომას წმინდა სინოდმა მადლობის სიგელით დააჯილდოვა. 1905 წლის ივნისში ენქერი ეწყალობა. მამა დავითის სახელს უკავშირდება დაბა ყვირილაში სამრევლოს გახსნა. 1869 წლამდე ამ დასახლებაში არ არსებობდა ეკლესია. მამა დავითმა მიაქცია ყურადღება ერთ შენობას, რომელიც პურის მაღაზია ყოფილიყო 1868 წლამდე, მაგრამ რადგან მაღაზია სურამში გადაეტანათ, ყვირილაში ეს შენობა გაუქმებული იყო. მაზრის უფროსის დახმარებით მამა დავითმა სთხოვა კავკასიის მაშინდელ მმართველს, მის იმპერატორობით უმაღლესობას, დიდ მთავარ მიხეილ ნიკოლოზის ძეს, რომ ეს შენობა დაბა ყვირილის მცხოვრებთათვის დაეთმოთ უფასოდ, რათა იქ ეკლესია მოეწყოთ. ყველას გასახარად, მაღაზია ეკლესიის სტილში იყო აშენებული და იგი ადვილად გადაკეთდა ტაძრად. 1870 წელს მეუფე გაბრიელმა ეს ტაძარი წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობაზე აკურთხა. ყვირილაში დანიშვნისთანავე მამა დავითმა გადაწყვიტა ახალი ტაძარი აეშენებინა დაბაში, რადგან ძველი, ხის ტაძარი საკმაოდ მოზრდილ მრევლს უკვე ვეღარ იტევდა. მისი ლოცვა-კურთხევით ადგილობრივმა მცხოვრებმა, ქველმოქმედმა, მეორე გილდიის ვაჭარმა, გედევან ზურაბის ძე ჩუბინიძემ გამოთქვა სურვილი, თავისი ხარჯით აეგო შესაფერისი ტაძარი. მეუფე გაბრიელმა დიდი სიხარულით მიიღო ეს წინადადება და კურთხევაც გასცა ამ დიადი საქმის დაწყებისათვის. 1894 წელს მშენებლობა დაიწყო. ძველი ხის ეკლესია გადაიტანეს სასაფლაოზე, რომელიც ეკურთხა წმინდა ნინოს სახელზე და ახალი ქვითკირის ეკლესიის აშენება კი არგვეთის მთავართა, წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახელობაზე გადაწყვიტეს. ტაძრის აშენება 70 ათასი მანეთი დაჯდა. ეკლესიის კედლები მთლიანად ეკლარის თლილი ქვით იყო აშენებული. 1899 წლის 2 ოქტომბერს მისი კურთხევა, რადგან ეპარქიის მმართველი, ეპისკოპოსი ლეონიდე უღონოდ ბრძანდებოდა, შეასრულეს ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა ნიკიფორემ (კანდელაკი), კვიპროსის კუნძულის კიკოსის მონასტრის არქიმანდრიტმა მელეტიოსმა, დეკანოზმა დავით ღამბაშიძემ და მღვდელმა ბესარიონ გველესიანმა. ღამისთევით ცისკარი შეასრულა ბერძენმა არქიმანდრიტმა მელეტიოსმა. წირვაზე რუსულად და ქართულად გალობდნენ ადგილობრივი და სამრევლო სკოლის შეგირდები ყვირილის სამრევლო სკოლის მასწავლებლის ლ. კელენჯერიძის ლოტბარობით. „განიცადეზე“ შესანიშნავი სიტყვა წარმოსთქვა ტაძრის წინამძღვარმა, დეკანოზმა დავითმა. გთავაზობთ პატარა ამონარიდს ამ ქადაგებიდან: „დღე-სასწაულობა მრავალგვარია, ძმანო ქრისტიანენო, მაგრამ დღევანდელი ჩვენი დღესასწაული, ენკენიობა, ჩვენი ახალი ეკლესიის კურთხევა, აღემატება ყველა იმ სასიხარულო დღესასწაულებს, რომელთაც ჩვენ ვდღესასწაულობთ ხოლმე ჩვენს ცხოვრებაში. ჭეშმარიტი ქრისტიანის გული აღვსილია სიხარულით თავისი ეკლესიის კურთხევის დროს. რატომაა ეს დღე ასე სასიხარულო ყოველთა ქრისტიანეთათვის? იმისთვის, რომ ეკლესია არის საზოგადო ჩვენი დედა, აღმზრდელი სარწმუნოებასა და კეთილმსახურებასა შინა დაბადებიდგან სიკვდილამდე. ეკლესია ყოველთვის ცხოველს მონაწილეობას იღებს ჩვენს არა მარტო სულიერ და სარწმუნოებრივს არამედ საზოგადო შინაურ ოჯახუ ცხოვრების საქმეებშიც. არც ერთი შემთხვევა არ მოხდება ჩვენს ცხოვრებაში, რომ ლოცვით და ეკლესიის კურთხევით არ იქნეს დაწყებული. დაგებადა, ვთქვათ მაგალითად — ბავშვი. წმიდა ეკლესიის მოსამსახურე, შენი სუ- ლიერი მოძღვარი იჩქარის შენი სახლისკენ, რათა მშობიარეს წაუკითხოს ეკლესიისაგან დაწესებული ლოცვა, უწოდოს სახელი ახლად დაბადებულს და შეავედროს ღმერთს, რომ მან მოუვლინოს მას მფარველი ანგელოზი. გახდა ვინმე, ძმანო, თქვენ შორის ავად. წმიდა ეკლესია გიგზავნის შენ მღვდელს და გაძლევს ხორცსა და სისხლსა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესა, რომელიც გვკურნებს ჩვენ სულიერად და ხორციელად. შენ გსურს, რომ ჯვარი დაიწერო — წმიდა ეკლესია გაკურთხევს, როგორც შენ, სასიძოს, ისე შენს მეგობარ სასძლოს და გვირგვინოსან გყოფს სახითა მაცხოვრისათა ეკლესიასთანა, თქვენთვის გამოითხოვს უფლისაგან კეთილ ცხოვრებასა, მშვიდობასა და სიყვარულსა. ვინ გაგვაცილებს ჩვენ ამ ქვეყნიდან ცხოვრების დასრულების დროს საიქიოს, თუ არა იგივე დედა ჩვენი — წმიდა ეკლესია? ყოველივე ჩვენს ცხოვრებაში ეკლესიისაგან იკურთხება: სახლი, ეზო, აგარაკი, ვენახი, ნაყოფი, წყარო, საჭმელი და სასმელიც. აი, ამისთვის გმართებს, ძმანო, დიდი სიხარული დღეს, რადგან ეკურთხა ჩვენი ახალი ეკლესია“. მამა დავითი წლების განმავლობაში ხელმძღვანელობდა იმერეთის ეპარქიის სანთლის ქარხანას, იყო მთავარხუცესი და სამღვდელოების სულიერი მოძღვარი. 1884-1910 წლებში საქართველოში მამა დავითის რე-დაქტორობით გამოდიოდა ჟურნალი „მწყემსი“ ქართულ ენაზე და ჟურნალი „პასტირი“ რუსულ ენაზე, სადაც ქვეყნდებოდა უამრავი სახის საინტერესო სტატია. ჟურნალმა იმთავითვე დიდი სიმპათია და მოწონება დაიმსახურა როგორც სამღვდელოების, ისე საზოგადოების ყველა ფე- ნაში. იგი იბეჭდებოდა სოფელ ყვირილაში. დეკანოზი დავითი პირადი სახსრებით გამოსცემდა მას. ღვაწლმოსილი დეკანოზი 1910 წლის 21 დეკემბერს მოულოდნელად გარდაიცვალა. 30 დეკემბერს, დილის ცხრა საათზე დიდძალმა ხალხმა მოიყარა თავი მამა დავითის დაკრძალვაზე. მიცვალებული დიდი ცერემონიით წაასვე..

13-5 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.19

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (გაგრძელება)

..ნეს სახლიდან წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახელობის ტაძარში, წინ უძღოდა მრავალი სამღვდელოება ორი მღვდელმთავრის — გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოს ლეონიდესა (ოქროპირიძე) და იმერეთის ეპისკოპოს გიორგის (ალადაშვილი) წინამძღოლობით. გალობდა ქართული გუნდი განიცადეზე სიტყვები წარმოსთქვეს მღვდელმა კირილე კელენჯერიძემ და მღვდელმა გიორგი ბაკურაძემ. წირვის შემდეგ, წესის აგების წინ, სიტყვა წარმოსთქვა მეუფე ლეონიდემ, დეკანოზმა ნიკიტა თალაკვაძემ, „შინაური საქმეების“ რედაქტორმა მღვდელმა სვიმონ მჭედლიძემ, მღვდელმა კონსტანტინე ანთაძემ, მღვდელმა ბესარიონ ვაშაძემ, დეკანოზმა იოსებ წერეთელმა, მღვდელმა სერგი მაჭარაშვილმა, მღვდელმა პარმენ ყიფშიძემ, მღვდელმა იოანე ცქიტიშვილმა, მღვდელმა ალექსანდრე არდიშვილმა და სხვებმა. სასულიერო პირებმა ვრცლად ისაუბრეს განსვენებულოს მხნე, მედგარ და ნაყოფიერ სამსახურზე და მის განსაკუთრებულ ღვაწლზე ეკლესიის წინაშე. განსაკუთრებით შთამბეჭდავი სიტყვები წარმოთქვეს მეუფე ლეონიდემ და დეკანოზმა ნიკიტა თალაკვაძემ. სიტყვების შემდეგ ანდერძი აუგეს იმავე ეკლესიაში და შემდეგ მიცვალებული წაასვენეს წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიაში დასაკრძალად. პროცესია ნახევარ ვერსზე გაგრძელდა. სამღვდელოება თავის დაუვიწყარ მოძღვარს ხელით მიასვენებდა. ხალხთა შორის დეპუტაციებიც იყვნენ სხვადასხვა ქალაქებიდან, ქართლ-კახეთის და გურია-სამეგრელოს ეპარქიის სამღვდელოებიდან. სამგლოვიარო დეპეშები და წერილები ხომ ურიცხვი იყო. ნაშუადღევს, სამ საათზე, დეკანოზი დავითი მიასვენეს სასაფლაოზე. დაკრძალვამდე ერისკაცებმა კიდევ გამოსათხოვარი სიტყვები წარმოთქვეს. მგოსანი აკაკი წერეთელი მწუხარებას აცხადებდა, რომ, ავადმყოფობის გამო, პირადად ვერ დაესწრო გარდაცვალებული დეკანოზის დასაფლავებას და თავისი სიტყვა გა_ გზავნა, რომელიც საჩხერის სკოლის მასწავლებელმა იასონ ღამბაშიძემ წაიკითხა. შემდეგ სიტყვები წარმოთქვეს: ყვირილის მასწავლებელმა ბესარიონ კელენჯერიძემ, ვარდენ ყიფიანმა, სოსიკო მერკვილაძემ, წერა-კითხვის საზოგადოების ყვირილის განყოფილების წარმომადგე- ნელმა, ყვირილის საქალებო სკოლის ერთმა მოწაფე ქალმა და სხვებმა. მოწაფე ქალმა ისეთი გრძნობიერი სიტყვა თქვა, რომ მთელი დამსწრე საზოგადოება ააცრემლა და ააქვითინა. საქართველოს სამღვდელოების ისტორიაში ჯერ არ მომხდარა სამღვდელო პირის ასეთი დიდებული და ცერემონიული დასაფლავება, გარდა გაბრიელ ეპისკოპოსის დაკრძალვისა. თუმცა ის გარემოებაცაა მხედველობაში მისაღები, რომ იმერეთის სამღვდელოებაში დეკანოზ დავით ღამბაშიძისთანა საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი და გამოცდილი მოძღვარი იშვიათად თუ მოიძებნებოდა და, შესაბამისად, არავისთვის იყო მოულოდნელი მისი ასეთის პატივისცემა და დაფასება, როგორც სამღვდელოების, ისე საერო საზოგადოების მხრიდან. მიცვალებულის დაკრძალვის შემდეგ, ნაშუადღევის ოთხ საათზე, გარდაცვალებული დეკანოზის შვილებმა, ექიმმა ვახტანგმა და მღვდელმა ქსენოფონტე ღამბაშიძეებმა თავის ოჯახში სადილად მიიწვიეს თავიანთი კრებულებით ყოვლადსამღვდელონი და მასთან მთელი დამსწრე საზოგადოება, წარმომადგენლები და დეპუტაციები.  დეკანოზი დავითი გახლდათ შესანიშნავი მქადაგებელი. გთავაზობთ მის წარმოთქმულ ერთ-ერთ ქადაგებას  აღდგომის დღესასწაულთან დაკავშირებით:

ქრისტეს აღდგომისათვის დეკანოზი დავით ღამბაშიძე

„ჯვარზე გამსჭვალულმა ქრისტემ სულის განტევების წინად წარმოსთქვა სიტყვა: „აღსრულდა“. ამ სიტყვით დასრულდა ძველი აღთქმის ისტორია კაცობრიობისა. მაცხოვრისაგან ამ სიტყვის წარმოთქმის დროს გადატყდა, ესრეთ ვსთქვათ, ღერძი კაცობრიობის ისტორიული ცხოვრების ბორბალისა. ამ გადატეხით შეიძრა ქვეყანა, და აჰა, მოგვითხრობს მახარებელი: „კრეტსაბმელი იგი ტაძრისა მის განიპო ორად ზევიდგან ვიდრე ქვედმდე,  და ქვეყანა შეიძრა, და კლდენი განჰსქდენ და საფლავნი აღეხვნენ“. შიში დაეცა ყველას, ყველანი მოელოდნენ, რომ მიწა შთანთქავს მათ და შეძრწუნდნენ. მაგრამ ცხოველ არს ღმერთი და ცხოველია სული კაცობრიობისა. ვერ მისწვდება კაცის გონება ღვთის განგებულების საქმეს. სადაც ჩვენ სიკვდილი გვეჩვენება გამარჯვებულად, იქ იგი დამარცხებულია. თესლი მცენარეთა, როდესაც იმარხება მიწაში და სრულებით იხრწნება, მაშინ იწყებს და იჩენს სიცოცხლეს. აგრეთვეა კაცობრიობის ცხოვრებაც. განახლებული ცხოვრება მაშინ იწყება, როდესაც უკანასკნელად იმარჯვებს სიკვდილი ძველ ცხოვრებაზე. და აი, საშიშარი დროს, წამი ქრისტეს, სოფლის მხსნელის, სიკვდილისა, რომლიდგანაც იწყება ახალი, გამოცვლილი და განახლებული ცხოვრება კაცობრიობისა. ქრისტე აღსდგა მკვდრეთით დიდებული სხეულით და მასთან აღადგინა მთელი კაცობრიობა ახალი დიდებული ცხოვრებისათვის. ისტორია ქრისტეს აღდგომისა საუკუნო წყაროდ დარჩება ახალი ზნეობრივი დაბადებისა როგორც კერძო პირთა, ისე მთელი ხალხისა და ქვეყნისათვის და წმიდა მოთხრობა აღდგომაზე არ დაჰკარგავს თავის მნიშვნელობას უკუნითი უკუნისამდე. „ქრისტე აღსდგა!“ — უთხრეს ანგელოზებმა მტირალ მენელსაცხებელ დედათა, რომელნიც მოვიდნენ ქრისტეს საფლავად, რომ მიეცათ თავის მოძღვრისათვის უკანასკ ნელი ვალი სიყვარულისა და პატივისცემისა, და ეს სასიხარულო ხმა იმ დროიდგან ვრცელდება თანდათან და გავრცელდება შემდეგშიაც, ვიდრემდის მთელ ქვეყანაზედ არ მოისმება ეს სადღესასწაულო ღაღადების ხმა და ამ ანგელოზთა ხმაზე: „ქრისტე აღსდგა!“ ყველასაგან ..

13-6 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.20

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (დასასრული)

..ერთითა პირითა და ერთითა გულითა არ მოისმება მიგემა: „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ მართლმადიდებელი ეკლესია თავის დადგენილობათა და მღვდელმოქმედებათა შინა მშვენიერად და ცხადად წარმოგვიდგენს ჩვენ ამ ქვეყნიურ ცხოვრების ისტორიულ შეცვლას და ამით გვამცნებს, რომ ყველამ ჩვენ სულიერ ცხოვრებასა შინა ვიგრძნოთ ის გრძნობანი შიშისა და სასოებისა, მწუხარებისა და მხიარულებისა, სიკვდილისა და აღდგომისა, რომელიც იგრძნეს ნამდვილად იესო ქრისტეს სიკვდილის და აღდგომის დროს. ყოველივე ეს გრძნობანი ისე ნათლად და ცხადად არსად არ სრულდება, როგორც დიდ მარხვაში და განსაკუთრებით ვნების კვირიაკეში. დიდი მარხვა მომასწავებელია ძველი აღთქმისა, როდესაც ხალხი მოელოდა მაცხო ვარს, სოფლის მხსნელსა. დიდ მარხვაში ჭეშმარიტი ქრისტიანი თანდათან გრძნობს დიდი მარხვის სიმძიმეს და თანაც მოელის ამ მძიმე მდგომარეობის მალე შეცვლას. ბუნებაც ამ დროს თითქმის ახლდება. ახლოვდება გაზაფხული. მცენარეები იმოსებიან. ზამთრის სუდარი ეხდება არემარეს და ყველა სულდგმული რაღაცა სიხარულს გრძნობს. ყოველივე ამის მხილველი კაცის გულში თანდათან ღვივდება და ძლიერდება რაღაცა გამოუთქმელი სიხარული და სასოება ბრწყინვალე დღესასწაულის მოლოდინისა. მაგრამ, სამწუხაროდ, ყველა ჩვენგანს არ შეუძლია იგრძნოს ეს სიხარული და ნეტარება. ვის შეუძლია დასტკბეს საჭმლის გემოთი? ვისაც უმარხულია და შიმშილი უგრძვნია. ვის შეუძლია ბედნიერება იგრძნოს? ვისაც უბედურება გამოუცდია. ამისთვის წმიდა ეკლესიამ დაადგინა ვნების კვირიაკეში დროის შესაფერისი მღვდელ-მოქმედებანი, რომელთაც გრძნობაში მოჰყავთ ყველანი, აფიქრებს მათ თავის ცხოვრებაზე და, რაც უნდა გაფანტული იყოს კაცი, მაინც აფიქრებს მას, ერთის მხრით, თავის სინდისზე და ეს დაფიქრება ატყობიებს მას თავის ზნეობით დაცემას, ხოლო, მეორეს მხრით, ამცნებს კაცს მაცხოვრისაგან კაცობრიობისათვის შეწირული მსხვერპლის სიდიდეს. ნეტავი იმ კაცს, რომელსაც ყველა ეს უგრვძნია და ეკლესიის ყოველივე დადგენილებანი მტკიცედ აღუსრულებია! მხოლოდ ამგვარ კაცს შეუძლია იგრძნოს ის ჭეშმარიტი გულის მხიარულება, რომელსაც გრძნობს კაცი აღდგომის დღეს. იმათ კი, რომელნიც თავის თავს და სვინდისს არ გამოცდიან, არ იციან, რა არის ზომიერი ჭამა და მარხულობა, არ დადიან ეკლესიაში ვნების კვირიაკეში და არც შინ კითხულობენ სახარებას, არ შეუძლიათ იგრძნონ ჭეშმარიტი სიხარული დღესასწაულისა. ქრისტეს დროს თორმეტ მოციქულში მხოლოდ იუდა შეიქმნა ქრისტეს გამცემელი. დღეს ამდენ ქრისტიან ხალხში, რასაკვირველია, არა ერთნი მოინახებიან იუდას თანაზიარნი. ზოგიერთნი ჩვენგანი იწოდებიან ქრისტიანებად, მაგრამ საქმით სრულებით არ გვანან ქრისტიანეთა.. მათი სარწმუნოება დამდაბლებულია და მოქმედება გაცუდებული და დაუვიწყებიათ მათ მაცხოვრის მცნება, რომელიც ბრძანებს: „შეიყვარე უფალი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა სულითა შენითა. შეიყვარე მოყვასი შენი, ვითარცა თავი თვისი“. ქრისტე აღსდგა და ვისურვოთ, რომ აღსდგეს ჩვენში დაცემული სარწმუნოება და ზნეობა. „ქრისტე აღსდგა!“

15საპატრიარქოს უწყებანი N15 7-13მაისი 2009წ გვ.11

ხელდასხმა

5 აპრილს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთის, ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი გიორგი გოგესაშვილი. დიაკონი გიორგი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

11 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვან კახაბერ ქუბიაშვილს. მღვდელი კახაბერი თბილისის წმინდა პანტელეიმონის სახელობის ტაძარში (ვერაზე) იმსახურებს.

***

11 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი ზაქარია შონია. დიაკვანი ზაქარია ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს. 12 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვან კახაბერ ფირანიშვილს. მღვდელი კახაბერი თბილისის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

12 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის  სტუდენტი იოანე წუწუნავა. დიაკონი იოანე ვარკეთილის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

16 აპრილს ოზურგეთის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) დიაკვნად აკურთხა ამავე ტაძრის მედავითნე თამაზ გოგოტიშვილი და სახელად თომა უწოდა. დიაკონი თომა ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

18 აპრილს ოზურგეთის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიაში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) დიაკვნად აკურთხა ბათუმის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული და ოზურგეთის საკათედრო ტაძრის მედავითნე ზაქარია თხილაიშვილი. დიაკონი ზაქარია ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

დაჯილდოვება

26 აპრილს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა მარგვეთისა და უბისის მთავარეპისკოპოს ვახტანგს (ახვლედიანი).

16 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

10 მაისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის II კურსის სტუდენტი დავით გელბახიანი. დიაკონი დავითი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

11 მაისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის დიაკვანს გიორგი წეროძეს. მღვდელი გიორგი კარის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

14 მაისს, პარიზის წმინდა თამარ მეფის სახელობის პირველ წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა დასავლეთ ევროპის ეპარქიის მღვდელმსახურნი: ბერლინის წმინდა მღვდელმოწამე კირიონის სახე- ლობის ეკლესიის წინამძღვარი (გერმანია), არქიმანდრიტი ლაზარე (სამადბეგიშვილი) — მეორე გამშვენებული ჯვრით; კანის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (საფრანგეთი), იღუმენი ისააკი (ფირცხალავა) — არქიმანდრიტის წოდებით; ბრიუსელის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ბელგია), იღუმენი დოსითე (ბოგვერაძე) — არქიმანდრიტის წოდებით; ბარსელონას წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ესპანეთი) იღუმენი ლუკა (ფალავანდიშვილი) — არქიმანდრიტის წოდებით; დიუსელდორფის წმინდა ანთიმოზ ივერიელის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი მღვდელ-მონაზონი ისე (გელაშვილი) ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; (გერმანია), ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით. ვიტორიის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ესპანეთი), მღვდელ-მონაზონი სერაპიონი (გრიგალაშვილი) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; პარიზის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (საფრანგეთი), მღვდელ-მონაზონი ანტონი (კანდელაკი) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით.

16-1 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.18

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)

იღუმენია ათანასია — ერში, აღათი სალაყაია 1849 წელს, სამეგრელოში, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. XIX საუკუნის 70-იანი წლების დასაწყისში მონაზვნად შედგომის სურვილმა ახალგაზრდა აღათი იმჟამად ახლადდაარსებულ თეკლათის დედათა მონასტერში მიიყვანა. აქ მან საფუძვლიანად შეისწავლა წმინდა წერილი, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი. მალე იგი წინამძღვარმა მორჩილის კაბითაც შემოსა. თავად თეკლათის დედათა მონასტრის დაარსების ისტორიას ჟურნალი „მწყემსი“ 1891 წლის მაისის ნომერში ასე მოგვითხრობს : „იმ ადგილას, სადაც ეს მონასტერია აშენებული, ძველ დროში საგაზაფხულო

16-2 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.19

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)(გაგრძელება)

სადგომები იყო ხობის მონასტრის განსვენებულ წინამძღვართა. მათ ჰქონდათ აქ პატარა სამლოცველო და საცხოვრებელი სახლი. სამლოცველო იყო ძალიან პატარა. ამ რამდენიმე წლის წინათ ამ ადგილას მარტო სამლოცველოღა დარჩა. 1865 წელს ზედა თეკლათის მთავარანგელოზთა ეკლესიის გალავანში დაბინავდა აწ უკვე განსვენებული სალომე თავ- დგირიძის ასული, რომელსაც თან ახლდა ერთი მონაზონი და ერთი მო-სამსახურე. სალომე თავდგირიძის ასულმა აქ ააშენა ქვითკირის შენობა, შეკრიბა მონაზვნები და იწყეს მოღ-ვაწეობა. მონაზვნები ღარიბულად სცხოვრობდნენ, რადგან მათ ნივთიერი დახმარება არავისგან არ ეძლეოდათ. ამ მდგომარეობაში იყვნენ ისინი, სანამ სამეგრელოს ეპარქია არ ეწერა დროებით იმერეთის ეპარქიას. შემდეგ სამეგრელოში მობრძანდა მისი ყოვლადუსამღვდელოესობა იმერეთის ეპისკოპოსი გაბრიელი. მისმა მეუფებამ დაათვალიერა როგორც პირველის, ისე ამ ახალი მონასტრის ადგილები, შეიტყო მონაზვნების ღარიბული მდგომარეობა. მისმა მეუფებამ ურჩია თავდგირიძის ასულს იმ ადგილს გადასვლა, სადაც აგებულია დღეს თეკლათის დედათა მონასტერი. მწყემსმთავარმა გაბრიელმა გაამხნევა მონაზვნები და აღუთქვა მათ შემწეობა. თავდგირიძის ასული, თანახმად ყოვლადსამღვდელო გაბრიელის ლოცვა-კურთხევისა, გადავიდა ნაჩვენებ ადგილზე, ამრავლა მონაზონთა რიცხვი, გაუკეთა მათ ბინა და შემდეგ შეუდგა შემზადებას მონასტრის ასაშენებლად. რამდენიმე წლის შემდეგ თავდგირიძის ასული გადაყვანილ იქნა მღვიმევის დედათა მონასტერში, სადაც გარდაიცვალა კიდეც. ამ დედათა მონასტერში თავდგირიძის ასულის მაგივრად დარჩა  გამგებლად და უფროსად იღუმენია ათანასია (სალაყაია), რომელიც გულმოდგინედ შეუდგა საჭირო მასალის შეგროვებას. მან მიმართა სხვადასხვა პირებს და სთხოვა შემწეობა. გააგზავნა ორი მონაზონი გულქან და მაია შეწირულობათა შესაკრებად. ამ დედებმა თავისი მეცადინეობით შეაგროვეს დიდძალი ფული მონასტრისათვის და სხვა მრავალი საჭირო ნივთი. ამავე დროს, სხვა მონაზონნიც ცდილობდნენ შეწირულობათა შეკრებას და მათი თავდადებული მეცადინეობის ნაყოფია დღეს ამ მშვენიერ ადგილს აგებული დედათა მონასტერი, აშენდა ეკლესია და საცხოვრებელი სახლები. მონასტრის ეკლესიის კურთხევის დროს აღმოჩნდნენ მრავალნი პირნი, რომელთაც მიაქციეს ყურადღება მონასტრის ნაკლულევანებას და, შეძლებისდაგვარად, არ დაიშურეს შეწირულებანი. სხვათა შემწირველთა შორის, დეკანოზმა დავით ღამბაშიძემ შესწირა მონასტერს კანკელის ხატები“. 1878 წლის 2 მაისს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) თეკლათის მონასტრის წინამძღვარი მონაზონი სალომე (თავდგირიძე) იმერეთში, მღვიმევის დედათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანა დამის მაგივრად სავანის დროებითი მმართველობა მორჩილ აღათიას დაევალა. 1885 წლის 13 სექტემბერს თეკლათის მონასტრის დედათა კრებულმა მორჩილი აღათია წინამძღვრად აირჩია, რაც თავისი ლოცვა-კურთხევით დაადასტურა მეუფე გაბრიელმაც. 1886 წლის 1 აგვისტოს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) იგი მონაზვნად აღკვეცა და სახელად ათანასია უწოდა. 1899 წლის აღდგომას იღუმენიას წოდება მიენიჭა. იღუმენია ათანასია 1903 წლის 5 აპრილს მოულოდნელად გარდაიცვალა. ქართული ეკლესიისათვის დიდი დანაკლისი იყო მისი უდროოდ გარდაცვალება. გაზეთ „ივერიაში“ დაიბეჭდა ვრცელი ნეკროლოგი, სადაც კარგად არის აღწერილი დედა ათანასიას დამსახურებანი დედა ეკლესიის წინაშე: „ისედაც შემცირებულ და დაბეჩავებულ სულიერ მოძღვართა კრებულს მრავალ წამებულ საქართველოს ეკლესიისას ამ დღეებში კვლავ გამოაკლდა ერთი სამაგალითო, მტკიცე და მხნე მუშაკი სარწმუნოება-ზნეობის ასპარეზზე. ოთხშაბათს, 9 აპრილს, თეკლათის დედათა მონასტრის დათა კრებული გლოვითა და ზარით სამუდამოდ გამოეთხოვა თავისს სათაყვანებელ წინამძღვარს, იღუმენია დედა ათანასიას, რომელიც კრებულისა და განსვენებულის ნათესავთა თხოვნის თანახმად, ყოვლადსამღვდელო გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსის ალექსანდრეს ნებართვით, დაკრძალულ იქნა მონასტრის ტაძარში. ჩვენს გაფუქსავატებულ დროში, როდესაც ერის კაცნი კი არა, სამღვდელოების წარმომადგენელნიც კი გულგრილად ეპყრობიან საქართველოს ეკლესიის წარსულის ისტორიას და აწმყო-მომავლის ბედ-იღბალს, საკვირველი არ არის, რომ ბევრმა ქართველმა არც კი იცოდეს თეკლათის დედათა მონასტრის არსებობა ჩვენში. ეს მით უფრო საფიქრებელია, რომ თეკლათის მონასტერი შედარებით დიდი ხნის დაარსებული არ არის. თუმცა ახალია ეს მონასტერი, მაინც მის ზღუდეთა შორის ოთხმოცზე მეტი დათა კრებული იფარავს თავს. წინამძღვარი ამ რიცხვ-მრავალ კრებულისა, აწ განსვენებული იღუმენია ათანასია, იყო ასული სენაკის მაზრის სოფელ თეკლათის აზნაურ სალაყაიასი. მამის სიკვდილის შემდეგ ახალგაზრდა აღათი იზრდებოდა ერთს ახლობელ ნათესავის ოჯახში, სადაც შეისწავლა ქართული წერა-კითხვა, თავიდგანვე ეტყო..

16-3 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.20

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)(დასასრული)

.. ბოდა მისწრაფება განდეგილობისადმი და როცა ოცი-ოცდა ხუთი წლისა შესრულდა, კიდეც განშორდა ამ წუთის სოფლის ამაოებას, ჰპოვა-რა თავშესაფარი თეკლათის სოფლის ძველად ყოფილ პატარა სამრევლო ეკლესიაში, რომელიც იმ ხანად უკვე გაუქმებული იყო, როგორც სამრევლო ეკლესია და გადაქცეული იყო განდეგილ დათა სამლოცველო-სავანეთ. ამ სავანეს მაშინ უფროსობდა დედა სალომე (თავდგირიძის ასული). იმ დღიდგან მოკიდებული განსვენებული იღუმენია შეუდგა სულის განმტკიცებას ღვთის ვედრებით და საღმრთო წერილის კითხვით და ამ ხანად იმდენად განსწავლული ქართულ საღმრთო წერილში, რომ ამ მხრივ ცნობილი შეიქმნა სასულიერო მთავრობისაგან, როგორც ერთი საუკეთესოთაგანი განა მარტო ამ მხრივ! ცნობილი იყო აგრეთვე როგორც დამაარსებელი და გამამშვენებელი თეკლათის დედათა მონასტრისა, შემომკრები მრავალ რიცხოვან დათა, საუკეთესო ადმინისტრატორი დედათა მონასტრის მართვა-გამგეობაში და ამასთანავე უანგარო, შორს გამჭვრეტი და უსათნოესი ადამიანი. საკმარისია მარტო ერთი თვალი გადაავლოს კაცმა ახლა თეკლათის დედათა მონასტერს, რომ დარწმუნდეს, რა დიდის ჭკუისა და ენერგიის პატრონი იყო დედა ათანასია, რომელმაც არა რაისაგან ოცდახუთი წლის განმავლობაში შეჰქმნა მონასტერი, რომლის ქონება დღეს რამდენიმე ათი-ათასი მანეთი ღირს. სხვა რომ არა იყოს რა, მარტო ტაძარი და სასკოლე შენობა 60 000 მანეთია დამჯდარი. ორ სართულიან ძვირფას ქვის შენობაში მოთავსებულია ორკლასიანი საქალებო სკოლა, სკოლის ეკლესია და მრავალი ოთხი სხვადასხვა დანიშნულებისათვის. შარშან სარევიზიოდ მოსულმა სკოლას მალე ოთხ-კლასიანად გადაკეთება აღუთქვა და წელს იანვრიდგან სკოლის შესანახავად 2 000 მანეთი გამოუთხოვა სათანადო მთავრობისაგან. მონასტრის დიდ ტაძარში ყოველ დღე გაისმის სულის დამატკბობი, შეწყობილი ქართული გალობა მონასტრის დათა და აი, ყოველივე ეს, შექმნა მარ- ტოოდენ დედა ათანასიამ ოც-ოცდახუთი წლის დაუცხრომელი შრომითა და მეცადინეობით. ასეთი დაუღალავი მუშაკი სამშობლო ეკლესიისა, ჯერ კიდევ მხნეობით და სიცოცხლით სავსე, სულ 52 წლის ადამიანი, ვნების კვირაში, 5 აპრილს წუთისოფელს გამოესალმა. განსვენებულის დაკრძალვის დღეს, 9 აპრილს, მონასტერში მწირველი ბრძანდებოდა ყოვლადსამღვდელო ალექსანდრე კრებულით და დიდძალი სამღვდელოების თანამსახურებით. წირვას აუარებელი საზოგადოება დაესწრო და, თუ ცუდ ტაროსს ხელი არ შეეშალა, მიცვალებულის ნათესავთა და პატივის მცემელთა რიცხვი ბევრად უფრო მეტი იქნებოდა. წირვის შემდეგ ყოვლადსამღვდელომ მიმართა განსვენებულს მოკლე, მაგრამ გრძნობით სავსე სიტყვით. სიტყვა ისე ბუნებრივად და გრძნობით იყო წარმოთქმული, რომ არამც-თუ დამსწრენი, თვით ყოვლადსამღვდელოც კი აატირა. ვრცელი სიტყვა წარმოსთქვა სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებლის ინსპექტორმა მღვდელ-მონაზონმა დავითმა (კაჭახიძე). თავის სიტყვაში მამა დავითმა ვრცლად განმარტა ის ღვაწლი, რაც განსვენებულ იღუმენიას მიუძღოდა ეკლესიის წინაშე. გრძნობიერი სიტყვები წარმოსთქვეს: მღვდელმა ჭანტურიამ, მასწავლებელმა გაგუამ, აზნაურმა ანდრონიკე სალაყაიამ, ერთმა მონასტრის დათაგანმა და განსვენებულის დისწულმა მოწაფე შავდიამ. ამ უკანასკნელის სიტყვამ ბევრი ატირა დამსწრეთა შორის’’.

მადლობას ვუხდუთ ბადრი ვადაჭკირიას ფოტოების მოწოდებისთვის.

17 საპატრიარქოს უწყებანი N17 28მაისი-3ივნისი 2009წ გვ.15

დაჯილდოება

21 მაისს, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა საინგილოს სოფ. კახის მღვდელმსახური ბადრი არჩავძე ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

18 საპატრიარქოს უწყებანი N18 3-17ივნისი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ალექსი სამადალაშვილი 1872-1949

დეკანოზი ალექსი ბესარიონის ძე სამადალაშვილი 1872 წელს თბილისში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება სახლში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგ დაამთავრა თბილისის სასულიერო სასწავლებელი. 1889 წელს დაქორწინდა ლია სიმონის ასულ ევსეევაზე. ამავე წელს ელიზავეტოპოლის (ახლანდელი განჯა) წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მედავითნედ დაინიშნა. 1890 წელს დიაკვნად აკურთხეს. 1892 წლის მარტში თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში გადმოიყვანეს და მედავითნედ დანიშნეს. რამდენიმე წლის ვების მეფობის 300 წლისთავთან დაკავშირებით სამახსოვრო მოოქროვილი ჯიბის საათით დააჯილდოვეს. 1915 წლის 15 აპრილს მღვდლად დაასხეს ხელი და ამავე წლის 19 აპრილს საგვერდული უბოძეს. შემდეგ კი დიაკვნის შტატში ჩასვეს. 1913 წლის 28 თებერვალს რომანო- 1915 წლის ზაფხულიდან დროებით მიავლინეს თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიაში, თუმცა, ოფიციალურად, კვლავაც სიონის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად ითვლებოდა. 1916 წლის 20 იანვრის საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის ბრძანების საფუძველზე პეტრე-პავლეს ეკლესიის მეორე მღვდლად დაინიშნა. 1921 წლიდან საქართველოში კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ სამღვდელოების მდგომარეობა მკვეთრად გაუარესდა. ბევრმა მოძღვარმა ვერ გაუძლო ტანჯვა-წამებას, დევნა-შევიწროებას რეპრესიებსა და ცილისწამებებს. მამა ალექსიც მრავალჯერ დადგა განსაცდელის წინაშე, მაგრამ ყველაფერი ღვთის შეწევნით დაძლია. 1924 წელს მღვდელმსახურებაზე უარი განაცხადა თბილისის ავლაბრის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვარმა დეკანოზმა დავით იაშვილმა (შემდგომში მიტროპოლიტი დიმიტრი). საქართველოს საკათოლიკოსო საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტაძრის წინამძღვრობა რამდენიმე თვით მამა ალექსიმ ითავა. მამა ალექსი, ტაძარში მსახურებასთან შეთავსებით, თბილისის არამიანცის სახელობის 1 საავადმყოფოშიც აღასრულებდა საეკლესიო წესებს. იგი ოჯახის პატრონების თანახმად ნათლავდა ბავშვებს, აზიარებდა მომაკვდავებს და აპატიოსნებდა მიცვალებულებს. 1930 წელს კათოლიკოს-პატრიარქმა ქრისტეფორემ (ციცქიშვილი) ეკლესიაში ერთგული და დამსახურებული მოღვაწეობის გამო დეკანოზის წოდება მიანიჭა. 1937 წელს დააპატიმრეს და გადაასახლეს პეტრე-პავლეს ეკლესიის წინამძღვარი დეკანოზი ბენიამენ კანდელაკი. ამასთან დაკავშირებით, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) ტაძრის წინამძღვრად მამა ალექსი დანიშნა. დეკანოზი ალექსი 1949 წლის გაზაფხულზე გარდაიცვალა. იგი დასაფლავებულია პეტრე-პავლეს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე, ტაძრის სამხრეთით. მამა ალექსი იყო წმინდა გრიგოლ ფერაძის ღვიძლი ბიძა. მისი და, მარიამ სამადალაშვილი, გათხოვილი იყო მღვდელ რომანოზ ფერაძეზე, წმინდა გრიგოლის მამაზე.

19 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

7 ივნისს, სულთმოფენობის დღესასწაულზე, ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა შემდეგ მღვდელმსახურებს: წმინდა საბა განწმენდელის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ექვთიმეს (ციხისელს), წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ეგნატეს (ჩუხუას), წმინდა გრიგოლ ხანძთელის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ გიორგის (მიქაძეს), არმაზის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ზოსიმეს (სისვაძეს), ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის „მსწრაფლშემსმენელის“ ხატის სახელობის დედათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონს ილიას (ბებიას).

19-1 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.8

დაჯილდოება

8 ივნისს ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი მღვდელმსახურები: ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი დანიელ ლობჟანიძე გამშვენებული ჯვრითა და მიტრით; გლადის ლომისის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი აკაკი ქიქავა გამშვენებული ჯვრით; ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი მიქაელ წულუკიძე გამშვენებული ჯვრით; აეროპორტის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი პახომი ჯანიაშვილი — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა იღუმენის წოდება; ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი თეიმურაზ ბარაბაძე — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი გიორგი დორეული — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი საბა ლევერაშვილი — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი იაკობ სირბილაძე — ოქროს ჯვრით და აყვანილია დეკანოზის წოდება.

***

24 მაისს, მარტყოფის ღვთაების სახელობის მამათა მონასტერში, ცხუმ-აფხაზეთიუსა და საჩხერე-ჭიატურის მიტროპოლიტმა დანილემა (დათუაშვილმა) დიაკვნად აკურთხა ცოტნე თვარაძე. დიაკონი ცოტნე ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქოს ტაძარში იმსახურებს.

მორჩილად კურთხევა

 4 ივნისს, ღირსი მამა დავით გარეჯელის ხსენების დღეს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მორჩილად აკურთხა წმინდა ამბროსი აღმსარებლის მამათა მონასტრის ორი წევრი მამუკა მაისურაძე და ხვიჩა ტორაძე. 7 ივნისს, სულთმოფენობის დღესასწაულზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მორჩილად აკურთხა მახათას მთის ივერიის ღვთისმშობლის ხატის სახელობის მამათა მონასტრის წევრი ავთანდილ ფხაკა-ძე და მანკოდას მამათა მონასტრის წევრი რევაზ ჯაკაევი.

19-2 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი დიმიტრი (იაშვილი) 1872-1961

მიტროპოლიტი დიმიტრი — ერისკაცობაში დავით ილარიონის ძე იაშვილი 1872 წლის 15 დეკემბერს სიღნაღის მაზრაში, სოფელ საქობაოში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. 1886-90 წლებში თელავის სასულიერო სასწავლებელში, 1890-96 წლებში კი თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. 1896-98 წლებში სოფელ ჯუგაანის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში მას წავლებლად მუშაობდა. 1898 წლის 19 აპრილს თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმ- ”ობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში გორის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) დიაკვნად აკურთხა, ერთი კვირის შემდეგ კი — მღვდლად დაასხეს ხელი და სა- ქობაოს წმინდა სტეფანე პირველდიაკონის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მღვდლად კურთხევის შემდეგ დავითი კვლავ განაგრძობდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას. იყო სიღნაღის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველი და ეპარქიალური სასწავლებლის საბჭოს თავმჯდომარე. 1901 წლის აღდგომას საგვერდულით, ხოლო 1902 წლის აღდგომას კი სკუფიით დაჯილდოვდა. 1905 წლის 6 მაისს კამილავკა უბოძეს. 09 წელს სამკერდე ოქროს ჯვარი ეწყალობა. 1912 წლის 23 ივნისს თბილისში, ავლაბრის წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1915 წლის 6 მაისს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. ავლაბრის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძარში მამა დავითს მრავალი უსიამოვნება გადახდა. ეკლესიაში მეორე მღვდელი რუსული წარმოშობის მოძღვარი იყო და მრევლიც დიდძალი ჰყავდა. ისინი ძლიერ ავიწროებდნენ ქართულ სამრევლოს და მამა დავითსაც ბევრჯერ შეურაცხყოფაც მიაყენეს. 1917 წლის 12 მარტს (ახ. სტ. 25 მარტი) აღსდგა საქართველოს მართლმადიდებლური სამოციქულო ეკლესიის ავტოკეფალია. ამ მოვლენის შემდეგ დაპირისპირებამ უფრო იჩინა თავი, რუსი სამღვდელოება არ ცნობდა ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიას და ცდილობდა შეენარჩუნებინა თავისი ძველი პრივილეგიები ჩვენს ეკლესიაში. საქმე იქამდე მივიდა, რომ გადაყენებული ეგზარქოსის ქორეპისკოპოსმა, ბაქოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (ვახნინი), 1917 წლის ივნისში სრულიად უკანონოდ, მას ამის უფლება არ ჰქონდა, მამა დავითი გადააყენა ტაძრის წინამძღვრობიდან და ტაძარი რუს მღვდელს ჩააბა რა. დილით ეკლესიაში მისული მამა დავითი რუსმა მრევლმა ტაძარში არ შეუშვა. აი, რას წერდა გაზეთი „საქართველო“ 1917 წლის თავის ერთ-ერთ ნომერში: „კვირას, თიბათვის 18-ს საღამოთი დეკანოზ დავით იაშვილთან მივიდა დეპუტაცია შვიდი კაცისგან და ავლაბრის წმიდა მარინესა და მთავარანგელოზის ქართველ მრევლთა შემართებული კრების დადგენილების თანახმად მხურვალე თანაგრძნობა გამოუცხადა იმ ინციდენტების და უსიამოვნების გამო, რომლებიც მას ამ ბოლო დროს გადახდა თავს. ამ დღეს დილით მთავარანგელოზის ეკლესიაში მწირველი იყო ახლად დანიშნული რუსის მღვდელი. ქართველი მრევლის თხოვნით დეკანოზი დავითიც სამწირველოში შეიმოსა, რომ რუსის მღვდელთან ერთად ეწირნა, მაგრამ ამ უკანასკნელმა ნება არ დართო. წირვის შემდეგ რამდენიმე ქართველმა რუს მღვდელს კერძო მღვდელმსახურების შესრულება სთხოვა, მაგრამ მან თარჯიმნის საშუალებით განუცხადა ქართულად მსახურობის უცოდინრობის გამო. დიდი უსიამოვნება ჩამოვარდა წირვის დამთავრების შემდეგ ქართველ და რუს მრევლთა შორის იმის შესახებ, ვის უნდა ჩაბარებოდა ეკლესიის გასაღები. მოწვეულ იქმნა ადგილობრივი კომისარი, რომელმაც ორივე მხრის თანხმობით საყდრის გასაღები ნეიტრალურ პირს გადასცა, ვიდრე საყდრის საკითხი გადაწყდებოდეს, საყდარი დაკეტილი იქნება“. ამ დაპირისპირებამ კიდევ რამოდენიმე თვე გასტანა და საბოლოოდ მამა დავითის ბრძნული და მტკიცე ქმედებების შედეგად ტაძარი ისევ ქართველებს დარჩათ. 1921 წლიდან კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ ეკლესიისა და სასულიერო პირების მდგომარეობა მეტად დამძიმდა. ისინი ყოველი მხრიდან შევიწროებული აღმოჩნდნენ. გამონაკლისი არც დეკანოზი დავითი ყოფილა. 1923 წლის 26 აპრილი იგი წერილს უგზავნის საკათოლიკოსო საბჭოს, სადაც თავის მძიმე მდგომარეობას მოუთხრობს: „1921 წლიდან მე ვმსახურობ ქალთა პირველ საავადმყოფოში საქმის მწარმოებლის თანამდებობაზე. აქამდე მითმენდნენ ანაფორით სამსახურში სიარულს, მაგრამ ამ მოკლე ხანში, როგორც საავადმყოფოს მთავრობამ, ნამეტნავად კი აღმასკომმა წინადადება მომცა კატეგორიულად: ან ანაფორა გაიხადე, ან დატოვე აქაურობაო. ამავე დროს, კახეთში, სადაც მამულები მაქვს და რომლისაგანაც უმეტესად ვსაზრდოობდი, მიწკომმა ჩამომართვა ყველა მამულ-დედული, როგორც მღვდელს და დიდი ცდილობის შემდეგ დამთანხმდა ზოგიერთი მამუ-..

19-3 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი დიმიტრი (იაშვილი) 1872-1961(დასასრული)

...ლების უკანვე დაბრუნებას, თუ ანაფორას გავიხდიდი და დავანებებდი თავს მღვდლობას. ასე რომ, ყოველიმხრიდან წრე შემომევლო და ორში ერთი უნდა ამერჩია. ამა წლის 19 აპრილს იძულებული გავხდი გამეხადა ანაფორა, რაც ვაცნობე სასულიერო უწყებას, მაგრამ გავიხადე თუ არა ანაფორა, მომთხოვეს რომ მასთან ერთად მიმეტოვებინა ეკლესიაში და მრევლში სამსახური, რაზედაც დავემორჩილე, რადგან სხვა გამოსავალი არ მქონდა. მაგრამ მიუხედავად ყოველივე ამისა, მე მღვდლობიდან სამუდამოდ ხელს არ ვიღებ და თუ რაიმე შეღავათი მომეცა ცხოვრებაში, მაგალითად: ერთ-ერთი შვილის სამსახურში ჩაყენება, მე ისევ დაუბრუნდები ჩემს ნაამაგდარ ეკლესიას, რომლის გამოც ამდენი დავიდარაბა და უსიამოვნება გადამიტანია“. თბილისის პირველ საავადმყოფოში მამა დავითმა 1934 წლამდე იმუშავა. 1934-48 წლებში იგი თვალის დისპანსერში საქმის მწარმოებლად და ბუღალტრად მუშაობდა. 1949 წლის 30 ივნისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) კვლავ აღადგინა მღვდლის ხარისხში და თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნა. 1952 წლის 14 ივნისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა მელქისედეკ III-მ (ფხალაძე) ბერად აღკვეცა და სახელად დიმიტრი უწოდა. მეორე დღეს ნინოწმიდელ ეპისკოპოსად დაასხა ხელი და კათოლიკოს-პატრიარქის ქორეპისკოპოსად დაინიშნა. 1953 წლიდან მასვე დაევალა ბოდბის ეპარქიის (სიღნაღის, გურჯაანის, წითელ-წყაროს და ლაგოდეხის რაიონების) მართვა-გამგეობა. 1957-58 წლებში ალავერდის ეპარქიასაც განაგებდა. 1958 წელს ეკლესიაში ერთგული და დამსახურებული მოღვაწეობისთვის მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა. მიტროპოლიტი დიმიტრი 1961 წლის 22 ივლისს გარდაიცვალა. იგი თავისი ანდერძის თანახმად, თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიაში დაიკრძალა.

20 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.5

ხელდასხმა

7 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვანს გიორგი ჩიქოვანს. მღვდელი გიორგი სიონის საპატრიარქო ტაძარში იმ-სახურებს. 11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის დიაკვანს გოჩა ჩიტიძეს.

***

16 მაისს შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) აკურთხა სოფელ აცანის წმინდა ნინოს სახელობის მამათა მონასტერი. წირვის დროს მეუფე იოსებმა მღვდლად დაასხა ხელი ოზურგეთის სამღვდელმთავრო რეზიდენციის ბერ-დიაკონ გაბრიელს (კახელაშვილს). მღვდელ-მონაზონი გაბრიელი აცანის წმინდა ნინოს სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა.

***

17 მაისს ოზურგეთის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის დიაკვან თომა გოგოტიშვილს. მღვდელი თომა ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 მაისს თამაკონის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) დიაკვნად აკურთხა მარტვილის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის მამათა მონასტრის ბერი პავლე (ცაავა).

***

8 ივნისს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) მღვდლად დაასხა ხელი მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძრის დიაკ-ვანს მოსე ჯანელიძეს მღვდელი მოსე ზედა ხუნწის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

7 ივნისს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) დიაკვნად აკურთხა სალხინოს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის ბერი ანგია (კორსავა).

დაჯილდოება

7 ივნისს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიაში (საჯარო ბიბლიოთეკასთან) საღამოს ლოცვის შემდეგ სრულიად საქართველოს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა ამავე ტაძარში მოღვაწე სასულიერო პირები: წინამძღვარი, არქიმანდრიტი ანტონი (ნადიბაიძე) —მეორე გამშვენებული ჯვრით; დეკანოზი როსტომ ლორთქიფანიძე — მიტრით; მღვდელი ალექსანდრე მარკოზაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

20-1 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.6

ტაძრის კურთხევა

8 ივნისს ბორჯომისა და ბაკურიანის მთავარეპისკოპოსმა სერაფიმემ (ჯოჯუამ) აკურთხა ბაკურიანში ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ახალი ტაძარი. 10 ივნისს ბორჯომისა და ბაკურიანის მთავარეპისკოპოსმა სერაფიმემ (ჯოჯუამ) აკურთხა ციხიჯვრის თეოდორე ტირონის სახელობის ეკლესია.

20-2 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) 1873-1943

მიტროპოლიტი ვარლაამი — ერისკაცობაში ვარლაამ მელიტონის ძე მახარაძე, 1873 წლის 26 მარტს გურიაში, მედავითნის ოჯახში დაიბადა. დაამთავრა ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელი. 1889 წელს ჩააბარა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, რომელიც 1895 წელს პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. 1895 წლის 9 ოქტომბერს დიდუბის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მეორე მასწავლებლად დაინიშნა. ამავე წლის 3 ნოემბრიდან  დიდუბის ყაზანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის ეკლესიის მედავითნედ დაადგინეს. 1897 წლის 7 ივნისს დიაკვნად აკურთხეს, მეორე დღეს მღვდლად დაასხეს ხელი და ქვემო კავთისხევის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესეს. ამავე წლის 16 სექტემბერს კავთისხევის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1899 წლის 1 სექტემბერს გურია-სამეგრელოს ეპარქიაში გადაიყვანეს და ქ. ფოთის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად დაინიშნა. ამასთანავე, ფოთის ადგილობრივ სასწავლებელში საღვთო სჯულსა და ქართულ ენას ასწავლიდა. 1904 წლის 5 მაისს ერთი თვით აირჩიეს გურია-სამეგრელოს ეპარქიის ხაზინადრად. 1905 წლის 14 თებერ-ვალს გურია-სამეგრელოს ეპარქიის სანთლის ქარხნის თავმჯდომარედ დაინიშნა. 1906 წლიდან ფოთის საკათედრო ტაძრის კანდელაკია. 1907 წლის 6 მაისს კამილავკით დაჯილდოვდა. 1914 წლის 20 ოქტომბრიდან ერევნის საოსტატო სემინარიის და ქალთა მეორე გიმნაზიის საღვთო სჯულის მასწავლებლად გადაიყვანეს. ამავე წლის 16 ნოემბერს ერევნის სასულიერო სემინარიის კარის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1915 წლის 12 მაისიდან ყარსის ციხის 1- ლი სამხედრო ჰოსპიტალის ეკლესიის მოძღვარია. 1916 წლის 7 აპრილს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. ამავე წლის 28 ოქტომბრიდან ერევნის სამხედრო ჰოსპიტლის ეკლესიაში გადაიყვანეს. 1918 წლის 1-ლი ოქტომბრიდან — 1-ლ დეკემბრამდე თბილისის 1-ლ საქალებო გიმნაზიისა და 7 მამა-კაცების გიმნაზიის საღვთო სჯულის პედაგოგია. 1919 წლის 1-ლ თებერვალს ოზურგეთის წმინდა მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსა-ხურად დაინიშნა და ამავე წლის 12 აპრილს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. ამასთანავე, ოზურგეთის ვაჟთა პროგიმნაზიაში მათემატიკას, ხოლო პირველდაწყებით სასწავლებელში ქართული ენას ასწავლის. 1922 წლის 27 აპრილს ოზურგეთის საკათედრო ტაძრის წინამძღვ-რად დაადგინეს. ღვთისმშობლის 1926 წლის 22 იანვარს საკათალიკოსო საბჭომ დეკანოზი ვარლაამი მარგველ ეპისკოპოსად გამოირჩია. 1926 წლის 7 მარტს სიონის ყოვლადწმინდა მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ამბროსიმ (ხელაია) და ნინოწმიდელმა მიტროპოლიტმა კალისტრატემ (ცინცაძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და მარგვეთის ეპარქიის კათედრაზე დაადგინეს. ახლად ნაკურთხი მღვდელმთავარი სამღვდელმთავრო ღვთისმ-სახურებაში პრაქტიკას ერთი თვით სიონის საპატრიარქო ტაძარში გადიოდა. მომწყობმა კომისიამ მეუფეს საცხოვრებლად დაბა საჩხერე შეურჩია. ეპისკოპოსი ვარლაამი ეპარქიაში 7 აპრილს გაემგზავრა. სადგურში მას საზეიმო დახვედრა მოუწყვეს, აქ იყვნენ: მომწყობი კომისიის წევრები, ადგილობრივი სამღვდელოება და მორწმუნენი. შეხვედრაში მონაწილეობდა ადგილობრივი სომხობაც, მათი მოძღვრის მეთაურობით. სადგურიდან მეუფე ვარლაამი საზოგადოებასთან ერთად საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში წაბრძანდა, სადაც გადაიხადეს პარაკლისი და წარმოითქვა მისასალმებელი და სამადლობელი სიტყვები. საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში პირველი წირვა ეპისკოპოსმა ვარლაამმა კვირას, 12 აპრილს შეასრულა. მისმა მეუფებამ პანაშვიდი გადაუხადა საქართველოს დიდებულ მგოსანს აკაკი წერეთელს, ამავე დღეს დიაკვნად აკურთხა მედავითნე სამსონ აბრამიშვილი, რომელიც 40 წელი მედავითნედ მსახურობდა.

20-3 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) 1873-1943(დასასრული)

მარგვეთის ეპარქიას მეუფე ვარლაამი სამი წელი განაგებდა. 1929 წლის 12 თებერვალს ეპისკოპოსი ვარლაამი ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაში გადაიყვანეს. 1930 წლის 25 ოქტომბერს მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა. 1932 წლის 30 აპრილს ბარტყულზე ბრილიანტის ჯვრის ტარების უფლება მიენიჭა. 1934 წლის აგვისტოდან 1937 წლის 7 ივლისამდე ეპარქიის მმართველობის გარეშე იყო. 1937 წლის 7 ივლისს მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მმართველად და ქუთაისის მწვანეყვავილას მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მასვე დაევალა ჭყონდიდის, მარგვეთის, ცა-გერისა და ნიკორწმიდის ეპარქიების მართვაც. 1938 წელს ხელისუფლების წარმომადგენლებ-მა, როგორც მათთვის არასაიმედო პიროვნება, მეუფე დააპატიმრეს და გასამართლების შემდეგ გადასახლება მიუსაჯეს. მიტროპოლიტი ვარლაამი 1943 წელს გადასახლებაში გარდაიცვალა.

21 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.12

დაჯილდოება

21 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა ბოლნისის სამღვდელოების წარმომადგენლებს: მღვდელ იაკობ კობიაშვილს, მღვდელ გელასი ლაზარიშვილს, მღვდელ პეტრე კვარაცხელიას, მღვდელ არჩილ ქიტუაშვილს, მღვდელ ვასილ ახვლედიანს და მღვდელ დავით მესხს.

ხელდასხმა

11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის დიაკვან გოჩა ჩიტიძეს. 11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის მამა დავითის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტრის ბერი თეოდორე (ურუშაძე).

***

18 მაისს შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) აკურთხა ბუკისციხის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის შობის სახელობის ეკლესია. ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა მღვდელი ბიქტორ გიორგაძე. 21 ივნისს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთისა მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი სავანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის დიაკვან ზურაბ გველესიანს. მღვდელი ზურაბი საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

21-2 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.19

დეკანოზი იაკინთე გორგაძე 1870-1936

დეკანოზი იაკინთე 1870 წელს ქუთაისის მაზრის სოფელ ბაბში, მღვდელ იოსებ შიოს ძე გორგაძისა და რუსუდან ბურჯანაძის ოჯახში დაიბადა. მღვდელი იოსები სოფელ ბაბის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად მსახურობდა. ბუნებრივია, პატარა იაკინთეც ადრეული ასაკიდანვე დაუახლოვდა ეკლესიას და ღვთისმსახურების მიმართ ინტერესი და მონდომება გამოიჩინა. მამასთან პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ, სწავლა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში განაგრძო. 1986 წელს კი თბილისის სასულიერო სემინარიაში ჩააბარა, რომელიც 1892 წელს პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. 1892 წლის 26 იანვარს, ჯვართამაღლების სახელობის კარის ეკლესიაში, წირვის დროს, საქართველოს ეგზარქოსმა პალადიმ (რაევი) სტიქარით შემოსა. სემინარიის დასრულების შემდეგ იაკინთე დაქორწინდა მარიამ ამბაკოს ასულზე, რომელთანაც სამი შვილი შეეძინა: გრიგოლი, ნინო და ნონა. 1892 წლის 21 ნოემბერს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დიაკვნად აკურთხა, ხოლო ამავე წლის 28 ნოემბერს მღვდლად დაასხა ხელი და ხევისჯვრის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 1893 წლის 16 იანვარს მარელისის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს. მეუფე გაბრიელი განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობდა ხალხში სწავლა-განათლებისა და ცოდნის დონის ამაღლებას. სამღვდელო პირსაც დიდი სიფრთხილით არჩევდა და უმეტესად სემინარიის კურს- დამთავრებულს ანიჭებდა დიდ უპირატესობას. ასე მოიქცა მამა იაკინთეს შემთხვევაშიც. როგორც განათლებული, ახალგაზრდა და ენერგიული მოძღვარი, 1895 წელს შორაპნის მაზრის, იმერეთის საეპარქიო სამოსწავლო საბჭოს განყოფილების წევრად აირჩიეს, ხოლო მომდევნო წლიდან ამავე მაზრაში არსებული სამრევლო-საეკლესიო სკოლების მეთვალყურედ დაინიშნა, სადაც 1898 წლამდე იმსახურა. 1898 წლიდან მამა იაკინთე აღმოსავლეთ საქართველოში გადმოდის საცხოვრებლად და თბილისის სასულიერო სემინარიის სამაგალითო სკოლის მასწავლებლად ინიშნება. 1899 წლის 15 ოქტომბერს კუკიის მესამე სამოქალაქო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად გადაიყვანეს და ანჩისხატის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახურად დაინიშნა. 1900 წლის 16 აპრილს თბილისის გუბერნიის ციხეების ეკლესიების მოძღვრად განამწესეს. ამავე წლის 12 მაისს ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს და გორის მაზრის მეათე ოლქის მთავარხუცესად დაადგინეს. 1900 წლის 20 მაისს სკუფიით დააჯილდოვეს, ხოლო 1904 წლის აღდგომას — კამილავკა უბოძეს. ბორჯომში დანიშნული მამა იაკინთე განაგრძობს აქტიურ მოღვაწეობს სასწავლო დარგში. გარდა საღვთო სჯულის სწავლებისა, იგი ინიშნება ბორჯომის სახელოსნო სასწავლებლის სამზრუნველოს წევრად, სადაც 1918 წლამდე იმსახურა. 1909-1919 წლებში იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების განყოფილების გამგეობის წევრი და სამკითხევლოს გამგეობის თავჯდომარე. 1910 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1915 წლის 6 მაისს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1916 წლის 6 აგვისტოს ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა პლატონმა (როჟდენსტვინსკი) ეკლესიაში ერთგული სამსახურისთვის მამა იაკინთეს დეკანოზის წოდება მიანიჭა, ხოლო მამამისი, მღვდელი იოსები, კამილავკით დააჯილდოვა. 1919 წელს ბორჯომში გაიხსნა უმაღლესი პირველდაწყებითი სასწავლებელი, რომელშიც მამა..

21-3 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.20

დეკანოზი იაკინთე გორგაძე 1870-1936(დასასრული)

იაკინთე დროებით გამგედ და მასწავლებლად დაინიშნა. მამა იაკინთე მონაწილეობდა 1920 წლის 27 ივნისს გამართულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მეორე საეკლესიო კრებაში, როგორც აწყურის ეპარქიის დელეგატი. საქართველოში კომუნისტური რეჟიმის ძალადობით დამყარების შემდეგ ეკლესიის მდგომარეობა მკვეთრად შეიცვალა. ხელისუფლებამ დაუნდო-ბელი ბრძოლა გამოუცხადა სამღვდელოებას და ყველანაირად შეავიწროვა. დაიხურა ეკლესიები და მოძღვრებს აეკრძალათ სკოლებში მასწავლებლობა. 1922-23 წლებში ბორჯომში დაიკეტა ეკლესია და მამა იაკინთეც სამსახურის გარეშე დარჩა. ყოველმხრივ შევიწროებული, იძულებული გახდა, ანაფორა გაეხადა და ერში გაეგრძელებინა მოღვაწეობა. აი, რას წერს იგი 1925 წლის 12 მაისს გორის სამაზრო განათლების მუშაკთა კავშირს: „1923 წელში მე ჩემი ნებით თავი დავანებე მღვდლობას და შევედი მასწავლებლად ბორჯომის ქართულ მთლიან სკოლაში, სადაც დღესაც ვმსახურებ. ამავე დროს ვმსახურებ ქართული ენის მასწავლებლად და საქმის მწარმოებლად ბორჯომის საქარხნო-საფაბრიკო სასწავლებელში. მე მიმიძღვის პედაგოგიურ ასპარეზზე და სამოსწავლო ნაწილში მუშაობა და სამსახური 28 წლის განმავლობაში. მაქვს სურვილი და ღონეც შემწევს განვაგრძო სამსახური და რადგანაც საბჭოთა ხელისუფლებამ მიაქცია ყურადღება პედაგოგიურ ასპარეზზე დიდი ხნის ნამსახურებ და ნამოღვაწარ მუშაკებს სახალხო განათლების საქმეში და აჯილდოებს მათ, ვინც კიდევ მაინც განაგრძობს მუშაობს ამ დარგში, ყოველთვიურად 10 მანეთით, ამისთვის ვიმედოვნებ, რომ მე არ ვიქნები დატოვებული უყურადღებოდ და დამენიშნება გადაწყვეტილი პენსია საერო წესით. წასული 1924 წლის 15 დეკემბრიდან ამა წლის 15 თებერვლამდე მე ვასრულებდი ბორჯომის პროფ-ტექნიკური საღამოს კურსების გამგის თანამდებობას და ვმასწავლებლობდი, ხოლო 15 თებერვლიდან საღამოობით ვაწარმოებდი მეცადინეობას წერა-კითხვის უცოდინართა სალიკვიდაციო სკოლაში“. სიცოცხლის უკანასკნელი წლები მამა იაკინთემ ბორჯომში, მშობლიურ სახლში გაატარა. იგი 1936 წლის 24 ივნისს გარდაიცვალა. დასაფლავებულია ბორჯომში, საერო სასაფლაოზე.

22 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

21 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა ბოლნისის სამღვდელოების წარმომადგენლებს: მღვდელ იაკობ კობიაშვილს, მღვდელ გელასი ლაზარიშვილს, მღვდელ პეტრე კვარაცხელიას, მღვდელ არჩილ ქიტუაშვილს, მღვდელ ვასილ ახვლედიანს და მღვდელ დავით მესხს. 5 ივლისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა მღვდელ დავით ქვლივიძესა და მღვდელ გიორგი ბურდეინს.

***

13 ივლისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა მღვდელ ალექსანდრე ქასრაშვილს.

საპატრიარქოს დედათა მონასტერი

11 ივლისს საპატრიარქოში საზეიმოდ გაიხსნა ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის ახლადა- შენებული დედათა მონასტერი, რომლის იღუმენიად დაინიშნა მონაზონი ნინო (გრიგოლაძე). ახლი მონასტერი სამსართულიანია, სადაც 30-მდე მონაზონი მოღვაწეობს. აქ ყველაფერი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, პირადი ზედამხედველობითა და მზრუნველობით მოეწყო. ასევე უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის კურთხევით, ყოველ სენაკს თავისი მფარველი წმინდანის სახელი მიენიჭა, რომელიც იქ მოსაგრე მონაზვნის მფარველი და შემწე გახდება. ყველა სენაკის კარებს, იქვე, კედელზე, კოხტა ჩარჩოში ჩასმული, მფარველი წმინდანის ხატი და ტროპარია ამკობს.

22-1 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.20

მღვდელმონაზონი ლავრენტი ცქიტიშვილი

მღვდელი ლავრენტი ნიკოლოზის ძე ცქიტიშვილი იმერეთში ცნობილი და განთქმული მოძღვარი იყო. იგი 1879 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) მღვდლად აკურთხა და დილიკაურის ყოვლადწმინდა მიძინების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა, სა-დაც 1900 წლამდე იმსახურა. შემდეგში იგი სხვა ეკლესიებშიც მოღვაწეობდა, კერძოდ: 1900-1902 წლებში თხილწყაროს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში, 1902-06 წლებში გოგნის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ეკლესიაში, 1906-1907 წლებში სპეთის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში. 1909 წელს კი სკანდის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინეს. 1913 წლის 15 მაისს ეკლესიაში ერთგული სამსახურისათ-ვის სამკერდე ოქროს ჯვრით დააჯილდოვეს. მღვდელი ლავრენტი 1915 წლის 20 აგვისტოს გარდაიცვალა. იგი 23 აგვისტოს, დილით, 8 საათზე ქუთაისის საკათედრო ტაძარში მიასვენეს, საიდანაც წირვის შემდეგ თავის მშობლიურ სოფელ საქარაში, საგვარეულო სასაფლაოზე მიაბარეს მიწას. აი, რას წერდა მისი გარდაცვალების შესახებ გაზეთ „სამშობლოში“ ვინმე მ. ფარცხნალელი: „ოც აგვისტოს ქ. ქუთაისში გარდაიცვალა მღვდელი ლავრენტი ცქიტიშვილი. მამა ლავრენტი, ჩვენი ძველი მღვდლების, ერთი საუკეთესო წარმომადგენელი იყო. მას, როგორც ყველა ჩვენ საუკეთესო ძველ მღვდლებს, ძვალსა და რბილში ჰქონდა გამჯდარი ქრისტეს მოძღვრება, იყო საღმრთო წერილის ზედმიწევნით მცოდნე და მშვენიერი მწიგნობარი ქართულ ენაზე. მისი სასოებიანი წირვა-ლოცვა ურწმუნოსაც კი აუტოკებდა გულს. იშვიათი შემთხვევა იყო მის ცხოვრებაში, წირვა-ლოცვა ისე გაეთავებინა, რომ ხალხისათვის შესაფერი სულიერი საზრდო არ მიეცა. ბუნებით იყო ფიცხი კაცი, მაგრამ უზომო გულკეთილი, ადამიანის მოყვარული და პატივისმცემელი. თავის სამწყოსაგან მოითხოვდა ქრისტიანულ სიყვარულს ურთიერთშორის და ქართველურ პურადობას. ძუნწობა თავისიც ეზარებოდა და სხვისიც, ამ სოფლად ბევრი დავიდარაბის გადამტანი იყო. უკანასკნელ ჟამს, ძვირფასი მეუღლის და ორი მოსწრებული შვილის დაკარგვამ, ამასთანავე თავის საკუთარი ბედის უკუღმა დატრიალებამ, სა- სოწარკვეთილებაში ჩააგდო. თავის ხანგრძლივი სამსახურისათვის, სასულიერო მთავრობისაგან შესაფერად იყო დაჯილდოვებული. იშვიათი არის ასეთი მღვდელი ჩვენში. საუკუნოდ იყოს ხსენება მისი“. ღვთისნიერმა მოძღვარმა თავისი შვილებიც ღვთის სამსახურში ჩააყენა. უფროსი ვაჟი, დეკანოზი იოანე, ასევე ცნობილი სასულიერო პირი გახლდათ (იხ. მასზე „საპატრიარქოს უწყებანი“ №13. 2009წ.). თავისი ერთადერთი ქალიშვილი პელაგია იმერეთში ცნობილი დეკანოზის დავით ღამბაშიძის ვაჟს (ჟურნალ „მწყემსის“ რედაქტორი, იხ. მასზე „საპატრიარქოს უწყებანი“ №13. 2009წ.), მღვდელ ქსენეფონტეს მიათხოვა. ასევე ცნობილი სასულიერო მოღვაწეა მისი შემდეგი შვილი პლატონი. მის შესახებ ჩვენი გაზეთის მორიგ ნომერში გვექნება საუბარი.

22-2 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.18

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960

დეკანოზი პლატონ ლავრენტის ძე ცქიტიშვილი 1875 წელს ქუთაისის გუბერნიაში, სოფელ საქარაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. მამამისი, მღვდელი ლავრენტი ნიკოლოზის ძე ცქიტიშვილი იმერეთში ცნობილი და განთქმული მოძღვარი იყო (იხ.„საპატრიარქოს უწყებანი“, №22). ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიღებული პირველდაწყებითი განათლების შემდეგ, 1890 წელს პატარა პლატონი ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს, რომლის დასრულებისთანავე სწავლა ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში განაგრძო და სასწავლებელი 1900 წელს მეორე ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. იმავე წელს ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში ინსპექტორის თანაშემწედ დაინიშნა. 1902 წელს ქუთაისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებლად გადაიყვანეს. 1904 წელს ქუთაისის სასულიერო სემინარიის დახურვის შემდეგ, ობრაზცოვის სკოლის მასწავლებელია. 1905 წლის 6 თებერვალს საქართველოს ეგზარქოსმა ალექსიმ (ოპოცკი) დიაკვნად აკურთხა, ხოლო ერთი კვირის შემდეგ მღვდლად დაასხა ხელი და თბილისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებლად და კარის ეკლესიის მღვდელმსახურად დაინიშნა. 1907-11 წლებში ხარკოვის უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე სწავლობდა. 1911 წლის შემოდგომაზე საქართველოში დაბრუნდა. 1912 წლის 18 მარტს იმერეთის ეპარქიაში თუზის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1913 წლის 19 ნოემბერს ქუთაისის ქალთა კაუჩხევსკის გიმნაზიაში საღვთო სჯულის მასწავლებლად და ქუთაისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად განამწესეს. 1917-21 წლებში ქუთაისის ათწლიან საერო სკოლაში ასწავლის. 1918 წელს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1921 წელს ქუთათელმა მიტროპოლიტმა ნაზარმა (ლეჟავა) ქუთაისის წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის საკათედრო ტაძრის კანდელაკად დაადგინა. მამა პლატონ ცქიტიშვილთან დაკავშირებულია საქართველოს ეკლესიის ისტორიის ერთი მეტად მტკივნეული საკითხი. 1921 წლის თებერვლის დღეებში, როდესაც წითელი არმია თბილისის უტევდა, საკათოლიკოსო საბჭომ მიიღო დადგენილება, რომლის ძალითაც სიონისა და სვეტიცხოვლის განძეულობა უნდა გაეტანათ და შეენახათ ქუთაისის სახელმწიფო ხაზინაში ან ბანკში. განძეულობა მოათავსეს ოთხ დიდ ყუთში, რომლის ქალაქიდან გატანა კათოლიკოს-პატრიარქ ლეონიდეს (ოქროპირიძე) ლოცვა-კურთხევით დაევალა სვეტიცხოვლის ტაძრის არქიმანდრიტ პავლეს (ჯაფარიძე). ქუთაისში ჩატანილი განძეულობა ჯერ საკათედრო ტაძარში მიიტანეს, სადაც რამდენიმე დღეში კათოლიკოსიც ჩავიდა. აქ გადაწყდა, რომ ყველაფერი ბაგრატის ტაძრის ძირში მდებარე ქუთათელი მიტროპოლიტის ნაზარის (ლეჟავა) სამღვდელმთავრო სახლის აივნის ქვეშ დაემალათ, ზედ კი ქვის ფილაქანი დაეფარებინათ. გან ძის ადგილმდებარეობა იცოდა მხოლოდ პატრიარქმა ლეონიდემ, მიტროპოლიტმა ნაზარმა, არქიმანდრიტმა პავლემ და დეკანოზმა პლატონმა. 1921 წლის მარტში, როდესაც ქუთაისიც წითელმა არმიამ დაიკავა და ქალაქში დამყარდა კომუნისტური რეჟიმი, ჩეკისტებმა განძი მაინც აღმოაჩინეს. სწორედ მამა პლატონს ბრალდებოდა ამ საიდუმლოს გაცემა. როგორც შემდგომში გაირკვა, მას დაკითხვაზე მოტყუებით ათქმევინეს განძის ადგილმდებარეობა. იგი ამ შემთხვე- ვას ძალიან განიცდიდა და მთელი ცხოვრების მანძილზე უზომოდ წუხდა ამ ამბის გამო. შემდგომში უკვე, როდესაც იგი ეკლესიას დაუბრუნდა, კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ ამ შემთხვევის გამო მას სასჯელიც დაადო და რამოდენიმე წელი მედავითნედ ამსახურებდა. 1921 წლის 1-5 აგვისტოს მონაწილეობდა გელათში გამართულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მესამე საეკლესიო კრებაზე. 1923 წლის მიწურულს შეწყვიტა მღვდელმსახურება და ქუთაისის აგრონომიულ ტექნიკუმში ინსპექტორად დაიწყო მუშაობა. 1925-27 წლებში მესტიაში, სურამში და ქუთაისში სახალხო გამომძიებელია. 1927-30 წლებში ბარისახოს ოთხკლასიანი სკოლის, ხოლო 1931-35 წლებში თბილისის რკინიგზის რვაწლიანი სკოლის მასწავლებელია. 1935-41 და 1945-47 წლებში ფინანსთა სამინისტროში ბუღალტრის თანამდებობაზეა. 1941-45 წლებში წყნეთის ათწლიან სკოლაში რუსული ენის მასწავლებლად მუშაობს. 1947 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის კალისტრატეს (ცინცაძე) მდივნად დაინიშ-ნა და სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში მედავითნედ დაად-..

22-3 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.19

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960(გაგრძელება)

.. გინეს. 1953 წლის 22 მარტს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა მელქისედეკ III-მ (ფხალაძე) აღადგინა სასულიერო ხარისხში და ნათვლუღის წმინდა ბარბარეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა. დეკანოზი პლატონი 1960 წლის 7 აპრილს სიონის სა-პატრიარქო ტაძარში სახარების კითხვის დროს გარდაიცვალა. შემორჩენილია მამა პლატონის ერთი ქადაგება, რომელიც მან 1916 წლის 14 იანვარს, ნინოობის დღესასწაულზე, ყვირილას ეკლესიაში წარმოსთქვა: „ამ საშინელი ქარიშხალის დროს, რომლის გამო მსოფლიო დრტვი- ნავს. ამ უმაგალითო ომის დროს, როდესაც ასე შეუბრალებლად და დაუზოგავად ისპობა მილი- ნობით სიცოცხლე; ამ ჩვენ დროს როდესაც გააფთრებული ადამიანი მხოლოდ იმას ფიქრობს, თუ როგორი უსასტიკესი იარაღი იხმაროს, რათა რაც შეიძლება მეტი სისხლი დაღვაროს თავის მსგავსი ადამიანისა; ამ სასტიკ დროს, როდესაც თოფზარბაზნების გრიალში და ხიშტ-ხმალ-ხანჯალის ტრიალში გაკაჟებული გული ადამიანისა ჰქმნის სისხლის წიტელ ნიაღვრებს, რომლითაც რწყავს და ღვლავს ბრძოლის მთებს და მინდვრებს; იმ დროს, როდესაც შინ მყოფთ მარტოღა ის დარჩენიათ, რომ გულის კანკალით გასცქერიან ბრძოლის მხარეს და წამიდან წამს მოელიან ამბავს, რას მოუტანს იგი მისი ღვიძლი შვილის შესახებ, რომელიც დიდი ხანია გაისტუმრა დაუზოგავი მტრის შესატევად, ან მოუტანს იგი ამბავს საყვარელი ძმის შესახებ, რომლის ამბავი წელიწადია და მეტი არ გაუგია, რას მოუტანს იგი მისი ძვირფასი ქმრის შესახებ, რომლის ამბავი აგერ ორი წელიწადია არავითარი არ იცის; იმ დროს, როდესაც მუშა ხელი ისე შემცირდა, რომ არსებობისთვის საშვალების შოვნა თითქმის შეუძლებელი შეიქმნა და არა გაგონილი და არა ნახული სიძვირე უათკეცებს ადამიანს გაჭირვებულ სიცოცხლეს; იმ დროს როდესაც მაინც ეხლა ნახა დრო ზოგიერთმა ადამიანმა მოხერხებულად და ადვილად გაყვლიფოს თვისი მოყვასი და მით ჯიბე უღირსად გაისქელოს; აი, ამ დროს, ვიმეორებ ძვირფასო მსმენელნო, ვისარგებლო იმ შემთხვევით, რომლის ძალით თქვენ ყველანი დღეს აქ შეკრებილხართ და თქვენი ყურადღება კადნიერად გადავიტანო შორს, ძლიერ შორს, იმ ნეტარ ხანაში, საიდანაც ქართველი ხალხი ხელახლა იშვა ძლიერებისა და დიდებისათვის. ნება მიბოძეთ თქვენი ყურადღება გარს შემოვარტყა იმ ნეტარ ხსენებულ ქალწულს, რომელმან მრა- ვალი საუკუნეების წინედ უკვდავების სხივი მოფინა ქართველ ერს და მით ჰყო იგი დღემდის მართლაც უკვდავი. სმენა მიბოძეთ გაგაგონოთ, ანუ უკეთ ვსთქვათ, მოგაგონოთ მოკლე ცნობა ამ ნეტარ ადამიანის ცხოვრებაზე და მოღვაწეობაზე, რასაც დიადი მნიშვნელობა ჰქონდა და აქვს ქართველი ერის ცხოვრებაში და ის დიდება, რომლითაც საუკუნეების განმავლობაში საქართველოს ისტორიის ფურცლები დამშვენებულია, ეს დიდება, ვიმეორებ, წარმოშობილია დღიდან ფეხის შემოდგომისა საქართველოს მიწაზე წმიდა ქალწულისა ნინოსი. ასული ღვთის მოყვარული მშობლებისა ზაბულონისა და სუსანასი. ნინო ადრე დაობლდა. დედამ წაუყვანა იგი თავის ძმას, მაშინდელ იერუსალიმის პატრიარქს. ბიძამ იგი მიაბარა ერთ შემოსილ ქალს, რომელთანაც ნინომ შეისწავლა ქრისტეს მოძღვრება და გაეცნო კვართის ისტორიას, ძლიერ სურდა ენახა ის ქვეყანა, სადაც კვართი უფლისა განისვენებდა. რომისკენ მოგზაურობის დროს გაეცნო მონასტერში მშვენიერ რიფსიმეს, რომელმაც თავი დააღწია მეფე დიოსკორეს მხეცურ სურვილისა გამო დედა ნინოსთან ერთად შეაფარა თავი სომხეთის ქვეყანას. აქ მეფე ტრიდატმა ნახა მშვენიერი რიფსიმა და აღმზრდელი მისი გაიანე, ნინო კი გადარჩა და გამოეშურა საქართველოსკენ. მაღალი მთების შორიდან ხილვამ უსასოებაში ჩააგდო ნინო, მაგრამ მას ძილის დროს მოევლინა გასამხნევებლად ღვთისმშობელი და გადასცა მას ჯვარი ვაზისა. გამხნევებული ნინო მოვიდა მცხეთას და დაეწრო ქართველების მაშინდელი კერპების დღესასწაულს. ძლიერ დააღონა იგი ამ სანახობამ. მისი ლოცვავედრებით კერპები იმ დღესვე შეიმუსრენ ბუნების საშინელის მოვლენილი ძალით. შემდეგ ნინო გაეცნო მეფის მებაღის ოჯახს, თვით დედოფალი ნანა განკურნა სნეულებისაგან და როგორც სხვას ბევრს, ისე მასაც უქადაგა ქრისტეს სარწმუნოება. მაშინდელი მეფე მირიანი ერთი უბედურის შემთხვევის შემდეგ მუხლმოდრეკით შესთხოვდა ნინოს გაეცნო მისთვის ქრისტეს მოძღვრება და ნინოს რჩევით მოინათლა და მონათლა სამეფო ოჯახი, დიდებულნი, ამალა და მთელი ხალხი. აქედან ნინო გადავიდა კახეთში, სადაც ბევრი გააქრისტიანა და დაქანცული მოღვაწეობითა მიიცვალა 14 იანვარს, სოფელ ბოდბეში, სადაც ასაფლავია და რომლის საფლავზე დღეს ქალთა მონასტერია აგებული. როგორც სანთელი ბნელ ოთახში, სხივოსანმა ნინომ ქრისტეს მოძღვრებით გაბრწყინებულმა შემოაშუქა საქართველოს წყვდიადში და გაუნათა შიგ მჯდომარე ქართველებს, მისცა მათ ახალი მცნება ქრისტესი: „გივარდეს მოყვასი შენი ვითარცა თავი შენი“ და დააყენა იგი განახლების გზაზე. ეს მცნება შეისისხლხორცა ქართველმა და მთელი თავისი ხანგრძლივი ისტორია დაამშვენა ამ მცნების ასრულებით. სიყვარული მოყვასისადმი ამხნევებდა ქართველ ერს და მჭიდროდ აერთებდა მას მტრის წინააღმდეგ. იგი ყოველთვის უძლეველი იყო და მას ვერავინ ვერ სჩაგრავდა. ნინოს მოტანილი ქრისტეს მოძღვრება — სიყვარული მოყვასისადმი აკეთილშობილებდა როგორც ერს, ისე იმ კერძო პირებს, ვისაც წილ-ხდომილი ჰქონდა ერის სათავეში ყოფნა. მათი ცხოვრება და მოღვაწეობა ცხადად გვიჩვენებს ამას. ავიღოთ შორის დროიდან მეფე დიმიტრი, ერისათვის თავდადებული. თვით თამარი, გლახაკთ მოწყალე და ერის ბედნიერებისათვის დაუღალავი მოღვაწე და საქართველოსთ-..

22-4 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.20

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960(დასასრული)

.. ვის ოქროს დროის შემქმნელი. დავით აღმაშენებელი, ქრისტეს მოძღვრებაში ღრმად გამსჭვალული და საქართველოს ხელახლა ამყვავებელი. ერეკლე მეფე ქრისტეს სარწმუნოებისა და მამულისათვის შეუპოვარი მეომარი, რომელმაც საქართველოს გმირული სახელი გაუთქვა ბევრ სხვა სახელმწიფოებში. ესენი და ბევრი კიდევ სხვა იყვნენ დიდება ერისა, ქება მათი ქება იყო ერისა და ეს ყოველივე მათი იყო, რომ ქრისტეს სარწმუნოებამ, ნინოსაგან გადმოცემულმა და სიყვარულმა ბუნება მათი გააკეთილშობილა და მით ისინი დიდებულნი იყვნენ. სიყვარულის მცნებამ რამდენი მკლავმაგარი გმირებით, გიორგი სააკაძეებით და ენამახვილი დიმიტრი ყიფიანებით აავსო და ადიდა ჩვენი ქვეყანა! სიყვარულის მცნებამ, რამდენ ჩვენს მგოსანს აუჟღერა და უჟღერებს სიმებს და შექმნა მათში ჩვენვე სადიდებლად მიუბაძავი შოთა რუსთაველი, რომლისთვისაც, როგორც ქრისტესთვის, თანასწორია ქალი და კაცი, ძუ და ხვადი. შექმა ილია, შექმნა აკაკი, მუდამ ხალხის გულში სიყვარულის მომღერალი. სიყვარულის მცნებამ და საერთოდ ნინოსაგან შემოტანილ ქრისტეს მოძღვრებამ რამდენი წმინდა და ღვაწლითშემოსილი მღვდელმთავრებით და ღირსი მამებით დაამშვენა საქართველოს საეკლესიო მატიანე, რამდენი თავისი ერის სიყვარულით გაჟღენთილი და მათი ქომაგნი მღვდელმთავრები გაბრიელები, ქუთათელი და გენათელი დაგვიბადა ქართველ ერს ნინოს ნაქადაგებმა სარწმუნოებამ, რამდენი ერისთვის წამებულნი მოძღვრებით და შეუპოვარი მებრძოლნი სიმართლის მტრებთან დავით ღამბაშიძეები გადაეცენ ისტორიას, როგორც სიყვარულის მოციქულნი და მჩაგვრელების მამხილებელნი. ავიღოთ დღევანდელი მაგალითი. ასი ათასობით რომ ქართველი ახალგაზრდა სტოვებს ოჯახს და ეტევება გაშმაგებულ მტერს, ნუთუ ესეც შედეგი არ არის მოყვასისადმი სიყვარულის მცნების შესისხლხორცებისა! აი, რა მოუტანა ქართველ ერს ქრისტეს მოძღვრებამ, აი, რა დიდება არგუნა საქართველოს წმინდა ნინომ თვისი ფეხის შემოდგმით და ქადაგებით ჩვენში. მადლიერი ერი დღემდის გულმხურვალედ უწოდებს მას მოციქულთა სწორს და ღირსეულად სთვლის მას ქართველთა განმანათლებლად. მაგრამ კერძოდ ჩემს აღტაცებას საზღვარი არა აქვს იმ ამბის გამო, რომლითაც მე დამარწმუნეს და კიდევაც დღეს ჩემი თვალით ვხედავ და მოწამეც ვარ იმ დიადი შემთხვევისა ყვირილის ცხოვრებაში, რომელთაც აქაურ ვაჭართა წრეს, წერა-კითხვის განყოფილებას და სხვა კეთილი პირების მეთაურობით განუზრახავს წმინდა აზრი და წმინდა ნინოს დღესასწაულის დღე დაუსახავს ეროვნულ დღესასწაულად, დღეთ მრავალნაირ სიმპატიურ დაწესებულების და საქველმოქმედო საქმეების დასაწყისად. დიახ, სასიამოვნოა ასეთი მოვლენა საზოგადოდ და კერძოთ ჩემთვის ძლიერ სასიხარულოა ვაჭართა წოდბის დღევანდელი დასაწყისი ჩემს სამშობლო ყვირილაში. სჩანს, თქვენშიდაც არ გაქმრალა ნაპერწკალი იმ სიყვარულისა და სათნოებისა, რომელიც წმინდა ნინოს დაუთესია ამ ჩვიდმეტი საუკუნის წინად ჩვენში. სჩანს, თქვენც გინდათ განახორციელოთ თქვენს ცხოვრებაში მცნება ძმათა სიყვარულისა და საშუალოდ ამისთვის ამოგირჩევიათ გაერთიანება და მჭიდროდ შეკავშირება. გეტყობათ, შეგიგნიათ დევიზი, რომელიც ამბობს:„ძალა ერთობაშიაო“ და გინდათ თქვენს ცხოვრებაში ეს დაიდვათ უმთავრეს მიზნად და წინდად ნაყოფიერ მუშაობისა მოყვასის სასრგებლოდ. გილოცავთ წრფელის გულით დასაწყისს, დიახაც, შემოკრბით ნინოს გარშემო, მსგავსად იაკობის შვილებისა, რომელნიც შემოეხვივნენ მამას ლოცვა-კურთხევის მისაღებად, რათა ეცხოვრათ ბედნიერად. თქვენც  ნინოს გარშემო მჭიდროდ შეკავშირებულმა დაიჭირეთ დროშა. გულში ნინოს უმანკო სახელი და მისი მცნება ძმათა სიყვარულისა, ხელში ნინოს სასწაული ჯვარი ვაზისა, გაუძეხით ერთი მეორეს ძმურად ჭირსა და ლხინში, ნუ ჩამორჩებით საერთო საქმეს, წინსვლა დაისახეთ უმთავრეს მიზნად და სულიერი და ზნეობრივი წარმა-ტებისთვის საშუალებას ნუ დაზოგავთ“.

24 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.9

დაჯილდოება

2 აგვისტოს, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დეკანოზის წოდება მიანიჭა და ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა ურბნისის ეპარქიის მოძღვარი, მღვდელი ილია გოგოლაძე.

***

1 აგვისტოს ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) ხონის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში მიტრით დააჯილდოვა დეკანოზი იოანე გედენიძე; მონაზონი იოანა (თორდია) — დააჯილდოვა ოქროს ჯვრით და მიანიჭა იღუმენიას წოდება. 1 აგვისტოს ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) სოფელ ღანარის წმინდა გიორგის სახელობისტაძარში დააჯილდოვა ხონისა და სამტრედიის ეპარქიის შემდეგი მღვდელმსახურნი: მიტრით — დეკანოზი იოანე კოხრეიძე; გამშვენებული ჯვრებით: დეკანოზი რომანოზ ნინუა, დეკაოზი იაკონ ლეკვეიშვილი, დეკანოზი დიმიტრი კუხალაშვილი. ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა: მღვდელ აკაკი ჟვანიას, მღვდელ დავით სანებლიძეს, მღვდელ ზაქარია მესხს, მღვდელ დამიანე ადამიას. 2 აგვისტოს, ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) სოფელ გორმაღალას წმინდა ილია თეზბიტელის სახელობის ტაძარში მიტრით დააჯილდოვა ამავე ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი დავით თოლორაია .

ილიაობის დღესასწაული

2 აგვისტოს, ილიაობის დღესასწაულზე, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში საზეიმო წირვის დასრულების შემდეგ, საპატრიარქოსთან არსებულ ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრში შედგა ხალხური შემოქმედების ოსტატთა გამოფენა. გამოფენა, რომლის ორგანიზატორები იყვნენ ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრი და საპატრიარქოს ხალხური რეწვის განყოფილება, — კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ს ანგელოზის დღეს მიეძღვნა. გამოფენა საზეიმოდ გახსნა სრულიად საქართველოს-კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ. გამოფენაზე ნაკეთობები წარმოადგინეს: სენაკის კულტურულმა ცენტრმა, ახალქალაქისა და კუმურდოს ეპარქიამ, ყაზბეგის ხელოვნების სახლმა, არქიმანდრიტ იოანეს (თავაძის) ხელმძღვანელობით (მათ ძირითადად თექის ნაკეთობები წარმოადგინეს), რუის-ურბნისის ეპარქიამ, თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ლავრის ხელსაქმის სკოლამ, ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქიამ, ცაგერისა და ლენტეხის ეპარქიამ, ბევრეთის დედათა მონასტერმა, ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიამ, თბილისის ქართული ტექსტილის ჯგუფმა, რომელსაც ხელმძღვანელობს, ხელოვნებათმცოდნე ნინო ყიფშიძე, გლდანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის სახელოსნოებმა, მღვდელ გიორგი სამსონიძის ხელმძღვანეობით, საქველმოქმედო ასოციაცია „ლაზარეს“ ფონდთან არსებულმა სახელობითმა სკოლამ, ივანე კოკაიას ხელმძღვანელობით, ბოლნისის წმინდა იოანე ბოლნელის სახელობის სასულიერო გიმნაზიამ, ნეკრესმა, რუსთავისა და მარნეულის ეპარქიამ, ბოდბის დედათა მონასტერმა, ხეზე კვეთა წარმოადგინა ზურაბ მისრაშვილმა დუშეთიდან. გამოფენა მრავალფეროვანი და საინტერესო გამოდგა, რომელმაც მრავალი დამთვალიერებლის მოწონება დაიმსახურა.

***

იმავე საღამოს საპატრიარქო რეზიდენციაში მოეწყო კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ანგე-ლოზის დღისადმი მიძღვნილი მიღება და კონცერტი.

24-1 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.17

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი

ავლაბარი თბილისის ერთ-ერთი უძველესი უბანია. ისტორიული წყაროების მიხედვით, მისი ძველი სახელწოდებაა „ისანი“. არქეოლოგიური მასალებიდან ჩანს,რომ ეს ადგილი ძვ. წ. I ათასწლეულიდან ყოფილა დასახლებული. XI—XII სს. „ისანში„ საქართველოს მეფეთა სა- სახლეები, ტაძრები, ბაღები და სავანეები იყო მოწყობილი. XIII ს-ის დასასრულისთვის „ისანს“ ეწოდა „მეტეხი“, სახელწოდება „ავლაბარი“, ჩანს, მოგვიანებით, XIV ს-ში დამკვიდრდა. ძველი ისანი ჩვენს თვალწინ მეტეხის ტაძრით იშლება, „მეტეხის გორაზედ“, ისნის უძველეს ზღუდეზე აღმართული დარეჯან დედოფლის სასახლე განსაკუთრებულ მხატვრულ არქიტექტურულ და ისტორიულ ღირებულებას ანიჭებს თბილისის ამ ძველ უბანს, საიდანაც მოჩანს ქალაქის ლამაზი ხედი. ისტორიული წყაროებიდან ცნობილია, რომ 1776 წელს ქართლ-კახეთის მეფე ერეკლე II-ის მეუღლეს დარეჯან დედოფალს, ავლაბრის ტერიტორიაზე ძველი ციხის ნანგრევებზე სასახლე და მეფისა და დედოფლის მფარველი წმინდანების, წმიდა ერეკლესა და წმიდა დარიას სახელზე კარის ეკლესია აუგია. დარეჯან დედოფლის თაოსნობით აშენებული ეკლესია და სასახლე, სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობებთან ერთად, არქიტექტურულ კომპლექსს წარმოადგენს, რომელიც ქვის გალავნით არის შემოზღუდული. დარეჯან დედოფლის სასახლე სამეფო საზაფხულო რეზიდენცია იყო, მას სხვაგვარად „თბილისის საჩინო“ ერქვა. 1795 წელს აღა-მაჰმად-ხანის მიერ თბილისის აოხრებისას სასახლე და ტაძარი ძლიერ დაზიანდა. ამ დიდი უბედურების შემდეგ სასახლე და ტაძარი, თავის მიმდებარე ნაგებობებითურთ, როგორც პლატონ იოსელიანი გვამცნობს, სახელდახელოდ აღადგინეს. ერეკლე მეფის გარდაცვალების შემდეგ (1798 წელი) დარეჯან დედოფალმა სამშობლოში ყოფნის უკანასკნელი წლები აქ გაატარა. რუსეთის იმპერატორის ბრძანებით, დედოფალი 1803 წელს პეტერბურგში გადაასახლეს. 1807 წელს უცხოობაში მიაბარა სული უფალს სამშობლოს მონატრებით დატანჯულმა დედოფალმა. იგი ალექსანდრე ნეველის ლავრის, ხარების ტაძარში დაკრძალეს. აქვე ჰპოვეს სამუდამო განსასვენებელი ჟამთა სიავისგან სამშობლოს მოწყვეტილმა ბატონიშვილებმაც. 1811 წელს რუსეთის მთავრობამ და სინოდმა უკანონოდგააუქმეს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია  და კათოლიკოს-პატრიარქი ანტონ II (მეფე ერეკლეს ძე) რუსეთში გადაასახლეს. საქართველომ დაკარგა მეფეც და მამამთავარიც. საქართველოს ეკლესიას ეგზარქოსის მეშვეობით რუსეთის სინოდი ხელმძღვანელობდა. ეკლესია-მონასტრებს ჩამოერთვა მამულები, ქართული ენისა და ტრადიციების არცოდნამ გადაულახავი ბარიერი წარმოქმნა ქართველ მართლმადიდებელთა და რუსი ეროვნების ეკლესიის მსახურთა შორის, მოიშალა საეკლესიო კათედრები, ქართული წირვა-ლოცვა, მრავალხმიანი ქართული საგალობლები რუსულით შეიცვალა. სულ რამდენიმე წელიწადში საქართველოს ეკლესიამ დაკარგა ის, რასაც საუკუნეების მანძილზე რუდუნებით ქმნიდა. არქიმანდრიტ ტარასის (ალექსი-მესხიშვილი) ცნობით, მონასტრის ადგილები სადედოფლო იყო და ხაზინას ეკუთვნოდა. 1815 წელს სამოქალაქო მთავრობამ გაუცვალა სასულიერო მთავრობას ეს ტერიტორია ხარების დიდ ეკლესიაში. რომელიც საქართველოში ყოფნის დროს, 1812-16 წლებში თავის რეზიდენციად ჰქონდა მთავარეპისკოპოს დოსითეოსს (ფიცხელაური).

24-2 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.18

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (გაგრძელება)

1819 წელს საქართველოს ეგზარქოსმა თეოფილაქტემ (რუსანოვი) წმინდა სინოდისაგან ითხოვა ლოცვა-კურთხევა თბილისში. მამათა მონასტრის გახსნასთან დაკავშირებით, როგორც ეს რუსეთის სხვა ქალაქებში იყო მიღებული. ამის გამო დარეჯან დედოფლის ყოფილ რეზიდენციაში ჩამოყალიბდა მამათა მონასტერი, რომლის პირველ წინამძღვრად დაადგინეს საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი, ქვათახევისა და შიო მღვიმის მონასტრების წინამძღვარი, არქიმანდრიტი ათანასე (პეტრიაშვილი). ეგზარქოსს თეოფილაქტეს გარდაცვალების შემდეგ, 1822 წლის 29 ოქტომბერს, საქართველოს ახალმა ეგ- ზარქოსმა იონამ (ვასილევსკი) ტაძარი მაცხოვრის ფერისცვალების სახელზე აკურთხა და შიო-მღვიმის მონასტრიდან გადმოიყვანა ორი მღვდელ-მონაზონი: იოანე (იოსელიანი, შემდგომში გურიის ეპისკოპოსი) და გერმანე (მახარაშვილი), ერთი დიაკონი, და ორი ბერი: დიონისე (კიკნაძე, შემდგომში არქიმანდრიტი) და ბერი გრიგოლი. 1821 წლის მაისში მამა ათანასე რუსეთში გაემგზავრა. მის შემდეგ ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვრები იყვნენ: არქიმანდრიტი ირინეოსი (კლუჩარევი) 1821-1824 არქიმანდრიტი ევგენი 1824-1832 არქიმანდრიტი სერგი (ორლოვი) 1832-1840 არქიმანდრიტი ფლაბიანე (ოსტროუმოვი)  1840 1851 არქიმანდრიტი ისრაელი (ლუკინი) 1851-1858 არქიმანდრიტი ფოტი (შირევსკი) 1858-1860 არქიმანდრიტი ვიქტორინი (ლუბიმოვი) 1860-1868 არქიმანდრიტი იოსები (ჩეპიგოვსკი) 1869-1875 არქიმანდრიტი კესარიოსი (ჩეკურიშვილი) 1876-1902 ეპისკოპოსი დიმიტრი (აბაშიძე) 1902-1903 ეპისკოპოსი ექვთიმე (ელიაშვილი) 1903-1906 ეპისკოპოსი დავითი (კაჭახიძე) 1907-1909 არქიმანდრიტი დოსითეოსი (ბერძნიშვილი) 1909-1910 ეპისკოპოსი ანტონი (გიორგაძე) 1910-1917 არქიმანდრიტი დიმიტრი (ყარყარაშვილი) 1922-1928 მიტროპოლიტი მელქისედეკი (ფხალაძე) 1928-1934 დარიის მონასტერი სამშობლოს მძიმე ხვედრით შეწუხებულ ქართველ დიდებულთა ერთ-ერთი თავშეყრის ადგილი იყო. ამ პერიოდში აქ მოღვაწეობდა 1832 წლის შეთქმულების აქტიური მონაწილე მღვდელ-მონაზონი ტარასი (ალექსი-მესხიშვილი), მღვდელ-მონაზონი პორფირი (ოქროპირ ბატონიშვილის მოძღვარი, იგი 1830 წელს, შეთქმულების გამომჟღავნებამდე გარდაიცვალა ქოლერით), მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე). შეთქმულთა მიერ აქ დაიწერა საქართველოს მმართველობის მოკლე პროექტი. როგორც ცნობილია, 1832 წლის შეთქმულება მარცხით დამთავრდა. დაპატიმრებულთა შორის იყვნენ მღვდელ-მონაზონი ტარასი (ალექსი-მესხიშვილი) და მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე) — „აქტიგონიურის“ ავტორი, რომელიც საპატიმროში გარდაიცვალა (დაკრძალულია მონასტრის ეზოში). მამა ტარასი დატოვეს თბილისში, პოლიციის მკაცრი მეთვალყურეობის ქვეშ. შეთქმულების სხვა მონაწილენი მთავრობამ შორეულ რუსეთში გადაასახლა, სადაც ბევრმა მათგანმა იქ სამუდამო განსასვენებელი ჰპოვა. ფერისცვალების მამათა მონასტერში მოღვაწეობდა მრავალი გამოჩენილი ქართველი სასულიერო პირი, რომელნიც ამ უმძიმეს პერიოდში ღირსეულად ემსახურებოდნენ საქართველოს ეკლესიას. სხვადასხვა დროს აქ მოღვაწეობდნენ: ალავერდელი ეპისკოპოსი ექვთიმე (ელიაშვილი), არქიმანდრიტი კესარიოსი (ჩეკურიშვილი), არქიმანდრიტი დიონისე (კიკნაძე), ქუთათელი მიტროპოლიტი ანტონი (გიორგაძე), დეკანოზი ისააკ ჩეკურიშვილი, არქიმანდრიტი დიმიტრი (ყარყარაშვილი), წმინდა აღმსარებელი ამბროსი (ხელაია) და სხვანი. ცნობილია, რომ აქ აღიკვეცა ბერად წმინდა ალექსანდრე (ოქროპირიძე). მონასტერში დაცული იყო მრავალი სიწმინდე. მღვდელი მიხეილ ხელაშვილი აღგვიწერს მონასტრის ქონებას და მათ შორის ასახელებს ხის პინაკის ნაწილს, „რომელსა ზედა გარდამოცემისამებრ იესო ქრისტემ აღასრულა საიდუმლო სერობა. პინაკი ესე, როგორც იტყვიან, გარდამოტანილ არს იერუსალიმითგან კონსტანტინოპოლში, ხოლო იქითგან გარდამოტანილ არსსაქართველოში“. დროთა განმავლობაში ეს სიწმიდეებ სხვადასხვა მიზეზით მონასტრიდან გაიტანეს. XX საუკუნის დასაწყისში მონასტრის საძმოს უმძიმეს პირობებში უხდებოდა ცხოვრება. კათოლიკოს ლეონიდესთან გაგზავნილ მოხსენებაში წინამძღვარი ისააკი ამასთან დაკავშირებით დიდ გულისტკივილს გამოთქვამს: „შუაგულ ქალაქში, ჩვენს მაცდურ ხანაში, როცა ცხოვრება იქამდე დაცემულია, რომ მხოლოდ კუჭზეღა ფიქრობს ადამიანი, და ბერებს კი, რომელთაც აქ სარბიელი არა აქვთ, რომ გამოიჩინონ შნო და უნარი და არც პირობები უწყობთ ხელს, არ არის საკმაო მიწა, რომ დაამუშაონ, არა აქვთ ბაღები, რომ თავიანთი ოფლი შიგ ჩაღვარონ და თავიანთის ამაგით გაჭირვებულებსაც დაეხმარონ“... დეკანოზი ისააკი აღწერს მონასტერში შექმნილ მდგომარეობას და ითხოვს, რომ მონასტრის „ბერებს მიეცეთ სათანადო ადგილი და საშუალება თავიანთი დიდი მოვალეობის აღსრულებისა, სადაც მათთვის გამზადებულია ფრიადი სამკალი“. ამ დროისთვის, როგორც ერთ-ერთ დოკუმენტშია აღნიშნული, მონასტერს აქვს „ქალაქ თბილისში ქვითკირით შემოზღუდული 1162 საჟენი მიწა, რომელზედაც სხვადასხვა დროს აშენებულია ექვსი შენობა“. გარკვეული დროის მერე მონასტრის მიმდებარე ტერიტორიები საგრძნობლად შემცირდა. მის კუთვნილ მიწებზე დასახლდა სომხური მოსახლეობა. მონასტერს ჩამოართვეს სათიბები და მის მფლობელობაში მყოფი სხვადასხვა ნაგებობა. როგორც ჩანს, ამ მძიმე მდგომარეობამ სამო- ნასტრო ცხოვრებაზეც იმოქმედა და მინელდა. 1920 წელს კი მონასტერი გადაკეთდა სამრევლო ეკლესიად, ხოლო აქ მოღვაწე ბერები სხვადასხვა მონასტრებში გადავიდნენ. 1922 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის წმინდა ამბროსის ლოცვა-კურთხევით მონასტრული ცხოვრება აქ კვლავ აღდგა. ძალიან მალე, საქართველოს კვლავ დაუდგა მძიმე ჟამი: კომუნისტური რეჟიმის პერიოდში ფერისცვალების მონასტერი დაიხურა. ეკლესიას საწყობადაც იყენებდნენ, იქ მუზეუმიც იყო, შემდგომში „ერთი მსახიობის თეატრი“ დაარსდა და 90-იან წლებამდე თეატრალური წარმოდგენები იმართებოდა. 1990 წლიდან ეკლესია საპატრიარქოს გამგებლობაში გადავიდა. საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის..

24-3 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.19

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (გაგრძელება)

... უწმიდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით დაარსდა დედათა მონასტერი. ჩატარდა აღდგენითი სამუშაოები, მისი შემოგარენი გათავისუფლდა მინაშენებისგან. სამწუხაროდ, სამონასტრო კომპლექსის პირვანდელ დაგეგმარებას ჩვენამდე არ მოუღწევია, სასახლისა და კარის ეკლესიის არსებობა იმაზე უნდა მიანიშნებდეს, რომ სასახლე მხოლოდ „საჩინოს“ ერთი სათავსით არ იყო წარმოდგენილი. ცხადია, ამ ხნის განმავლობაში ბევრი რამ შეიცვალა და დაინგრა.

დარეჯან დედოფლის სასახლე „მეტეხის გორაზედ“, გვიანი შუასაუკუნეებრივი ხანის, მაღალი მხატრული ღირებულების ძეგლია. სასახლე ძველი სახით არქიტექტურული მორთულობის თვალსაზრისით ეხმიანება ამავე პერიოდის თუ უფრო ადრინდელ ქართულ სასახლეებს. იგი შიგნით ირანულ ყაიდაზე იყო მორთული ეკლესიას, ისევე როგორც სასახლეს, ქართული და ის-ლამური არქიტექტურული მორთულობის სინთეზი ახასიათებს, იგი გვიანი შუასაუკუნეების თბილისის ისტორიული ძეგლების ანალოგიურია. ფერისცვალების ტაძარი ბაზილიკური სტილის ნაგებობაა. ტაძრის ფრესკები არ არის ქართული, ისინი ნაწილობრივ დაზიანებულია, შემორჩენილია ძველი და ახალი აღთქმის ცალკეული გამოსახულებები. მხატვრული გადაწყვეტით რენესანსის პერიოდის რეალისტური სტილისკენაა მიდრეკილი. საკურთხეველი ახლიდან მოიხატა ტაძრის მღვდელ-მსახურის, დეკანოზ იოსებ ვანიძის მიერ. ტაძარი გადა- ხურულია კრამიტით, დასავლეთის მხრიდან მიშენებული აქვს სამრეკლო. მონასტრის წინამძღვარია იღუმენია მარიამი (მიქელაძე). მონასტერში მოღვაწე დედათა ძირითადი საქმია- ნობაა: მთარგმნელობითი საქმიანობა, ხელსაქმე, სამონასტრო ბაღების მოვლა-პატრონობა. 2002 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II ლოცვა-კურთხევით მონასტრის დაქვემდებარებაში მყოფი წმინდა ნინოს სახელობის მოწყალების სახლი გაიხსნა. მონასტრის ერთ-ერთ ტერასაზე აშენდა წმინდა ალექსანდრე ოქროპირიძის სახელობის ტაძარი. 1910 წლის მონაცემებით თბილისის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტერში დასაფლავებულნი იყვნენ: დოსითეოსი, მთავარეპისკოპოსი თელავისა და ოსეთის სასულიერო კომისიის ხელმძღვანელი, გვარად აზნაური ფიცხელაური, პლატონ იოსელიანის ცნობით გარდაიცვალა 1829 წელს (შეცდომაა, მეუფე დოსითეოსი გარდაიცვალა 1830 წლის 19 ნოემბერს). გადმოცემით, დასაფლავებულია ტაძრის სტოაში. ნიკიფორე, გორის ეპისკოპოსი და საქართველოს ეგზარქოსის ქორეპისკოპოსი, თავადი ჯორჯაძე, დაბადებიდან 76 წლის, გარდაიცვალა 1851 წლის 6 დეკემბერს, დასაფლავებულია სამხრეთ კარებთან. საფლავის ქვა გააკეთებინა თავადმა მიხეილ ვორონცოვმა. არქიმანდრიტი ევგენი, თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორი და ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვარი, გარდაიცვალა 1832 წელს. არქიმანდრიტი კესარია, საქართველო იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვარი, გვარად ჩეკურიშვილი, დაიბადა 1829 წლის 1 დე-

კემბერს, გარდაიცვალა 1901 წლის 11 დეკემბერს. წელს. გვარდიის ოფიცერი თავადი იოსებ გრიგოლის ძე წერეთელი (+ 1833 წლის 3 ივლისი.) 1864 წლით დათარიღებული ერთი ქვის ქვეშ არიან დასაფლავებულნი ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფის გიორგი XII-ის შვილის ბაგრა- ტის ძის ალექსანდრეს შვილები: ეკატერინე, მარიამი და სოფიო. ეზოში: არქიმანდრიტი ამფილოქე, საქართველო იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, აზნაური ლუგოვინოვიჩი. რუსი მწერლის ივანე ტურგენევის ნათესავი, მოძღვარი დიდი თავადისა და ყუბანის სასულიერო მისიისა, გარდაიცვალა 1905 წლის ივლისში. არქიმანდრიტი მაკარი (მატათაშვილი), საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და გარეჯის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის მონასტრის წინამძღვარი, დაიბადა 1822 წელს, გარდაიცვალა 1892 არქიმანდრიტი ევსევი, ხირსის წმინდა სტეფანეს სახელობის მონასტრის წინამძღვარი, გვარად ცაბაძე, დაიბადა 1839 წელს, გარდაიცვალა 1898 წლის 11 სექტემბერს. არქიმანდრიტი დიონისე, ფერისცვალების მონასტრის წევრი, გვარად კიკნაძე, გარდაიცვალა 1871 წლის 12 დეკემბერს. იღუმენი პაისი, ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, შობიდგან 57 წლის, გარდაიცვალა 1893 წლის 14 ოქტომბერს საფლავებულია ტაძრის სამხრეთით.  იღუმენი გედეონი, მოსკოვის გუბრენიის აზნაური, ითვლებოდა ეგზარქოსების სახლის საძმოში, შობითგან 92 წლის, გარდაიცვალა 1901 წლის 1 იანვარს. მღვდელ-მონაზონი სერგი, პეტრებურგის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული, თბილისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებელი, დაიბადა 1810 წლის 7 სექტემბერს, გარდაიცვალა 1848 წლის 19 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი თეოდოსი (ლაზარეშვილი), ფერისცვალების მონასტრის ხაზინადარი, შობითგან 58 წლის, გარდაიცვალა 1892 წლის 19 ოქტომბერს. მღვდელ-მონაზონი გაბრიელი (ბელქანია), ფერისცვალების მონასტრის ხაზინადარი, შობითგან 50 წლის, გარდაიცვალა 1908 წლის 13 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი ელისე, ეგზარქოსების სახლის წევრი, შობიდგან 70 წლის, გარდაიცვალა 1897 წლის 17 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი თეოგნისტე, ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, შობიდგან 53 წლის, გარდაიცვალა 1888 წლის 3  იანვარს — ესენი დასაფლავებულნი არიან მონასტრის გალავანთან. მღვდელ-მონაზონი შიო (აზნაური წერეთელი), ფერისცვა-..

24-4 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.20

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (დასასრული)

ლების მონასტრის წევრი, ქვის გარეშე, გარდაიცვალა 1888 წელს. მღვდელ-მონაზონი თეოდოსი (თავადი წულუკიძე), ფერისცვალების მონასტრის წევრი, ქვის გარეშე. მღვდელ-მონაზონი ფილოთეოსი (გრიგორიევი, თბილისის მამა დავითის ტაძრის ყოფილი წინამძღვარი მღვდელი თომა), მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე), 1832 წლის შეთქმულების აქტიური წევრი, გარდაიცვალა პატიმრობაში 1833 წლის 2 სექტემბერს. მღვდელ-მონაზონი გაიოზი (ბერიძე), ფერისცვალების მონასტრის წევრი ეს ხუთი მღვდელმონაზონი დასაფლავებული ტაძრის სამხრეთით და სიძველის და მოუვლელობის გამო საფლავის ქვებზე წარწერები ცუდად იკითხება, მათშესახებ იციან მონასტრის უხუცესმა წევრებმა. ბერ-დიაკონი იოანე (ხოშტარია), სამეგრელოს აზნაურთაგანი, შობითგან 55 წლის, გარდაიცვალა 1855 წლის 17 აპრილს — დასაფლავებულია ტაძრის მარჯვნივ. მღვდელი დავით ნიკოლაევი, შობიდგან 48 წლის, გარდაიცვალა 1855 წლის 4 აგვისტოს. მღვდელი ალექსი ეფრემის ძე ალექსიევი, შობიდგან 36 წლის, გარდაიცვალა 1853 წლის 20 სექტემბერს ეს ორი დასაფლავებულია ტაძრის მარჯვნივ, გალავანთან. მღვდელი მიხეილ ბერიძე, თბილისის მეტეხის ციხის ეკლესიის მღვდელი, სვეტიცხოვლის კანდელაკის შვილი, შობიდგან 44 წლის, გარდაიცვალა 1864 წელს (შეცდომაა, გარდაიცვალა 1865 წლის 18 იანვარს გ. მ.) — დასაფლავებულია ტაძრის სამხრეთით ახლოს. მორჩილი იოსებ ბახტაძე, ფერისცვალების მონასტრის საძმოს წევრი — დასაფლავებულია ტაძრის ჩრდილო-დასავლეთით. ანასტასია გრიგოლის ასული ჩოლოყაშვილი, მეუღლე ზა- ქარია დავითის ძე ბარათაშვილისა (დაიბადა 1820 წლის 15 აგვისტოს, გარდაიცვალა 1879 წლის 25 თებერვალს) — დასაფლავებულია ტაძართან ახლოს. თავადი გიორგი ზაქარიას ძე ბარათაშვილი (დაიბადა 1846 წლის 10 აპრილი, გარდაიცვალა 1877 წლის 26 მარტს) თავადი იოანე ზაქარიას ძე ბარათაშვილი (დაიბადა 1841 წლის 12 აპრილი, გარდაიცვალა 1871 წლის 16 იანვარი) თავადი ასული ბარბარე ბარათაშვილი, 74 წლის, + 1874 წლის 11 მაისი ეს სამი პიროვნება დასაფლავებულია ტაძრის ახლოს, სამხრეთით. პოლკოვნიკი ანტონ ნიკოლოზის ძე ილიუშენკო 58 წლის, 1883 წელი ― დასაფლავებულია ტაძრის ჩრდილო-აღმოსავლეთით. „დეისტვიტელნი სტატსკი სოვეტნიკი“ მიხეილ მაქსიმეს ძე ილიუშენკო, 52 წლის, + 1847 წელი თავადი ოთარ ქობულაშვილი, კავალერი და „კოლეჟსი სოვეტნიკი“, 57 წლის, + 1835 წლის 3 თებერვალი თავადის, მაიორ მამუკა ჯამბაკურ-ორბელიანის ასული ნინო, 10 წლის, + 1837 წლის 10 იანვარი თავადის, მაიორ მამუკა ჯამბაკურ-ორბელიანის ძე მიხეილი, 4 წლის, + 1837 წლის 16 იანვარი თავადი გიორგი იოანეს ძე ჯამბაკურ-ორბელიანი, 6 წლის, + 1856 წლის 18 ნოემბერი გორის ეპისკოპოსის გერონტი პაპიტაშვილის ძე — ევსტათი ,21 წლის, + 1859 წლის 17 ნოემბერი — ეს ექვსი დასაფლავებულია ტაძრის აღმოსავლეთით შორიახლოს. ერთი ქვის ქვეშ არიან დასაფლავებულნი — მამა კ. მ. ა. გ. რ. სემენოვი და ასული „ნადვორნი სოვეტნიკისა“ მ. გ. სნასე- კი-ავტონომოვისა. პირველი გარდაიცვალა 1824 წლის 21 მაისს, მეორე 1847 წლის 26 აპრილს, 32 წლის. მათ საფლავზე ეხლაც იკითხება ლექსი. ხორეშან გიორგის ასული სარაჯიშვილი ფორაქიშვილისა 90 წლის, + 1861 წლის 7 მაისი. ბეჟან ფორაქიშვილი (ხორეშანის მეუღლე) დავით ქიტესას ძე ბიბილური + 1865 წლის 28 თებერვალი. ქიტესა აბრაამის ძე ბიბილური + 1864 წლის 1 დეკემბერი.  ბოლო ხუთი საფლავი მდებარეობს ტაძრის მარჯვნივ.

25 საპატრიარქოს უწყებანი N25 20აგვისტო-2სექტემბერი 2009წ გვ.9

წმიდა ტბელი აბუსერიძე (XIII)

წმიდა ტბელი აბუსერიძე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა XIII ს-ში და თავისი წარმომავლობის შესაბამისად შესანიშნავი განათლება მიიღო. მან როგორც ჰიმნოგრაფმა, პროზაიკოსმა, ასტ-რონომმა, საეკლესიო მუსიკათმცოდნემ და საერთოდ ღრმა მეცნიერული აზროვნებით გარჩეულმა მწიგნობარმა წარუშლელი კვალი დატოვა ქართული კულტურის ისტორიაში. როგორც წმიდანის ნაწერებიდან ჩანს, მან ზემო აჭარაში სოფელ ხიხანში ააშენა წმიდა გიორგის ეკლესია. ვარაუდობენ, რომ წმიდა ტბელი იქ მოღვაწეობდა, როგორც სასულიერო პირი და იქ შექმნა მისი თხზულებების უმეტესი ნაწილი. წმიდა ტბელს ჰყოლია შვიდი შვილი და როგორც თავის საგვარეულო მატიანეში წერს, თუ კიდევ გაუჩნდებოდა შვილი მათი სახელებიც უნდა შეეტანათ მატიანეში. წმიდა ტბელს ინტენსიური კულტურული ურთიერთობა ჰქონდა გელათის აკადემიასთან, ვარაუდობენ, რომ მან იქ მიიღო ისეთი მრავალმხრივი განათლება, რომელიც მას საშუალებას აძლევდა ერთმანეთისაგან განსხვავებულ ჟანრებში ეთქვა თავისი ბრძნული და წმიდა სიტყვა. წმიდა ტბელის ჰიმნოგრაფიულ კრებულში „გალობანი წმიდისა იოანე ნათლისმცემლისანი, წმიდისა იოანე მახარებლისა და წმიდისა იოანე ოქროპირისა60" - კარგად ჩანს ავტორის, როგორც უდიდესი ღვთისმეტყველი მწერლისა და წმიდანის სახე. გალობანის ღრმა საღვთისმეტყველო აზრები, მეტაფორები, მოვლენების სიმბოლური და მისტიკური გააზრება „ცნობა ხილულთა“ და „უხილავთა მეცნიერჰყოფა“ წმიდა ტბელს წარმოაჩენს, როგორც მსოფლიო დონის მეცნიერსა და ღვთისმეტყველს. წმიდა ტბელი დაინტერესებული ყოფილა წელთაღრიცხვის პრობლემებით და შეუდგენია „ქრონიკონი სრული საუწყებელითა და განგებითა“, რომელშიც ასტრონომიისა და ისტორიის ცოდნასთან ერთად გადმოცემულია კალენდრის კოსმიური გააზრება და ქრისტიანული ესქატოლოგია. ცნობილია წმიდა ტბელ აბუსერიძის ჰაგიოგრაფიული ჟანრის თხზულება „ახალნი სასწაულნი წმიდისა მთავარმოწამისა გიორგისანი“, რომელიც მნიშვნელოვანია მისი ისტორიული ღირებულებითაც, იგი გვაწვდის ცნობებს ფეოდალური ეპოქის საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი და უდიდესი საგვარეულოს აბუსერიძეთა მოღვაწეობის და მათი კულტურულ-აღმშენებლობითი საქმიანობის შესახებ. გარდა ლიტერატურული და მეცნიერული მოღვაწეობისა, წმიდა ტბელი ცნობილია, როგორც წმიდა და ღმერთშემოსილი მამა, ხოლო საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მიერ წმიდა ტბელის კანონიზაციით სამუდამოდ დაკანონდა მისი, როგორც წმიდა მამის პატივისცემა.

ხელდასხმა

9 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის (ძმათა სასაფლაოზე) ეკლესიის დიაკვანს გიორგი მელექსიშვილს. მღვდელი გიორგი თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს. 9 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის  IIIკურსის სტუდენტი იაკობ მახნიაშვილი. დიაკონი იაკობი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრაში იმსახურებს.

 დაჯილდოება

9 აგვისტოს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლი-კოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ბევრეთის წმინდა თეკლას სახელობის დედათა მონასტრის წინამძღვრად დაადგინა და ოქროს ჯვრითა და იღუმენიას წოდებით დააჯილდოვა მონაზონი თეკლა (კუჭუხიძე). 9 აგვისტოს წმინდა პანტელეიმონის სახელობის ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის დღესასწაულთან დაკავშირებით დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მიტრით — თბილისის წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი გიორგი ჩაჩავა; გამშვენებული ჯვრით — ამავე ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი დავით ხიმშიაშვილი და არგვეთისა და უბისის ეპარქიის მღვდელმსახური, დეკანოზი ფილიპე აბაშიძე.

26 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.12

ტაძრის კურთხევა

29 აგვისტოს ბოლნელმა ეპისკოპოსმა ეფრემმა (გამრეკელიძე) თბილისში, ნაძალადევის უბანში მდებარე წმინდა აბუსერ ტბელის სახელობის ეკლესია აკურთხა. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმიდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ტაძრის წინამძღვრად დეკანოზი მირიან სამხარაძე დაინიშნა.

ხელდასხმა

16 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული აკაკი კუპრაშვილი. დიაკონი აკაკი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 აგვისტოს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის IV კურსის სტუდენტი გიორგი გელუტაშვილი. დიაკონი გიორგი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 აგვისტოს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთის, ჭიათურისა დასაჩხერის მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული ლევან კაციტაძე. დიაკონი ლევანი სავანის წმინდა გიორგის სახელობორჯომის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, იღუმენი ანდრია (ტარიადისი). ოქროს ჯვრითა და დეკანოზისწოდებით — სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი  ტიმოთე წიკლაური, მღვდელი თავმას ესიტაშვილი და მღვდელი იოანე ბარკალაია.

26-1 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.13

ხელდასხმა

30 აგვისტოს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: ოქროს ჯვრით და დეკანოზის წოდებით — რესპუბლიკურ საავადმყოფოში მდებარე წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ეკლესიის წინამძღვა-რი, მღვდელი დავით შენგელია; ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი გივი გივიშვილი; სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი დავით ლასურაშვილი და მღვდელი შალვა კეკელია.

ბერად აღკვეცა

18 აგვისტოს მახათის მთის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის მამათა მონასტერში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ამავე მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა საბამ (კუჭავა) ბერად აღკვეცა: კრწანისის წმინდა საბა განწმედილის სახელობის მამათა მონასტრის მორჩილი რევაზ ნოზაძე — სახელად ეწოდა ანტონი, თბილისის ზღვის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის „მსწრაფლშემსმენელი“ ხატის სახელობის მამათა მონასტრის მორჩილი ედიშერ წულაძე — სახელად ეწოდა ონოფრე და მახათის მთის მამათა მონასტრის მორჩილი მამუკა მაისურაძე  სახელად ეწოდა იონა.

***

27 აგვისტოს ზედაზენის წმინდა იოანე ზედაზნელის სახელობის მამათა მონასტერში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ამავე მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა გაბრიელმა (ოტიაშვილი)

 ბერად აღკვეცა

ამავე მონასტრის მორჩილები: არკადი შეროზია — სახელად უწოდა ალექსი, ფარნაოზ სვიმონიშვილი ― სახელად უწოდა ნაზარი და ალექსანდრე დანელია — სახელად უწოდა იოანე. ბის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

28 აგვისტოს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მარიამობის დღესასწაულთან დაკავშირებით დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მიტრით სანზონის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი ბესარიონ ბულაშვილი. არქიმანდრიტის წოდებით — ათენის უნივერსიტეტთან არსებული საღვთისმეტყველო სასწავლებლის სტუდენტი, იღუმენი აბიბოსი (ტარიადისი);

26-2 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.18

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853

მიტროპოლიტი დავითი — ერისკაცობაში დავით ზურაბის ძე წერეთელი 1781 წელს საჩხერეში, თავადის ოჯახში დაიბადა. მამამისი, გენერალ-მაიორი ზურაბ წერეთელი იმერეთის მეფის სახლთუხუცესი იყო. დედა, თამარ დადიანი, სამეგრელოს მთავრის ასული გახლდათ. XII-XIII საუკუნეში გადაწერილ ოთხთავზე არის ასეთი წარწერა — „ჩყკგ-სა წელსა, თებერვლის კგ-სა, დღესა პარასკევსა ალიონზე მიიცვალა დედაჩემი, თამარ დადიანის ასული, დამიშრტა ნათელი სიცოცხლისა ჩემისა. მოვაკლდი გარდამეტებულსა დედაშვილურსა სიყვარულსა მისსა, ვეღარ ვიხილავ კეკლუცსა და შვენიერსა პირსა მისსა, აღარ მიალერსებს ჩვეულებისაებრ დედაი ჩემი, დავფალ ხელითა ჩემითა ჯრუჭს მონასტერსა შინა მარჯვენით მხარეს მამისა ჩემისა, მეუღ- ლისა თვისისა ზურაბ წერეთლისა თანა და ძისა მისისა ნიკოლაოსის თანა და წარვიდენ ესენი განსასვენებელსა კეთილსა და სანეტაროსა, მაგრამ მე დავრჩი ობლათ და მოვაკლდი შობლიურსა სიყვარულსა მათსა, თვით ძუძუთი დედისა ჩემისათა ვარ გაზდილი მათი მოცილე- ბული საწყალი დავით მიტროპოლიტი.“ ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემ-დეგ, 13 წლის ასაკში, დავითი აღსაზრდელად მიაბარეს გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტერში, გენათელ მიტროპოლიტ ექვთიმეს (შერვაშიძე). 1796 წლის 22 აპრილს (მეორე ვერსიით, 22 თებერვალს) მიტროპოლიტმა ექვთიმემ იგი ბერად აღკვეცა და სახელად ისევ დავითი უწოდა. 1798 წლის 23 აპრილს დიაკვნად აკურთხა და ამავე წლის 8 ოქტომბერს არქიდიაკონის წოდება მიანიჭა. 1803 წლის 29 მარტს მღვდლად დაასხა ხელი. 1803 წლის 23 დეკემბერს გარდაიცვალა ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარი, არქიმანდრიტი სვიმონი (ქავთარაძე) და მის ადგილზე ქუ- თათელმა მიტროპოლიტმა დოსითეოსმა (წერეთელი) მამა დავითი დანიშნა, რომელსაც 1804 წლის 4 იანვარს (მეორე ვერსიით 14 სექტემბერს), არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1805 წლის 24 აპრილს იმერეთის მეფის სოლომონ II-ის რეკომენდაციითა და თხოვნით, მიტროპოლიტებმა — ქუთათელმა დოსითეოსმა (წერეთელი), გენათელმა ექვთიმემ (შერვაშიძე) და მთავარეპისკოპოსებმა — ნიკორწმიდელმა სოფრონმა (წულუკიძე) და ხონელმა ანტონმა (ჩი-ჯავაძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი, მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა და ხინოწმიდის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. ხინოწმიდის ეპარქია მდებარეობდა აჭარაში და რადგანაც 1780 წლიდან ხინოწმიდა თურქებს ეჭირათ, ამიტომ იგი ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვრად დატოვეს და ნომინალურად იწოდებოდა ამ ეპარქიის მმართველად. მიტროპოლიტმა დავითმა ბევრი იღვაწა ჯრუჭის მონასტრის საკეთილდღეოდ და გასამშვენებლად. მთავარი ტაძრის ერთ-ერთ კედელზე არსებული წარწერა ამის შესანიშნავი დასტური იყო: „მონასტერი ქალაქ ვყავ“. მის სიცოცხლეში აურაცხელი სიმდიდრე და ქონება გააჩნდა მონასტერს, 500-ზე მეტი გლეხი, ყმა და მამული, წისქვილები, რომლებიც, სამწუხაროდ, შემდეგ წლებში განადგურდა და დაიკარგა. მეუფე დავითის ლოცვა-კურთხევით, დასავლეთ საქართველოში XIX საუკუნის I ნახევარში გადაიწერა და განადგურებას გადაურჩა მრავალი საეკლესიო და ისტორიული წიგნი, რომელთა უმეტესობა მან ჯრუჭის მონასტერს შესწირა. 1919 წელს ექვთიმე თაყაიშვილმა მონასტერში არსებული წიგნები და ძვირფასი ხელნაწერები თბილისში გადმოიტანა და დღეს ისინი საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში არის დაცული. წიგნებზე არსებობს მინაწერები, რომლებიდანაც დასტურდება მეუფე დავითის ღვაწლი ამ საქმეში. აი, ერთ-ერთი ასეთი მინაწერი: რომანოზ მესვეტის წერილი მიტროპოლიტ დავითს „თქვენო ყოვლად უსამღვდელოესობავ, იმერთა სახლთუხუცის ღენერალ და კავალერისა ზურაბ წერეთლისა ძეო და სრულიად მენღრელიისა სამთავროისა მწყემსმთავარო, მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა და თაკვერთა, ჭყონდიდის მიტროპოლიტო დავით, მოწყალეო ხელმწიფევ! ვინათგან უუმეტესად ყოველთა შორის პატიოსანთა ნივთთა მოპოვნებად სურს სამღთოსა მას სულს: თქვენსა სამღთოისა წერილისა, ამისთვისცა მეცა ვიგულსმოდგინე სხვათა ნივთთა გარეშე მყოფმან და უპოვარმან, ვითარცა მოციქული ბრძანებს: ოქრო და ვერცხლი არა მაქუს და შემდგომი მისი. და აწ შემოგწირავთ, წმიდაო მეუფეო, მცირესა ამას ნაშრომსა ხელისა ჩემისასა სამღთოსა მას და დიდებულსა წიგნსა ცხოვრებასა წმიდისა კლემენტოს რომთა პაპისა, თუ ვითარ სახედ დაემოწაფა წმიდასა მოციქულსა მაცხოვრისასა პეტრეს, და წამებაცა მისი, რომელიცა წერილ არს ამას შინა და შეიწირე, მეუფეო, მსგავსად მეუფისა ზეცისა შეწირულ იქმნა ქვრივისა მის მწულილი უფროს მდიდართასა. წმიდისა მეუფებისა თქვენისა უქუეშევრდომილესად თაყუანისმცემელი მონა თქუენი გლახაკი მონაზონი, მარტვირიისა ეკლესიისა სვეტსა შინა მარტომყოფი ცოდვილი რომანოსს. წელთა 1839-სა, აპრილს, 29-სა“. (ანდერძი) „აღიწერა ხელითა ცოდვილისა ბერისა მარტვირიის მონასტრის სვეტსა შინა მარტომყოფისა რომანოზისათა, რისათვის ვითხოვ ყოველთა მიერ შენდობით ხსენებასა სულისა ჩემისასა. წელთა ქრისტესით ათას რვაას ოცდათორმეტსა, აპრილსა კზ-სა“.

26-3 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.19

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853 (გაგრძელება)

1829 წლის 23 ივნისს მეუფე დავითი სამეგრელოს ეპისკოპოსად დაინიშნა. 1834 წლის 9 ივნისს ავადმყოფობის გამო გადადგა ეპარქიის მართვისაგან და კვლავ ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. იმერეთის ეპარქიის მმართველის, მთავარეპისკოპოს სოფრონის (წულუკიძე) გარდაცვალების შემდეგ (გარდაიცვალა 1842 წლის 2 იანვარს), 1843 წლის 7 აგვიტოს იმერელი თავადებისა და სასულიერო პირების თხოვნით, იმერეთის ეპარქიის კათედრა დაიკავა, რომელსაც სიკვდილამდე მართავდა. მიტროპოლიტი დავითი 1853 წლის 14 თებერვალს გარდაიცვალა. იგი დიდი პატივით დაკრძალეს მის მიერ აღდგენილ ჯრუჭის მონასტერში. შემორჩენილია ფრიად საინტერესო მოგონება მეუფე დავითის შესახებ, რომელიც 1915 წელს გაზეთ „სამშობლოში“ დაიბეჭდა ასეთი სათაურით: „დავით მიტროპილიტი და დიდ წვერიანი“: „დავით მიტროპოლიტს გონიერისა და მიმხდურ მ. ვდელმთავრის სახელი ჰქონდა მოხვეჭილი იმერეთის ეპარქიაში. ძლიერ იშვიათად შესცდებოდა თავის საქმეში: რაც უნდა ტიპიკონის მცოდნე და მწიგნობარი სამღვდელოდ გამზადებული პირი ყოფილიყო, არასოდეს არ აკურთხებდა, თუ არ დარწმუნდებოდა, რომ სამღვდელო კანდიდატი ჭკუით საღი და ხასიათით მტკიცე კაცი არ იყო. „წიგნი ცოდნას აძლევს კაცს მხოლოდ, ჭკუა კი თან შობილი საუნჯეაო და, თუ ადამიანს ეს სიკეთე არ ახლავს, ცოდნა ამაოდ ჩაუვლისო“, — ბრძანებდა ხოლმე ხშირად მისი მეუფება. მიტროპოლიტის სახლის კაც – წერეთლებს — ერთი აზატი გლეხის ოჯახი მეტად მიჩნეული ჰყავდათ. სულითა და გულით უყვარდათ და ცდილობდენ, რომ ერთი ამ ოჯახის შვილი მიტროპოლიტს მღვდლად ეკურთხებინა. ეს აზატი გლეხი გვარად გუდაძე იყო. ამ ოჯახში იზრდებოდა ერთი შესახედავი და მოყვანილი ახალგაზრდა. წერეთლები დარწმუნებული იყვნენ, მათი მოგვარე და ნათესავი მიტროპოლიტი ასე უბრალო თხოვნაზე უარს არ ეტყოდათ. ახალგაზრდა გუდაძე ოცდაათი წლის შეიქნა, ტიპიკონი და საღვთო წერილი ჯრუჭის მონასტერში შეისწავლა და ამ ორ საქმეში ბადალიც არა ჰყავდა. ახლა შეიქნა შუამდგომლობა. მიდის წერეთელი წერეთელზე სავედრებლად, მაგრამ მღვდელმთავარი ყველას უარით ისტუმრებს და უარის მიზეზს კი არავის ეუბნება. გუდაძის ბედით დაინტერესებულმა წერეთლებმა სხვა ხერხს მიმართეს. მღვდელმთავრის მზარეული დაასაქმეს. გაგვიგე, მისი მეუფება ასეთს მომზადებულ დიაკონს კურთხევის უარს რატომ ეუბნებაო. მზარეულმა ბატონს მშვენიერი სადილი მოუმზადა, რომ ნასადილევს, როცა მღვდელმთავარი „კაი გუნებაზე“ იქნებოდა, გუდაძის უბედურობის ამბავი გამოეკითხა. ნასადილევს მისი მეუფება აივანზე გამობრძანდა და თვალის წარმტაც რიონის ხეობას და აჭარა-ახალციხის მთებს გასცქეროდა. მზარეული ბალკონის მოაჯირს აეტუზა და მღვდელმ- თავარს ვედრების თვალი მიაპყრო. რაღაცის თქმა რომ დააპირა, მიტროპოლიტმა დაასწრო: „რისთვის გასჯილხარ, საჩინო ჩემო?“ მეუფეო, მე ღვთისგან დასჯილმა კაცმა დამსაჯა. ხუმრობის გუნებაზე ხარ, მგონი, ჩემო საჩინო, როგორც გეტყობა ლაპარაკში. თქვენო მეუფებავ, ღვთის მაგიერ კაცთან ხუმრობას მე რა მსჯის?! კი, მარა დღეს კარგი სადილი გაგიკეთებია და ეგება თავი მოგწონს. ახლა საჩინო დარწმუნდა, რომ მისი მეუფება მართლა კარგს გუნებაზეა, და რასაცა სთხოვს უთუოდ შეიწყნარებს. არა, მეუფეო, თქვენი მონა საჩინო და თავის მოწო- ნება ვის გაუგონია, მაგრამ ერთი რამ უნდა გთხოვო, თუ არ გამირისხდები. სთქვი, საჩინო ჩემო, მხოლოდ ყოველთვის დღევანდელივით მოსაწონი სადილი გაგვიკეთე კი. ღმერთმა თქვენი წყალობა ნუ მომაკლოს და სადილს თუ არ გავაკეთებ, აბა, რაღასი მაქნისი ვიქნები?  აბა, სთქვი, რაღას ულოდინებ? თქვენს მოწყალებას, მეუფეო, და მოგახსენებთ: „ეთქვენი დიდი ოჯახების ნამსახური და მათგანვე გააზატებული გუდაძის შვილი რომ ასე დაიარება, ნუთუ, მეუფეო, იმედი არ უნდა ჰქონდეს, რომ ოდესმე მღვდლობას ეღირსება? ოდესმე, არ ვიცი და ჩემს მიტროპოლიტობაში იგი მღვდლად კურთხევას ვერ მოესწრება. რატომ, მეუფეო, იმას თქვენი იმედი უფრო ჰქონდა. არა, ჩემო საჩინო, იმის კურთხევის უარი შენზე უფრო ერთგულსა და პატივცემულ კაცებს ვუთხარი. ბატონო, რა დააშავა ამდენი? ის, რომ გრძელი წვერი აქვს. მეუფეო, ხუმრობა ღმერთმა ნუ მოგიშალოს, მაგრამ წვერი ხომ მღვდლის მაშვენებელი სამკაულია: მე მთლად იმიტომ ვიმედობდი, რომ თანამდებობის შესაფერი ჩინებული წვერი გულბოყვსა და მკერდს უშვენებდა საბრალო გუდაძეს. არა, ჩემო საჩინო, მე იმისი შუამდგომელი ყველა შემოვიცალე და შენ კი ნამდვილი მიზეზიც უნდა გითხრა: ყოველი დიდწვერა კაცი მოსულელოა და მოსულელო კაცი ღვთის მსახურებისათვის და თანამდებობისათვის არ ვარგა.

26-4 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.20

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853 (დასასრული)

მეუფეო, თქვენსავით ვის ეცოდინება, როგორი უნდა იყოს სამღვდელო პირი!... მხოლოდ ნება მიბოძე, რომ მისი უკურთხეობის მიზეზი გადავსცე საწყალ გუდაძეს, რათა თავის შესაფერ გზას ეწიოს. კი, საჩინო ჩემო, მოურიდებლათ უთხარი, ეგებ მისმა გამოწვრთნილმა შუამდგომლებმა შემდეგ მაინც მომასვენონ. მეორე დღეს წვერა გუდაძე მზარეულთან მოიჭრა ამბის გასაგებათ. საჩინომ კარგი ამბავი ვერ დაახვედრა გუდაძე დიაკონს: „ბატონმა ბრძანა, გუდაძეს ვერ ვაკურთხებ, რადგანაც გრძელი წვერი აქვს: ყოველი გრძელწვერა კაცი მოსულელო და ბრიყვი არისო“. გუდაძეს ელდა ეცა და მაშინვე შინისკენ გაიჭრა, სახლის აივანში ცოლი მოიკითხა. სადღაც ბოსტანში გადასულიყო სუნელისათვის. დაძახილზე ცოლი ბოსტნიდან საბიჯალაზე საჩქაროთ გადმოხტა, ეგონა, მიტროპოლიტის ალნება იშოვა ჩემმა სამღვდელოთ გამზადე- ბულმაო. გუდაძემ მეუღლეს მიაძახა, ანთებული თაფლის სანთელი ჩქარა მომაწოდეო. ცოლს კიდე უფრო დიდი იმედი მიეცა, უთუოდ საჩინოს თხოვნამ გასჭრაო და ანთებული ჩირაღდანი მეუღლეს მოურბენია. გუდაძემ ეს ვებერთელა გაფოფხილი წვერი მარცხენა ხელში ხელაურივით მობღუჯა და მარჯვენათი სანთლის ალი შეუნთო. მოედვა ალი გუდაძის სამკა-ულს. წვერიდან ალი ხელსაც სწვდა, მწვავ სიმწარეს ვეღარ გოუძლო, წვერს ხელი გაუშვა, ახლა ალმა წვერის ძირამდიც მიაწია და ცოლს რომ დროზე ჭკუა არ ეხმარა და ჩაფით წყალი არ მიეშვა სამღვდელო მეუღლისათვის, გუდაძეს წვერის დამოკლებასთან ერთად თავპირიც დაეხრუკებოდა. საჩინომ რომ ეს ამბავი ყოვლადსამღვდელოს დიდი შებრალებით მოახსენა, მისმა მეუფებამ ასე ბრძანა: „ხომ გითხარი, საჩინო ჩემო, რომ ყოველი გრძელწვერა კაცი მოსულელო და ბრიყვია-მეთქი. ნეტა თუ მართალია მიტროპოლიტის აზრი?“

„წიგნი ცოდნას აძლევს კაცს მხოლოდ, ჭკუა კი თან შობილი საუნჯეა და თუ ადამიანს ეს სიკეთე არ ახლავს, ცოდნა ამაოდ ჩაუვლის!“  -  მიტროპოლიტი დავითი.

27 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.5

ტაძრის კურთხევა

8 სექტემბერს გარდაბნის რაიონის სოფელ ვახტანგისში წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ახალაშენებული ტაძარი აკურთვა ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე). იმავე დღეს ტაძარს ეწვია სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და აღავლინა სავედრებელი პარაკლისი. ტაძარში იმსახურებს მღვდელ-მონაზონი ნეოფიტე (უროტაძე).

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 7 სექტემბერს გარდაიცვალა ბოდბის ეპარქიის მღვდელმსახური, წნორის წმინდა ილია მართლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი დავით გრიგალაშვილი და სამძიმარს უცხადებს განსვენებულის ოჯახს.

დაჯილდოება

6 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით — ნაქულბაქების წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი იოანე (გვაჯაია); ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — დიღმის წმინდა ილია მართლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ლუკა სუპატაშვილი; დედოფლისწყაროსა და ჰერეთის ეპარქიის სამღვდელოება: გამშვენებული ჯვრით — დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკა-თედრო თაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი ნიკოლოზ ლომსაძე; ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — ზემო მაჩხაანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ჯინაშვილი; არბოშიკის წმინდა მოწამეთა კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ეკლე-სიის წინამძღვარი, მღვდელი ლევან იაკობიშვილი.

***

13 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა სტეფანწმიდისა და ხევის ეპარქიის სამღვდელოება: არქიმანდრიტის წოდებით — ფხელშას წმინდა გიორგისა და ყანობის წმინდა გაბრიელ მთავარანგელოზის სახელობის ტაძრების წინამძღვარი, იღუმენი იოანე (სილაგაძე) და სტეფანწმიდის წმინდა მიქაელ მთავარან- გელოზის სახელობის საკათედრო ტაძრის წინამძღვარი, იღუმენი ნიკოლოზი (ღლონტი); ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით — კობის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი პეტრე (კაკუბავა).

ხელდასხმა

6 სექტემბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ეკლესიის დიაკონს — გიორგი კიკვაძეს. მღვდელი გიორგი რესპუბლიკურ საავადმყოფოს წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

27-1 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931

დეკანოზი ივლიანე ალფეზის ძე აბესაძე 1861 წელს იმერეთში, მედავითნის ოჯახში დაიბადა. ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ პატარა ივლიანე მამამ ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარა, რომელიც 1880 წელს დაამთავრა. 1880-86 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. სემინარიის დასრულების შემდეგ ახალგაზრდა ივლიანე დაოჯახდა. მის მეუღლეს ერქვა მარიამი და მათ შვიდი შვილი შეეძი- ნათ: პოლიევქტოსი, ნუცა, ქეთევანი, ნიკოლოზი, გიგლა, ბიჭიკო და შოთა. 1886 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ჯერ დიაკვნად, შემდეგ კი მღვდლად დაასხა ხელი და ზოვრეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნა. 1887 წელს შორაპნის მაზრის, ჩხარის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინეს. 1889 წელს საგვერდულით დააჯილდოვეს. 1892 წლის ივნისში სკუფია უბოძეს, 1896 წლის 6 მაისს კი კამილავკა. 1898 წელს ქუთაისში, საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1900 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით, ხოლო 1901 წლის 3 თებერვალს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1906 წლის აღდგომას დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1910 წლის 6 მაისს წმინდა ანას II ხარისხის, ხოლო 1916 წლის 15 მაისს წმინდა ვლადიმერის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1917-18 წლებში მამა ივლიანე ქ. ქუთაისის ეკლესიების მთავარხუცესი გახდა. დეკანოზი ივლიანე, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი, აქტიურად მონაწილეობდა 1917 წლის სექტემბერში გამართულ I, 1920 წლის მაისში გამართულ II და 1927 წლის ივნისში გამართულ IV საეკლესიო კრებებში. კომუნისტური რეჟიმის უმძიმეს პერიოდში, როდესაც მრავალმა სასულიერო პირმა ანაფორა გაიხადა და ეკლესიაში მსახურება მიატოვა, მამა ივლიანე კვლავ ძველებური შემართებითა და უფლის სიყვარულით განაგრძობდა მასზე დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას, ანუგეშებდა საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძრის მრევლს და ერთგულად ემსახურებოდა დედაეკლესიას. XX საუკუნის 20-იან წლებში ღვაწლმოსილი დეკანოზი ენქერითა და მიტრით დაჯილდოვდა. დეკანოზი ივლიანე 1931 წლის 27 დეკემბერს გარდაიცვალა. 31 დეკემბერს იგი დიდი პატივით დაასაფლავეს საფიჩხიის სასაფლაოზე. შემორჩენილია მამა ივლიანეს წარმოთქმული რამდენიმე ქადაგება, რომელიც იმჟამად გამომავალ ქართულ პრესაში ქვეყნდებოდა. ერთ-ერთი ასეთი ქადაგება წარ- მოსთქვა მან 1915 წლის 2 აგვისტოს, კვირას, ვაჟა-ფშაველას დაკრძალვის დღეს, ქუთაისის საკათედრო ტაძარში აღსრულებულ პანაშვიდზე: ჩემო თავო, ბედი არ გიწერია! ჩემო ჩანგო, ეშხით არ გიჟღერია! ჩემო გულო, ტკბილად არ გიძგერია, რადგან სატრფო, ვხედავ, ჩემი მტერია! „ბატონებო! აი, ეს სიტყვები საუკუნოდ დაუვიწყარისა უკვდავი მგოსნის აკაკისა, რომლებშიაც მან გამოხატაარა მარტო თვისი პირადი უბედობა და მწარე ცხოვრება არა თუ ბედისაგან განწირული და მუდამ გაუხარელი მხოლოდ რომელიმე ქართველის აუტანელი ცხოვრება, არამედ მთელი საქართველოს სვე. და მართლაც რომ საქართველოს ბედი არ უწერია, მის ჩანგს ძალიან იშვიათად თუ ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია. ამის და- მამტკიცებელი საბუთი არის არა თუ მთელი ცხოვრება ქართველი ერისა მას შემდეგ, რაც კაცის ენამ პირველად წარმოსთქვა სიტყვა „ქართველი“ და კაცობრიობის საზოგადო ისტორიის კაბადონზე აღინიშნა მხარე „საქართველო“, არამედ თითოეული წელი ჩვენი უიღბლო ცხოვრე- ბისა. ამიტომაც ეწოდება მას „მრავალწამებული საქართველო“. თუ გნებავთ შორ-წარსულ წლებს ნუ მოვიხსენებთ, მოვიგონოთ ახლო წარსული 1907 წელი, როდესაც აბობოქრებული ცხოვრების დროს შვილი მშობელს ვეღარ სცნობდა და აღზრდილი აღმზრდელს. დროთა უკუღმართმა ტრიალმა უღმერთოდ, ვერაგულად გამოგვტაცა ხელიდან ქართველი ერის მედგარი დარაჯი, სამშობლ დიადი მოამაგე დიდი ილია. ანდა, მოვიხსენიოთ ის წელი, როდესაც ულმობელმა სიკვდილმა ხელიდან უდროოდ გმოგვტაცა საქართველოს ცხოვრების სწორუპოვარი სისწორით ამწონ-დამწონი ბრძენი არჩილ ჯორჯაძე. ის გამოცდილებასა და ცხო- ვრების მეცნიერულ დაკვირვებაზე აფუძნებდა საქართველოს განახლების, აყვავებისა და გონებრივად განვითარების გეგმას, მაგრამ არ დასცალდა  ჩვენი უბედობის გამო და ცივ საფლავში ჩაიტანა თვისი ფიქრები. მისი გეგმა შეუვსებელი და განუხორციელებელი დარჩა. ყუ-რადღება მივაქციოთ მხოლოდ ამ დაწყევლილ და ისტორიაში გაუმეორებელ მდგომარე 1915 წელს, რო-..

27-2 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931(გაგრძელება)

..დესაც მთელი კაცობრიობის საყოველთაო ომის საშინელი ჭექა-ქუხილის დროს, ურიცხვი ყუმბარა მეხზე უძლიერესად სპობენ ადამიანთა სოცოცხლეს და ანადგურებს კაცობრიობის ჭკუა-გონებისა და ძალ-ღონის საუკუნოებით შექმნილ სიმდიდრეს, როდესაც ლამის ცა და ქვეყანა ერთმანეთს შეასკდეს და ქვეყნიერების უკანასკნელ კატასტროფას დაღუპვა-განადგურება მოყვეს, ხელიდან გამოგვეცალა ჭკუის დამრიგებელი, გულში საღმრთო ცეცხლის აღმთები, ტკბილად მატირებელი, მწარედ მაცინებელი და ყოველ შემთხვევაში იმედის მომცემი დიდი მგოსანი აკაკი. ამავე წელს უწყალო სიკვდილმა დაგვაობლა და ენა მუცელში ჩაგვიგდო სახელმწიფო სათათბიროს წევრის ვარლაამ გელოვანის უდროოდ დაკარგვამ. იმან ახალგაზრდა სიცოცხლე მოყვასისათვის განწირა და ამნაირად აღასრულა ქრისტეს მცნება, რომელიც ამბობს: „უფროისი ამისსა სიყუარული არავის აქუს, რაითა სული თვისი დადვას მეგობართვისთათვის“ (იოანე 15. 13). იმ დროს გასრუთქმელი მწუხარებისა თუ სხვა გაუგებარი მიზეზებისა გამო მთლად ვერ ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმწვავე-სიმძიმე. მისი წარმო-მადგენლობა, მისი ძლიერი სიტყვა დაგვჭირდა ამა წლის 19 ივლისს. ამ შესანიშნავ ისტო- რიულ დღეს მთელი კაცობრიობის თვალ-ყური და გონება-აზროვნება თავრიდის სასახლისკენ იყო მიქცეული. ყოველი ერის შეგნებული და რჩეული შვილი, რომელსაც კი ანბანი მოეპოება და ერთი გაზეთი მაინც გამოუდის, ხელმომზადებული იყო, უნდოდა ელეკტრონის სისწრაფით გადმოეტანა თავის გაზეთის ფურცლებზე და თავისიანებისათვის ეცნობებია, თუ რას იტყოდნენ ამ სასახლეში დიდებული და უუვრცელესი რუსეთის იმპერიის მცხოვრებთა სახალ-ხო წარმომადგენლები, მაგრამ ამ დროს აღარ გვყავდა ვარლაამი და მაშინ უუმწვავესად ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმძიმე. უბედობის ამ დღეებში კიდევ დამწვარზე დუღარე დაგ- ასხა, დათუთქულზე ღვიერო დაგვაყარა, ასე უნუგეშოდ აგვატირა მთის არწივის, ვაჟა-ფშაველას უდროოდ დაკარგვით. განა ამას უბედობა არ ქვია? განა საქართველოს ბედი უწერია? ცხადია, არა. ვაჟა ფშაველა იყო ფშავეთის სოფელ ჩარგლის მცხოვრები, მღვდელ პავლე რაზიკაშვილის შვილი, სახელად ერქვა ლუკა. სწავლა საშუალო სასწავლებელში (საოსტატო სემინარიაში) მიიღო. უმაღლეს სასწავლებელშიდაც დაყო რამოდენიმე წელიწადი, მაგრამ დიპლომით აღჭურვილი არ იყო, თუმცა ბევრ დიპლომიანზე მეტი სარგებლობა მოუტანა სამშობლოს. ერთ ხანს მსახურებდა თავის სოფლის სკოლაში, მასწავლებლად, მაგრამ იმ მიზნით კი არა, რომ შემდეგ დაწინაურებას მიიღებდა და დიდ ჯამაგირიან ადგილზე გადაიყვანდენ, არამედ მხოლოდ იმ მიზნით, რომ სწავლა-განათლების სხივი შეეტანა დაბალ ხალხში. შემდეგ კი მეურნეობა აირჩია, რომ ხალხში ეს დარგიც გაეუმჯობესებია და თავის მოძმეთა ჭირ-ვარამი გაეზიარებია, შეემსუბუქებია. ამიტომაც თავის სოფელს იშვიათად შორდებოდა. ვაჟა იყო ერთი უნიჭიერეს მწერალ-მგოსანთაგანი. მან სავსებით გაგვაცნო მთიელების აზრი და გრძნობა და მთელი მთიულეთი სრული თავისი შემადგენლობით: ცხოველებით, ფრინველებით, მცენარ-ბალახეულობით, მთა-გორებით და მიწა-წყლით. მისი ენა მომხიბლავია, მისი გონება გამჭრიახია, მისი აზროვნება სიმბოლურია. ნათქვამია: „ღმერთი რომ კაცს გაუწყრება, პირველად ჭკუა-გონებას წაართმევსო და თუ კაცის დაჯილდოება უნდა, ბუნების ენას ასწავლისო“. სწორეთ ეგეთი ნიჭით იყო დაჯილდოებული აწ განსვენებული ვაჟა-ფშაველა. მან გვამცნო ბუნების მრავალი საიდუმლოება; ვინც მის ნაწერებს საფუძვლიანად გაეცნობა, ის იგრძნობს მისი ნიჭის ბუმბერაზობას, მისი შემოქმედების სიდიადეს. ვაჟამ შეაყვარა მთა ბარს და ბარი მთას. სულით ძლიერი და გამბედავი ვაჟა, ნამდვილი განსახიერება, განხორციელება იყო ფოლად-გულიანი და მედგარი მთიელისა. ვაჟას პოეზია მთის ამაყი და შეუპოვარი არწივია. ის ამაყად და გაბედულად გასცქერის ზღვასაებრ აბობოქრებულ ცხოვრებას, გულს არ იტეხს, სასოება-იმედს არ კარგავს. თვისი ეროვნების იდეალებს გაბედულად და თავგამოდებით ემსახურება. სამშობლოს აყვავებას და გამშვენიერებას შეტრფის და გულახდილად გაიძახის: „სამშობლოს არვის წავართმევ, ჩვენც ნურვინ შეგვეცილება, თორემ ისეთ დღეს დავაყრით მკვდარსაც კი გაეცინებაო“. შუა ხნის კაცი იყო (54 წლის). უდროვოა მისი სიკვდილი, მაგრამ რა ვქნათ! ესეც ჩვენი უბედობის შედეგია. ტყვილად კი არ სთქვა სულმნათმა შოთამ: „ვაჰ, სოფელო რაშიგან ხარ, რას გვაბრუნებ, რა ზნე გჭირსა-ო!“ ვინუგეშოთ ეხლა მით, რომ ზემოაღნიშნულმა დიდებულმა პირებმა აღზარდეს ახალი თაობა. იმედი გვაქვს, რომ ამ ახალ თაობაში აღმოჩნდებიან, გამობრწყინდებიან მრავალი ახალი რუსთაველები, ილიები, არჩილები, აკაკე- ბი, ვაჟა-ფშაველები და სხვა მრავალი გმირები. ხალხური ბრძნული ანდაზა ამბობს: „ისა სჯობს მამულისათვის, რომ შვილი სჯობდეს მამასაო“ და ჩვენც, ვიმედობთ, გვრწამს, რომ ახალი თაობა ყოველ სიკეთეში წინ გაუსწრებს ძველსა და ამით პროგრესის წინ სვლის, გაუმჯობესების გზაზე დააყენებს აღსაზრდელ მომავალ თაობას. თუ ოდესმე საქართველოს ჩანგს ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია, ეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც სიმები შეთანხმებული ყოფილა, კილო შეხმატკბილებული ჰქონია და სიმებიც სუსტები არ ყოფილან, რომ მძლავრ- თითების ზედ გათამაშებით არ დაწყვეტილიყვნენ, არამედ მწყობრი გარმონია გამოეცათ. ამიტომ აუცილებელი

27-3 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931(დასასრული)

საჭიროება არის, რომ ამ საზოგადო ჩანგის მორთვა-მოწყობას ერთგულად შევუდგეთ, სიმები შევახმატკბილოთ, შემადგენლობა გავამაგროთგავასპეტაკოთ. შენ კი ძვირფასო ეროვნულო მუშაკო, ვაჟავ, განისვენე იქ, სადაც შენი საყვარელი საქართველოს თავდადებულნი მამულიშვილები განისვენებენ. ვინც სამშობლოს არ ივიწყებს, მას არც სამშობლო დაივიწყებს. გრწამდეს, რომ ჩვენში შენი კეთილი ხსოვნა დაუვიწყარი იქნება. ვისაც შემთხვევამ ნება არ მოგვცა, შენს ჩვენთვის ძვირფას ნეშტს დღეს დიდუბის სასაფლაომდის მივყოლოდით, სულით მაინც შენი ცხედრის გარშემო. დავფუსფუსებთ. ამნაირად მოწიწებით მუხლს მოვიყრით და შორიდან (ქუთაისიდან), გონებით ვეამბორებით შენ გაციებულ გვამს. საუკუნოთ იყოს ხსენება შენი, სახელოვანო მამულიშვილო!“ ფოტო მოძიებულია ქალბატონ კლარა რამიშვილის მიერ, რომელიც საპატრიარქოს ბიბლიოთეკაში მუშაობს კონსულტანტად. ეს გახლავთ ერთ-ერთი საზოგადოებისათვის უცნობი სურათი, რომელიც აღმოჩნდა ბატონ ვახტანგ (კუკუჩია) ხეცურიანის ოჯახში. 1949 წელს, მაშინ, როცა ქვეყანაში კომუნისტური რეჟიმი მძვინვარებდა, ღმრთის წყალობით საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური არქივის თანამშრომლებმა მოილოცეს ბეთანიის მონასტერი. ბეთანიელი ბერები, მამა იოანე (მაისურაძე) და მამა გიორგი (დიდ სქემაში იოანე, მხეიძე), რომლებიც საქართველოს სამოციქულო ეკლესიამ წმინდანებად შერაცხა, განსაკუთრებული სითბოთი და სიყვარულით გაუმასპინძლდნენ სტუმრად მისულ ექსკურსანტებს, რაც წარუშლელ შთაბეჭდილებად და მოგონებად დარჩა მომლოცველთა მეხსიერებაში.

28 საპატრიარქოს უწყებანი N28 1-8ოქტომბერი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

11 სექტემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა ალექსანდრე აბიაშვილი. დიაკონი ალექსანდრე თბილისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს

***

20 სექტემბერს გორის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის საკათედრო ტაძარში გორისა და სამთავისის მთავარეპისკოპოსმა ანდრიამ (გვაზავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის V კურსის სტუდენტი ლევან გოგია. დიაკონი ლევანი ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

21 სექტემბერს ბარაკონის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის საკათედრო ტაძარში ნიკორწმიდელმა მიტროპოლიტმა ელისემ (ჯოხაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის ლექტორი გოჩა გუგუშვილი და სახელად გიორგი უწოდა.

***

27 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის ბერდიაკონ ვახტანგს (ლიპარტელიანი).

დაჯილდოება

20 სექტემბერს სენაკის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სენაკისა და ჩხოროწყუს ეპისკოპოს შიოს (მუჯირი) მიანიჭა მთავარეპისკოპოსის წოდება. აქვე დააჯილდოვა სენაკისა და ჩხოროწყუს ეპარქიის სამღვდელოებაც: ოქროს ჯვრითა და დეკანო- ზის წოდებით — სენაკის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი იოსებ ესაკია, ჩხოროწყუს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ალექსანდრე თოლორდავა, ძველი სენაკის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი იოანე კუპრეიშვილი და ნოქალაქევის წმინდა ორმოცი სებასტიელის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი პავლე ესებუა.

***

21 სექტემბერს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: გამშვენებული ჯვრით დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, დეკანოზი ვახტანგ სტეფნაძე, თბილისის სასულიერო აკადემიის დეკანი და თემქის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი მიქაელ გალდავა, თბი-ლისის სასულიერო სემინარიის დეკანი, ჩიტაძის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, დეკანოზი გელასი ნატროშვილი; ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი გიორგი სანამაშვილი.

28-1 საპატრიარქოს უწყებანი N28 1-8ოქტომბერი 2009წ გვ.11

დაჯილდოება

26 სექტემბერს მუხრანის მაცხოვრის აღდგომის სახელობის ეკლესიაში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ წილკნისა და დუშეთის მთავარეპისკოპოს ზოსიმეს (შიოშვილი) მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა. აქვე დააჯილდოვა წილკნისა და დუშეთის ეპარქიის სამღვდელოებაც: ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — მუხრანის მაცხოვრის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ბეკურიშვილი და ფასანაურის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ზაქარია მგელაშვილი.

***

27 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კაოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით დააჯილდოვა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, მღვდელი მიქაელ გვარამაძე.

29 საპატრიარქოს უწყებანი N29 8-14ოქტომბერი 2009წ გვ. 20

ქრისტე აღსდგა! ვითარცა აქამომდე არ მოკლებულნი, მისს მსასოებელნი, ღირსი მამის მოწყალებისა, ნურც შენ მოგაკლოს თვისი მფარველობა და გაჩვენოს შენი მერმინდელი დღე უფრო ბრწყინვალე და მშვენიერი ― ღირსი მამა შიოს სავანის ბერ-მონაზონი კ. პ. ეფრემი“. 1960 წელს კათოლიკოს-პატრიარქმა ეფრემმა გიორგი დადიანი აღადგინა მღვდელ-მონაზვნის ხარისხში და შიო-მღვიმის ლავრა ჩააბარა. 1964 წელს მონასტერში მყოფი მამა გიორგი სასტიკად ნაწამები და მოკლული იპოვეს თავის კელიაში. მისი ცხედარი სამთავროს წმინდა ნინოს სახელობის დედათა მონასტრის ეზოში დაკრძალეს.

შიომღვიმის მონასტრის ხელახალი ამოქმედება კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის მიერ 80-იან წლებში და მისი თანამედროვე მდგომარეობა

XX საუკუნის 70-იან წლებში შიომღვიმის მონასტერში ჩატარდა სარემონტო-სარესტავრაციო სამუშაოები. წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიაში აღდგა საყრდენი კედლები, მოიხსნა გვიანდელი შელესილობა, კანკელი გადაეცა საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმს, გაკეთდა ღვარსაშვები, აღდგა სატრაპეზო და გალავანი. მონასტრის ხელახალ ამოქმედებაზე ზრუნვას 1978 წლიდანვე შეუდგა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, უწმიდესი და უნეტარესი ილია II. მისი ლოცვა-კურთხევით მცხეთის სასულიერო სემინარიის რექტორი სტუდენტებთან ერთად ხშირად ადიოდა მიტოვებულ მონასტერში. ასუფთავედნენ, ღირსი მამის საფლავზე პარაკლისებს იხდიდნენ და ყურადღებას აქცევდნენ იქაურობას. მხოლოდ 1987 წელს მოხერხდა აქ ბერების გაგზავნა და მონასტრის კვლავ დაფუძნება. მისი პირველი წინამძღვარი იყო არქიმანდრიტი იოანე (შეყლაშვილი) რომელიც 1991 წელს არქიმანდრიტმა გიორგიმ (ბარიშვილი) შეცვალა. 1997 წლის მაისიდან მონასტრის წინამძღვარია არქიმანდრიტი მიქაელი (გაბრიჭიძე).

შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვრებისა და მმართველების სია სხვადასხვა წლებში

არქიმანდრიტი ევაგრე 1170 (იხ. ამ წ.) არქიმანდრიტი დიმიტრი 1247-50 (იხ. ამ. წ .) არქიმანდრიტი ფარემუზ 1612 (იხ. ამ წ.) არქიმანდრიტი მელქისედეკი (ყანჩაელი) 1630-58 (იხ. ამ. წ..) არქიმანდრიტი იოსები (ყანჩაელი) 1660-82 (იხ. ამ. წ..) არქიმანდრიტი გერვასი (მაჭავარიანი) 1787-1799 არქიმანდრიტი დომენტი (დავითაშვილი-ბაგრატიონი) 1802-1804 არქიმანდრიტი დოსითეოსი (ფიცხელაური) 1806-1810 არქიმანდრიტი ნიკოლოზი 1810-1814 არქიმანდრიტი ათანასე (პეტრიაშვილი) 1815-1822 ეპისკოპოსი ალექსანდრე (ოქროპირიძე) 1887-1907 ეპისკოპოსი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1907-1911 არქიმანდრიტი პიროსი (ოქროპირიძე) 1911-1915 მიტროპოლიტი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1915-1921 მღვდელ-მონაზონი ათანასე (ზაქარიაშვილი) 1921-1923 იღუმენი ეფრემი (სიდამონიძე) 1923-1925 არქიმანდრიტი ისე (სუხიშვილი) 1925-1950 მღვდელ-მონაზონი დავითი (ჩიტიშვილი) 1950-1960 მღვდელ-მონაზონი გიორგი (დადიანი) 1960-1964

30 საპატრიარქოს უწყებანი N30 15-21ოქტომბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი სპირიდონ ლეკვეიშვილი 1868-1922

დეკანოზი სპირიდონ გიორგის ძე ლეკვეიშვილი 1868 წელს ქუთაისის გუბერნიაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პატარა სპირიდონმა პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. 1883-87 წლებში ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში სწავ- ლობდა. 1887-1893 წლებში განათლებას იღებდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, რომელიც პირველი ხარისხის დიპლომით დაასრულა. სემინარიის დამთავრების შემდეგ იმერეთში დაბრუნდა და მასწავლებლობას მიჰყო ხელი. აქვე დაოჯახდა ნატალია მათეს ასულზე, მათ შვიდი შვილი გაზარდეს: კუკური, ირაკლი, ვასილი, ოლღა, თამარი, ბარბალე და ნონა. 1895 წლის 24 მარტს გარდაიცვალა სანავარდოს (სამტრედია) მაცხოვრის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ლეკვეიშვილი, სპირიდონის მამა და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) სპირიდონს მოუწოდა, სასულიერო პირი გამხდარიყო. 1895 წლის მაისში მეუფე გაბრიელმა ჯერ დიაკვნად აკურთხა იგი, ხოლო ერთ კვირაში მღვდლად დაასხა ხელი და ქვედა მესხეთის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა. 1897 წელს საგვერდულით დააჯილდოვა. 1898 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა ბესარიონმა (დადიანი) მამა სპირიდონი, როგორც განათლებული მოძღვარი და სემინარიის კურსდამთავრებული, ქალაქ ქუთაისში გადაიყვანა და სასულიერო სასწავლებელში პედაგოგად და აქაური კარის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 12 წლის 6 მაისს სკუფიით დააჯილდოვეს. 1906 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) ქუთაისის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 1910 წლის 15 მაისს კამილავკა, ხოლო 1915 წლის აღდგომას სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1917 წლის 12 მარტს, როდესაც საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალია აღდგა, იმერეთის ეპარქია დროებით მმართველი მღვდელმთავრის გარეშე დარჩა. ეპარქიაში შეიქმნა დროებითი სასულიერო მმართველობა, რომლის ერთ-ერთი წევრი მამა სპირიდონიც გახლდათ. იგი, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი, მონაწილეობდა 1917 წლის 11-17 სექტემბერს გამართულ პირველ და 1920 წლის 27 ივნისს გამართულ მეორე საეკლესიო კრებებში. 1918 წლის აღდგომას ეკლესიაში ერთგული და ნაყოფიერი მოღვაწეობის გამო დეკანოზის წოდება მიე- ნიჭა. დეკანოზი სპირიდონი 1922 წლის 25 დეკემბერს გარდაიცვალა. დასაფლავებულია ქალაქ ქუთაისის ერთ-ერთ სასაფლაოზე. შემორჩენილია მამა სპირიდონის რამდენიმე ქადაგება, რომელიც ქვეყნდებოდა იმჟამად გამომავალ ქართულ პრესაში. ერთ-ერთი ასეთი ქადაგება მან წარმოთქვა 1915 წლის 21 ივნისს, ქუთაისის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძარში, ისტორიკოს დი მიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძის პანაშვიდზე: „ყველამ  უწყით, რომ დღეს დედამიწის ზურგზე არსებობს  აუარებელი სხვადასხვა ერი. ზოგმა მათგანმა თავის ისტორიულ მსვლელობაში მიაღწია უმაღლეს ეროვნულ განვითარებას და შექმნა პოლიტიკურად, ეკონომიურად და გონებრივად მძლავრი ორგანიზაცია, რომლის ჩრდილშიც თავს იფარავს არა ერთი და ორი პატარა  ეროვნება, რომლისათვისაც ისტორიულ ბედის ტრიალს  ურგუნებია მწარე ხვედრი სხვისი მაჩანჩალობისა. ევროპის XIX-XX საუკუნის ისტორია არის მძლავრი ეროვნული განვითარების ისტორია. საფრანგეთის დიდი რევოლუცია საფუძვლად დაედვა ეროვნული იდეის აღორძინებას და სრულ ჩამოყალიბებას. დღევანდელი საერთაშორისო ომი, გარდა სხვა ღრმა მიზეზებისა, წარმოშობილია აგრეთვე ეროვნული ანტაგონიზმის ნიადაგზე. აქ მკაფიოდ მოსჩანს, თუ როგორ ეჯიბრება ერთი ერი მეორეს ტექნიკურ და ორგანიზაციულ განვითარებაში და ლამობს დაიმკვიდროს კაცობრიობის ისტორიაში რჩეული, მოწინავე და პირველი ერის სახელი. თანამედროვე მეცნიერება თავის ქურაში აწრთობს და ადნობს ყველას და წინ უყენებს საბედისწერო დილემას: მიცნობ და მიმიღებ, — აგამაღლებ და გაცოცხლებ, არა და მოგსპობ, გაგანადგურებო. ეს გარემოება თავის-თავად მოითხოვს ყოველი არსებული პატარა ერისაგან შეგნებას და შესაფერი ანგარიშების გაწევას, თორემ ბიოლოგიური კანონი, რომ სუსტი მსხვერპლი ხდება ძლიერისა და მისგან ისპობა და ინთქება, ჯერ კიდევ ძალაშია. ზნეობრივ განვითარებას ჯერ კიდევ არ მიუღწევია ჩვენს შორის იმ სიმაღლემდე, რომ დათრგუნოს და ადგილი აღარ ექნეს აღნიშნულ ბიოლოგიურ დებულებას. ეს დრო შორეული მომავლის საქმეა და მოითხოვს საზოგადოებრივი ცხოვრებისა და ურთიერთობის სრულ გარ- დაქმნას. ამ თვალსაზრისით ქართველობა უნდა აფასებდეს თავის ახლო წარსულის ნამოქმედარს. აქ მეტი არ იქნება აღვნიშნოთ, რომ იშვიათად რომელიმე პატარა ერს ქონდეს ისეთი მდიდარი და სხივოსანი წარსული, როგორც ქართველებსა გვაქვს; რომ ცარიელ სიტყვე- ბათ არ მოგვეჩვენოს ნათქვამი, ერთ წამს მოვიგონოთ ჩვენი მდიდარი ძველი მწერლობა, შეუდარებელი და განსაციფრებელი ხუროთმოძღვრება, ქანდაკება, მხატვრობა, გალობა და ის ელასტიური ენა, რომლის სიმდიდრე და საარაკო ფერადოვნებას — სიმშვენიერესაც არა ერთი უცხოელი დაუტყვევებია და აღუტაცებია. მაგრამ უბედურება ის იყო და არის, რომ ჩვენს დიდწარსულს მცნობელი და შემგნებელი არ აღმოუჩნდა: მეთვრამეტე საუკუნის ქართველთა მემკვიდრეობა

30-1 საპატრიარქოს უწყებანი N30 15-21ოქტომბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი სპირიდონ ლეკვეიშვილი 1868-1922(დასასრული)

დროებით გაპარტახებული და მოუვლელი დარჩა. ახალმა პოლიტიკურმა ცვლილებამ მეცხრამეტე საუკუნის რუბიკონზე, ასე ვსთქვათ, ჩაყლაპა ეროვნული თავმოყვარეობა და არსებობა ქართველთა. ახალი ცხოვრებით და ფორმა-აზრებით თვალ-აჭრელებულნი ჩვენი ახლობელნი წინაპარნი — მეცხრამეტე საუკუნის პირველი ნახევრის შვილნი — არა თუ არაფერ ფასს სდებდენ თავისი ერის დიდებულ წარსულს, პირიქით — სპობდენ, ყიდდენ, ანგრევდენ და ანიავებდნენ ფასდაუდებელ საგანძურებს, თითქო ეშინოდათ მათი უტყვი არსებობისა, რომელიც სინდისის მხილებას უფრო წარმოადგენდა უბირსა და უღირს შვილთათვის. და აი, ეს დრო გაგრძელდა XIX საუკუნის 60-იან წლებამდის, როდესაც ჩვენ საისტორიო ასპარეზზე ამოანათა თანამედროვე სამეცნიერო მეთოდებით შეიარაღებულმა, სახელოვანმა ისტორიკოს-არქეოლოგმა დიმიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძემ, რომელმაც აალაპარაკა წარსულიდან გადმო- ცემული — ქვები, კლდეები, ნანგრევები, ტაძრები და სიგელ-გუჯრები. ამ დღიდან იწყება ახალი ხანა ჩვენი არსებობისა, ამ დღიდან მზე თანდათან ათბობს ჩვენს გაყინულ მშობლიურ ძვლებს, ამ დღიდან ქართველნი თვითცნობის და თვითგამორკვევის გზაზე შედგენ, ამ დღიდან, მტერნიც და მოყვარენიც გაფაციცებით ადევნებენ თვალ-ყურს მიჯაჭვული ამირანის გამოფხიზლებას. გზა გაკაფულია და ქართველნიც, თუმცა მძიმედ, შეუდგენ ამ მეცნიერული მემკვიდრეობის განაღდებას. დღეს ჩვენ სამშობლოში ორი საისტორიო-ეთნოგრაფიული საზოგადოება არსებობს: ერთი თბილისში, რომელმაც დიდი სამსახური გაუწია ჩვენი წარ- სულის გასხივოსნებას და შემონახვას, და მეორე — ქუთაისში, რომელიც თუმცა ახლად დაარსებულია, მაგრამ ენერგიულად და თავისი მცირე ძალ-ღონის შესაფერისად მუშაობს. არა ერთი და ორი მცოდნე ისტორიისა იღვწის დღეს ჩვენი საერო ისტორიის ასპარეზზე და ამ მადლიანი მუშაობის ნამდვილი სათავე დიმიტრი ბაქრაძის ნამოღვაწევია. და აი, წელს შესრულდა 25 წელიწადი მისი გარდაცვალების დღიდან და ადგილობრივმა საისტორიო-ეთნოგრაფიულმა საზოგადოებამგადასწყვიტა აღნიშნოს ამ სახელოვანი შვილის გარ- დაცვალების 25 წლისთავი და პანაშვიდის შემდეგ თეატრში წაკითხული იქნება ბატონ ილია ივანეს ძე ფერაძის მიერ შესაფერი რეფერატი, რაზედაც ყველას ეძლევა ნება უფასოდ დაესწროს, რათა დაწვრილებით გაეცნოს განსვენებული მოამაგის ღვაწლსა და პიროვნებას. წინასწარ-კი შევავედროთ უფალს გარდაცვალებულის სული და ვითხოვოთ მისგან ნუ მოგვაკლებს თავის უხვს წყალობას და გაგვიმრავლოს ისეთი მოჭირნახულენი და მამულის მოყვარული მოამაგენი, როგორიც იყო ნეტარხსენებული ისტორიკოსი დიმიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძე. საუკუნო იყოს ხსენება მისი მისგან დავალებულ ქართველთა შორის“.

31 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.18

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)

არქიმანდრიტი გაბრიელი — ერისკაცობაში გიორგი სამსონის ძე აბაშიძე იმერეთში 1868 წელს, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ სწავლის გასაგრძელებლად ყაზანის სასულიერო აკადემიაში ჩააბარა, სადაც მისიონერული კურსები დაამთავრა. შემდეგ იყო სანკ-პეტერბურგის სასულიერო აკადემიის თავისუფალი მსმენელი. მონაზვნად შედგომის სურვილმა ახალგაზრდა გიორგი საბერძნეთში, ათონის წმინდა მთაზე წაიყვანა და ქართველთა წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის სავანეში მივიდა. წლების განმავლობაში აქ მოღვაწე სულიერ მამებთან მოსაგრეობამ მას მონაზვნური ცხოვრების საკმაოდ კარგი გამოცდილება შესძინა. აი, რას წერს მის შესახებ დეკანოზი პეტრე კონჭოშვილი თავის წიგნში — „მოგზაურობა წმ. ქალაქს იერუსალიმსა და წმინდა ათონის მთაზედ“: „მონაზონი გაბრიელი (აბაშიძე), ჯერ წლოვანობით ახალგაზრდა, გარნა განვითარებული და მცოდნე ბერძნულის ენისა“. 1899 წელს შემოდგომაზე გორის ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) ლოცვა-კურთხევით, ათონის წმიდა მთიდან რამდენიმე ქართველი ჩამოვიდა საქართველოში ბერმონაზვნობის განმტკიცების მიზნით და დავითგარეჯის უდაბნოში დამკვიდრდა. მათ შორის იყო მორჩილი გიორგიც. 1899 წლის 15 დეკემბერს დავითგარეჯის მონასტერში მეუფე ლეონიდემ იგი ბერად აღკვეცა და სახელად გაბრიელი უწოდა. ამავე წლის 17 დეკემბერს დიაკვნად აკურთხა. 1901 წლის 2 აგვისტოს დავითგარეჯის მონასტრის ხაზინადრად დაინიშნა. ამავე წლის 12 აგვისტოს მღვდლად დაასხეს ხელი. 1902 წლის 23 იანვარს დავითგარეჯის მონასტრის წინამძღვრის მოვალეობის დროებით შემსრულებლად დაადგინეს. 1903 წლის 17 იანვარს თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტერში გადაიყვანეს. 1904 წლის 21 ივლისს საგვერდულით დააჯილდოვეს. 1909 წლის 13 ივლისს ქვათახევის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტრის საძ- მოში ჩაირიცხა. 1909 წლის 20 სექტემბრიდან თბილისის  სასულიერო სემინარიაში არსებულ წმინდა ანდრია მოციქულის სახელობის ეკლესიაში დადგინდა. ამავე წლის 1 დეკემბერს, კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი

31-1 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.19

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)(გაგრძელება)

საზოგადოების საბჭოს მიერ, ბათუმის ოლქის მისიონერად და ხულოს ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1910 წლის 22 თებერვალს, როგორც ბათუმის ოლქის დეპუტატი, მონაწილეობდა გუ- რია-სამეგრელოს ეპარქიის საეკლესიო ყრილობაზე. წლის 13 თებერვალს თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტერში განამწესეს, სადაც მედავითნეობისა და გალობის მასწავლებლობაც დაევალა. ამავე წლის 5 ივლისს, წმინდა სინოდის დადგენილეთ, ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და 15 ივლისს არ- ქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1913 წლის სექტემბერში, მამაგაბრიელის თაოსნობით, მონას-ტერში გაიხსნა ერთკლასიანი სასწავლებელი. აი, რას წერს ამის შესახებ გაზეთ „სახალხო ფურცელში“ ამავე მონასტრის მორჩილი მედავითნე ფარნაოზ ზაბახიძე: „ჯრუჭის მონასტერში გაიხსნა ერთ კლასიანი სამრევლო სკოლა. ოც სექტემბერს ამ სკოლაში სწავლა დაიწყო. ორმოცამდე ადის მოსწავლეთა რიცხვი. ეს პირველი წელიწადია და მომავლისთვის მოსალოდნელია ერთი სამად მეტი იყოს, რადგანაც ეტყობა სწავლის მსურველი ბევრია. სკოლა ყველას ხლოვება და ბავშვებს შეუძლიათ თავის სახლიდან არონ. ამის მოლოდინში ამ მონასტრის წინამძღვარს, არქიმანდრიტ მამა გაბრიელს აზრადა აქვს მომავალი წლიდან ორ კლასიანად გადააკეთოს. ამ მონასტერშივე მამა არქიმანდრიტმა დაარსა ორი წლის   სამედავითნეო კურსი, რომელიც იმერეთის ეპარქიაში არ არსებობდა. ჯერჯერობით მოსწავლე შვიდამდის არის და თანდათან მთხოვნელთა რიცხვი უფრო მატულობს, რადგან მონასტერში სწავლა უფასო იქნება მაშინ, როდესაც ქუთაისში სამედავითნეოდ მომზადებისათვის ორას-სამასი მანეთი არ ჰყოფნის. მამა არქიმანდრიტ გაბრიელსა ჰსურს შეიძინოს რამოდენიმე მიწის სამუშაო მანქანები, რომელიც პირველად სამონასტრო ადგილში იმუშავებს და თუ გამოდგა, ადგილის მიხედვით, მცხოვრებლებსაც შეუძლიათ ისარგებლონ ამ მანქანებით. ჯრუჭის მონას- ტერი მთავრობის მიერ პირველ ხარისხოვანად არის მიწერილი და, მართლაც, ეს მონასტერი ყველა ქართულ მონასტრებს აღემატება სიმდიდრით, როგორც ეკლესიური ძვირფასი სამკაულით, ისე სხვა უძრავი ქონებით, რადგან ამ მონასტრის ქონება ხაზინაზე არ გადასულა და ისევ მონასტერს აქვს შენარჩუნებული. თუ ყოველთვის ისეთი ხალხის გულშემატკივარი წინამძღვარი ეყოლება ამ მონასტერს, როგორიც არის მამა გაბრიელი, ბევრი რამე შეუძლიან გააკეთოს მონასტრისა და ხალხის სასარგებლოდ“. საბერძნეთში, ათონის წმინდა მთაზე გაზრდილმა მამა გაბრიელმა, წინამძღვრად დანიშვნისთანავე მონასტერში მკაცრი წესრიგი დაამყარა და ტიბიკონიც საკმაოდ დაუმძიმა იქ მოღვაწე ძველ ბერებს. ამასთან დაკავშირებით, 1912 წლის დეკემბერში მონასტრის კრებულის ზოგიერთმა წევრმა და გლეხების ერთმა ნაწილმა საჩივარი შეიტანა მის სახელზე. აი, რას წერდა ანონიმი ავტორი ჟურნალ „შინაური საქმეებში“ — „შობაახალ წლის შუა რიცხვებში ქუთაისის რკინის გზის სადგურზე შევხვდი ოთხს თუ ხუთს ბერს. მე გასაკვირვლათ დამირჩა ამდენი ბერის ერთად მოგზაურობა და ისიც სუყველა მოხუცებულების მისთანა ცუდ ამინდში, როგორიც იყო იმ დღეებში. მე მისალმების შემდეგ ვკითხე, თუ რომელი მონასტრიდან ბრძანდებით-თქო. ჯრუჭის მონასტრიდან გახლავართო ნაღვლიანად მომიგეს. მერე გამოვკითხე მათი მგზავრობის მიზეზი. ბოლოს ერთმა დაიწყო: „ჩვენ, ბატონო, გახლავართ ჯრუჭის მონასტრიდან. ჩვენ მონასტერში სულ შვიდი მღვდელ-მონაზონი ვართ, წეს-წყობილებაც ჩვენს მონასტერში იმნაირივეა, როგორც სხვა იმერეთის მონასტრებში. დღემდის ავათ იყო, თუ კარგად, ვცხოვრობდით ჩვენს მონასტერში და ღვთის ვედრებაში ვატარებდით ჩვენს დღეს, მაგრამ ეს ექვსი თვეა, ჩვენი ცხოვრება აღარ ღირს და ყველა სიკვდილს ვნატრობთ. ამ ექვსი თვის წინეთ ჩვენ გამოგვიგზავნეს ახალი არქიმანდრიტი აბაშიძე. მოსვლისთანავე მამა არქიმანდრიტმა დაგვიწუნა წირვალოცვა. თქვენ წირვა-ლოცვა არ გცოდნიათ და ახლა უნდა ისწავლოთო. რაღა დროს ჩვენი სწავლა არის ახლა, ბატონო, კაცები მოვხუცებულვართ და ჩვენი წირვა-ლოცვა კაცს არ დაუწუნია. ხშირათ ბრძანდებოდნენ ხოლმე ჩვენს მონასტერში ეპისკოპოსები გაბრიელი, ლეონიდე და ბესარიონი-თქო. მაგრამ არ მიიკარა ჩვენი სიტყვები. მერე აგვიტყდა, როგორ თუ მოხუცებულებს შტატი დაგიკავებიათო. თქვენ ად- გილზე ყმაწვილები უნდა მოვიყვანო და ჯამაგირიც და შემოსავალიც ჩემს ნებაზე უნდა იყოსო. დღეიდან არავითარ შემოსავალს არ ელოდოთ და არც ჯამაგირსო. ჩვენ ამაზე არ დავყაბულდით, ის გაბრაზდა და ნიკოლოზობას, ექვს დეკემბერს, წირვის შემდეგ, სახალხოთ გამოგვიცხადა, დღეიდან ეკლესია დაკეტილი იქნებაო და აი, ხალხოვო, მიმართა ხალხს: ეკ- ლესია სავსეა ყოველიფრით და თუ რამე დაიკარგა, ბერებს იქით გზა არ მაქსო. ეკლესია კი დღეიდან დაკეტილი იქნებაო. თითო ძროხა თუ ვისმე გაგვაჩნდა, აღარ გაგვაშვებია და ყოლების ნება აღარ მოგვცა. ერთ დღეს დაიჭირა და სოფლის პომოშნიკის ხელით

31-2 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.20

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)(დასასრული)

საჩხერის პრისტავთან აგზავნიდა, მაგრამ უშველოს ღმერთმა ისევ იმ პომოშნიკს, იმან დაუშალა. ბატონო, სირცხვილი იქნება, ბერების ძროხები რომ პრისტავთან წავიყვანო, ქვეყანა რას იტყვისო. ყველამ ნახევარ ფასში დავკარგეთ. თითო-ოროლა ტარო სიმინდი ვისაც გვქონდა — წაგვართვა, ბოსტნები შემოგვირღვია და შეშა ცეცხლზე დასწვა. ყოველ დღე მონასტრიდან გვითხოვს. ეხლა ყოვლადსამღვდელოსთან მივდივართ და იმის წინ უნდა მოვიკლათ თავი, თუ არ გვიპატრონაო“. ეს ბერები იყვნენ — მღვდელ-მონაზონი იასონი (წერეთელი), მღვდელ-მონაზონი ბენიამენი (ბერეკაშვილი), მღვდელ-მონაზონი სერაპიონი (ზაბახიძე), მღვდელ-მონაზონი დიმიტრი, მღვდელ-მონაზონი იონა, მღვდელ-მონაზონი სვიმონი (გოცაძე). უთანხმოების შესახებ საუბრობს ამავე ჟურნალის ფურცლებზე დეკანოზი იოსებ წერეთელი, რომელიც ერთი კვირით იმყოფებოდა მონასტერში და თავისი თვალით ნახა ყველაფერი: „დღეს მონასტრის ბერებსა და ახალ წინამძღვარს შორის დიდი უთანხმოება და შფოთია, რით დაბოლოვდება, ღმერთმა უწყის! სამწუხაროდ ჩემდა, ჩემს იქ ყოფნაში მამა წინამძღვარი არ იმყოფებოდა მონასტერში, თორემ უთანხმოების მიზეზს შევიტყობდი და ჩემს აზრს გამოვსთქვამდი. ღმერთა ქმნას, მათ შორის მშიდობის ანგელოზს ჩამოევლოს! ადგილობრივი საზოგადოება ამ უთანხმოებით დიდათ გულ-ნატკენია“. 1913 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი) საქმის გასარკვევად შექმნა კომისია, რომელიც მონასტერში ჩავიდა. ადგილზე მისულ პირებს ადგილობრივმა გლეხებმა საპირისპირო უთხრეს და მამა გაბრიელი კვლავ წინამძღვრად იქნა დატოვებული. 1917 წელს საჩივარი კიდევ დაიწერა, ამჟამად ბერები და გლეხები ერთსულოვანნი აღმოჩნდნენ და საეკლესიო მმართველობა იძულებული გახდა, საქმის გამორკვევა ჭელიშის წინამძღვრისათვის,იღუმენ პავლესთვის (ჯაფარიძე) და ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის მასწავლებლის, იაკობ თომას ძე ცინცაძისათვის დაევალებინათ. ადგილზე სიტუაციის გარკვევის შემდეგ კომისიამ გააკეთა დასკვნა: „ამ დიდებულ მონასტერს სჭირდება მეტი ყურადღება და მეტი სიყვარული, ვიდრე ეს ჩანს დღევანდელ მის მზურნველთაგან“. 1917 წლის მაისში საეკლესიო მმართველობამ მამა გაბრიელი გაათავისუფლა მონასტრის წინამძღვრობიდან. ჩვენს ხელთ არსებული საბუთებიდან ჯერჯერობით უცნობია, თუ რა ბედი ეწია მონასტრიდან წამოსულ არქიმანდრიტ გაბრიელს ან სად გააგრძელა მოღვაწეობა. 1921 წელს საქართველოში  დამყარდა წითელი რეჟიმი და ხელისუფლება სამღვ დელოების დევნა-შევიწროებაზე გადავიდა. ბევრმა ვერ გაუძლო ზეწოლას, მღვდლობა მიატოვა და საერო სამსახურში დაიწყო მუშაობა. იგივე ბედი ეწია  მამა გაბრიელსაც. 1930 წლის იანვარში, ანჩისხატის ტაძრის ყოფილი წინამძღვარი, დეკანოზი ნიკიტა თალაკვაძე თავის მოგონებებში წერს, რომ ჯრუჭის  მონასტრის ყოფილი წინამძღვარი, არქიმანდრიტი  გაბრიელი, რომელიც მუშაობდა ბუღალტრად ერთ- ერთ დაწესებულებაში და თავს ამით ირჩენდაო, გაათავისუფლეს სამსახურიდანო. სავარაუდოდ, ამბის შემდეგ მამა გაბრიელი მალევე გარდაიცვალა.

33 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.5

ინგილო ბავშვები სტუმრად საპატრიარქოში

29 ოქტომბერს საპატრიარქო რეზიდენციაში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ მიიღო და დალოცა ინგილო ბავშვები. საინგილოდან ბავშვები პედაგოგებთან ერთად თბილისის მერიის პროექტის ფარგლებში ჩამოვიდნენ. საპატრიარქოში ბავშვები მერიის წარმომადგენლებმა მოიყვანეს. კათოლიკოს-პატრიარქმა ბავშვებს საჩუქრად გადასცა 1000 დოლარი და ძვირფასი წიგნები; ბოლოს მათთან ერთად სამახსოვრო ფოტოები გადაიღო.

გვარების დალოცვა

1 ნოემბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა აბაშიძეების, ხერგიანების, ჩანადირების, ჩივაძეების, ცხვედაძეებისა და ხვიჩიების გვარები.

***

იმავე დღეს კათოლიკოს-პატრიარქმა დალოცა 42-ე საჯარო სკოლა და სკოლა-ლიცეუმი „კაი ყმა“.

დაჯილდოება

25 ოქტომბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა მღვდელ-მონაზონ ვახტანგს (ლიპარტელიანს). 1 ნოემბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მცხეთის ანტიოქიის დედათა მონასტრის წინამძღვრად დანიშნა და ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა მონაზონი ბარბარე (კაპანაძე).

33-1 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.18

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900

ეპისკოპოსი ბესარიონი — 1832 წელს სამეგრელოში, თავადის ოჯახში დაიბადა. იგი იყო შვილიშვილი სამეგრელოს მთავრის მანუჩარისა, გრიგოლ დადიანის ძმისა. სიყრმიდანვე იზრდებოდა მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერთან არსებულ სასულიერო სასწავლებელში, სადაც საფუძვლიანი აღზრდა-განათ-ლება მიიღო. საბერო მორჩილება ჯრუჭის წმიდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტერში გაიარა. 1849 წლის 6 აგვისტოს იმერეთის მიტროპოლიტმა დავითმა (წერეთელი) ბერად აღკვეცა და სახელად ბესარიონი უწოდა. ამავე წელს დიაკვნად აკურთხა. 1857 წლის 16 ნოემბერს იმერეთის ეპისკოპოსმა გერმანემ (გოგოლაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი. 1859 წლის 20 დეკემბერს არქიმანდრიტის წოდება მიანიჭეს. 1860 წლის 20 მარტს ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. 1865 წლის 7 დეკემბრიდან გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1869 წელს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1871 წლიდან საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრად აირჩიეს. 1873 წელს წმინდა ანას II ხარისხის ორდენი ეწყალობა. 1874 წლის დეკემბერში სამეგრელოს ეპარქიის მღვდელმთავრად გამოირჩიეს. 1875 წლის 12 იანვარს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ევსევიმ (ილინსკი), გორის ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) და იმერეთი ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და იმერეთის ეპარქიაში შემავალ სამეგრელოს ეპარქიის ქორეპისკოპოსად დანიშნეს. 1886 წლის 1 მარტს ალავერდის ახლად ამოქმედებული ეპარქიის მმართველად გადაიყვანეს, რომელსაც 1898 წლის 6 ივნისამდე განაგებდა. ამასთანავე, დაინიშნა შუამთისა და ალავერდის მამათა მონასტრების წინამძღვრად. შუამთის მონასტერი მისი მეცადინეობით სარესტავარციო სამუშაოები, გარემონტდადა კეთილმოეწყო ბერების საცხოვრებელი სახლი. 1887 წლის 5 აპრილს წმინდა ანას I ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1895 წელს ეპისკოპოს ის (ქიქოძე) ავადმყოფობის გამო, წმინდა სინოდმა დროებით დანიშნა იმერეთის ეპარქიის მმართველად. 1896 წლის იანვარში, მეუფე გაბრიელის გარდაცვალების შემდეგ, იგი დატოვეს ორივე ეპარქიის მმართველად. 1898  

33-2 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.19

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900 (გაგრძელება)

წლიდან მხოლოდ იმერეთის ეპარქიის მმართველია. მღვდელმთავრობის უკანასკნელ წლებში მეუფე ხშირდა ავადმყოფობდა. 1900 წლის მაისის თვეში მან ექიმების რჩევით გამოითხოვა სასულიერო მთავრობისაგან ორი თვით სამსახურიდან დასვენება. უწმინდესმა სინოდმა შეიწყნარა მისი თხოვნა და პირველ ივლისამდე მისცა ორი თვის შვებულება. ივლისის თვეში გაემგზავრა უწერაში, საიდანაც კვლავ მძიმე მდგომარეობით დაბრუნდა. ავადმყოფის ჯანმრთელობა დღითიდღე უარესდებოდა და ბოლოს ექიმებმა იმედი გადაიწურეს. პირველ აგვისტოს მეუფე ეზიარა და აქედან მოყოლებული, თითქმის უგრძნობლად იყო ლოგინში. სამ აგვისტოს, ნაშუამევს პირველის ნახევარზე ზარების სამგლოუიარო ხმამ ყველას აუწყა ყოვლადსამღვდელო ბესარიონის გარდაცვალება. 9 აგვისტოს, დილის 9 საათზე, ყოვლადსამღ- ვდელოს სასახლეს უამრავი ხალხი მოაწყდა. ქუთაისის ყველა ეკლესიაზე დაირეკა სამგლოვია-რო ზარები. მთელი ქალაქის და მახლობელი სოფლების სამღვდელოება შეიკრიბა ქუთაისისსასულიერო სასწავლებლის ეკლესიაში. აქ შეიმოსნენ და აქედან გაემგზავრნენ მღვდელმთავრის სასახლეში. მობრძანდნენ ეპისკოპოსი ალექსანდრე და ლეონიდე. გადაიხადეს მცირე პანაშვიდი. შემდეგ სამღვდელოება გაემართა საკათედრო ტაძრისაკენ. კუბოს მიასვენებდნენ არქიმანდრიტნი — ქუთაისის სემინარიის რექტორი ბენიამენი (ბარნუკოვი), სერაპიონი (ახვლედიანი), ბესარიონი (ახვლედიანი), სიმონი (აფაქიძე), ნიკიფორე (კანდელაკი) და დეკანოზი გაბრიელ აგარეიშვილი. როგორც კი მიასვენეს ტაძარში, დაიწყო წირვა. მწირველნი ბრძანდებოდნენ მეუფე ალექსანდრე და მეუფე ლეონიდე, ზემოხსენებული არქიმანდრიტები, დეკანოზები ― გაბრიელ ცაგარეიშვილი და რაჟდენ გიგაური. წირვის დასრულების შემდეგ აღესრულა წესის აგება. ვინაიდან ამ დღეს ვერ მოასწრეს საფლავის გაჭრა საკათედრო ტაძარში, ყოვლადსამღვდელოს გვამი ტაძარში მესამე დღეს დაკრძალეს. შემორჩენილია ეპისკოპოს ბესარიონის სიტყვა, წარმოთქმული 1893 წლის 4 აპრილს, ყვარლის ტაძრის კურთხევის დღეს: „სული ჩემი აღივსების ნეტარებითა და გული მითქვამს სიამოვნებასა, ვხედავ რა მშვენიერის ხელოვნებით აღნაგებსა ეკლესიასა და გადამეტებულის თავდადებით მის ღირსეულად შემკულებასა. რა არის ესა, თუ არა შესრულება მაცხოვრის სიტყვისა, რომელიც ამბობს: „უკეთუ გაქვნდეს სარწმუნოება, ვითარცა მარცვალი მდოგვისა, არქვითმცა მთასა ამას, აღიფხვარ და დაენერგე ზღვასა შინა, ისმინოს თქვენი“ (ლუკ. 17, 6). როგორ შესძლო კაცმან ერთეულსა თვისსა სიცოცხლესა ეგოდენი ნაყოფის გამოღება, თუ არა სარწმუნოებითა თავისითა? მარადის ყოფილან და იქმნებიან დიდნი საქმენი ნაყოფად რწმუნებისა! იქონიეთ რწმუნება ჭეშმარიტი და შეიქმნებით მომ ქმედნი გასაოცართა საქმეთა! ვინ არს, რომელ არ  განსცვიფრდეს მშვენებითა ამა სახლისა ღვთისათა? მოვედით, საყვარელნო დანო და ძმანო ჩემნო, დასტკბით სულიერითა სიამოვნებითა, რამეთუ ნაშენი ესე არს ღირსეული სამყოფელი სამებისა და  ერთარსებისა ღვთისა! მოვედით და მიიღეთ  მღვდელმთავრისაგან წრფელი და გულითადი მოლოცვა ეკლესიისა ამის დამთავრების გამო. მოვედით, გულით განწმენდილნი და გონებით ამაღლებულნი, რამეთუ ამიერითგან ადგილი ესე არის სახლი ღვთისა, რომელსა შინა შეიძლება მხოლოდ  ღვთისადმი ამაღლებულის გონებით განწმენდილის გულით ლოცვა. „სახლსა ჩემსა სახლ სამლოცველო ეწოდოს“ (მათ. 21, 13.), ამბობს უფალი ჩვენი  იესო ქრისტე. გახსოვდეთ, რომ ლოცვა საერთო, ლოცვა ბევრთაგან ღვთისადმი მიმართული, ძლიერია უფლისა წინაშე: „უკეთუ ორნი თქვენგანნი შეითქვნეს, რომელიცა ითხოვონ, ეყოს მათ მამისა ჩემისაგან ზეცათასა, რამეთუ სადაცა იყვნენ ორნი, გინა სამნი შეკრებულ სახელისა ჩემისათვის, მუნ ვარ მე შორის მათსა“ (მათე 18. 19. 20). გახსოვდეთ, გულსა შინა თქვენსა მტკიცედ ჩაინერგეთ, რომელ ერთად-ერთი ადგილია ეკლესია, რომელსა შინაც შეძრწუნებულნი მიიღებენ შვებასა, შეწუხებულნი ნუგეშსა და შემდრკალნი ჭეშმარიტსა მსვლელობასა. ამიერიდგან, გაიგონოთ თუ არა ზარის ხმა, მოაშურეთ ეკლესიასა საერთო ლოცვისათვის. გახსოვდეთ, რომელ ვინც იმ დროს, რომელიც დანიშნულია საერთო ლოცვისათვის გაატარებს ლაზღანდარობაში, გაატარებს უდროოდ სმასა და ჭამაში, იგი მომქმედია სამისა მომაკვდინებელისა ცოდვისა: პირველად, იგი არის უარის მყოფელი უკვდავისა სულისა თვისისა, რადგან არა ზრუნავს მისთვის;  

33-3 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.20

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900 (დასასრული)

მეორედ, იგი არის მაგალითითა თვისითა წამბილწავი უმანკოსი და ნორჩისა თაობისა, ამისთანებზე ამბობს მაცხოვარი: „რომელმან დააბრკოლოს ერთი მცირედთაგანი, უმჯობესია მისთვის შეიბას წელზე წისქვილის ქვა და ჩავარდეს ზღვაში“ (მარკ. 9, 42); და მესამედ — იგი არის მტერი თვითოეულისა მეზობლისა თვისისა და ყოველთა მოძმეთა თვისთა, რადგან საერთო ლოცვას არ უერთებს თვისსა ლოცვასა. ამაზე ამბობს მაცხოვარი: „ღვარძლნი იგი არიან ძენი უკეთურისანი“ (მათ. 13. 33). ამისთანა კაცი დიდად და ფრიად დიდად აღემატება თვისითა მოქმედებითა მას, რომელიც საზოგადო საქმის შესრულებაში არა თუ შველის თვისითა ღონისძიებითა, არამედ უშლის. რას იტყოდით, ქრისტეს მიერ დანო და ძმანო, იმ კაცზედ, რომელიც საზოგადოდ სასარგებლო საქმის შესრულებას ხალხს უშლის, თუნდა მაგალითით თვისითა? რაიცა გულსა შინა თქვენსა განიზრახოთ მისთანა კაცზედ სათქმელად, იმავე აღმატებით სთქვას თვითვეულმა თქვენგანმა თავსა თვისსა ზედა მაშინ, როდესაც საერთო ლოცვას უმიზეზოდ მოაკლდება. დროის უქონლობისა გამო ვერ ვიტყვი, რამდენად დიდი გავლენა აქვს საერთო ლოცვაზე სიარულს ჩვენის სულის ამაღლებაზედ, გულის განწმენდაზედ და ხასიათის შემუშავებაზედ. ვიტყვი მხოლოდ, რომ თქვენში გონებით განვითარებულნი თუ ამ საქმეში მაგალითად აიღებენ ინგლისელთა და მიჰბაძავენ მათ, მაშინ დანარჩენნი განვითარებულთა მაგალითით საკმაოდ ისარგებლებენ. მოვედით, პატიოსანნო მსმენელნო, ჩემთან ერთად ნიკოლოზ ზურაბის ძის დიდხანს, სიმრთელით და ბედნიერებით სიცოცხლისათვის ვილოცოთ. შევსთხოვოთ ღმერთსა, განამრავლოს მისთანანი ჩვენში. მივმართოთ მას და ვუთხრათ: აჰა, ესე რა შენთანა არს ნათლისმცემელი იოანე, რომელმან დაიმკვიდრა აღნაგებსა შენსა. უფალმან დაგიცვას და დაგიფაროს ყოვლისაგან ბოროტისა. გაკურთხოს ღმერთმა, რომელმან შექმნა ცა და ქვეყანა. მადლმან და სასწაულმან ნათლისმ- ცემელისამან, ვედრებამან ამა სამღვდელოსა კრებულისამან და ლოცვამან ესე ოდენთა ქალთა და კაცთა, აქა მდგომარეთა, მოგცეს ძალნი ძლიერნი, რომ უფრო ღრმად დასტოვო ნაკვალევი შენი და კეთილითა მაგალითითა, „ვითარცა ელვა რა გამობრწყინდის მზისა აღმოსავალით და სჩანან ვიდრე დასავალამდე“ (მათ. 24, 27), განუბრწყინვებდე მოძმეთა შენთა გზასა. აკურთხოს უფალმან ყოველნი, რომელნი საქმითა, გინა სიტყვითა შემწენი იყვნენ შენნი ამ წმიდა საქმეში. გარდმოავლინოს უფალმან ანგელოზი ძლიერი, ანგელოზი მცველი და წინამძღოლი თქვენთვის, რომელთა მიიღეთ შრომა და მონაწილეობა ეკლესიისა ამის აღშენებაში. გვასმინოს ჩვენც ძლევა-შემოსილება კეთილთა საქმეთა მარადის და თქვენ, ყოველნო აქა მდგომარენო, „კვერთხი ძლიერებისა გამოგივლინოთ უფალმან სიონითა“ (ფსალ. 109, 2) ამიერიდგან და უკუნისამდე, ამინ“.

34 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.8

ხელდასხმა

8 ნოემბერს ქ. რუსთავის წმინდა მეფე ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში, ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ ირაკლი დუმბაძეს. მღვდელი ირაკლი თბილისის წმინდა ასი ათას ქართველ მოწამეთა სახელობის ტაძარში (დიდ დიღომში) იმსახურებს.

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 3 ნოემბერს, ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა თბილისის წმინდა ბარბარეს სახელობის ტაძრის (სასაფლაოზე) მოძღვარი, მღვდელ-მონაზონი ანტონი (ავალიანი) და სამძიმარს უცხადებს მის მრევლსა და ახლობლებს.

34-1 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.18

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935

მიტროპოლიტი დავითი — ერისკაცობაში ექვთიმე ოქროპირის ძე კაჭახიძე 1872 წლის 15 ოქტომბერს, ქუთაისის გუბერნიაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება პატარა ექვთიმემ მამის მეთვალყურეობით მიიღო. 1883-1889 წლებში სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელში სწავლობდა, რომლის დასრულების შემდეგ სწავლა თბილისის სასულიერო სემინარიაში განაგრძო, რომელიც პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. შემდგომში იპოლიტე ვართაგავა მის შესახებ წერდა: „იგი ბავშობიდანვე განმარტოვებული იყო, სემინარიაში განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებდა ეკლესიურ, რელიგიურ საკითხებზე. ყველა ამხანაგი დარწმუნებული იყო, რომ ის ანაფორას ჩაიცვამდა. სემინარიაში მასწავლებლები მას ავალებდნენ ქადაგების დაწერას თბილისის ეკლესიებში წარმოსათქმელად...“ 1895 წელს, როგორც წარჩინებულ მოსწავლეს, რეკომენდაცია მიეცა ყაზანის სასულიერო აკადემიაში სწავლა გაეგრძელებინა. 1897 წლის 25 ოქტომბერს მესამე კურსის სტუდენტი, აკადემიის რექტორმა, ჩებოკსარის ეპისკოპოსმა ანტონმა (ხრაპოვიცკი) ბერად აღკვეცა და სახელად დავითი უწოდა. ქართულმა სამღვდელოებამ და საზოგადოებამ დიდი სიხარული განიცადა კიდევ ერთი ახალგაზრდა, ნასწავლი ბერის შემატებით. ამ მოვლენის შესახებ, ცნობილი იმერელი დეკანოზი დავით ღამბაშიძე თავის ჟურნალ „მწყემსში“ გახარებული წერდა: „ვინც ჩვენს ეხლანდელი დროის სამღვდელოების და საზოგადოების სასულიერო წოდების მდგომარეობას თვალს გადაავლებს, ვინც კარგად ჩაუკვირდება ჩვენი ეხლანდელი დროის ვითარებას და საზოგადო ასპარეზზე მუშაკთა შემცირებას, რასაკ- ვირველია, გული მწუხარებით აევსება და იმედს დაკარგავს ჩვენს მომავალზე. ყოველის მხრით გაისმის მწუხარება და ჩივილი, რომ აღარა გვყავს ნასწავლი პირები შავ სამღვდელოებაში, აღარავინ აცხადებს სურვილს ბერად წასვლისას ნასწავლთაგანებიო! ჩვენი მონასტრები, რომელთა წყალობით ჭეშმარიტი ქრისტიანობრივი სარწმუნოება და ზნეობა მთელ მხარეს ეფინებოდა და ხალხის გულში მაგრად ფესვს იდგამდა, დღეს თითქმის ცარიელდებიან. იმ მონასტრებში, სადაც წინათ ღვთის გალობა-ღაღადების ხმა ყოველ მსმენელს გულს უტკბობდა და ამაო ამ ქვეყნიერობის მწუხარებას უქარვებდა, იქ დღეს ერთადერთი მედავითნის გალობის ხმა ისმის მარტო და ისიც, ღმერთმან უწყის, რა კილოსია! ამაების შემხედვარეს, რასაკვირ- ველია, გული გიწუხს და სასოწარკვეთილებას ეძლევი. მაგრამ ეს უკანასკნელი დრო რაღაცა წაღმა მობრუნდა ჩვენთვის. ჩვენ დაუვიწყარ მწყემსმთავართა მაგალითს წაბაძა რამდენიმე პირმა და გამოვიდნენ ქრისტეს ყანაში სამსახურებლად, როგორც მაგალითებრ არქიმანდრიტი ლეონიდე, იღუმენი კირიონი და მღვდელ-მონაზონი დიმიტრი. ეხლა ჩვენ მივიღეთ ფრიად სასიხარულო ამბავი ყაზანის სასულიერო აკადემიიდან. ამ აკადემიის სტუდენტი ექვთიმე ოქროპირის ძე კაჭახიძე უკვე აღკვეცილა ბერად. ჩვენს გამოცემაში დაბეჭდილი მისი სტატიებიდან კარგად იცნობენ ჩვენი მკითხველები ექვთიმე კაჭახიძეს: თუ ვინ არის იგი, რა მიმართულების და რა ღრმა ზნეობის პატრონია. თუ როდესმე იყო საჭირო ჩვენთვის ჭეშმარიტი ქრისტიანობრივი ზნეობით და მტკიცე სარწმუნოებით აღჭურვილი კაცი, სწორედ ეხლა არის საჭირო. ჭეშმარიტად ამისთანა კაცების შეძენა ეხლანდელ დროში ჩვენი სასულიერო წოდებისათვის ფრიად შესანიშნავი და სასიხარულოა. ღმერთო, მოხედე საქართველოს ერს და შთაუნერგე შენი მსახურება უმჯობეს მის შვილებს და ნუ მოიძულებ ღვთისმშობლის წილხდომილს ივერიას!“ 1897 წლის 21 ნოემბერს მეუფე ანტონმა (ხრაპოვიცკი) მამა დავითს დიაკვნად დაასხა ხელი. იმ პერიოდში ყაზანის სასულიერო აკადემიაში მრავლად სწავლობდ- ნენ სხვა ქართველი სტუდენტებიც, რომელთა შორის იყვნენ: მღვდელი ბესარიონ ხელაია (შემდგომში კათოლიკოს-პატრიარქი ამბროსი), მიხეილ ფხალაძე (შემდ...

34-2 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

... გომში კათოლიკოს-პატრიარქი მელქისედეკი), იპოლიტე ვართაგავა, სერგი გორგაძე და სხვანი. მამა ბესარიონი და მამა დავითი დიდი ნუგეში იყვნენ იქაური სტუდენტობისათვის. ისინი დიდი ძალისხმევით ახერხებდნენ სტუდენტებში ეროვნული სულისკვეთება შეენარ-ჩუნებინათ. ამის გამოძახილი იყო ყაზანის სასულიერო აკადემიის კარის ეკლესიაში მათ მიერ პერიოდულად ჩატარებული ქართული წირვა-ლოცვები. აი, რას წერდა ამის შესახებ გაზეთი „ივერია“ 1898 წელს: „14 იანვარს, ნინოობა დღეს, ყაზანის სასულიერო აკადემიის ეკლესიაში ქართულად იქნა გარდახდილი წირვა. სწირა I კურსის სტუდენტმა, მღვდელმა ბესარიონ ხელაიამ მეIII კურსის ბერ-დიაკვნის დავითის (ერობაში ექვთიმე კაჭახიძე) თანამსახურებით. წირვაზედ გალობდნენ თბილისის სემინარიის მოსწავლედ ნამყოფი ქართველიდა რუსი სტუდენტები და რამდენიმე საგალობელი ქართულის კილოთი იგალობეს. ამ ამბისა გამო იქაური რუსული გაზეთი „საეკლესიო უწყებანი“ აღნიშნავს განსხვავებასა და ღირსებას ქართულად წაკითხულის სახარებისას, სამოციქულოსას და ნათქვამ ასამაღლებლებისას და კვერექსებისას. წირვას დაესწრნენ ზოგიერთი პროფესორები, აუარებელი სტუდენტობა და მათი ყოვლადუსამღვდელოესობა, აკადემიის რექტორი“. 1898 წლის 8 მაისს ბერ-დიაკონი დავითი მღვდლად აკურთხეს. 1899 წელს სასულიერო აკადემია მან ღვთისმეტყველების მაგისტრის ხარისხით დაამთავრა, დაიცვა დიპლომი პატრისტიკაში და სამშობლოსა და დედაეკლესიის სამსახურს მოწყურებულმა მაშინვე საქართველოს მოაშურა. 1899 წლის 26 აგვისტოს ახალგაზრდა მღვდელ-მონაზონი კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების სკოლების ინსპექტორად დაინიშნა. 1900 წლის 10 ნოემბერს თელავის სასულიე-რო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად გაამწესეს. 1902 წლის 10 მარტს სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველის თანაშემწედ გადაიყვანეს. ამავე წლის 6 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. 1903 წლის 20 ოქტომბერს რუსეთში, პერმის ეპარქიაში, სოლოკამენის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველად გადაიყვანეს. 1905 წლის 14 მაისს ვიტებსკის სასულიერო სემინარიის რექტორად დაინიშნა და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1906 წლის 25 აგვისტოს ნოვოჩერკასის რაიონში, დონის სა- სულიერო სემინარიის რექტორად განამწესეს. 1907 წლის შემოდგომაზე რუსეთის წმინდა სინოდმა არქიმანდრიტი დავითი ალავერდის ეპარქიის მღვდელ-მთავრად გამოირჩია. ამავე წლის 4 ნოემბერს აღესრულა მისი ეპისკოპოსად ხელდასხმა. კურთხევის წესი შეასრულეს: საქართველოს ეგზარქოსმა, მთავარეპისკოპოსმა ნიკონმა (სოფისკი), იმერეთის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი), გორის ეპისკოპოსმა   პეტრემ (კონჭოშვილი) და ბაქოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (ვახნინი). კვერთხის გადაცემის შემდეგ ახლადნაკურთხმა მღვდელმთავარმა წარმოსთქვა გრძნობით აღსავსე სიტყვა, გთავაზობთ ამონარიდს ამ ქადაგებიდან: „რა მნიშვნელოვანი ეპიზოდია ჩემი ცხოვრებისა! რაოდენ დიდ საქმეს უნდა მივყო ხელი! რაოდენ ძნელ უნდა ვმწყმსო ცხოვარნი, ვიხსნა ადამიანები, ანუ განვწმინდო და განვანათლო სულები კაცთა, ვაზიარო ისინი საღმრთო ცხოვრებას; მივანიჭო მათ ჭეშმარიტი, უცვალებელი, მარადიული ბედნიერება! ვარ განა გა- მოსადეგი ამ მაღალი მსახურებისათვის?! მაქვს განა ამისათვის საკმარისი ძალები?! შემიძლია განა, მაგალითი ვიყო სხვათათვის?! გაიგებს კი ყველა, რას უნდა ვგრძნობდე, რაჟამს მოციქულებისა და სხვა მღვდელმთავრების წარმოდგენისას ვფიქრობ ჩემს წინაშე წარ-მომართულ ესოდენ მაღალ მსახურებაზე?! აღარას ვიტყვი ჩემს უძლურებებზე, ისინი ცნობილია ყველასათვის, ვისაც კი მოუწია საქმე ჰქონოდა ჩემთან. მაგრამ მე მწამს, რომ ქვეყნად ყოველი აღესრულება ღმრთის ნებით და ვიმედოვნებ, რომ იგი კეთილად წარ- მმართავს მე - სამომავლო მსახურებაში და არ დაუშვებს წარწყმედას ჩემსას. მე ვადგები მოციქულთა გზას მტკიცე სასოებით ღმრთის წყალობისა. და უმეტესად გთხოვთ თქვენ, მწყემსმთავარნო, მწყემსნო და ღმრთისმოყვარე ერისკაცნო, ილოცეთ ჩემთვის წინაშე ღმრთისა, რათა მომცეს მან ძალა და სიმტკიცე მაღალი და საძნელო მსახურების აღსასრულებლად“. 1912 წლის 17 აპრილს ყველასათვის მოულოდნელად ეპისკოპოსი დავითი ჩრდილოეთ კავკასიაში, პიატიგორსკის ეპარქიის მმართველად გადაიყვანეს. ამის მიზეზად სახელდებოდა მისი დაპირისპირება საქართველოს ეგზარქოს ინოკენტისთან (ბელიაევი). ეგზარქოსი შეეცადა გურია-სამეგრელოსა და იმერეთის ეპისკოპოსების უფლებების მინიმუმამდე შემცირებას, მაგრამ მეუფე დავითი წინ აღუდგა ამ განზრახვას. ამით განრისხებულმა ინოკენტიმ წმინდა სინოდს მისი

34-3 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(დასასრული)

საქართველოდან გაძევება მოსთხოვა, რაც მალევე სისრულეში მოიყვანეს. ძვირფას მღვდელმთავართან განშორება ძლიერ განიცადა მაშინდელმა ქართულმა ინტელიგენციამ და საზოგადოებამ. მეუფე დავითის ძმის შთამომავლებთან, ოჯახში შემორჩენილია წერილი, რომელიც საგანგებოდ მის გადაყვანასთან დაკავშირებით დაიწერა: „ძვირფასო მწყემს-თმთავარო! თქვენი მეუფების მოულოდნელი წასვლა, საქართველოს მრავალჭირნახულ ეკლესიის სამწყსოს მიტოვება და სხვა ადგილას სამოღვაწეოდ გადასვლა მწარე საგონებელში აგდებს საქართველოს ერს. მით უფრო სამწუხაროა ეს გარემოება, რომ თქვენი მწყემსთმთავრული მოღვაწეობა ჯერ კიდევ დიდად ესაჭიროებოდა საზოგადოებას და თქვენც, სულით და გულით მასთან დაკავშირებული, არ მოიწადინებდით მის მიტოვებას, რომ რომელსამე მძიმე საქმეს არ აეძულებინეთ... ივერიის ეკლესია შეჩვეულია დროთა ბრუნვის ცვალებადობას. იგი დამშვენებულია მრავალ წარჩინებულ მღვდელმთავართა მოღვაწეობით, რომელთაც ჩვენი საქართველოსადმი მოწამეობრივი ღვაწლიც კი მიუძღვისთ. ისინი მუდმივ მზად იყვნენ ყველაფერი აეტანათ, ოღონდ კი წმინდად დარჩენილიყვნენ თავის რწმენასთან და საქვეყნო მოღვაწეობასთან. ეს იყო შორეულ წარსულში, მაგრამ, სამწუხაროდ, არც ეხლა არის საიშვიათო ამგვარი მოვლენა: ჯერ საზოგადოებას თქვენი წინამოადგილე მღვდელმთავრის ხვედრი არც კი გამოუგლოვია და ეხლა ასე მალე თქვენც იძულებული ბრძანდებით, დასტოვოთ სამშობლო ქვეყანა... მაგრამ, სადაც უნდა წაბრძანდეთ, თან წარიღებთ მრავალ თქვენ პატი- ვისმცემელთა გრძნობას, და თან გაგჰყვებათ ის სიყვარული, რომლითაც თქვენდამი არის გამსჭვალული ქართველი საზოგადოება! იგი არ შესწყვეტს თქვენთან სულიერ კავშირს, რაც უნდა შორეული იყოს თქვენი ადგილ-სამყოფელი, - იგი მუდამ თქვენი იქნება, - მას მანძილი და მოშორება ვერ გაანელებს! სადაც უნდა შეგხვდეთ წასვლა, აზრი და მისწრაფება თქვენი მაინც ყოველთვის პატარა ივერიისკენ გამოინავარდებს და ეს იმედი, თქვენის წასვლით დაობ-ლებულთ, ნუგეშის მომცემად მოგვევლინება...ივერიის მფარველმა ღვთისმშობელმა გიწინამძღვროთ ყოველს საქმეში, ძვირფასო მწყემსთმთავარო, ეპისკოპოსი დავითი (კაჭახიძე), 1916 წელი მოგცეთ მხნეობა და ძალა ჩვეულებრივის სიმედგრით მწყემსთმთავრობისა, გუნდმა, საქართველოს  ეკლესიისათვის თავდადებულ მწყემსთმთავართა,  მოგივლინოთ სულიერი სიძლიერე და გულწრფელმა  გრძნობამ თქვენი მეუფების პატივისმცემელ შვილთა შეგიმსუბუქოსთ მძიმე ხვედრი, იმ წმინდა ჯვრის სასიქადულოდ და ღირსეულად სატარებლად, რომელიც თქვენს მეუფებას ცხოვრების მრწამსად და დი ად მიზნად დაუსახავს. 1912 წლის ნოემბერი“. წერილს თან ახლავს უამრავი ხელმოწერა, მათ შორის: აკაკი წერეთლის, იაკობ გოგებაშვილის, ივანე ჯავახიშვილის, თედო ჟორდანიასი, დეკანოზ ნიკიტა თალაკვაძის და სხვათა.

35 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.6

ხელდასხმა

15 ნოემბერს ყოვლადწმინდა საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სამღვდელო დიაკვნად დაასხა ხელი თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებულს იაკობ ასათიანს. დიაკონი იაკობი თბილისის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

 1 ნოემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის ბერ-დიაკონ ილიას (ფაჩულია). მღვდელ-მონაზონი ილია თბილისში, სანზონის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

 1 ნოემბერს დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში დედოფლისწყაროს. და ჰერეთის ეპისკოპოსმა მელქისედეკმა (ხაჩიძე) დიაკვნად აკურთხა და პაატა ხუმარაშვილი და სახელად პეტრე უწოდა. დიაკონი პეტრე დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

1 ნოემბერს ყოვლადწმიდა სამების სახელობის სპატრიარქო ტაძარში უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი მამა დავითის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ეკლესიასთან არსებულ მამათა მონასტრის ბერ-დიაკონს იოანეს (ხელაია).

***

8 ნოემბერს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიისა და საპატრიარქოს წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ქართული უნივერსიტეტის საეკლესიო სამართლის პედაგოგი, ალექსი ქშუტაშვილი. დიაკონი ალექსი თბილისის ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

8 ნოემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა გელა ჩადუნაშვილი. დიაკონი გელა თბილისის ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

15 ნოემბერს ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული იაკობ ასათიანი. დიაკონი იაკობი თბილისის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

15 ნოემბერს ყოვლადწმინდა საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა მღვდელ-მონაზონ მატათას (ტყემალაძეს).

35-1 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.12

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935

ჩრდილო კავკასიაში გადაყვანილი მეუფე დავითი დიდ ნუგეშად მოევლინა სამშობლოს მოწყვეტილ თანამემამულეებს, განსაკუთრებით კი ალაგირელ ქართველობას. 1912 წლის დეკემბრის თვეში იგი პირველად ეწვია ქ. ალაგირს. აი, რას წერდა ამის შესახებ გაზეთი „იმერეთი“ თავის ერთ-ერთ ნომერში: „ეს პირველი მაგალითია, რომ ალაგირს სწვევოდეს ქარ- თველი მღვდელმთავარი. აქაური ქართველი საზოგადოება აღტაცებით დაუხვდა ძვირფას სტუმარს. როცა გაიგეს ეპისკოპოსი დავითი მობრძანდებაო დარგ-კოხში მიაგებეს თავისი წარმომადგენლები. გარდა ამისა ალაგირიდან რამდენიმე ვერსის მანძილზე დაახვედრეს ცხენოსანთა რაზმი დროშით, რომელზედაც მისალმების ზეწარწერა იყო. ყოვლადსამღვდელო დავითმა ქართული სკოლის დარბაზში ილოცა მწუხრი და ცისკარი ქართულ ენაზე. აქაური ქართველობა ქართულ წირვა-ლოცვას დანატრებულია. ეკლესიაში ქართულად მხოლოდ „უფალო შეგვიწყალეს“ თუ გაიგონებენ, თორემ სხვაფრივ მღვდელმოქმედება და წირვა-ლოცვა ყოველთვის სლავურ ენაზე სრულდება. რომ შეიტყვეს, საღამოს ლოცვა ქართულ ენაზე იქნებაო, იმდენი ხალხი მოზღვავდა, რომ სკოლის ფართო დარბაზში ტევა არ იყო და გარეთ იდგნენ მლოცველნი. ყოვლადსამღვდელო დავითმა გრძნობიარე სიტყვა წარმოსთქვა, თვითინ გული აუჩუყდა და მსმენელთაგანაც მრავალი ააცრემლა. აქა-იქ ქვითინიც კი გაისმა. „ნივთიერი კეთილდღეობა თქვენ აღარ გაკავშირებთ თქვენს სამშობლოსთან - ბრძანა სხვათა შო-..

35-2 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.13

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

... რის მღვდელმთავარმა — მაგრამ თქვენი მოვალეობაა აქ, ამ უცხო მხარეს უფრო გაუფრთხილდეთ ქართველის სახელს. ერიდეთ ადამიანის ღირსების დამამცირებელს ქცევას, რომ ამით სახელი არ გაუტეხოთ მთლად საქართველოს. თქვენის ყოფა-ქცევით არავის მისცეთ საბაბი ქართველობაზე ცუდი აზრი შეიდგინოსო“. ყოვლადსამღვდელომ ადგილობრივ ეკლესიაშიც სწირა. წირვა შესრულებულ იქნა სამ ენაზე: რუსულ-ქართულ-ოსურად. წირვის შემდეგ ქართული სკოლის დარბაზში შეიკრიბა ქართველი საზოგადოება და ძვირფასი სტუმრის პატივსაცემად საზოგადო ნადიმი გაიმართა. ყოვლადსამღვდელომ ადგილობრივი სკოლებიც დაათვალიერა და მოწაფეები გამოსცადა. ინახულა ქართველთა მოსახლეობა და გაეცნო მათს ნივთიერ მდგომარეობას. ხალხი აღტაცებული დარჩა ჩვენი თანამემამულე მღვდელმთავრის მობრძანებით“. 1913 წლის 6 მაისს მეუფე დავითი წმინდა ვლადიმირის III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1914 წლის 14 თებერვალს კი ვინიცკის ეპისკოპოსად გადა-იყვანეს. 1917 წლის 25 მარტს სვეტიცხოველის საპატრიარქო ტაძარში ჩატარებული წირვის შემდეგ აღსდგა საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალია. რუსეთში გადასახლებულ ქართველ სასულიერო პირებს საშუალება მიეცათ დაბრუნებოდნენ მშობლიურ ქვეყანას და ეკლესიას. მეუფე დავითი საქართველოში 1917 წლის სექტემბრის ბოლოს დაბრუნდა და საკათოლიკოსო საბჭოს გადაწყვეტილებით, ამავე წლის 1 ოქტომბერს ურბნისის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. ახლად დანიშნულ მღვდელმთავარს თითქმის ნუ- ლიდან მოუხდა ყველაფრის დაწყება. ეპარქიაში ჩასულ ეპისკოპოს დავითს გორში არც რეზიდენცია დახვდა და არც კანცელარიის დასაბინავებელი ადგილი. ამასთან დაკავშირებით, მან რამდენჯერმე მიმართა საქართველოს მენშევიკურ მთავრობას დახმარებისათვის. ერთ-ერთი ასეთი მიმართვა თბილისში 1919 წლის 8 თებერვალს გააგზავნა: „ურბნისის ეპისკოპოს და მის კანცელარიას დღევანდლამდის არ მოეპოვება ბინა ქალაქ გორში. ეკლესიები ამ ეპარქიისა ვერ გაიღებენ ვერავითარ ხარჯს ამ საკითხისათვის და არც მოქალაქეთა შორის არის შესაძლებელი ამ თანხის მოგროვება. ამის გამო ურბნისის საეპარქიო საბჭომ 1919 წლის 5 თებერვალს გამოიტანა შემდეგი განჩინება. ეთხოვოს საკათოლიკოსო საბჭოს, რათა მან იშუამდგომლოს განათლების მინისტრის წინაშე, რომ გორში ყოფილი სასულიერო სასწავლებლის შენობაში, რომელიც შეადგენს ურბნისის ეპარქიის კუთვნილებას, გამგისბინა ამ სასწავლებლისა დაეთმოს ეპისკოპოსს და მის კანცელარიას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ხსე-ნებული სასწავლებლის ხელმძღვანელობამ აძლიოს ურბნისის საეპარქიო საბჭოს ბინის დასაქირავებლად არა ნაკლებ 3. 000 მანეთისა წელიწადში. გთხოვთ, ეს საქმე დაგვიჩქაროთ“. 1919 წელს მეუფე დავითი საკათოლიკოსო საბჭოს წევრად აირჩიეს. 1920 წლის ივლისში თავისი თხოვნით ურბნისის ეპარქიის მმართველობისაგან გათავისუფლდა. 1921 წლის 23 ნოემბერს ბათუმ-შემოქმედისა და ჭყონდისის ეპარქიის მართვა-გამგეობა დაევალა, ხოლო 1922 წლის 29 აპრილიდან მხოლოდ ჭყონდიდელი ეპისკოპოსია. ჭყონდიდის ეპარქიის მმართველობის ჟამს ეპისკოპოსი დავითი ეპარქიის სამღვდელოების სხვა წარმომადგენლებთან ერთად ადგი-ლობრივმა ხელისუფლებამ რამდენიმე დღით დააპატიმრა. 1924 წლის 9 მარტს საკათოლიკოსო საბჭომ იგი დროებით ალავერდის ეპარქიაში განამწესა. 1924 წლის 1 ნოემბერს მეუფე დავითი ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მღვდელმთავრად დაადგინეს. თუ რა მძიმე მდგომარეობა დახვდა მას ეპარქიაში, კარგად ჩანს 1926 წლის 19 თებერვლით დათარიღებულ წერილში: „პატივისცემით მოვახსენებ საკათოლიკოსო საბჭოს, თუ რა მდგომარეობა იყო 1925 წელს იმერეთის ეპარქიაში. ვიტყვი მოკლედ, როგორი

35-3 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.14

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

იყო საეკლესიო ცხოვრება ეპარქიაში - ვგოდებ და ვიგლოვ მე! ანარქია... ქაოსი... მოსალოდნელი იყო, რომ ეკლესიის გახსნის შემდეგ მორწმუნეებს მოენატრებოდათ ეკ-ლესიაში სიარული და სამღვდელოებას მეტი პატივისცემით მოეპყრობოდენ. გარნა სინამდვილემ იმედები გაგვიცრუა. სამღვდელოება ერთხმად აცხადებს, ხალხი ეკლესიაში არ დაიარება და მღვდლის შენახვაზე არ ზრუნავსო. მეც თვითონ მოწმე ვარ იმისა, თუ როგორი გულგრილია ხალხი ღვთისმსახურებისადმი. რადგან ხალხი ეკლესიაში იშვიათად და ნაკლებად დაიარება, საეკლესიო სანთელი არ იყიდება, ეკლესიაში შემოსავალმა იკლო. საეკლესიო ნივთები არ მოიპოვება. ეკლესიები მეტად ღარიბულად არიან ( მოწყობილი. ეკლესიური მიმართულება ძალიან მისუსტებულია რაჭაში, ქვემო იმერეთში, ხონის, სამტრედიის, ჯიხაიშის რაიონებში. 2 ლეჩხუმმა მოახდინა შედარებით ( კარგი შთაბეჭდილება. რადგანაც ბევრმა მღვდელმა მიატოვა საეკლესიო სამსახური, საჭირო შეიქმნა ახლების კურთხევა. ყველგან არ ხერხდება შეერთება სამრევლოებისა. მთაგორიანი სოფლები ერთმანეთს დაშორებულია და მოსახლეობა გაფანტული ცხოვრობს. როცა რომელიმე მღვდელს ვეტყოდი, მინდა ეკლესიები მოვინახულო-მეთქი, სიხარულს გამოხატავდნენ, მაგრამ როცა უკვე მოვემზადებოდი სამოგზაუროდ, სხვა საქმეს გამოიძებნიდა. მე მაინც მოვინახულე ლეჩხუმი, შორაპანის და არგვეთის ოლქის 11 ეკლესია. როგორც მთავარხუცესთა შემოტანილი სიებიდან ჩანს, 1925 წელს მოქმედი იყო: ქუთაისის ოლქში 177, შორაპანის ოლქში - 130, რაჭაში - 18, ლეჩხუმში - 41, სვანეთში - 16. საეპარქიო მდგომარეობა მთელი წლის განმავლობაში ძალიან მოდუნებული იყო. მონასტრები გაუქმებულია, გარდა მათხოჯის დედათა მონასტრისა. აქ ეკლესია ჯერ არ გაუხსნიათ. ღვთისმსახურება სრულდება დიდ ოთახში. მონასტერში ძალიან ღარიბად ცხოვრო- ბენ. მღვიმევის მონასტრის ტაძარი გახსნილია, როგორც სამრევლო ეკლესია. მოწამეთის ეკლესიის დაბრუნება უმაღლესი მთავრობის მიერ ნებადართულია, მხოლოდ ჯერ სისრულეში არაა მოყვანილი. შიშობენ, მონასტერი არ იქნეს აღდგენილიო. მე მივეცი წერილი, რომ სასულიერო მთავრობა არ შეეცდება მონასტრის აღდგენას. გელათის შესახებ ამბობენ: შეიძლება დაგვიბრუნონ წმინდა გიორგის ტაძარი, როგორც სამრევლოს ეკლესია. ესეც კარგი იქნება. მღვდელმონაზვნები მსახურობენ სოფლებში, როგორც მღვდლები. მიტროპოლიტის ბინაში და საეპარქიო კანცელარიის სახლში მოთავსებულია ბავშთა თავშესაფარი. არც საეპარქიო სანთლის ქარხანაა და არც საწყობი. ეკლესიები ყიდულობენ სანთელს კერძო პირთაგან. ნებადართულია, საეპარქიო კანცელარიის არქივი 5 წლის საქმეები და საეკლესიო წიგნები წავიღოთ უკან. კომისიას მღვდელთაგან დავავალე ამ საქმის შესრულება“. მეუფე დავითი 1926 წლის 9 ნოემბერს საკათოლიკოსო საბჭოს დადგენილებით აწყურის ეპარქიაში და- ინიშნა და დროებით დაევალა ურბნისის ეპარქიის მართვა-გამგეობა. 1926 წლის 24 დეკემბერს ქუთაისში მომხდარმა საეკლესიო კრებამ იგი ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მმართველად დატოვა და მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა. 1927 წლის 21-27 ივნისს ჩატარებულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის IV კრებაზე მიტროპოლიტი დავითი გამოცხადდა კათოლიკოს-პატრიარქის მოსაყდრედ. 1930 წლის 8 ივლისს ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიაში დაინიშნა. 1932  წლის 13 აპრილს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტ-..

35-4 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.15

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(დასასრული)

... რატემ (ცინცაძე) სკუფიაზე ჯვრის ტარების უფლებით დააჯილდოვა. 1934 წელს ხელისუფლებამ დახურა ბათუმ-შემოქმედის ეპარქია და მისი მღვდელმთავარი, მიტ-როპოლიტი დავითი აიძულა ეპარქია დაეტოვებინა. იგი საცხოვრებლად გადავიდა ქუთაისში, სადაც ცხოვრების უკანასკნელი დღეები გაატარა. 1935 წლის 19 მარტს ქუთაისში მყოფი მეუფე დავითი მცირე ხნის ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა. მეუფის ცხედარი, 23 მარტს ქუთაისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის საკათედრო ტაძრის სამხრეთ კარიბჭესთან დიდი პატივით დაასაფლავეს. მეუფე დავითი სისტემატიურად თანამშრომლობდა ქართულ და რუსულ ჟურნალებსა და გაზეთებში. გამოცემული აქვს რამდენიმე წიგნი, მათ შორის ქადაგებათა I ტომი. გამოსაცემად მზადაა და 2010 წლის იანვარში გამოიცემა მისი ქადაგებანის II ტომიც. ცნობილი ქართველი საზოგადო მოღვაწე ზაქარია ჭიჭინაძე მიტროპოლიტ დავითის შესახებ წერდა: „ეპისკოპოსი დავითი სადაც კი სწავლობდა, ყველგან სამაგალითო მოწაფე გახლდათ, სათნო თვისების, დინჯი ხასიათის, სამაგალითოდ კაცთმოყვარე, ამასთანავე სწორი და მართალი ყველა ამხანაგის წინაშე. სიმართლე და ჭეშმარიტება მის გულსა და სულს ალმასივით ეწყობოდა, იგი ერთი სამაგალითო მისაბაძი გახლდათ. დავითს პატარაობის დროსვე ეტყობოდა დიდი მამულიშვილობა, ეს საოცრება იყო იმ დროის კოსმოპოლიტიკურ ხანაში, ვინაიდან მაშინ ქართველთ მამულიშვილობა უმეცრად მრავალთაგან ადვილად უარყოფილი გახლდა, იმ დროის სემინარიის მოწაფეთაგან“.

36 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.7

ტაძრის კურთხევა

23 ნოემბერს გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) და ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) აკურთხეს თბილისის ძველ უბანში აღდგენილი წმინდა 40 სებასტიელ მოწამეთა სახელობის ახალი ტაძარი. იმავე დღეს, 40 სებასტიელი მოწამის სახელობის ტაძარში გიორგობის დღესასწაულის საზეიმო წირვა აღავლინა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ. ტაძრის წინამძღვარდ დაინიშნა იღუმენი ლუკა (თანდილაშვილი), რომელიც კათოლიკოს-პატრიარქის ლოცვა-კურთხევით, სვეტიცხოვლიდან გადმოყვანეს. მომავალში, აქ მონასტრის დაარსება იგეგმება.

გვარების დალოცვა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა: დოლიძების, რუხაძეების, კუმელაშვილების, ნოზაძეების ჯინჭარაძეების, ბენიძეების, გოგიძეებისა და მარდალეიშვილების გვარები.

სკოლების დალოცვა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა: 21-ე, 173-ე, 190-ე საჯარო სკოლები, სკოლა-ლიცეუმი „სვეტი ნათლისა“, სკოლა-ლიცეუმი „ფესვები“, ქართულ-ინგლისური სკოლა „ბრიტანიკა“.

დაჯილდოება

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ შემდეგი სასულიერო პირები დააჯილდოვა: დეკანოზი ტარიელ ჟღენტი — მიტრით; დეკანოზი მიქაელ თევზაძე ჯვრით; გამშვენებული დეკანოზი თეიმურაზ თათარაშვილი ― გამშვენებული ჯვრით.

36-1 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

29 ოქტომბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტა-ვის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძრის დიაკონს ლევან ჯანაშიას. მღვდელი ლევანი თბილისის ამაღლების სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

ტაძრის კურთხევა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე, ცაგერისა და ლენტეხის ეპისკოპოსმა სტეფანემ (კალაიჯიშვილმა) ქვემო სვანეთის სოფ. შკედის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძარი აკურთხა.

36-2 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.17

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905

მღვდელი დიმიტრი იოსების ძე ჯანაშვილი 1840 წელს საინგილოში, სოფელ კახში დაიბადა. მის პატარაობაში საინგილოში ჯერ ისევ სულთნობა იყო. სულთნებისაგან ცოტაოდენი შეღავათი მხოლოდ დიდ, ძლიერ და შეძლებულ გვარეულობებს ჰქონდათ და ისიც გამორ- ჩენისათვის: წელიწადში ერთი-ორჯერ ეწვეოდნენ ხოლმე მთელი სახლობითა და ამალით, ჭამდნენ, სვამდნენ, მთვრალობდნენ და ძღვენ-საჩუქრებით ბრუნდებოდნენ ელისუს. შეძლებულ ოჯახთაგანი იყო აგრეთვე ბაირამ-ალი (სოლომონ) ჯანაშვილის სახლობაც. ერთხელ სულთანი დიდ მტარვალობას უპირებდა ინგილოებს. ბაირამ-ალი და სხვა წარჩინებული ინგილოები გამოეცხადნენ მრისხანე სულთანს და მოახსენეს: „თუ შვება არ მოგვეცა შენგან, ჩვენ ავიყრებით დედაბუდიანად, გადავალთ ალაზანზე და შევუერთდებით ჩვენ მოძმე ქართველებსო“. თურმე სულთანი მოლბა და საინგილოს დაპირებული პატიჟი (სასჯელი) ააცილა. 1850 წელს პატარა დიმიტრი ბიძამისმა გიორგიმ თბილისში ჩამოიყვანა და მონათლა. შემდეგ იგი ათიოდე სხვა ინგილო ყმაწვილებთან ერთად ქიზიყში, დედოფ ლისწყაროს სამხედრო სასწავლებელში ჩაიყვანეს, საიდანაც მალე თბილისის სასულიერო სემინარიაში გადაიყვანეს. სწავლაში ძალიან ნიჭიერი იყო, ისე — გულადი, გამბედავი, დაურიდებელი, სიმართლის მოყვრე. ამგვარმა თვისებებმა ერთხელ ლამის დაღუპა იგი. მაშინდელ სემინარიაში ბევრი უწესობა და უსამართლობა სუფევდა და ეს უწესობა-უსამართლობა გახდა მიზეზი იმისა, რომ მოსწავლე ჯანაშვილმა თავი გამოიდო და გალახა სემინარიის რექტორი, არქიმანდრიტი ვიკტორინი (ლუბიმოვი), რომელსაც რაღაც უმსგავსობა ეთქვა. სასწავლებლიდან მხოლოდ იმიტომ არ გარიცხეს, რომ წარჩინებული ქართველები მიეშველნენ,  როგორც საინგილოს ერთადერთ წარმომადგენელს. გულკეთილი რექტორიც აღარ გამოეკიდა ამ საქმეს და  დიდსულოვნად აპატია. სემინარიის კურსი დიმიტრიმ 1865 წელს დაასრულა და რუსეთში, აკადემიაში აპირებდა სწავლის გაგრძე-..

36-3 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.18

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(გაგრძელება)

... ლებას, თუმცა უსახსრობისა და კიდევ იმის გამო, რომ თბილისის მოწინავე საზოგადოებამ მას საინგილოში სამღვდელო მსახურებისაკენ მოუწოდა, სამშობლოში დარჩა სამოღვაწეოდ. მალე მან ცოლად შეირთო ერთი ქიზიყელი მეოჯახე ქალი ელენე და მღვდლად ეკურთხა საინგილოს სოფელ ყორაღანს. ახალგაზრდა მღვდელმა დიდი შემართებით დაიწყო საეკლესიო მსახურება. სამკალი კი მრავალი იყო. იმ პერიოდში საინგილოში დიდი მღელვარება სუფევდა: გამაჰმადიანებული ქართველები ნელ-ნელა ქრისტიანდებოდნენ და ეს გარემოება დიდად აწუხებდა შაქისა და საინგილოს თათრებს, მეტადრე მოლებს. ისინი ყოველ ღონეს ხმა- რობდნენ, რომ ქრისტიანობის   გავრცელებისათვის როგორმე ხელი შეეშალათ და თვით გაქრისტიანებულნიც კი ისევ მაჰმადის სჯულზე გადაეყვანათ. მაგრამ მამა დიმიტრი მტკიცედ და შეურყეველად იდგა ქრისტეს ეკლესიის სადარაჯოზე. იგი უშიშრად ქადაგებდა, რომ მაჰმადიანი ინგილოები ქართველები იყვნენ. მაჰმადიანთ, მოლების რჩევით, ისღა დარჩენო- დათ ეს ქართველობისა და ქრისტიანობის უშიშარი და მოუსვენარი მქადაგებელი როგორმე თავიდან მოშორებინათ! ამ განზრახვით, ერთ-ერთ დღესაწაულზე ერთმა მაჰმადიანმა ინგილომ მამა დიმიტრის ძღვენი მიართვა. აღმოჩნდა, რომ „ჰალვაში“ (თაფლში მოხარშული დანაყილი ბრინჯის სქელი ფაფა) წვრილად დაჭრილი ტყვია ერია. მოძღვარი შემთხვევით გა-დაურჩა სიკვდილს. ერთ ღამეს მამა დიმიტრის თანასოფლელმა კაცმა შეატყობინა, რომ მახლობელ ტყეში რომ მინდორია, იქ შეყრილან ყორაღნელი და სხვა სოფლელი მაჰმადიანი ქართველები და სჯა-ბაასი აქვთ, თუ როგორ შეუშალონ ხელი ქრისტიანობის გავრცელებასო. მოძღვარი, როგორც „ფიცხი და აღტაცებული კაცი“, მაშინვე მიიჭრა იმ ტყეში, სადაც შეთქმულება ჰქონდათ. ღამე მთვარიანი იყო. ხალხი საშინლად შეკრთა. დიდ ხანს იყვნენ ხმაჩაწყვეტილნი. ბოლოს სიჩუმე თვითონ მამა დიმიტრიმ დაარღვია, რომელიც ქუდმოხდილი, უშიშრად იდგა: „მე კვლავ გეუბნებით, რომ თქვენ ქართველები ხართ, ჩემი ძმები. ძველადვე ჩვენი რჯული ქრისტიანული იყო. თქვენს საქციელს დაუკვირდით. ვერას გახდებით და ღმერთსაცა და მთავრობასაც გააჯავრებთ. როგორც ძმა, გირჩევთ, დაიშალენითო“. ამ დროს ერთმა ფანატიკოსმა მაჰმადიანმა, „ამ უშიშარის ლაპარაკით გაშმაგებულმა,“ უეცრად მამაოს ჯოხი დაარტყა, ხუცესი არც კი შეიძრა, მხოლოდ ესღა სთქვა ყავარჯნებზედ დაყრდნობილმან: „დამკარ, ბრალი ჩემი იყოს, მაგრამ იცოდეთ, რომ ქართველები ხართ და ქართველად დარჩებითო“! რამდენიმე მაჰმადიანმა წამოიწია... ამ დროს სოფლის მამასახლისი და სხვა ქრისტიანები მოვიდნენ... ხალხი დაიშალა... ამ ამბავმა მთავრობის ყურამდეც მიაღწია. იმ ყრილობის რამდენიმე მოთავე ციმბირში გააგზავნეს...შემორჩენილია მამა დიმიტრის საკმაოდ ვრცელი ქადაგება, რომელიც 1867 წელს ჟურნალ „საქართველოს სასულიერო მახარებელში“ დაიბეჭდა. ეს სიტყვები მან საინგილოში, ახლადმოქცეული ინგილოებისათვის წამოსთქვა, გთავაზობთ ამონარიდებს ამ ქადაგებიდან: „გამჩენ ღმერთს ყოველი ფერი ქვეყანაზედ ისე გაურიგებია, რომ თითქმის არა საგნებს და არსებას არ შეუძლიან მოუვლელათ, თვალ-ყურის მიუგდებლათ არსებობდეს, იზრდებოდეს და იყოს უპატრონო. ყველას მოვლა უნდა, ყველას თავისი პატრონი ჰყავს და ყველა პატრონს ეძებს. ერთი შეხედეთ ფრინველებსაო, ბრძანებს ქრის ღმერთი სახარებაში: „არა სთესავენ, არცა შეიკრებენ საუნჯესა და მამა თქვენი ზეცისა ზრდის მათ“. მეორე ალაგს სახარებისასა კიდე სწერია: „ღმერთი შეამკობს მინდვრის ბალახებს მშვენიერის ყვავილებითა“. სჩანს, ძმანო და მეგობარნო, რომ ყოველი საგანი და არსება უპატრონო არ ყოფილა და განგებისაგან დამყარებულ შეუცვლელ კანონს მისდევს. უამისოთ ქვეყანაზედ რიგიანობა არ არის, არა არსება რიგიანად არ იზრდება მახინჯდება. აი, მაგალითებრ: ეხლა რომ თქვენ თქვენს საქონელს არ მოუაროთ, მაშინ, უეჭველია, რომ ერთს მტერი ან ქურდი მოიპარავს, მეორეს მგელი ან ნადირი მოიტაცებს, მესამე გზას აცდება და ისე დაიკარგება, და ამგუარათ აღსრულდება ის ქართული ანდაზა: რომ უპატრონო ხაზინას ეშმაკი დაეპატრონებაო“. გარდა ამისა: თქუენ ვაზები რომ არ გასხლათ, სარები არ შეუდგათ, როგორ გონებთ, ვენახს რა დაემართება? ვაზები გაუსხლელობისა გამო მეტად შეიბურვიან, და მაშინ იმათ ის ძალა აღარ ექმნებათ, როგორიც მათ ქონდათ მაშინ, როდესაც იმათზედ ორი თუ სამი რქის მეტი არ ება. რათა? ამისთვის, რომ ამ უკანასკნელ შემთხვევაში ის დაიჩაგრება, დაიკოდვის და უკანასკნელ უნაყოფოდ გახმება. ეს, რასაკვირველია, თქუენ გრწამს, ამისთვის, რომ თქუენ თვითონ იცით საკუთარის გამოცდილებით; ამასთანავე, ჰხედავთ ცხოვრებაში, რომ თვითონ თქუენი შვილებიც დედ-მამის მიუხედნელათ, მოუვლელათ, რიგიანად არ იზრდებიან. როგორათაც ყოველი არსება ქვეყანაზედ მოითხოვს ზრუნვას და პატრონობას, აგრეთვე კაციცა. მართალია, კაცი თავისუფალი არსება არის, მაგრამ არც იმასა ჰსურს უპატრონოდ იყოს. ისიც ეძიებს პატრონს და მოვლას. უთუოდ იმასაც უნდა ჰყავდეს პატრონი და მომვლელი, ჭკუაზედ და კეთილს გზაზედ დამყენებელი და დამრიგებელი. თქვე დალოცვილებო! ყველანი ერთი ჭკუისანი ხომ არ იქმნებიან. რამდენიც ქვეყანაზედ კაცია, იმდენი ჭკუაა. მთა და

36-4 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.19

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(გაგრძელება)

ბარი ვის გაუსწორებია; მჯობს — მჯობნი არ დაელევაო, ნათქვამია. მაგრამ ჩვენდა საუბედუროდ, ჩვენ, ინგილოები, აქამდე უპატრონოდ ვიყავით: დამრიგებელი და კეთილს გზაზედ დამყენებელი არავინა გყვანდა. აი, რაც ჩვენ საქართველოს ეს ჩვენი საყვარელი ქვეყანა ალექსანდრეს, კახეთის მეფეს წაართვა სპარსეთის მეფემ, შახ-აბასმა, მას აქეთ, ჩვენი ქვეყნის რუსების ხელში ჩავარდნამდე, ყველანი ჩვენ გვცემდნენ და გვჩაგვრიდნენ ― ვინ იყო პატრონი და დამშლელი? ამისა გამო ბევრი შავი დღე გამოიარა ჩვენმა მამა-პაპამა. ჩვენ სწო-რეთ ისე დაგვემართა, როგორაც ბრძანა იესო ქრისტემა: „მოვკლა მწყემსი და გაბნივნენ ცხოვარნი“. ეს სწორეთ ჩვენ, ინგილოებს დაგვემართა! ბევრია ეხლა ჩვენ ინგილოთაგანი ამ ჭარის ქვეყანაში გადასახლებული სხვადასხვა სოფლებში, სადაც განსაკუთრებით მაჰმადიანე- ბი ცხოვრობენ და იქ დაუვიწყებიათ მამა-პაპის ენაც და ქრისტიანობრივი სარწმუნოებაცა. ამის მიზეზი, რასაკვირველია, სულ უპატონობაა. უეჭველია, რომ ამათ პატრონი ჰყოლოდათ, მაჰმადიანების მფლობელობის დროს, ასე არ დაემართებოდათ. მაგრამ აქამდე გვეპატიოებოდა, რომ პირით მუსურმანები ვიყავით, გულით კი ისევ ქრისტიანები, ახლა კი არა. ნუღარ ვმალავთ ჩვენს ვინაობას და ქრისტიანობას მაჰმადიანებთან, გავახაროთ ჩვენი დახოცილნი მამაპაპანი საფლავში და გამოვაცხადოთ ჩვენი ქართველობა და ქრისტიანობა, რათა შეიტყოს ქვეყანამ, რომ ჩვენ, ინგილოებმა, სამაგალითო საქმე მოვახდინეთ. სამასი წელიწადი მაჰმადიანების ხელში ვიყავით და ჩვენი სარწმუნოება, ხალხობა და ენა არ დავკარგეთ. ქართულად ერთი ანდაზა არის ნათქვამი: „ნუ იქ ავსა და ნურც ავისა გეშინიანო“. შევაფურთხოთ ეშმაკსა და გამოუცხადოთ ჩვენ მთავრობას, რომ ჩვენ, ყველანი, მამაპაპითაც ქრისტიანები ვყოფილვართ და კიდევაც ვართ. საღმრთო წერილში სწერია: რომ ხარიც კი იცნობს თავის პატრონის ბოსელსაო, და კაცმა როგორ არ უნდა იცოდესო. ჰსჯობს ვიცნათ ჩვენი სარწმუნოება: მოვინათლნეთ ყველანი და ვიყვნეთ მტკიცედ ჩვენს სარწმუნოებაზედ. მარტო ამით შეგვიძლიან მაჰმადიანების ჯავრი ამოვიყაროთ და მტრობა უყოთ. რა რიგად? ისე, რომ იმათ აქამდე გვაწვალეს, დატანჯეს ჩვენი მამაპაპა და ეხლა იმას ცდილობენ, რომ ყველანი მაჰმადიანები გავხდეთ, მერე იმ დროს, როდესაც ყველგან ქრისტიანობა მრავლდება. ამ შემთხვევაში, რასაკვირველია, რომ ჩვენ იმათ წინააღმდეგ უნდა მოვექცეთ, მოვინათლნეთ და ამითი მოვკლათ ეშმაკი და მისი ორგანონი. ეს კი იმათ ძლიერ ეწყინებათ. სახარებაში სწერია, რომ როდესაც ქვეყანაზედ ერთი ცოდვილი მოიქცევაო, ცაში ანგელოზებს უხარიანთო. გარდა ამისა, აი, კიდევ რას ბრძანებს იესო ქრისტე: „უკეთუ ვისმე უყვარდე მე სიტყვანი ჩემნი დაიმარხნეს, და მამამანცა ჩემმან შეიყვაროს იგი, და მოვიდეთ მისსა, და მისთანა დავადგრეთ“. ხედავთ, რასა ბრძანებს ქრისტე ღმერთი. რომ ვინც მოინათლებაო, ქრისტიანი გახდებაო,  იმის სახლში მე და მამაჩემი ფარულად მოვალთო და სახლის პატრონს ვაკურთხებთო. ახ, რა დიდი ბედნიერება იქმნება იმ კაცისათვის, ვის სახლშიაც მოვა ღმერთი! აგრე ჩემო ძმებო და მეგობარნო! შეისმინეთ ნაამბობი, რომ რა არის უნაყოფოთ არ დარჩეს, და ხმა ჩემი არ მიემსგავოს ხმასა უდაბნოისასა, რომ რა არის თქვენზედ არ ასრულდეს ქრისტე ღმერთის სიტყვები, რომელნიც არიან შემდეგნი: „ნუ გადაუყრით ღორებს წინ მარგალიტსა“. 1867 წლის 19 თებერვალს მამა დიმიტრის გარდაეცვალა მეუღლე, რაც დიდი დანაკლისი იყო მისთვის. 1870 წელს დაობლებული მოძღვარი ქ. ზაქათალაში გადაიყვანეს, სადაც საღვთო სჯულის მასწავლებლობაც შეითავსა. ქრისტიანობის გასავრცელებლად ხერხიღა იყო საჭირო და მამა დიმიტრიმ გადაწყვიტა მაჰმადიანობის წინააღმდეგი სწავლა, მისიონერობა ზედმიწევნით შეესწავლა. იგი აპირებდა აკადემიაში

36-5 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.20

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(დასასრული)

შესვლას, მაგრამ ამ დროს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) მიიწვია ქუთაისის სა-სულიერო სასწავლებელში რუ- სული ენის მასწავლებლად. ნეტარხსენებული ეპისკოპოს გაბ- რიელის სურვილს წინ არ აღუდგა და ქუთაისში გადავიდა, მაგრამ მისიონერობის სურვილი გულიდან არ შორდებოდა. 1878 წელს მეუფე გაბრიელის ლოცვა-კურთხევით, მამა დიმიტრიმ მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში ჩააბარა, რომელიც 1882 წელს წარჩინებით დაასრულა. ამავე წელს იგი სამშობლოში დაბრუნდა და თბილისის სათავადაზნაურო სასწავლებელში დაიწყო მუშაობა. 1886 წლს მამა დიმიტრის კვლავ მისიონერად აგზავნიან საინგილოში, სოფელ კაკში. გამოცდილი მოძღვარი ჩასვლისთანავე ძველებური შემართებით შეუდგა ქრისტიანობის ქადაგებას. იმავე, 1886 წლის აგვისტოში, გაზეთი „ივერია“ წერს: „სოფელ კაკიდან გვატყობი- ნებენ, რომ 20 ივლისს მღვდელ-მისიონერ დიმიტრი ჯანაშვილს მოუნათლავს ერთი მაჰმადიანი ინგილო, ხალილ პოპიაშვილი, რომლისთვისაც სვიმეონი დაურქმევია. ნათლობა ყოფილა ეკლესიაში და დიდძალი ხალხი შეყრილა თავის ახალის მოძმის გაქრისტიანების სანახავად. მონათვლის შემდეგ ეკლესიიდან რომ გამოვიდა მონათლული, მრავალნი მიეხვივნენ და ჰკოცნიდნენ სიხარულითაო“. კაკიდან მამა დიმიტრი გადაიყვანეს ჯერ სოფელ ვართაშენში, შემდეგ ალიბეგლოში და ბოლოს ქიზიყში, სოფელ ბოდბისხევში, სადაც 1905 წლის 6 ოქ- ტომბერს გარდაიცვალა. აი, რას წერდა გაზეთი „ივერია“ 1899 წელს მამა დიმიტრი ჯანაშვილის შესახებ: „იგი მხნეა, ფრიად მკვირცხლი, გამბედავად მთქმელი, მჭერმეტყველი მქადაგებელი, საქართველოს ისტორიის ზედმიწევნით მცოდნე. უმაღლესი განათლება მან მიიღო მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში მაშინ, როდესაც უკვე ჭაღარა შერეოდა. ჩვენს მწერლობაში იგი მოღვაწეობს 1864 წლიდან. მისი მკვირცხლის კალმის ნაწარმოები იბეჭდებოდა „ცისკარში“, „მნათობში“, „სასულიერო მახარებელში“, რომელიც დეკანოზ გიორგი ხელაძის რედაქტორობით გამოდიოდა, „ივერიაში“, „დროებაში“ და სხვაგან. მისი პოლემიკური წერილები ისტორიული და ღვთისმეტყველური თხზულებანი თვისის თავისებურობით მიიზიდავდნენ მკითხველს და უღვიძებდნენ მას კეთილშობილურ მისწრაფებას“. ამასთან, უნდა ითქვას, რომ მამა დიმიტრი კარგად ფლობდა რუსულ ენასაც. მის ნაშრომთაგან თვალ- საჩინოა: „ქართველი ქალის ისტორია“, „ამბროსი ნეკრესელის ქადაგებანი“, „ჰერეთის აღწერა“ და სხვა. მისი დევიზი იყო: „ქართველობას ქართული, დანარჩენ თესლ-მოდგმას — ყველას თავიანთი; ნუ შემეცილები, არც გეცილები“. ამის გამო იგი ყველას ერთნაირად უყვარდა და ამიტომაც, უკვე მკვდარი, დიდის ამბით მიასვენეს ქ. კაკში, ერთად დაიტირეს ქართველებმა, ლეკებმა, თათრებმა, სომხებმა. დამარხეს კრძალვით და მის საფლავს დააფრქვიეს თბილი და ტკბილი ცრემლები. მისი მახვილი სიტყვები და გამონათქვამები კი ანდაზად დარჩება საშ- ვილთაშვილოდ.

36-6 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951

დეკანოზი იოსებ ნიკოლოზის ძე წერეთელი 1864 წლის 10 აპრილს, ჭიათურის რაიონის სოფელ ცხრუკვეთში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება სახლში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგ დაამთავრა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი. XIX საუკუნის 80-იან წლებში დაქორწინდა ოლღა პავლეს ასულზე. 1891 წელს იმერეთის ეპისკო- პოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დიაკვნად და მღვდლად დაასხა ხელი და ქუთაისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად განამწესა. 1892 წელს საგვერდული უბოძა. 1893 წელს სკინდორის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა და შორაპნის მაზრის, სვერის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინა. 1900 წლის აღდგომას სკუფიით დაჯილდოვდა. 1907 წლის 6 მაისს  კამილავკა ეწყალობა. 1911 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1914 წლის 10 ოქტომბერს, მამამისი, მღვდელი ნიკოლოზ წერეთელი ავადმყოფობის გამო პენსიაზე გავიდა და ამავე წლის ოქტომბერში იმერეთის ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი) მამა იოსები ცხრუკვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანა. 1915 წლის აღდგომას წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა. დეკანოზი იოსები აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის I, II, III და IV საეკლესიო კრებებში, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი. 1918 წელს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. საქართველოში კომუნისტური ხელისუფლების

36-7 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951(გაგრძელება)

დამყარების შემდეგ ეკლესიას და სამღვდელოებას მძიმე დღეები დაუდგა. 1917-26 წლებში, ვინაიდან არგვეთის ეპარქიას საკუთარი მღვდელმთავრი არ ჰყავდა, დროებით ქუთაის-გაე- ნათის ეპარქიას ექვემდებარებოდა. 1926 წლის მარტში კათოლიკოს-პატრიარქმა ამბროსიმ (ხელაია) მღვდელმთავართა თანამწირველობით ეპისკოპოსად აკურთხა დეკანოზი ვარლაამ მახარაძე, რომელიც არგვეთის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. მეუფე ვარლაამი ერთი თვის შემდეგ ჩაბრძანდა თავის ეპარქიაში, სადაც მას დიდი სიხარულით შეხვდა ადგილობრივი სამ-ღვდელოება და მორწმუნე საზოგადოება. 1926 წლის 25 აპრილს, ბზობას, მეუფე ვარლაამი მიიწვიეს სოფელ კორბოულის (ძლევის) წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის კურთხევაზე. მისი მეუფება წინა დღესაც მივიდა ლოცვაზე და თვითონ ჩაატრა ლოცვა პურის კურთხევითა და ზეთის ცხებით, რაც ერთობ იშვიათია სოფლის ეკლესიისათვის. ხალხი მრავლად დაესწრო ლოცვას. ლოცვის დასრულებისას მეუფემ წარმოთქვა სიტყვა, რომლის დროსაც დამსწრე საზოგადოებას სთხოვა, მეორე დღესაც მოსულიყვნენ ეკლესიაში, ენახათ ეკლესიის განახლების წესი და მოესმინათ მღვდელმთავრის რვა. მეორე დღეს მისი მეუფება წირვაზე ადგილობრივი დეკანოზის იოსებ წერეთლის თანხლებით მივიდა. ეკლესიის საკმაოდ ფართო ეზო სავსე იყო ხალხით. ეზოს შესასვლელი კარებიდან − ტაძრის კარებამდე ორ-ორ რიგად იყვნენ ჩამწკრივებული ბავშვები, ბზის ტოტებით ხელში, რომლებიც მის მეუფებას მოახლოე- ბისთანავე თავს უხრიდნენ და ფეხქვეშ ცოცხალ ტოტებს უფენდნენ. ეკლესიაში წირვას უამრავი ხალხი დაესწრო, ლიტანიობის შემდეგ მეუფემ იქადაგა. ყველა გულმოდგინედ ადევნებდა თვალყურს მღვდელმთავრის სიტყვებს და ქმედებებს. ამ დღეს მისი მეუფებაც და საზოგადოებაც ნათლად დარწმუნდნენ, რომ მიუხედავად საშინელი რეპრესიებისა და ანტისარწმუნოებრივი მოძრაობისა, ქრისტიანობას ისე ღრმად აქვს ფესვები გადგმული ქართველი ერის გულში, რომ მისი მოსპობა და აღმოფხვრა არც ისე ადვილია, როგორც ეს სარწმუნოების მტრებს ჰგონიათ. დამსწრე საზოგადოება დიდად კმაყოფილი დარჩა წირვა-ლოცვისა და წარმოთქმული სიტყვებით. 1929 წელს მეუფე ვარლაამი ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაში გადაიყვანეს და ეპარქია კვლავ დაქვრივდა. სამღვდელოება დიდი შემართებით აგრძელებდა ქადაგებას და მოღვაწეობას ხალხში, მაგრამ ხელისუფლებამ XX საუკუნის 30-იან წლებში ნელ-ნელა დახურა არგვეთის ეპარქიის თითქმის ყველა ეკლესია. მამა იოსებიც ტაძრის გარეშე დარჩა, ამას დაერთო 1934 წლის 24 მარტს საყვარელი მეუღლის ოლღას გარდაცვალება, რამაც მხცოვანი მოძღვარის გული დაამძიმა, თუმცა ტაძრის დაკეტვასა და ცხოვრების თანამგზავრის დაკარგვას არ შეუშინებია დეკანოზი იოსები და შემდგომ წლებშიც აქტიურად განაგრძობდა საეკლესიო მოღვაწეობას, ნათლავდა ბავშვებს, აპატიოსნებდა მიცვალებულებს და ანუგეშებდა ჯერ კიდევ შემორჩენილ მრევლს. ქუთათელ-გაენათელ მიტროპოლიტ სვიმეო- ნის (ჭელიძე) ლოცვა-კურთხევით, მას სვერისა და ცხრუკვეთის სამრევლოების მოვლა-პატ- რონობა დაევალა. 1946 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქკალისტრატეს (ცინცაძე) ლოცვა-კურთხევით არგვეთის ეპარქიაში გაიხსნა მღვიმევის მაცხოვრის სახელობის ეკლესია (ყოფილი ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის სახელობის დედათა მონასტერი) და დეკანოზი იოსები ამ ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. იგი ცხოვრობდა ამავე მონასტრის ერთ-ერთ სენაკში. დეკანოზი იოსები 1951 წლის 10 დეკემბერს გარდაიცვალა (საფლავზე დეკანოზ იოსების გარდაცვალების თარიღად მითითებულია 1953 წლის 4 დეკემბერი, რაც შეცდომაა — გ.მაჩურიშვილი). დასაფლავებულია თბილისში, კუკიის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე, მეუღლის გვერდით. წესი აუგეს შეასრულეს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) და ქუთათელ-გაენათელმა მიტროპოლიტმა ეფრემმა (სიდამონიძე), მრავალრიცხოვან სამღვდელოებასთან ერთად. დეკანოზი იოსები აქტიურად თანამშრომლობდა იმ პერიოდში იმერეთში გამომავალ საეკლესიო ჟურნალებში - „მწყემსსა“ და „შინაურ საქმეებში“. იყო მრავალი საინტერესო სტატიის ავტორი და მქადაგებელი. გთავაზობთ მამა იოსების წარმოთქმულ ერთ-ერთ ქადაგებას, რომელიც მან ცნობილი პოეტის, აკაკი წერეთლის საჩხერიდან გამოსვენების დროს წარმოთქვა: „საქართველოს დიდებავ და სიქადულო, სულმნათო ადამიანო, აკაკი! შენი ღვაწლი და ამაგი, შენი უკვდავი ლიტერა- ტურული ქმნილებანი და დაუღალავი, შეუპოვარი მოღვაწეობა ეკლით მოფენილ საზოგადო სარბიელზე — ჩვენმა პრესამ უკვე აღნიშნა. შენს რუსთაველისებურს, მთის ნაკადულივით მოჩუხჩუხე, ჩანჩქერივით მჩქეფარე, ბულბულის გალობისაებრ ხმატკბილ ცელქ-ცქრიალა ლექსებს ქებითი ქება უკვე მიუძღვნეს. შენ რომ ქართველთა ეროვნულ შეგნებას საძირკველი ჩაუყარე, ხალხს თავისუფლება შე

36-8 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951(დასასრული)

აყვარე და თითოეულ ჩვენგანის გულში ჩაგრულისადმი სიყვარული აღზარდე, ესეც ხომ აღნიშ- ნულია. ვიტყვი მხოლოდ, რომ შენი პოეზიის საგანი შენი მრავალტანჯული სამშობლო იყო. „თავს ვადგავარ მისი ჭირისუფალი და გულსა მწვავს მწუხარების მე ალიო“, ― ამბობ შენ აღმოკვნესით. დიაღ! შენ მხოლოდ სამშობლოს უგალობდი და უმღერდი, თავს ლეჩაქახდილს და ფეხშიშველს და მუდამ მის მხსნელ ტარიელს ეძებდი და შენი ანდერძი — სამშობლოსათვის თავდადებასა და საზოგადო საქმისათვის თავგანწირულ მუშაობასა და მოქმედებას გვავალებს. მაგრამ მე ამას, აი, რა უნდა დავუმატო კიდევ: ის სულიერი შემოქმედებითი ნიჭი და ძალა, რომელიც შენ უხვად გქონდა მიმადლებული, მოგანიჭა ამ მშვენიერმა პატარა კუთხემ, ამ არემარემ, რომელსაც პატარა კახეთს უწოდებენ. შენ თავგადასავალში აღიარე, ბედნიერი მხოლოდ ბავშობის  დროს ვიყავიო. მაშ, შენი სიცოცხლის უბედნიერესი დრო გაგიტარებია აი, ამ სავანეში, რომელმაც ძუძუ გაწოვა, სხვიტორში, რომელმაც ბუნების წარმტაცი მშვენიერება შეგაყვარა და მთლად ამ პატარა საწერეთლოში, რომელიც ისე გიყვარდა, რომ შემდეგ, როდესაც კი ნამუშევარს, დაღლილს, დაქანცულს სულის დამშვიდება მოგსურდებოდა, აქ მოაშურებდი, აქ შეიკრებდი ძალას და განიკურნებდი ხოლმე. დიაღ! ეს არემარე რომ გიყვარდა, ამიტომ ინახულე ახლაც სიკვდილის ჟამის წინაც და საკუნოდ იქ განისვენე, სადაც სიცოცხლის დროსაც მოიპოვებდი ხოლმე მოსვენებას. ამ კუთხემ გშობა და გაწოვა ძუძუ და ამ კუთხემვე განგისვენა საუკუნოდ, რადგან როგორც შენ ის გიყვარდა, მასაც ისე უყვარდი. დღეს კი შენი დაობლებული დასასვენებელიწალკოტი თვალცრემლიანი საუკუნოდ გეთხოვება. სწუხს, რომ შენი ნეშტი ვერ მიიბარა, ვერ ჩაიხუტა გულში და აი, ეს მოზღვავებული ხალხი უზომო მწუხარებას შეუპყრია, თავს დაგტირის და გგლოვობს თავის საყვარელ მგოსანსა და დიდებულ მამულიშვილს, მაგრამ ნუგეშად ის დაგვრჩენია, რომ ჩვენი აკაკი მთელი ერის სადიდებელი შეიქნა და მისი განსასვენებელი ადგილი, საქართველოს გული, იმავე დროს ჩვენი პატარა კუთხის გულიც არის. და სამშობლოს არ უარყვია სურვილი დიდებული მგოსნისა, რომელმაც დაიბარა: „ნურც მკვდარს გამწირავ, ნურც ცოცხალს, ზე კალთა დამაფარეო და რომ მოვკვდები, გახსოვდეს, ანდერძი დავიბარეო. დედაშვილობამ, ბევრს არ გთხოვ: შენს მიწას მიმაბარეო, ცა-ფირუზ, ხმელეთ-ზურმუხტო, ჩემო სამშაბლო მხარეო!“ სამშობლოც ასრულებს შენს ნებას: შენს წმინდა ნეშტს მთაწმინდა მიიბარებს, ის წმიდა ადგილი, რომელიც ასე გიყვარდა, საქართველოს მეორე დიდი მოამაგის — სულმნათი ილიას გვერდით. მუხლს ვიდრეკ შენი ცხედრის წინაშე და ერთად ჩემი საბლაღოჩინო ოლქის სამღვდელოებისა მხურვალედ შევსთხოვ უზენაესს, რომ კვალად მოვლენოდეს ჩვენს, შენგნით დაობლებულ ქვეყანას, შენებრ სახელოვანი მამულიშვილი. საუკუნოდ ხსენება შენს დიდებულს სახელს, დიდებულო მგოსანო!“

38 საპატრიარქოს უწყებანი N38 10-16დეკემბერი 2009წ გვ.7

არქეოლოგებმა წმინდა იოსებ ალავერდელის სამარხი აღმოაჩინეს

ალავერდის სამონასტრო კომპლექსში არქეოლგიური სამუშაოების მიმდინარეობისას სენსაციური აღმოჩენა მოხდა — არქეოლოგებმა წმინდა ღირსი მამის იოსებ ალავერდელის საფლავს მიაგნეს, რომელიც არა ალავერის ტაძარში, არარედ ტაძრის კედელში განისვენებს. კულტურული მემკვიდრეობის ეროვნული სააგენტოს განცხადებით, ალავერდის წმინდა გიორ-გის ტაძრის ჩრდილოეთ მკლავში ნაპოვნია ასურელი მამის საფლავი და სამეფო სასახლის ნაშ-თები. აღმოჩენა VI საუკუნით თარიღდება. ისტორიული წყაროების მიხედვით, დღემდე ცნობილი იყო, რომ ალავერდის სავანის დამაარსებელი წმინდა იოსებ ალავერდელი საკურთხევლის მარჯვენა მხარეს განისვენებდა, თუმცა ეს საფლავი მხოლოდ სიმბოლური აღმოჩნდა. XV საუკუნეში წმინდანის ნეშტი საგანგებოდ გადაიმალა, რადგან შემოსევების დროს უსჯულო მტრის შეურაცყოფისაგან დაეცვათ. აღმოჩენილი სამარხის კედლები სხვადასხვა ფერის ქვებით არის მოპირკეთებული და ჩუქურთმებით შემკული.

დაჯილდოება

22 ნოემბერს ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში, საღამოს ლოცვის შემდეგ, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდეს მა და უნეტარესმა ილია II-მ წმინდა გიორგობის დღე სასწაულთან დაკავშირებით დააჯილდოვა მცხეთა   თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: მიტრით — ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობი ეკლესიის მღვდელმსახური, დეკანოზი ალექსი ადა მაშვილი, დიღმის ყოველთა ქართველთა წმინდანთ სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი დავით შაქარაშვილი; გამშვენებული ჯვრით — თემქის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიი მღვდელმსახური, დეკანოზი გიორგი კობაიძე.

ხელდასხმა

6 დეკემბერს ბოლნისის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ბოლნისის ეპისკოპოსმა ეფრემმა (გამრეკელიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის დიაკონს, თბილისის სასულიერო აკადემიის მეორე კურსის სტუდენტს, მიქაელ დურგლიშვილს. მამა მიქაელი ამავე ეპარქიის სოფელ ქვეშის ახლად აღდგენილ ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების ახლად აღდგენილ ტაძარში იმსახურებს.

38-1 საპატრიარქოს უწყებანი N38 10-16დეკემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი გრიგოლ კიკნაზე 1867-1944

დეკანოზი გრიგოლ ნიკოლოზის ძე კიკნაძე 1867 წელს, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. 1884-90 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. 1890 წელს დიდუბის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიასთან არსებული სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1892 წლის 14 ოქტომბერს ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს და ამავე წლის 21 ოქტომბერს დიაკვნად აკურთხეს; მამა გრიგოლი აქაც სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად მუშაობდა. 1897 წელს მღვდლად დაასხეს ხელი და დაბა მიხაილოვკის წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1898 წლის 4 სექტემბერს ეგზარქოსმა ფლაბიანემ განახლებული ტაძარი აკურთხა და მამა გრიგოლი საგვერდულით დააჯილდოვა. 1903 წლის აღდგომას სკუფია უბოძეს. 1906 წელს თბილისში, ჩუღურეთის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს. პა რალელურად, თბილისის სანთლის ქარხნის საქმის მწარმოებლად დაინიშნა. 1908 წლის 6 მაისს კამილავკა ეწყალობა. 1910 წლის 14 მაისს ყაზახის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში განამწესეს. 1912 წლის 10 ოქტომბერს ელიზავეტოპოლის გუბერნიის II ოლქის მთავარხუცესის თანაშემწედ დაადგინეს. 1915 წლის 6 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დააჯილდოვეს. 1918 წელს ბოდბის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახურად და- ინიშნა და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1922 წელს ზეწოლის შედეგად ანაფორა გაიხადა და სამოქალაქო სამსახური დაიწყო. პროფესორ ნანა სიხარულიძის ოჯახში ინახება მეტად საინტერესო ძველებური ფოტოალბომი (ქნინანას ბებია გახლდათ ანა მატათიას ასული მირია-ნაშვილი), რომელშიც დაცულია ალ. როინაშვილისა და დ. ერმაკოვის გადაღებული ფოტოპორტრეტები; ბევრ მათგანს აქვს წარწერა და ჩვენთვის ცნობილი ხდება მასზე გამოსახულ პიროვნებათა ნაწილის ვინაობა. ანა მირიანაშვილის მეუღლე, ქ-ნი ნანას პაპა, გრიგოლ (გიგო) ნიკოლოზის-ძე კიკნაძე, 1922 წლამდე აგრძელებდა სასულიერო მოღვაწეობას, პარალელურად თბილისის სასულიერო სემინარიაში ძველ სლავურს ასწავლიდა. სამწუხაროდ, საბჭოთა ხელისუფლების მომძლავრების წლებში მას თავისი საქმიანობის შეწყვეტა მოუხდა და გარდაცვალებამდე პენსიონერის უინტერესო და უღიმღამო ყოფას თავისი მდიდარი ბიბლიოთეკითა და ახლო ნათესავ-მეგობრებთან ურთიერთობით იმსუბუქებდა. ქალბატონმა ნანამ შემდეგი მიამბო: კიკნაძეების გვარი წარმოშობით ხარაგოულიდან არის. გრიგოლ კიკნა- ძის მამას — ნიკოლოზს მშობლიური კერა ადრე დაუტოვებია. სამხედრო სამსახური ჯერ ბათუმში დაუწყია, შემდეგ თბილისში გადმოუყვანიათ. თბილისში დაფუძნებულ ნიკოლოზ კიკნაძეს და თამარ სულთანიშვილს ოთხი შვილი შეეძინათ: ანა, ილია, გრიგოლ (გიგო) და სოფიო (სონა). ბავშვები დედით ადრე დაობლდნენ. 19 წლის ანას მოუხდა უმცროს და-ძმაზე, 3 წლის გიგოსა და 1 წლის სონაზე ზრუნვა. ნიკოლოზ კიკნაძის უმცროსმა ვაჟმა გიგო მამისა და ძმისგან განსხვავებით, სასულიერო განათლება მიიღო. მან თბილისის სასულიერო სემინარია დაასრულა. გიგო კიკნაძეს ახლო ურთიერთობა ჰქონდა იმდროინდელ ქართველ საზოგადო მოღვაწეებთან, რომელთა შორის შესამჩნევი ადგილი ეკავა ნიკო მთვარელიშვილს. სწორედ ნიკოს ოჯახში გაიცნო ახალგაზრდა გიგომ სოფელ შილდის ეკლესიის დეკანოზის — მატათია მირიანაშვილის ქალიშვილი ანა. ანა იმ დროს წმინდა ნინოს სასწავლებელს ამთავრებდა. ახალგაზრდების გაცნობა-დაახლოება ქორწინებით დამთავრდა. კიკნაძეების ახლადშექმნილი ოჯახი დაბინავდა საკუთარ სახლში, რომელიც გიგოს დისშვილის, პარესას მეუღლემ, გრიგოლ ქურდიანმა ააშენა. მათ ექვსი შვილი შეეძინათ — ერთი ვაჟი და ხუთი გოგონა. ამათგან ორი, ბარბარე და ქეთევანი, პატარობისას ქუნთრუშას ემსხვერპლნენ, გადარჩა ვაჟი ნიკილოზი და სამი ქალი, ნინო (შემდეგში ხიდირბეგიშვილის მეუღლე), თამარი (ქ-ნ ნანა სიხარულიძის დედა) და ელენე. სამწუხაროდ, კიდევ ორნი მშობლების სიცოცხლეში გარდაიცვალნენ: 14 წლის ნიკოლოზი ფილტვების

38-2 საპატრიარქოს უწყებანი N38 10-16დეკემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი გრიგოლ კიკნაზე 1867-1944(გაგრძელება)

ანთებას ვერ გადაურჩა, ხოლო დიაბეტით დაავადებულმა ელენემ მხოლოდ 27 წელი იცოცხლა. ნიკოლოზის გარდაცვალების შემდეგ გაუბედურებულმა მშობლებმა ამჯობინეს ამ სახლს გაცლოდნენ. გიგომ სახლის ნაწილი გაყიდა; მეორე ნაწილი კი დაუტოვა თავის უმცროს დას, სონას, რომელიც პირველ მსოფლიო ომში მეუღლის დაღუპვის შემდეგ ტაშკენტიდან ძმის ოჯახში თავისი ორი მცირეწლოვანი შვილით თბილისში დაბრუნდა. გიგომ ღვთისმსახურების ადგილის შეცვლაც შეძლო: იგი გადაიყვანეს ქალაქ ყაზახის ეკლესიის მღვდელმსახურად. იმ დროს ამ ქალაქში ცხოვრობდა ოჯახთან ერთად გიგოს ცოლის ძმა, სამაზრო ვეტერინარი მიხეილ მირიანაშვილი, რომელსაც რევოლუციური წარსულის მიზეზით აკრძალული ჰქონდა რუსეთის იმპეიის დიდ ქალაქებში სამსახური; შეეძლო ემუშავა ხოლო ქალაქებსა ან დაბებში. მრავა ნაშვილების და კიკნაძეების გარდა ყაზახეთში რამდენიმე ქართული ოჯახიც იყო და იქაურ ქართველებს პატარა სათვისტომოც ჰქონდათ შექმნილი. გამოხდა ხანი და კიკნაძეების ოჯახი ისევ თბილისს დაუბრუნდა. თავდაპირველად გიგოს ოჯახი ქვისლმა, დეკანოზმა ალექსი მიქელაძემ შეიკედლა. გიგო კიკნაძე ისევ ქაშუეთს და მის მრევლს ემსახურებოდა. მალე მას დეკანოზის წოდება მიანიჭეს. ამ დროს საქართველოში მენშევიკები იყვნენ ხელისუფლებაში. გრიგოლ კიკნაძე მრავალმხრივ განათლებული პიროვნება გახლდათ. მისი განსწავლულობა მხოლოდ სასულიერო სფეროთი არ შემოიფარგლებოდა. ქ-ნ ნანას ოჯახში დღემდე დაცულია პაპამისის მდიდარი ბიბლიოთეკა, რომელიც სხვადასხვა ენაზე გამოცემული რელიგიური და მხატვრუი ლიტერატურის გარდა შეიცავს ისტორიის, გეოგრაფიის, სამართალმცოდნეობის, ეკონომიკის, მედიცინის და სხვა დარგების ლიტერატურას. ამ წიგნებში ბევრია სამახსოვრო წარწერიანი გამოცემები; მათ შორის კათოლიკოს-პატრიარქ კალისტრატე ცინცაძის მიერ მიძღვნილი. საქართველოს გასაბჭოების შემდგომ გიგო კიკნაძე ერთხანს კვლავ აგრძელებდა ღვთისმსახურებას. მაგრამ ერთ დღეს ქაშუეთის ეზოდან გამოსულს ვიღაც წითელი ფანატიკოსი თუ მიჩენილი მოხელე ეცა: მაკრატლით თმა შეაჭრა, ჯვარი ჩამოგლიჯა და ქვაფენილს დაანარცხა. გიგო მცირე ხნით გაშეშებული იდგა, შემდეგ დაწვდა დაგდებულ ჯვარს სიტყვებით „ღმერთო, შეუნდე!” და სახლში წალასლასდა. ამ დღიდან ორი თვე იგი სახლიდან არ გამოსულა — კალისტრატე ცინცაძის რჩევით, გიგო კიკნაძემ ღვთისმსახურებას თავი გაანება; ამ ფაქ- ტიდან ერთ კვირაში თავად დეკანოზი კალისტრატეც დააპატიმრეს — წითელი რეპრესიები თანდათან ფართოვდებოდა და ძლიერდებოდა . . . გიგო კიკნაძეს უმძიმესი ხვედრი ერგო: ოთხი შვილის გარდაცვალებას მოესწრო, სასულიერო მოღვაწეობა აუკრძალეს და ცხოვრებისეული ქარტეხილებით ჯანმრთელობაშერყეული პენსიონერის უფუნქციო და ამდენად, უღიმღამო არსებობას დასჯერდა; სახლიდან იშვიათად გამოდიოდა. მხოლოდ ოჯახის წევრებთან, განსაკუთრებით შვილიშვილებთან და მეგობრებთან ურთიერთობა ასულდგმულებდა. ქალბატონმა ნანამ გაიხსენა პაპის უახლოესი მეგობრები — თედო სახოკია და კოტე სუხიშვილი: „კოტე სუხიშვილი საკმაოდ სიმპათიური მოხუცი იყო. პატარა, თეთრი წვერი ჰქონდა, ნაცრისფერ კოსტიუმს იცვამდა და შავი ფერის ბაფთა ეკეთა; ტროსტს ატარებდა ხოლმე. ხოლო თედო სახოკია პატარა ტანის კოხტა კაცი გახლდათ; პაპა და მისი მეგობრები დასხდებოდნენ დიდ მისაღებ ოთახში და დიდხანს საუბრობდნენ. სავარძლებს შუა იდგა პატარა მაგიდა, რომელსაც ბებო გადააფარებდა მის მიერ მოქარგულ თეთრ სუფრას და მიჰქონდა „koße с молоком“. თედო სახოკია ყავას უშაქროდ სვამდა, თუმცა ძალიან ბევრ რძეს კი ისხამდა ფინჯანში  თეთრი, ვარდებიანი სარძევედან. პაპა კიდეც დასცინოდა: это не кофе с молоком а молоко с кофе-о. д- გონდება კიდევ პაპას ერთი მეგობარი, მღვდელი გიორგი კალანდარიშვილი, რომელიც წმინდა ბარბარეს ეკლესიაში მსახურობდა. მოდიოდა კიდევ ვალიკო შოთაძე, ძველი პროვიზორი. იგი პაპას ყაზახეთში დაუმეგობრდა. პაპა გიგოსა და ბებო ანიკოს

38-3 საპატრიარქოს უწყებანი N38 10-16დეკემბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი გრიგოლ კიკნაზე 1867-1944(დასასრული)

მონათლული იყო ვალიკო შოთა-ძისა და მისი მეუღლის პეპას ქალიშვილი მეგი. პაპას ახლო ურთიერთობა ჰქონდა კათოლიკოს-პატრიარქ კალისტრატე ცინცაძესთან, რომლის ქალიშვილი მელიტა და პაპას უმცროსი ქალიშვილი ელენე (დეიდაჩემი) ერთად სწავლობდნენ და ახლო მეგობრები იყვნენ. კათოლიკოსი პაპას ყოველ ახალ წელს საეკლესიო კალენდარს ჩუქნიდა სამახსოვრო წარწერით.“ გიგო კიკნაძეს სიცოცხლის ბოლო ორი წლის განმავლობაში, როცა იგი ინსულტის შედეგად მწოლიარე იყო, არ მოკლებია ზემოხსენებული მეგობრების ყურადღება; ზოგჯერ კათოლიკოსიც მოინახულებდა ხოლმე მას, დალოცავდა და გაამხნევებდა. „პაპა რომ გარდაიცვალა (1944 წელს), კოტე სუხიშვილი და თედო სახოკია ერთად მოვიდნენ. თედოს არაჩვეულებრივად ლამაზი ვარ დების კონა ეჭირა. ორივენი დამწუხრებულნი დიდხანს იდგნენ პაპას ფეხებთან, უყურებდნენ მის მშვიდ სახეს, თითქოს განშორება არ უნდოდათ პაპას გარდაცვალების შემდეგ კათოლიკოსის ურთიერთობა ჩვენს ოჯახთან არ შეწყვეტილა. მას მამაჩემი (ცნობილი ოფთალმოლოგი ივანე სიხარულიძე) მკურნალობდა; მოაკითხავდა ხოლმე მამაჩემს პატრიარქის მანქანა, რომელიც სტალინის ნაჩუქარი  ... ახლაც მაქვს სახლში 1947 წლის საეკლესიო კალენდარი, კათოლიკოსის მიერ მიძღვნილი უკვე მამაჩემისადმი. ესეც პაპასადმი კეთილგანწყობის გამოხატულებად მიმაჩნია. ძალიან კეთილი კაცი იყო პაპაჩემი. არასოდეს დამავიწყდებამისი სიტყვები — „სიკეთე, სიკეთე, სიკეთე უნდა აკეთო ყოველთვის, თუ კი გინდა, რომ ღმერთი მუდამ შენთან იყოს!“ მასალა მოგვაწოდა ქალბატონმა გულიკო გუჯაბიძემ

39 საპატრიარქოს უწყებანი N39 17-23 დეკემბერი 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

13 დეკემბერს რუსთავის საკათედრო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მეუფე იოანე რუსთავის, მარნეულისა და ცურტავის ეპისკოპოსად სახელდვა და საჩუქრად პანაღია უსახსოვრა.დააჯილდოვა: კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ სასულიერო პირები და უნივერსიტეტის წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობისტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი მიქაელ წურწუმია — მეორე ჯვრის ტარების უფლებით; დეკანოზი პაატა თავართქილაძე — მიტრის ტარების უფლებით; იღუმენი ვახტანგი (ლიპარტელიანი) ― გამშვენებული ჯვრით; მღვდელი ელგუჯა ბაბუნაძე — ოქროს ჯვრით და დეკანოზის წოდებით.

ტაძრის კურთხევა

11 დეკემბერს საპატრიარქოს რეზიდენციაში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მიიღო უკრაინელი ქართველები, რომელთაც კათოლიკოს-პატრიარქს საჩუქრად გადასცეს წმინდა კირიონ კათოლიკოსის ხატი. ოდესისა და იზმაილის მღვდელმთავრის, მეუფე აგათანგელის ლოცვა-კურთხევით, საგანგებოდ ქუთაისის ახლად აგებული ტაძრისთვის, უკრაინიდან შემოსწირეს წმინდა ანდრია პირველწოდებულის წმინდა ნაწილი, რომელიც საქართველოში ოდესელი ქართველების ძალისხმევით ჩამოაბრძანეს. წმინდა ნაწილი ჩამოაბრძანა ოდესაში მომსახურე არქიმანდრიტმა ანდრიამ (ოსიაშვილმა), თანმხლებ პირებთან ერთად. წმინდა ნაწილი ჩააბრძანეს საგანგებოდ დაწერილ წმინდა ანდრია პირველწოდებულის ხატში. ხატი ქართველმა ოსტატებმა: ხატმწერმა თამარ გოჩიაშვილმა და ოქრომჭედელმა პაატა ღონღაძემ სრულიად უსასყიდლოდ შეასრულეს და შეამკეს. 13 დეკემბერს ქუთათელ-გაენათელმა მიტროპოლიტმა კალისტრატემ (მარგალიტაშვილმა) ქუთაისში აკურთხა წმინდა დრია პირველწოდებულის სახელობის ახლად აგებული ტაძარი, სადაც დაბრძანდა წმინდა ანდრია პირველწოდებულის ახალი ხატი წმინდა ნაწილით.

***

ბოლნისის რაიონის სოფელ დისველში დიდაჭარიდან გადმოსახლებული 100 ოჯახი ცხოვრობს. ბოლნისის ეპისკოპოსის ეფრემის (გამრეკელიძე) ლოცვა-კურთხევით, სოფლის ცენტრში წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ბაზილიკური ტიპის ერთნავიანი ტა ძარი აშენდა, რომელიც მეუფემ 12 დეკემბერს საზეიმოდ აკურთხა. დისველის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად სქემმღვდელმონაზონი ანდრია (ნინუა) დაინიშნა.

სამი მუხა წმინდა სამების სიმბოლოდ

 29 ნოემბერს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძრის ეზოში ყოვლადწმინდა სამების სახელზე ერთძირად დაირგა სამი მუხის ხე, როგორც საქართველოს ერთიანობის სიმბოლო. ხეების დარგვაში პატრიარქთან ერთად მონაწილეობა მიიღეს სამი მრავალრიცხოვანი გვარის: მაისურაძეების, გელაშვილებისა და ბერიძეების წარმომადგენლებმა. ამით დასაბამი ჩაეყარა საქართველოში საგვარეულო ტყეების აღდგენისა და მოვლა-პატრონობის ფართო მოძრაობას. ამ მამულიშვილურ საქმის ინიციატორი და ორგანიზატორია ახალგაზრდულ ცენტრთან არსებული სრულიად საქართველოს საგვარეულოთა კავშირი: „გვარი და გვარიშვილობა“.

39-1 საპატრიარქოს უწყებანი N39 17-23 დეკემბერი 2009წ გვ.17

„ქართველი ერის სულიერი მესაჭე“ დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე 1864-1942

დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე! სამოციანელთა ერთ-ერთი ღირსეული წარმომადგენელი: ცნობილი მწიგნობარი, საზოგადო და სასულიერო მოღვაწე, ფოლკლორისტი, პედაგოგი... უარყოფილი და დევნილი საბჭოთა პერიოდში ხან რელიგიური მრწამსისა და თეოლოგიაში აქტიური მეცნიერული მოღვაწეობის, ხან კი ე. წ. „სლავიანოფილური“ მსოფლმხედველობრივი პოზიციის გამო. და აი, გაიხსენეს, აღიარეს: მოზღვავდა ინფორმაცია იმ ადამიანის შესახებ, ვინც მთელი სიცოცხლე, ცოდნა და უნარი საქართველოს, ჭეშმარიტად ეროვნულ საქმეს, ღვთისა და ხალხის სიყვარულს შეალია; ვინც ცხოვრება მოკრძალებით, უხმაურო შრომით განვლო და ამ ქვეყნიდან უჩინოდ, დაუფასებლად წავიდა. ქართულ საბჭოთა ენციკლოპე-ჯიაში (თბ.,1980წ.) ვკითხულობთ: კელენჯერიძე მელიტონ სპირიდონის ძე (5. 02. 1864, სოფ. ტაბაკინი, ახლანდელი ზესტაფონის რ-ნი, — 15. 8. 1942, თბილისი), ქართველი, საზოგადო მოღვაწე, პედაგოგი, ფოლკლორისტი, სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში. კიევის სასულიერო აკადემიის დამთავრების (1894 წ.) შემდეგ მასწავლებლობდა ქუთაისსა და ფოთში. იკვლევდა ხალხური ზეპირსიტყვიერების საკითხებს, კრებდა და აქვეყნებდა ფოლკლორულ ნიმუშებს. 1893-94 წ.წ. ჟურნალ „მოამბეში“ დაიბეჭდა მისი ნაშრომი „სახალხო პოეზია და მისი საპედაგოგო, საესტეტიკო და სამეცნიერო მნიშვნელობა“ რილკე წიგნად — 1896 წ. ქუთაისი); 1915 გამოსცა ხალხური ზღაპრების, აფორიზმებისა და გამოცანების კრებული. შეადგინა სახელმძღვანელოები სკოლებისათვის: „სიტყვიერების თეორია“, „ქართული ქრესტომათია“, „ქართული ენის გრამატიკა“ და სხვა. მ. კელენჯერიძე ავტორია გამოკვლევებისა ქართული ეკლესიის ისტორიიდან: „სიმართლე ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიაზე“ (რუსულ ენაზე, 1906), „გაბრიელი — ეპისკოპოსი იმერეთისა“ (1913), „საქართველოს საკათალიკოსო ეკლესიის მოკლე ისტორია“ (1918), და სხვა“. 1990 წელს გამოიცა მისი „საღმრთო სჯული ყმაწვილ- თათვის“, ხოლო 1993 წელს გამოცემულ „საღმრთო სჯულში“ 102 გვერდი მისმა „საქართველოს ეკლესიის მოკლე ისტორიამ“ დაისაკუთრა (პირველად ეს ნაშრომი ცალკე წიგნად 1918 წელს გამოქვეყნდა). 1999 წლის თებერვალში დეკანოზ მელიტონ კელენჯერიძის დაბადებიდან 135-ე წლისთავი აღნიშნა პრესამ, რადიომ, ტელევი-ზიამ; მამა მელიტონ კელენჯერიძე, როგორც მრავალმხრივი მოღვაწე, სხვადასხვა ნაშრომებისა და დისერტაციების თემად იქცა. როგორც მრავალმხრივი მოღვაწე და მეცნიერი იგი თავის სიტყვას ამბობდა ფოლკლორისტიკაში, თეოლოგიაში, სიტყვიერების თეორიაში, კულტურულ-საგანმანათლებლო საქმიანობაში. დეკანოზ მელიტონ კელენჯერიძის შემოქმედებას ნათლად ატყვია კვალი ღრმა განსწავლულობისა და მშობელი ქვეყნის სიყვარულისა, რაც განსაკუთრებით ითქმის მის ნაშრომებზე ფოლკლორისტიკაში. დეკანოზ მელიტონ კელენჯერიძის ბიოგრაფია XIX საუკუნის ინტელიგენციის ცხოვრებისა და მოღვაწეობის ტიპური ანარეკლია: იგი 1864 წლის თებერვალს, შორაპნის მაზრაში, სოფელ ტაბაკინში დაიბადა. მამამისი, სპირიდონ კელენჯერიძე, წარმოშობით ღარიბი გლეხის შვილი, სოფლის დიაკვნად მსახურობდა. იგი ადრე გარდაიცვალა და პატარა მელიტონი დედულეთში, სოფელ ზეგანში წაიყვანეს, სადაც დეიდებმა აღზარდეს. წერა-კითხვა ოჯახში შეისწავლა, დაწყებითი განათლება კი ქუთაისში, ვასილ პეტრიაშვილის სკოლაში მიიღო, რომელიც შემდეგ სასულიერო სასწავლებელს შეუერთეს. სასწავლებელში სწავლის წლებს მელიტონი ცუდად ახასიათებს იქ გამეფებული ფიზიკური დასჯისა და მექრთამეობის გამო. თუმცა ამას ხელი არ შეუშლია, რომ ყველა საგანში წარჩინებული ყოფილიყო და სწავლის დამთავრების მოწმობაც პირველი ხარისხისა მიეღო. 1884 წელს მელიტონი თბილისის სასულიერო სასწავლებელში განაწესეს. მან სემინარიაც წარმატებით დაასრულა და 1890 წლიდან კიევის სასულიერო აკადემიაში განაგრძო სწავლა. აკადემიაში სწავლის პერიოდში მელიტონი აქტიურად მონაწილეობდა კიევის ქართველ სტუდენტთა სათვისტომოს მუშაობაში. შემდგომში იგი იგონებდა: „კიევში იყო ქართველი სტუდენტობა — 30 კაცამდე. უნდა ითქვას სიმართლე, რომ მათ, გარდა ორიოდე პიროვნებისა, არაფერი იცოდნენ ქართული ისტორიიდან იყვნენ ისეთებიც, რომელთაც არ იცოდნენ ქართული კითხვაც“. ამ ვითარებისათვის თავის გართმევის მიზნით მელიტონ კელენჯერიძეს დიდი მუშაობა გაუწევია: მას დაუჩქარებია ქართული წიგნსაცავის შექმნა, გამოუწერია გაზეთი „ივერია“, რომელსაც თავად უკითხავდა სტუდენტებს. 1893 წლიდან იგი კიევის ქართველ და დაინტერესებულ არაქართველ სტუდენტობას საქართველოს ისტო-..

39-2 საპატრიარქოს უწყებანი N39 17-23 დეკემბერი 2009წ გვ.18

„ქართველი ერის სულიერი მესაჭე“ დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე 1864-1942 (გაგრძელება)

... რიასა და ქართულ სიტყვიერებაში ლექციებს უტარებდა. ამ ლექციების საფუძველზე იშვა მისი ერთ-ერთი ცნობილი ნაშრომი „სახალხო პოეზია და მისი საპედაგოგო, საესტეტიკო და სამეცნიერო მნიშვნელობა“. მართალია, მელიტონ კელენჯერიძის ლექციების მიზანი გაცილებით ფართო ყოფილა ქართველი სტუდენტობისათვის საქართველოს ისტორიის გაცნობა, — მაგრამ მათში, სხვა მასალასთან ერთად, დიდი ადგილი ეთმობოდა ხალხურ სიტყვიერებასა და ფოლკლორის პრობლემებს. პირველივე ლექცია მელიტონ კელენჯერიძეს ქართულ მითოლოგიაზე მსჯელობით დაუწყია. მის მსმენელთა შორის ყოფილან შემდგომში ცნობილი საზოგადო მოღვაწეები: შიო ჩიტაძე, მელიტონ ჩოგოვაძე, ექიმები: მ. ლორთქიფანიძე, გ. ქოქრაშვილი, გრ. იშხნელი. გ. ჯორჯიკია. კიევში დაასრულა მელიტონ კელენჯერიძემ საინტერესო ნაშრომი „საქართველოს ეკლესია მე-18 საუკუნეში“, რომელიც აქვე წარმატებით დაიცვა 1894 წელს და მოიპოვა ღვთისმეტყველების მეცნიერებათა კანდიდატის ხარისხი. კიევის სასულიერო აკადემიის დამთავრების შემდეგ იგი სამშობლოში დაბრუნდა. 1894 წელს ქუთაისში დაარსდა სასულიერო სემინარია, რისთვისაც მოღვაწეობა ჯერ კიდევ 1867 წლიდან დაიწყო იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე). 1895 წლის 1 თებერვალს ახალგაზრდა და ნიჭიერი მელიტონ კელენჯერიძე ქუთაისის სასულიერო სემინარიის ქარ- თული ენის მასწავლებლად დაინიშნა. ამავე წელს მასვე დაეკისრა იმერეთის სამრევლო-საეკლესიო სკოლების ზედამხედველობა. 1896 წლის ივნისის თვეში, იმერეთის ეპარქიის დროებითმა მმართველმა, ალავერდელმა ეპისკოპოსმა ბესარიონმა (დადიანი) ჯერ დიაკვნად და შემდეგ მღვდლად დაასხა ხელი და ქუთაისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის უშტატო მღვდელმსახურად დაინიშნა. ეკლესიაში ერთგული და დამსახურებული მოღვაწეობის გამო მამა მელიტონს 1896 წელს საგვერდული უბოძეს, 1899 წელს — სკუფია, ხოლო 1902 წლის 15 მაისს კამილავკით დააჯილდოვეს. 1898 წლიდან სემინარიასთან გაიხსნა სანიმუშო სკოლა, რომლის გახსნასა და მოწყობა-გამართვაში მელი- ტონს დიდი ღვაწლი მიუძღვის. 1903 წლის 22-31 იანვრის წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე იმერეთის სამრევლო-საკლესიო სკოლების მეთვალყურე, მღვდელი მელიტონ კელენჯერიძე ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველად დაინიშნა. 1903 წელს იგი აირჩიეს იმერეთის ეპარქიული სასწავლო საბჭოს წევრად, ხოლო ამავე წლის ნოემბერში საღვთო სჯულის მასწავლებლად ქუთაისის წმინდა ნინოს სახელობის ქალთა სასწავლებელში გადაიყვანეს. 1905 წლის 15 მაისს იგი სამკერდე ოქროს ჯვრით დააჯილდოვეს. 1907 წელს მამა მელიტონი გურია-სამეგრელოს ეპარქიაში გადაიყვანეს და ქ. ფოთის ვაჟთა გიმნაზიაში საღვ- თო სჯულის მასწავლებლად დაადგინეს. ამავდროულად იგი ფოთის საკათედრო ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა (წინამძღვრობდა 1914 წლის 3 ნოემბრამდე) და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1913 წლის აღდგომას წმინდა ანას III ხრისხის ორდენით, ხოლო 1914 წელს — წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა. აი, როგორ ახასიათებს მ. კელენჯერიძეს პროფესორი ვ. კანკავა, როდესაც ფოთის ვაჟთა გიმნაზიაში სწავლის პერიოდს იხსენებს: „პედაგოგიური პერსონალის შემადგენლობაში გარკვეულ ფიგურას წარმოადგენდა მელიტონ კელენჯერიძე — ლიტერატურის მცოდნე, ფოლკლორისტი, ცნობილი ტონკმელის ფსევდონიმით. მართალია, ოფიციალურად ის საღვთო სჯულის მასწავლებლად ითვლებოდა, მაგრამ ამის გარდა, ის გვასწავლიდა ქართულ ენას, საქართველოს ისტორიას, მართლწერას. პედაგოგიურ საბჭოში ის მცირედთა ჯგუფში შედიოდა, რომელსაც ჰყოფნიდა სითამამე თავისუფლად გამოეთქვა თავისი აზრი დირექტორის პოზიციის წინააღმდეგ. ის უშუალო მონაწილე იყო, როგორც ქალაქში, ისე თვით გიმნაზიაში ყოველი ქართული საზოგადოებრი წამოწყებისა, რომელიც ეხებოდა ლიტერატურას ან ხელოვნებას“. 1917 წლის 10 აგვისტოს ქუთაისის რეალური სასწავლებლის პედაგოგიური საბჭოს სხდომამ ქართული ენის მასწავლებლად ერთხმად აირჩია დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე, რომელიც აქ 1922 წლამდე მუშაობდა. ქუთაისში იგი საჯარო ლექციებს კითხულობდა ქართული ენის სწავლების საკითხებზე, მონაწილეობდა დისპუტებში. მიხა ცხაკაია, რომლიც 1894 წლიდან იცნობდა მამა მელიტონს, ახასიათებდა მას, როგორც „ძლიერ საჭირო კულტურულ ძალას“. მამა მელიტონი აქტიურად მონაწილეობდა 1917 წლის 11-17 სექტემბერს ჩატარებულ საქართველო ))   მოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის I საეკლესი კრებაში. საქართველოში საბჭოთა წყობილების დამყარების შემდეგ დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე ზესტაფონის ეკლესიის წინამძღვრად მსახურობდა. 1923 წელს, ხელისუფლების ზეწოლის შედეგად, იძულებული გახდა ანაფორა გაეხადა და სამოქალაქო სამსახურს შედგომოდა. იგი სხვადასხვა ტიპის სკოლებში მასწავლებლობდა. 1932 წელს მელიტონ კელენჯერიძე საცხოვრებლად  თბილისში გადავიდა. ერთხანს იგი საქართველოს განათლების კომისარიატის მეთოდ-სექტორში მუშაობდა. მას შემდეგ კი აღარსად უმუშავია. მელიტონ კელენჯერიძე ჯერ ქუთაისის, შემდეგ კი საქართველოს მწერალთა კავშირის წევრი იყო. 1934-36  წლებში პედაგოგიკის ინსტიტუტის დავალებით მუშაობდა დ ქართული პედაგოგიკის ისტორიის საკითხებზე. მელიტონ კელენჯერიძე მრავალი მეცნიერული შრომის ავტორია. განსაკუთრებით ფასეულია მისი ღვაწლი ეროვნული კულტურის ისტორიის შესწავლისათვის. მეტად მნიშვნელოვანია მის მიერ 1920 წელს გამოცემული „ქართული ლიტერატურის ისტორია“. კელენჯერიძის ეს  წიგნი საშუალო სკოლის მეხუთე კლასის სახელმძღვანლოდ იყო გამიზნული. მელიტონ კელენჯერიძე რამდენიმე სასკოლო სახელმ-...

39-3 საპატრიარქოს უწყებანი N39 17-23 დეკემბერი 2009წ გვ.19

„ქართველი ერის სულიერი მესაჭე“ დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე 1864-1942 (გაგრძელება)

... ძღვანელოს ავტორია. მათ შორის აღსანიშნავია „სიტყვიერების თეორია“ (1899 წ.) და მისი მეორე ნაწილი, ე. წ. პრაქტიკუმი „ქართული ქრესტომატია კრებული ქართული სიტყვიერების საუკეთესო ნიმუშებისა“, რომელიც მან 1919 წელს ქუთაისში მესამედ გამოსცა. სადა და გასაგები, გარემოსა და ნაცნობ ყოფასთან არის შეჯერბული მელიტონ კელენჯერიძის „საღმრთო სჯული ყმაწვილთათვის“. ცალკე საუბრის საგანია მისი ნაშრომები თეოლოგიაში, რომელთაგან გამოსაკვეთია „საქართვლოს საკათალიკოსო ისტორიის მოკლე კურსი“, რუსულ ენაზე გამოცემული „სიმართლე ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიაზე“ და ფუნდამენტური ნაშრომი „გაბრიელი ეპისკოპოსი იმერეთისა“. ამ უკანასკნელის გამოცემასთან დაკავშირებით საინტერესოა მისი მოგონება, რომელიც სასიქადულო მამულიშვილთან ნიკო ნიკოლაძესთან მის შეხვედრას ეხება: „გადავწყვიტე ბატონ ნიკოლაძესთან მისვლა, როგორც თემი მასალები კონებად, მოვსდევი ზურგზე კაცებს და ამ ბარგი-ბარხანით მივედი. საღამოს შვიდი საათი იყო. საქმეებში იყო ჩაფლული ჩვეულებრივად. მოვყევი ჩემი შრომის თავ-გადასავალს. ეს რომ მოისმინა, ადგა, თავისივე ხელით დახსნა ჩემი ქაღალდების კონები, მასალა და სულ ფურცლა-ფურცლა გადასინჯა. მერე გაიმართა, ადგა ფეხზე, დააჩერდა მასალას და წარმოსთქვა: „ახლა კი ჩამთვალეთ უბედურად, რომ ამის გამოსაცემი ფული არა მაქვს!.. განა ამათი დაუბეჭდაობა შეიძლება? ერთი ნაჭერიც კი არ უნდა დარჩეს დაუბეჭდავი!.. მერე მკითხა, რამდენი იყო ჯერ დაბეჭდილი და რა სჭირდებოდა დანარჩენი გვერდების დაბეჭდვას. ეს რომ გავაგებინე, მითხრა, ის დაბეჭდილი გვერდები გამომიგზავნე, გავეცნობი და ვეცდები შენი მწუხარების განკურნებასო, ვინც მეგულება შეგნებული და ფულიანი პირი, მივმართავ და, ვგონებ პატივს მცემენო“. მერე ეს კონები ისევ თავის ხელით შეკრა და გამომიშვა. მე ორი ფეხიც არ დამიკრავს სახლამდის, ისეთს ხარულს მივეცი. ღამე სიხარულით აღარ დამეძინა. მეორე დღეს, საღამოს შვიდ საათზე გავუგზავნე დაბეჭდილი ფურცლები და გათენდა თუ არა შემდეგი დილა, ასე შვიდ საათზე, მისმა კაცმა შემდეგი წერილობითი პასუხი მომიტანა: „დიდად პატივცემულო მამაო მელიტონ! წუხელი მიტროფანოვის სადილიდან რომ დავბრუნდი და ცოტა მოვისვენე, მოსამსახურემ გადმომცა თქვენი თხზულება გაბრიელ ეპისკოპოსზე. დავიწყე მისი კითხვა და არ დამიძინია, სანამ არ გავათავე, ალიონზე. აქედან ხედავთ, რა ღირსებისაა თქვენი ნაწერი და რა ბედნიერი ვიქნებოდი, თუ შევძელი დაგეხმაროთ მის გამოცემაში“.რამოდენიმე ფაქტიური და ჩვენთვის ძვირფასი შენიშნვის შემდეგ ასე განაგრძობდა: „ამ შენიშვნებზე უფრო თქვენთვის სასიამოვნო იქნება მეორე ამბავი, თქვენი თხზულების შესახებ. თანახმად თქვენი სურვილისა, გუშინვე ვიმაცადინე და გიშოვეთ (ფული) პირველი ტომის გამოსაცემად. ეს ამბავი მომი- ლოცნია თქვენთვის და უფრო მეტად ქართული საზოგადოებისათვის, თქვენი მარად ერთგული ნ. ნიკოლაძე. ფოთი. 30 ენკენისთვეს 1913 წ.“ ჩვენს სიხარულს საზღვარი არა ჰქონდა! მაშინვე ვაფრინე რედაქციაში განცხადება (იხ. „სახ. გაზ.“ #1012) და წიგნის ბეჭდვა განვაახლე“. ამგვარად, წიგნის გამოსაცემად საჭირო თანხა, ნ. ნიკოლაძის შუამდგომლობით, ვიღაც უცნობ კაცს გაუღია, რომელსაც საკუთარი ვინაობის გამხელა საჭიროდ არ ჩაუთვლია. მელიტონ კელენჯერიძე აღფრთოვანებული უხდის მადლობას ამ „იშვიათი და ჭეშმარიტი ქველმოქმე დების ჩამდენ უცნობ პიროვნებას, ვისი შემწეობითაც იხილა მზის სინათლე დღეს უკვე ბიბლიოგრაფიულ იშვიათობად ქცეულმა ამ საინტერესო წიგნმა“ — წერს ავთანდილ ნიკოლაიშვილი თავის წიგნში „გაბრიელ ეპისკოპოსი (ქიქოძე)“. აი, რას წერს პროფესორი ლევან ფრუიძე: „მელი ტონს გაუმართლა. მას ისეთ გენიოსებთან მოუწია ურთიერთობა, როგორიც იყო ილია, აკაკი, იაკობ გოგებაშვილი და გაბრიელ ეპისკოპოსი, რომელიც ქუთაისში მოღვაწეობდა. გაბრიელი — ცოცხლად მოარული წმიდანი და ფილოსოფოსი! ალბათ უფლის ნება იყო, რომ მელიტონ კელენჯერიძე მისი ცხოვრების გამოწვლილვით აღმწერი მემატიანე გახდა, ისევე, როგორც ექვთიმე მთაწმიდელისა ― გიორგი მთაწმიდელი. ვისაც ეს წიგნი წაუკითხავს, დამეთანხმება, რომ ღმერთისა და ერის სამსახურის უკეთესად ასახვა შეუძლებელია. ასეთი ჭეშმარიტი მაგალითის ძალა საუკუნეებს წვდება და დღესაც სულს გვისპეტაკებს, იმედით და მომავლის რწმენით გვავსებს. მელიტონმა შეძლო და აჩვენა, რომ ქართველი ხალხის გენია დაუშრეტელია. მოციქულთა სწორი წმიდა ქართველი მამები, ქრისტიანობის საწყისებიდან ბრწყინავდენ, ქმნიდენ და უფალს ადიდებდენ. მათი გაკვალული გზები მიდიოდა ღვთისმშობ- ლის მზრუნველობით რწმენა გასხივოსნებული ქართველობა. XIX ს-ის II ნახევარში ქართველი ერის სულიერი მესაჭეობა გაბრიელ ეპისკოპოსს და მის თანამოსაყდრეებს ხვდა წილად, მათ შორის მელიტონ კელენჯერიძეც იყო“. მელიტონ კელენჯერიძემ ცხოვრების მოწამეობრივი გზა განვლო. იგი არათუ როგორც მოაზროვნე და სწავლული, არამედ პიროვნულადაც კი მიუღებელი იყო ტოტალიტარული რეჟიმისათვის. ბოლშევიკები არ სწყალობ-..

39-4 საპატრიარქოს უწყებანი N39 17-23 დეკემბერი 2009წ გვ.20

„ქართველი ერის სულიერი მესაჭე“ დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე 1864-1942 (დასასრული)

..დნენ პატრიოტებს. მელიტონ კელენჯერიძე თითქმის უსახსროდ დატოვეს. მისი დევნისა და შევიწროების ეპიზოდების მოშველიება შორს წაგვიყვანდა. არ შეიძლება აღელვების გარეშე მოისმინო ცნობა იმის შესახებ, რომ მათემატიკის ფაკულტეტის წარჩინებული სტუდენტი, ლევან კელენჯერიძე თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან მხოლოდ იმიტომ გარიცხეს, რომ იგი მელიტონის ვაჟი იყო; არც ისე შორეულ წარსულში კი, 70-იან წლებში, მაშინ, როდესაც საქართველოს მწერალთა კავშირმა შუამდგომლობა აღძრა თბილისის მშრომელთა დეპუტატების საქალაქო საბჭოს აღმასკომის წინაშე მელიტონ კელენჯერიძის საცხოვრებელ სახლზე მემორიალური დაფის დაყენების შესახებ, სხდომის მონაწილე ერთ-ერთი სტრუქტურის ხელმძღვანელმა შიშნარევი ხმით წამოიძახა: „ბატონებო, ის ხომ მღვდელი იყო?!“ დარბაზი გაირინდა... გადაწყვეტილება, რასაკვირველია, უარყოფითი იყო იგონებს მელიტონის შვილიშვილი ცისანა ქოჩეჩაშვილი. უსამართლო დევნა, კრიტიკოსთა დაუნდობელი თავდასხმები, სტამბებში „დაკარგული“ მისი ნაშრომები, პენსიის, არსებობის ამ ერთადერთი საშუალების მოსპობა, მისი საბედისწერო ანაფორა − ყველაფერი ეს და, ალბათ, ბევრი სხვაც გახდა მიზეზი უსაყვარლესი მეუღლის — ოლღა ახრახაძის თვითმკვლელობისა 1940 წელს (ის დიდი სიყვარული, რომელიც ქმრისათვისაც პირველი იყო და ცოლისთვისაც, ბოლომდე გაჰყვა ამ წყვილს). ამბობენ, რომ ქალბატონმა ოლღამ სიღატაკის გამო მელიტონის რამდენიმე მეტადღირებული მეცნიერული ნაშრომიც კი გაყიდა, რასაკვირველია, საავტორო უფლებით, რასაც თავის თავს ვერ ჰპატიობდა). მას შემდეგ მელიტონ კელენჯერიძემ თითქმის ორი წელიწადი ისე იცოცხლა, რომ მეუღლის სიკვდილი არ გაუგია. შვილები რიგ-რიგობით ეფარებოდნენ თვალს და 10-12 დღის შემდეგ ცხადდებოდნენ მასთან წერილებითა და საჩუქრებით, რომელსაც ვითომ სამკურნალოდ წასული ოლღა ქ. კისლავოდსკიდან უგზავნიდა. შთამბეჭდავია მ. კელენჯერიძის ცხოვრების უკანასკნელი პერიოდი, როდესაც მძიმე ავადმყოფობით სარეცელს მიჯაჭვული მაინც განაგრძობდა მუშაობას, დროს არ კარგავდა და ხელ-ფეხწართმეული, მეტყველების უნარდაკარგული, უკანასკნელ სტრიქონებს შვილიშვილებს აწერინებდა. „შვილიშვილებს მის სარეცელთან მორიგეობა გვქონდა დაწესებული — იგონებს ქალბატონი ელენე კელენჯერიძე — საწოლთან გაკრულ მსხვილი ასოებით ჩამოწერილ ანბანს და სასვენ ნიშნებს მელიტონი გრძელი ჯოხით მიანიშნებდა და ჩვენც ვიწერდით მის ნააზრევს, მის „ნაკარნახევს“, ასე იქმნებოდა მი- სი ბოლო ნაშრომები, მოგონებები“. ასეთი გახლდათ მელიტონ კელენჯერიძე, რომლის პორტრეტს შეიძლება დაემატოს პიროვნული ხიბლი, ულამაზესი გარეგნობა, გაწონასწორებული ხასიათი, სულიერი სისპეტაკე და, რაც მთავარია, შრომისა და მუდმივი ძიების დამახასიათებელი თვისებები. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ბრძანებს, თუ რა „გამორჩეულია დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე, რომელმაც, თამამად შეიძლება ითქვას, სიცოცხლე შესწირა ქართველი ერის სულიერებისთვის ზრუნვას და თაობებისათვის დარჩა, როგორც მაგალითი „კეთილი მწყემსისა“ და „სოფლის მნათობისა“. დეკანოზი მელიტონ კელენჯერიძე გარდაიცვალა 1942 წლის 12 აგვისტოს. დამსახურებული მასწავლებელის გარდაცვალებას სამგლოვიარო განცხადებით სა- ზოგადოებას აუწყებენ თბილისის რკინიგზის ინჟინერთა ინსტიტუტის კოლექტივი (აქ მისი ვაჟიშვილი — ლევან კელენჯერიძე და სიძე — ლევან ქოჩეჩაშვილი ლექტორობდენ), საქართველოს განსახკომი და დაწყებითი და საშუალო სკოლის მუშაკთა პროფკავშირების კომიტეტი. ეს იყო და ეს! იგი დაკრძალეს 16 აგვისტოს, კვირას, ვაკის სასაფლაოზე.

40 საპატრიარქოს უწყებანი N40 24 დეკემბერი 2009წ-7იანვარი 2010წ გვ.12

ხელდასხმა

13 დეკემბერს თბილისის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის ეკლესიაში (მერვე ლეგიონის დასახლება) თიანეთისა და ფშავ-ხევსურეთის მთავარეპისკოპოსმა თადეოზმა (იორამაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის დიაკვანს ანდრია აფხაზაშვილს. მღვდელი ანდრია თბილისის წმინდა ვახტან გორგასლის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

19 დეკემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიის (საბურთალოს სასაფლაო) დიაკვანს იოსებ ნუსხელაძეს. მღვდელი იოსები თბილისის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

46 საპატრიარქოს უწყებანი N46 15-21იანვარი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

28 დეკემბერს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარსი, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძემ) მღვდლად დაასხა ხელი დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის ბერ-დიაკონ იოანეს (კავსაძეს).

46-1 საპატრიარქოს უწყებანი N46 15-21იანვარი 2009წ გვ.11

ხელდასხმა

28 დეკემბერს სოფელ პატარძეულის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტერში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) დიაკვნად აკურთხა თბილისის წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ეკლესიის ეკონომოსი, ბერი იოთამი (ბასილაია).

***

11 იანვარს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის სასულიერო აკადემიის პედაგოგს დიაკონ ზურაბ ცხოვრებაძეს.

***

28 დეკემბერს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის III კურსის სტუდენტი დავით ჯიშკარიანი. დიაკონი დავითი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

7 იანვარს საგარეჯოს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ბერ-დიაკონ ათანასეს (სვანიძეს).

დაჯილდოება

19 დეკემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართვე-ლოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ გამშვენებული ჯვრით დააჯილდოვა სოლოლაკის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, იღუმენი საბა (ჯიშკარიანი).

 2 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.4

ხელდასხმა

21 დეკემბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ ანდრია ჯაღმაიძეს. მღვდელი ანდრია წმინდა მიქაელ ტვერელის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

21 დეკემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დიაკვნად აკურთხა შიომღვიმის მონასტრის ბერი ევაგრე (კვიმსაძე).

***

28 დეკემბერს ცაგერის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ცაგერისა და ლენტეხის ეპისკოპოსმა სტეფანემ (კალაიჯიშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი ბერ-დიაკონ დავითს (გაბიძაშვილი).

***

28 დეკემბერს სოფელ პატარძეულის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის მამათა მონასტერში ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა ბერი ათანასე (კარანაძე).

***

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ს ბრძანებით 2009 წლის 15 იანვრიდან:

 ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის (ნუცუბიძის პლატოზე) წინამძღვარი, საქართველოს შეიარაღებულ ძალებთან ურთიერთობის განყოფილების თავმჯდომარე, დეკანოზი დავით ლონდარიძე დაინიშნოს თავდაცვის სამინისტროს ტერიტორიაზე არსებული წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად; თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის (ზოოვეტის ინსტიტუტის მახლობლად) წინამძღვარი, მღვდელი მოსე (ავთანდილ) ჭელიძე დაინიშნოს თავდაცვის ეროვნულ აკადემიაში სულიერ მოძღვრად; ბოლნისის ეპარქიის მღვდელმსახური, მღვდელი დავით მესხი დაინიშნა კოჯრის რეზერვისტთა მოიმზადების 1 ბაზაზე სულიერ მოძღვრად და კოჯრის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად; რუის-ურბნისის ეპარქიის მღვდელმსახური, არქიმანდრიტი გაბრიელი (გელა იმედაშვილი) დაინიშნოს გორის I სამხედრო ქვეითი ბრიგადის სულიერ მოძღვრად; სამთავისისა და გორის ეპარქიის მღვდელმსახური, მღვდელი თევდორე (ზურაბ) სულუაშვილი დაინიშნოს ვაშლიჯვრის სპეციალური ოპერაციების დაჯგუფებაში სულიერ მოძღვრად და ვაშლიჯვრის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად;

2-1 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.19

მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია)

მღვდელმონაზონი ტიხონი- ერისკაცობაში პროკოფი ბულია XIX საუკუნის II ნახევარში სამეგრელოში, გლეხის ოჯახში დაიბადა. სამწუხაროდ, ჯერ კიდევ არ არის გარკვეული, თუ სად მიიღო მან საეკლესიო განათლება და რომელ მონასტერში დაიწყო თავისი ბერული მოღვაწეობა. ცნობილია, რომ 1921 წელს იგი მამა ანდრიასთან (გობეჩია) ერთად წარჩეს მთავარანგელოზთა სახელობის მონასტერში მოღვაწეობდა, რომლის დახურვის შემდეგ საცხოვრებლად სოფელ ბაშში გადასულა. საბედნიეროდ, სამეგრელოში, ძველი თაობის წარ- მომადგენლებში, შემორჩენილია ზეპირი მოგონებები ტიხონზე, სადაც აღწერილია მისი მოღვაწეობის ბოლო პერიოდი. გთავაზობთ ერთ-ერთ ასეთ მოგონებას, რომელიც ქალბატონმა ნინო ფიფიამ მოგვითხრო: „ძველად ქართველებს უთქვამთ, რომ ყოველი ადამიანი უზარმაზარი კარიბჭეა, რომელსაც მხოლოდ ერთი პატარა გასაღები აღებსო. ამბობდა ამას ქართველი და ყოველთვის იმას ცდილობდა, რომ ეს კარიბჭე რწმენის, იმედისა და სიყვარულის გასაღებით გაეღო და ახერხებდა კიდეც. ამას ცდილობდა მაშინაც, როდესაც ათეისტურმა წყობამ აღზევების ხანას მიაღწია, დაიხურა ეკლესია-მონასტრები, იდევნებოდა წინაპართაგან დანერგილი ქრისტიანული სული და ზნეობა. სწორედ, ასეთ დროს გამოჩნდა, „ვითარცა მოტყინარი ვარსკვლავი“, მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია). ბერი ტიხონი იყო სულიერი მამა, ახალგაზრდობის გამოცდილი მრჩეველ-დამრიგებელი. მისი სახით წარმოგვიდგება მრავალფეროვანი მორალური და სულიერი თვისებებით დაჯილდოებული სრულყოფილი პიროვნება. მამა ტიხონის განსაკუთრებული ნიჭი ქრისტეს და ადამიანების უსაზღვრო სიყვარული იყო. ის გამუდმებით ადიდებდა ღმერთს, მასში ქრისტესადმი გამოუთქმელი, უსაზღვრო სიყვარული იყო დავანებული. მისი სამოძღვრო საქმიანობის ძირითადი საშუალება შემწყნარებლობა, მღვიძარება და მოუკლებელი ლოცვა იყო. მამაჩემი, მიხეილ ჩაგუს ძე ფიფია ღრმადმორწმუნე და ღვთისმოშიში ადამიანი იყო. მას ცალკე სალოცავი ოთახი და საეკლესიო წიგნები ჰქონდა, ჰქონდა ხატები და თითქმის მთელ დღეებს ლოცვასა და ღვთისვედრებაში ატარებდა. აინტერესებდა რელიგიასთან დაკავშირებული საკითხები. ის ცდილობდა, ბევრ ღვთისმორწმუნე ადამიანს დაახლოებოდა და ბევრიც ღვთის სჯულზე მოექცია. მოგეხსენებათ, ეს პერიოდი იყო კომუნისტების აღზევების ხანა, ამ დროს ღვთის სახელიც არ იხსენიებოდა, ინგრეოდა ეკლესიები, იბილწებოდა ხატები, იდევნებოდნენ საეკლესიო პირები და, დროის შესაბამისად, მორწმუნე ადამიანებიც კანტი-კუნტად იყვნენ. მე მაშინ ალბათ მეხუთე ან მეექვსე კლასში ვიქნებოდი, 1941-42 წლები, ომის პერიოდი იყო, როცა მამაჩემი სოფელ ბაშში მცხოვრებ ბერთან საზიარებლად ფეხით დადიოდა და ყოველი მარხვის დამთავრების შემდეგ მე, ჩემი და მარიამი და დედაჩემი დავყავდით. თავიდან მამაჩემი მარტო დადიოდა, ხოლო შემდეგ ჩვენც დავიწყეთ სიარული საზიარებლად. გზად ტყე გვქონდა გასავლელი, ვცდი-ლობდით, როგორმე შეუმჩნევლად გვევლო, რომ ვინმე ურწმუნოს არ შევემჩნიეთ და არ დავესმინეთ (მამაჩემი იმ ხანებში პედაგოგად მუშაობდა). მახსოვს, ერთხელ მოხუცი კაცი შეგვხვდა და დედაჩემს შიშით ვუთხარი: „ვაი, დედი, კაცი—მეთქი“. დედაჩემმა კი ხუმრობით მითხრა: „ნუ გეშინია, მოხუცია და კარგად ვერ ხედავსო“. პასუხად კი იმ კაცმა გვითხრა: „ძალიან კარგად ვხედავო“. მაშინ 11-12 წლის ბავშვისათვის მართლაც რომ საკვირველი იყო მამა ტიხონი მთელი თავისი ცხოვ-..

2-2 საპატრიარქოს უწყებანი N2 22-28იანვარი 2009წ გვ.20

მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია)(დასასრული)

... რების წესით. ეს საშუალო ტანის, წარმოსადეგი, განსწავლული და ღვთის მადლით შემკული მოხუცი ცხოვრობდა წნელით შეღობილ ფაცხაში, რომლის კედლები ტალახით იყო შელესილი და იატაკის ნაცვლად მიწაყრილი ჰქონდა, სახურავი კი — ისლისაგან იყო გაკეთებული. გარედან ბერის ადგილსამყოფელი ეკლით იყო დაფარული და შესასვლელ კარზე ურდული ჰქონდა, რომლის გაღება მხოლოდ მას შეეძლო შიგნიდან. ეზოში მოყავდა სიმინდი, ლობიო, ჰქონდა თავის ხელით გადამყნობილი ხეხილის ხეები. თავისუფალ დროს სულ მუშაობდა და თავისი ნამუშაკევით უხვად გასცემდა მოწყალებას. ოთახში ხატებისა და საეკლესიო ნივთების გარდა, საწოლი და ტაბაკი (სატრაპეზო მაგიდა) ედგა, რათა მოსულთ გამასპინძლებოდა. ბერის მუდმივი ასკეზი, თავის დამდაბლება, მორჩილება თვითშემეცნების საწინდარი იყო, ამიტომაც გასცემდა ასე უხვად სიყვარულს სულიერ შვილებში. მამა ტიხონს ეშმაკი განსაცდელსაც ხშირად უვლენდა. ერთხელ, მახსოვს, საზიარებლად რომ მივედით, მაშინ გვითხრა, ეშმაკის სახით ქალი ყოველდღე მეცხადებოდა და მეძახდა, მაგრამ მე ამ ცდუნების დაძლევა ღვთის შემწეობითა და ლოცვით შევძელიო. ალბათ ბევრი ჩვენთვის უცნობი საცდური თუ განსაცდელი ევლინებოდა ღვთის სამსახურში მყოფ ბერს, მაგრამ თავისი რწმენითა და რუდუნებით ყოველგვარ ბოროტებას ძლევდა. დამაშვრალი მხცოვანი მამა, სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში დასნეულდა, ლოგინად ჩავარდა და სხეული დაუწყლულდა. მის მოსავლელად დადიოდნენ დედა ფოტინე და დედა აკეფსიმა. ერთი წლის შემდეგ მისი სული უფალმა მიიბარა. იმ დღეს კიდევ ერთხელ მოვიყარეთ მუხლი მისი წმინდა გვამის წინაშე და, გვწამს რომ განწმენდილი სულით, ანგელოზების თანხლებით დაიმკვიდრა ცათა სასუფეველი“.

3 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.3

ბერად აღკვეცა

3 იანვარს ყოვლადწმიდა სამების საპატრიარქო ტაძარში არქიმანდრიტმა ადამმა (ახალაძემ) ბერად აღკვეცა მორჩილი ბესარიონი (ვეკუა) და უწოდა სახელი იაკობი.

3-1 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.18

საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში

1891 წლის იანვრამდე საფარის მონასტერი ირიცხებოდა საფარის სამრევლოს შტატის ეკლესიად და ზედ იყო მიწერილი ოთხი სოფლის — მუსხის, ანდრიაწმიდის, ღრელისა და ტობის ეკლესიები თავის სამრევლოებით. მუსხში ირიცხებოდა 35 კომლი, ანდრიაწმიდაში — 25, ღრელში 15 და ტობში — 5. ხსენებულ სოფლებში, მიუხედავად მცხოვრებთა რიცხვისა, აშენებულია ეკლესიები, ტურფად შემკული მრევლთაგანვე. საქართველოს ეგზარქოსად მყოფმა პალადიმ (რაევი) იხილა რა მშვენიერება მუსხის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიისა, მოისურვა მისი სამრევლოდ გადაქცევა, ხოლო საფარის ტაძრისა — მონასტრად. 1891 წლის 12 თებერვალს საფარის მონასტერში განამწესეს ქართველი, ზედაზნის მონასტრის საძმოს წევრი, მღვდელ-მონაზონი ათანასე (ზურაბაშვილი) სამი მორჩილით. აქ მას დახვდა მოხუცი ბერი ქრისტესია (სამადალაშვილი). ამავე წლის 18 სექტემბერს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიის მედავითნე პეტრე ფაფერაშვილი ბერად აღიკვეცა და სახელად პახუმი ეწოდა. 29 სექტემბერს დიაკვნად აკურთხეს, ხოლო 1 ოქტომბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი. მღვდელ-მონაზონი ათანასე — ერისკაცობაში ალექსანდრე მიხეილის ძე ზურაბაშვილი 1856 წელს, გლეხის ოჯახში დაიბადა. წერა-კითხვა, წმინდა წერილი, გალობა  და საეკლესიო ტიბიკონი მარტყოფის მონასტერში ისწავლა. 1880 წლის 11 ივნისს ამავე მონასტრის მორჩილად განამწესეს. 1885 წლის 15 დეკემბერს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში ბერად აღკვეცეს და სახელად ათანასე უწოდეს. 1886 წლის 2 თებერვალს დიაკვნად აკურთხეს. 1888 წლის 1 მაისს მღვდლად დაასხეს ხელი და ზედაზენის მონასტერში განამწესეს. 1889 წლის 15 მაისს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1891 წლის 12 თებერვალს საფარის მონასტერში გადაიყვანეს. 1892 წლის 17 ნოემბერს ქვათახევის მონასტერში განამწესეს და ხაზინადრად დაინიშნა. 1899 წლის 18 ივნისს გათავისუფლდა ხაზინადრის თანამდებობიდან. 1899 წლის 6 სექტემბერს ალავერდის მონასტერში განამწესეს. 1900 წლის 10 იანვარს გარეჯის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის მონასტერში გადაიყვანეს და ხაზინადრად დაინიშნა. 1902 წლის 6 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. 1905 წლის 15 ივნისს ხირსის მონასტერში განამწესეს და პერიოდულად ბოდბის დედათა მონასტერში წირვა-ლოცვის შესრულება დაევალა. 1914 წლის 16 დეკემბერს ბეთანიის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. 1915 წლის ნოემბერში გაათავისუფლეს წინამძღვრობიდან. მამა ათანასე დროებით თბილისში დასახლდა. 1916 წლის 11 მარტს იგი ქოლერით გარდაიცვალა. დაასაფლავეს ნათლუღის წმინდა ბარბარეს სახელობის სამხედრო სასაფლაოზე. მღვდელ-მონაზონი პახუმი — ერისკაცობაში პეტრე სვიმონის ძე ფაფერაშვილი 1837 წელს ქ. ახალციხეში დაიბადა. წერა-კითხვა, წმინდა წერილი, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი თავის მოძღვართან ისწავლა. 1855 წლის 15 ნოემბერს საფარის წმინდა საბას სახელობის ეკლესიაში უშტატო მედავითნედ განამწესეს. 1865 წლის 18 აგვისტოს შტატში დაინიშნა. 1881 წლის 14 თებერვალს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს. მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ ბერად შედგომა გადაწყვიტა. 1891 წლის 18 სექტემბერს საფარის მონასტერში ბერად აღკვეცეს და სახელად პახუმი უწოდეს. ამავე წლის 29 სექტემბერს დიაკვნად აკურთხეს, 1 ოქტომბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი და საფარის მონასტრის ხაზინადრად დაინიშნა. 1893 წლის 1 ოქტომბერს საქართველოს ეგზარ ქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) მონასტერი მოინახულა და მამა პახუმი საგვერდულით დააჯილდოვა. XX ს-ის დასაწყისში იგი ბორჯომის რაიონის ტიმოთესუბნის მონასტერში დამკვიდრდა და სიცოცხლის ბოლომდე იქ მოღვაწეობდა. მამა პახუმის დაუღალავი შრომით არაერთი თაობა აღიზარდა — მან მონასტერთან დაარსა სამრევლო-საეკლესიო სკოლა, სადაც მახლობელი სოფლების ბავშვებს თავადვე ასწავლიდა საღმრთო სჯულსა და ქართულ წერა-კითხვა-გალობას. იგი თავისი უბრალოებითა და ჭეშმარიტი ბერული ღვაწლით საყოველთაო სიყვარულსა და პატივისცემას იმსახურებდა. 1914 წლის 6 მაისს ეკლესიაში ერთგული მოღვაწეობისათვის სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. მამა პახუმი 1925 წელს ღრმად მოხუცებული გარდაიცვალა. დაკრძალულია ტიმოთესუბნის მონასტრის ეზოში. ქართველი ბერები მხოლოდ ორი წლის განმავლობაში მოღვაწეობდნენ საფარის მონასტერში. 1892 წლის 30 მაისს ჯერ მამა ქრისტესია გარდაიცვალა, ხოლო ამავე წლის 17 ნოემბერს მამა ათანასე ქვათახევის მონასტერში გადაიყვანეს. 1893 წლის დასაწყისისთვის მხოლოდ მამა პახუმი დარ-ჩა მონასტერში. ამავე წელს რუსეთიდან გამოგზავნეს არქიმანდრიტი პაისი, რუსი მღვდელ-მონაზვნებითა და მორჩილებით, რომელთა რიცხვი დღითი-დღე მატულობდა და XX საუკუნის 10-იან წლებში 50 კაცს გადააჭარბა. 1894 წელს გაზეთ„ივერიაში“ უცნობი ავტორის მიერ და-.........

3-2 საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.19

საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში (გაგრძელება)

... იბეჭდა სტატია „საფარის მონასტერი“, სადაც აღწერილია მონასტრის მაშინდელი მდგომარეობა. „საფარის მონასტრის გალავანში ძველთაგანვე აშენებული იყო თორმეტი ეკლესია. მათ შორის ერთი ყველაზე დიდი და ტურფა, წმინდა საბა განწმენდელის სახელზეა ნაკურთხი. ამ ტაძარში დღემდე იწირება, ხოლო დანარჩენნი გაუქმებულნი არიან. მიძინების ეკლესიაში დღეს ბერებისაგან გამართულია სახელოსნო დურგლების მოწყობილობა. მუშაობენ რამდენიმე ანაფორიანი მორჩილნი. ერთ პატარა ეკლესიაში ცხოვრობს ჩექმების მკერავი ანაფორიანი მორჩილი. წმიდა გიორგის ეგვტერში ცხოვრობენ მორჩილნი. იოანე ნათლისმცემლის ეკლესიაში ცხოვრობს თუნუქის ხელოსანი და აკეთებს ღუმელ-ფეჩებს, ვედროებს და სხვა. ამასთანავე იმყოფება შვილი ამ ხელოსნისა, რომელიც საებო მკითხველი და მგალობელი მორჩილია. წმიდა სტეფანეს ეკლესიაში ცხოვრობს პირველი მგალობელ-დიაკონი. წმინდა მარინეს ეკლესიაში არის კანცელარიის განყოფილება და შიგვე ცხოვრობს მდივანი, მანტიის მქონე მონაზონი. ერთი ძველი ოთახი გადაუქცევიათ სახელოსნოდ და მუშაობენ საკერავი მანქანით. ძველი და საძირკვლამდე გაოხრებული ათაბაგების სადგომი გადაუკეთებიათ სენაკად და ცხოვრობენ შიგ ერთი ქართველი მორჩილი — მეგრელი მღვდლის შვილი და ერთიც ანაფორიანი რუსი მორჩილი. ერთ გამოქვაბულ კლდეში ცხოვრობს ანაფორიანი ფერშალი თავის პატარა აფთიაქითა და მასთანვე ორნიც სხვანი. სამრეკლოს ზემოთ ცხოვრობს მეორე მგალობელ-დიაკონი. გაუკეთებიათ აგრეთვე თავიანთი შრომითა ერთი დიდი შენობა და გაუყვიათ ორ ნაწილად, ერთი მათგანი არის კანცელარიის განყოფილებად, ხოლო მეორეში არის დიდი პურის საცხობი ფურნე და იქვე ცხოვრობენ რამდენიმენი. გალავანში არის სამი ანკარა წყარო. ამათში ერთს უხსოვარ დროიდგან უწოდებენ ბერების წყაროს. ამ წყაროს ახლო ო ერთი გრძელი ქვითკირის ბუნი მიწაში. რადგან ეს ბუნი უვა-ყორით და მიწა-ნაგვით იყო სავსე, ამიტომ ამოუწმენდიათ და გამოჩენილა ერთი განყოფილება, რომელშიაც დღეს ცხოვრობენ ბერები. ამავე ბერების წყაროსთან ერთი ხევი არის, რომლის მაღლა შეყოლებაზედ ტყეში წყაროა და ეწოდება ანკარა, ანუ მაკარის წყარო, ამ წყაროზედ დაახლოებით კლდეში გაუკეთებიათ ბუნი, რომელსაც აგრეთვე უწოდებენ მაკარის ბუნს და ცხოვრობს შიგ ერთი მესეფისკვერე ანაფორიანი მორჩილი. წმინდა გიორგის ეგვტერის გვერდზე ხევში იყო ერთი დიდი დანგრეული შენობის ალაგი. იგი გაუკეთებიათ სანოვაგე-სალეველის შესანახად, როგორც მაგალითად წნილისა, ხახვისა, კარტოფილისა, ჭარხლისა და სხვა. ერთ მოზრდილ სახლში არის საზოგადო ტრაპეზი და სამზარეულო, რომელშიაც ცხოვრობენ მზარეულნი მორჩილნი. გაუკეთებიათ აგრეთვე მშვენიერი გომური საჯინიბო და ინახავენ შიგ ერთ ცხენს, რომელიც ახალციხეში მდგომმა ბატარეამ აჩუქა ამ ბერებს და ორი ხარს. იქავე გამოკვეთილ კლდეში ცხოვრობს მეჯინიბე-მორჩილი. საფარის მონასტერში სულ ერთად-ერთი ქართველი ბერია, მღვდელ-მონაზონი პახუმი, სიყრმითგანვე კეთილი და პატიოსანი (იხ. მისი ბიოგრაფია ზევით). მამა პახომი დაიბადა ქ. ახალციხეში ღარიბ და ღვთის მოყვარე მშობელთაგან. მისი მშობელნი თათრებმა მრავალ-გვარ სტანჯეს და, რომ არ მიიღეს მათი სარწმუნოება, მათის ხელით სიკვდილი მიიღეს. მამა პახომი აღიზარდა მესხეთის გამოცდილ მოძღვრებთან, შეისწავლა მათგან სანაქებოდ საეკლესიო ტიბიკონი, გალობა, კითხვა, საკმაოდ კატეხიზმო და ისტორია, ხოლო წერა სანაქებოდ. მან დიდხანს იმსახურა მედავითნედ. შემდეგ გარდაეცვალა მეუღლე და დარჩა ორი ქალიშვილი. მათ გათხოვების შემდეგ აღიკვეცა ბერად და გადაწყვიტა სიკვდილამდე ემსახურნა საფარის ტაძრისათვის. დღეს მამა პახომი დაუღალავად შრომობს ამ ძველ და დიდებულ მისგან აგრე ძლიერ შეყვარებულ ტაძარში. იგი ყოველდღიურ ლოცვის შემდეგ აკეთებს საკალატოზო საქმესა, გალავანში სთხრის, ასუფთავებს სხვადასხვა ძველ მივიწყებულ შენობებს, აკეთებს და აახლებს სადგომად ძმათა და მლოცველთათვის. მან გააკეთა, სხვათა შორის, დიდი დერეფნიანი უზარმაზარი სენაკი პურის ორმოდ, რომელშიაც აღმოაჩინა მრავალი წვრილ-წვრილი ქვევრების გარდა, ორი ორმოც-სამოც კოკიანი ქვევრი, შემოკირული და სრულიად მთელი. დერეფანში გააკეთა ორ განყოფილებიანი ოთახი, რომელიც ისე კარგად მოაწყო, რომ წინამძღვარმა, მამა პაისმა, ინება შიგ დაბინავება ორის მღვდელმონაზონითა, კელეინიკითა და მორჩილითა. მამა პახომმა ახლა სხვაგან დაიწყო მუშაობა და გადააკეთა ის მივიწყებული ბუნები, რომელშიაც მლოცავნი ცხენებს და ხარებს აბამდნენ. ამ ბუნებში ცხოვრობს ახალი ორი მორჩილითა. დღეს საფარის მონასტერში იმყოფებიან: ერთი წინამძღვარი, არქიმანდრიტი, ორი მღვდელმონაზონი, გარდა ზემოხსენებულის ქართველისა, ექვსი მანტიის მქონე, მონაზვნად აღკვეცილი. ცხრამეტი ანაფორიანი მორჩილი, ოციც ისე მორჩილი. დღითი დღე მატულობს რუსის ბერობა, მონასტრის გამშვენებაც წარმატებით მიდის. თვითონ ბერნიც ცხოვრობენ კეთილად, სიმშვიდით, სიწყნარით და სასოებით და ფრიად მადლობელნი ჰყავთ ადგილობრივნი მცხოვრებნი განურჩევლად წოდებისა და სარწმუნოებისა, განსაკუთრებით ქართველობა, საფარის გლეხობა. მონასტერში მცხოვრებ ბერებს სასტიკად აქვთ აკრძალული სოფლებში სიარული რაიმე საზრდოს მოსათხოვად. დღეს საფარის მონასტერს არა აქვს რაიმე ნივთიერი შეძლება, არც სახნავი მიწები, არც სათიბი, არც შემოსავალი ფულითა, გარდა წვრილ-წვრილ მცირე შესაწირავისა, რუსეთიდგან“. XX ს-ის დასაწყისში საფარის მონასტერს წინამძღვრობდა არქიმანდრიტი ალექსი, ხოლო 1904-18 წლებში არქიმანდრიტი საბატი. 1917 წლის 12 მარტს აღსდგა საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია. 1920 წლის 17 თებერვალს მენშევიკურმა მთავრობამ გააუქმა კავკასიის საეგზარქოსო და საქართველოში არსებული რუსული ეკლესიები და მონასტრები ქართულ ეკლესიას დაექვემდებარა. 1918 წლიდან საფარის მო-..

3-3  საპატრიარქოს უწყებანი N3 29იანვარი-4თებერვალი 2009წ გვ.20

... საფარის მონასტერი 1891-1930წლებში (დასასრული)

ნასტერს წინამძღვრობდა მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე. მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე ერისკაცობაში ტროფიმე ივლიანეს ძე ლიცკევიჩი 1869 წელს დაიბადა. განათლება მიიღო სოფლის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში. მსახურობდა მეფის რუსეთის ჯარში. სამსახურიდან გადადგომის შემდეგ ბერად აღკვეცის სურვილით, 1909 წლის 13 ნოემბერს საფარის მონასტერში მორჩილად მიიღეს. 1911 წლის 24 სექტემბერს არქიმანდრიტმა საბატიმ ბერად აღკვეცა და სახელად ტიმოთე უწოდა. 1914 წელს დიაკვნად და მღვდლად დაასხეს ხელი). კომუნისტების შემოსვლის შემდეგ საფარის მონასტერსაც მძიმე დღეები დაუდგა. ეს კარგად ჩანს აწყურის ეპარქიის მთავარხუცესის დეკანოზ სვიმონ სარალიძის წერილიდან, რომელიც მან 1924 წლის შემოდგომაზე გაუგზავნა კათოლიკოს-პატრიარქის მოვალეობის დროებით შემსრულებელს, მუეფე ქრისტეფორეს (ციცქიშვილი): „მოვალეთ ვთვლი თავს, ვაცნობო თქვენს ყოვლადუსამღვდელოესობას, რომ ახალციხე-ახალქალაქის მაზრებში მღვდლები, რომელნიც იყვნენ წლის დასაწყისში, ცოცხალნი არიან და თავიანთ ადგილებზე მსახურობენ. მინდოდა სექტემბრის დამდეგს კრება მომეწვია, მაგრამ საქართველოში შექმნილი მდგომარეობის გამო თავი შევიკავე. საეკლესიო სახლი კომისარიატმა ჩამოგვართვა, გვინდოდა გვეჩივლა, მაგრამ არეულობის გამო თავი შევიკავეთ. საფარის მონასტრის შესახებ გაცნობებთ. მარიამობას ვიყავი იქ მწირველი, სოფლის ხალხიც ბლომად იყო. რვა ბერი ცხოვრობს დღეს მონასტერში, რვავე რუსია- 2 მღვდელ-მონაზონი, 2 ბერ-დიაკონი და 4 ბერი. მათი მდგომარეობა აუტანელია. ზაფხულში იქ ბავშვთა თავშესაფარი იყო გამართული. როცა ისინი ჩამოიყვანეს, იქ დაბინავდნენ 15 მოსაზღვრე რუსის ჯარისკაცი თავისი ცხენებით. წინამძღვარი მღვდელ-მონაზონი ტიმოთე მთხოვდა, რომ თქვენ მისთვის ხელდასხმის სიგელი გაგეგზავნათ და თუ იქნება სადმე რუსული სამრევლო, გადაგეყვანათ იქ. ფილტვების ანთების შემდეგ დაზიანებუ-ლი მაქვს ფილტვებიო და ცარიელი ხმელი პური ვერ ავიტანე, მკლავსო. მეც ამით ვასრულებ მის თხოვნას. რაც შეეხება ბერდიაკონ დიონისეს, იგი თავისთან გადაიყვანა დეკანოზმა იოანე სალარიძემ ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის ეკლესიაში“. 1929 წლის მაისში შედგენილი ერთი საბუთის მიხედვით, საფარის მონასტერში კვლავ მოღვაწეობდა 6 ბერი, რომლებიც პერიოდულად ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაშიც აღასრულებდნენ ღვთისმსახურებას. XX ს-ის 30-იანი წლებიდან, ისევე როგორც საქართველოს ეკლესიის უმეტეს მონასტრებში, აქაც შეწყდა ბერული ცხოვრება და მღვდელმსახურება.

4 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.6

ხელდასხმა

13 დეკემბერს  ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავა) ბერად აღკვეცა მორჩილები  გიორგი ლიპარტელიანი (ეწოდა ვახტანგი) და ბესარიონ ალადაშვილი (ეწოდა ანდრია)

4-2 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.18

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი — ერისკაცობაში გიორგი იერონიმეს ძე საძაგლიშვილი 1854 წლის 10 ნოემბერს დუშეთის მაზრაში, სოფელ მლეთაში მღვდლის ოჯახში დაიბადა. მისი წინაპრები გამორჩეული სასულიერო პირები იყვნენ. გიორგის პაპა, მღვდელი გაბრიელი, 1826 წელს მოხსენიებულია ოსეთის გამაქრისტიანებელი კომიტეტის წევრად და დიდი წვლილიც აქვს ამ საქმეში შეტანილი. უფრო ადრე კი დიდი პაპა, მღვდელი ბესარიონი, მოხსენიებულია XVIII საუკუნის II ნახევარში, როდესაც არქიმანდრიტ გაიოზთან (ბარათაშვილი, შემდგომში ასტრახანისა და მოზდოკის მთავარეპისკოპოსი) რომელიც ერეკლე II-მ და ანტონ კათალიკოსმა გაგზავნეს ჩრდილო კავკასიაში ქრისტიანობის გასავრცელებლად. მღვდელი ბესარიონი ქადაგებდა ქრისტიანობას ინგუშეთში, დიდოეთსა და ქისტეთში სასულიერო სასწავლებლის სრული კურსის დასრულების შემდეგ, 1870 წელს გიორგი თბილისის სასულიერო სემინარიაში ჩაირიცხა, რომელიც 1876 წელს დაამთავრა და, როგორც საუკეთესო მოწაფე, სახელმწიფო ხარჯით გაიგზავნა კიევის სასულიერო აკადემიაში. აკადემია მან 1880 წელს ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით დაასრულა. 1880 წლის 1 აგვისტოს დაინიშნა ოდესის სასულიერო სემინარიის ინსპექტორის თანაშემწედ. 1883 წლის 10 ნოემბერს საქართ-ველოს ეგზარქოსის პავლეს (ლებედევი) განკარგულებით გადმოვიდა თელავის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველის თანაშემწედ. 1884 წელს თელავის მაზრის სამღვდელოებამ დაავალა თელავის სასულიერო სასწავლებლის 1875-84 წლების ანგარიშის შედგენა. პარალელურად ასწავლიდა რუსეთის სამოქალაქო ისტორიას თელავის წმინდა ნინოს ქალთა სასწავლებელში. იყო თელავის სასულიერო სასწავლებელთან არსებული ბიბლიოთეკის გაფართოება-გაზრდის კომიტეტის წევრი. 1885-90 წლებში გორის სასულიერო სასწავლებელში მუშაობდა იმავე თანამდებობაზე. გორში მუშაობის დროს დაინიშნა ნიქოზის ძველი ეკლესიის აღმდგენელი.კომისიის წევრად; 1890 წელს, ქუთაისის ქალთა საეპარქიო სასწავლებელში — რუსული ენის მასწავლებლად. 1891 წლის 16 ივნისს დაინიშნა მეტეხის უძველესი ეკლესიის აღმდგენელი კომისიის წევრად. ამავე წლის 10 ოქტომბრიდან კი თბილისის სასულიერო სასწავლებელშია ქართული ენის მასწავლებლად. 1893 წელს გულმოდგინე სამსახურისათვის და ზემო ნიქოზის ეკლესიის განახლებისათვის, უწმიდესი სინოდის მიერ ებოძა სიგელი და ლოცვა-კურთხევა. 1896 წლის 24 სექტემბერს აირჩიეს ქართული ბიბლიის შემასწორებელ კომისიაში და სიონის ტაძართან არსებულითბილისის სიძველეთა კომიტეტის წევრად. ამავე წლის 2 ნოემბერს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში ექვსფსალმუნების წაკითხვის შემდეგ ეგზარქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) ბერად აღკვეცა და სახელად კირიონი უწოდა. მეორე დღეს დიაკვნად აკურთხეს, 9 ნოემბერს კი მღვდლად დაასხეს ხელი. 15 ნოემბერს კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი კომისიის ინსპექტორად დაინიშნა. ამავე წლის 6 დეკემბერს ქვათახევის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინე` ' სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად განამწესეს და იმავდროულად იღუმენის წოდება მიენიჭა. 22 დეკემბერს საგვერდულით დაჯილდოვდა, ხოლო 31 დეკემბრიდან ქართლ-კახეთის  მონასტრების მთავარხუცესია. 1897 წელს საუკეთესო  შრომისათვის და არაერთი მნიშვნელოვანი ისტორიული გამოკვლევისათვის მოსკოვის საარქეოლოგიო საზოგადოების გამგეობამ საზოგადოების წევრად აირჩია. 1898 წლის 10 მაისს სიონის საკათედრო ტაძარში ეგზარქოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი) არქიმანდრიტის წოდება მიანიჭა. აი, რას წერს 1898 წლის 590-ში მისი მოღვაწეობის  შესახებ გაზეთი „ცნობის ფურცელი“ — „ინსპექტორობის დროს არქიმანდრიტმა კირიონმა საუკუნოდ დაუვიწყარი ღვაწლი გაუწია ჩვენს ქვეყანას. ამ თანამდებობაზე იმსახურა მხოლოდ ცხრამეტი თვე და ამ ხნის განმავლობაში თბილისის გუბერნიაში აშენდა ყველა იმ  სამღვდელოებისათვის ახალი სახლები, რომლებიც მსახურებენ მართლმადიდებელი ქრისტიანობის აღმდგენელ საზოგადოების ეკლესიებში და ამ შენობების  კომიტეტებში ყველგან თავჯდომარედ ბრძანდებოდა. მისივე შრომით და მეცადინეობით აშენდა რამოდენიმე ეკლესია გორის მაზრაში. აგრეთვე აშენდა ხელ-ახალი  სახლები სკოლებისთვის და ზოგიერთები კი მხოლოდ

4-3 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.19

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918(გაგრძელება)

შეკეთდნენ. მამა კირიონის შუამდგომლობით სამი ერთ-კლასიანი სასწავლებელი გადაკეთდა ორ-კლასიანად: ერთი — სოფელ ვანათში (გორის მაზრა), მეორე სოფელ ვალეში (ახალციხის მაზრა), და მესამე სოფელ თიანეთში (თიანეთის მაზრა). სკოლებთან მან დააარსა ბიბლიოთეკები. ზოგიერთ სკოლას კი თავისი საკუთარი ფულით უყიდა წიგნები და ისე დაუარსა ბიბლიოთეკები. დააარსებინა ერთი ახალი სასწავლებელი სოფელ აწერისხევში, რომელიც იქნა გადმოტანილი სოფელ ედისიდან. მოუმატა მასწავლებლებს ჯამაგირები და დღეს ამათი სკოლების მასწავლებლები წელიწადში იღებენ თვითოეული ოცდათხუთმეტ თუმნიდან ორმოცდაათ თუმნამდე. შეძლებისდაგვარად მასწავებლებად გზავნიდა უფრო გამოცდილ და განვითაოებულ მასწავლებლებს. იბარებდა მასწავლებლებს თბილისში საპედაგოგო კურსებზე დასასწრებლად. თვითონაც წელიწადში ერთხელ გაშინჯვის მაგივრად, სკოლებში წელიწადში რამდენჯერმე მიბრძანდებოდა ხოლმე და მამაშვილურ დარიგებას აძლევდა მასწავლებლებს, რის გამოც ამ ცოტა ხანში ეს სკოლები სრულიად გამოიცვალნენ. აგრეთვე ეცადა, ცხინვალში გადმოეტანა საქალებო სასწავლებელი ექვსი კლასის კურსით ვლადიკავკავის ოლქიდან. მისივე დარიგებით რამდენიმე სომეხმა მოიწადინა შეერთება მართლამადიდებელ ეკლესიასთან, რის გამოც რამდენიმემ მიართვა თხოვნები საქართველოს ეგზარქოსს ფლაბიანეს. ერთი სიტყვით, მამა კირიონის ამ მცირე დროში ნამოღვაწევი, დიახ, თვალსაჩინოა. ვისურვებთ, ახალმა მღვდელმთავარმა ახალს ხარისხზე კიდევ უფრო დიდი სამსახური გაუწიოს ქვეყანას“. 1898 წლის 27 ივნისს რუსეთის წმინდა სინოდმა ლავერდის ეპარქიის მღვდელმთავრად და საქართველოს ეგზარქოსის მეორე ქორეპისკოპოსად გამოირჩია. 22 აგვისტოს ეგზარქოსების კარის ეკლესიაში, დღის 12 საათზე, მოხდა მისი წარდგინება ეპისკოპოსად. მეორე დღეს, 23 აგვისტოს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოს ალექ-სანდრეს (ოქროპირიძე), იმერეთის ეპისკოპოს ბესარიონისა (დადიანი) და გორის ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) თანამწირველობით ხელი დაასხა ეპისკოპოსად და ალავერდის ეპარქიის მმართველად დანიშნა. 1900 წლის 6 მაისს ეპისკოპოსი კირიონი დაჯილდოვდა წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით. ამავე წლის 12 აგვისტოდან კი გორის კათედრაზე იქნა გა- დაყვანილი. 1902 წლის 10 მარტიდან იგი ბალტსკის ეპისკოპოსია, კამენეც-პოდოლსკის ვიკარიატში, ხოლო ამავე წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ვლადიმერის III ხარისხის ორდენით. 1903 წლის 3 მაისიდან ხერსონის, 1904 წლის 24 აპრილიდან ორიოლის, 1906 წლის 3 თებერვლიდან სოხუმის, 1907 წლის 25 იანვრიდან კოვნოს ეპარქიის მმართველია. 1908 წლის 15 თებერვალს პატრიტული მოღვაწეობისთვის რუსეთის ეკლესიის სინოდმა ჩამო- ართვა მღვდელმთავრის ხარისხი და ჟანდარმერიის მეთვალყურეობის ქვეშ კურაჟის მონასტერში (ხარკო- ვის ეპარქია), შემდეგ სანაქსირის უდაბნოში (ტამბოვის ეპარქია) და ბოლოს ხერსონის წმინდა ვლადიმირის მო- ნასტერში გადაასახლეს. 1915 წლის 10 იანვარს დაუბ- რუნეს ხარისხი და დანიშნეს პოლოცკისა და ვიტებსკის ეპარქიაში. 1917 წლის 12 მარტს (ძვ. სტ.) მცხეთის ათორმეტ- თა მოციქულთა საპატრიარქო ტაძარში მოხდა საქარ- თველოს საეკლესიო ცხოვრების უდიდესი აქტი. ქართ- ველმა მღვდელმთავრებმა, სამღვდელოთა კრებულმა და აღმოსავლეთ და დასავლეთ საქართველოს ქართვე- ლობამ თავიანთი წარმომადგენლების პირით გამო- აცხადეს საყოველთაოდ, რომ ამიერიდან საქართვე- ლოს ეკლესია განაგრძობს თავის ავტოკეფალურ ცხოვრებას, რომლის სვე-ბედს, წინააღმდეგ მსოფლიო კრებათა დადგენილებისა, ასი წლის განმავლობაში გა- ნაგებდა რუსეთის თვითმპყრობელობა. საქართველოს ეკლესიის დროებით გამგედ ერთხმად აირჩიეს გურია- სამეგრელოს ეპისკოპოსი ლეონიდე (ოქროპირიძე). ქართული სამღვდელოების ერთმა ნაწილმა გა- დაწყვიტა, დეპუტაცია გაეგზავნა რუსეთში, ეპისკო- პოს კირიონთან, და ეთხოვათ მისთვის სამშობლოში დაბრუნება. ამ პერიოდში ვიტებსკში მყოფ მეუფე კირიონს რუ- სეთის ეკლესიის ობერ-პროკურორმა ლვოვმა პეტროგ- რადისა და ლადოგის ეპარქიის მწყემსთმთავრობა შეს- თავაზა, რაზედაც მან უარი განაცხადა. 1917 წლის 1 აგვისტოს ეპისკოპოსი კირიონი თავი- სი თხოვნის საფუძველზე გათავისუფლდა ვიტებსკის ეპარქიდან და საქართველოში დაბრუნდა. იგი აქტიუ- რად ჩაება მშობლიური ეკლესიის საქმიანობაში. 1917..

4-4 საპატრიარქოს უწყებანი N4 5-11 თებერვალი 2009წ გვ.20

კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი II (საძაგლიშვილი) 1854-1918(გაგრძელება)

წლის 11-17 სექტემბერს გამართულ პირველ საეკ- ლესიო კრებაზე იგი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქად აირჩიეს. ამავე წლის 1 ოქტომბერს, მცხეთის თორმეტი მოციქულის სახელობის საპატრიარქო ტაძარში მოხდა მისი ინტრონიზაცია და ეწოდა სახელად კირიონ II. 1918 წლის 26 ივნისს კათოლიკოს-პატრიარქი მარტყოფის მონასტერში გაემგზავრა დასასვენებ-ლად. მეორე დილით, 27 ივნისს, კირიონ II თავის ოთახში ტყვიით განგმირული ნახეს. მოხდა საზარელი ამბავი, რაც ერთ-ერთი სისხლიანი და ტრაგიკული ფურცელია საქართველოს ეკლესიის ისტორიაში. დიდი ილია ჭავჭავაძის მკვლელობის შემდეგ, ეს კიდევ ერთი საშინელი დარტყმა იყო ქართველი ერისათვის. კათოლიკოს-პატრიარქის ცხედარი 7 ივლისს სიონის საკათედრო ტაძარში დიდი პატივით დაკრძალეს. 2002 წლის 17 ოქტომბრის წმინდა სინოდის განჩინებით უწმინდესი და უნეტარესი კირიონ II წმინდა ნად შეირაცხა. ხსენების დღე (10 ივლისი ახ. სტ.) 1918 წლის 26 იანვარს, (ძვ. სტ.) წმინდა მეფე დავით აღმაშენებლის ხსენების დღეს, ქართველ მეცნიერთა და საზოგადო მოღვაწთა დიდი მონდომებისა და მეცადინეობის შედეგად გაიხსნა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონი ერთ-ერთი პირველი იყო, ვინც მიულოცა ეს ღირშესანიშნავი დღე ქართველ საზოგადოებას და ამ დღესთან დაკავშირებით სიტყვაც წარმოთქვა: რომელსაც ჩვენი გაზეთის მეორე გვერდზე გთავაზობთ................

5 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.18

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე — ერისკაცობაში ლონგინოზ სოლომონის ძე ოქროპირიძე დაიბადა 1861 წლის 15 თებერვალს, მღვდლის ოჯახში. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში მამის ზედამხედველობით მიიღო, შემდეგ კი მისაღები გამოცდები ჩააბარა თბილისის სასულიერო სასწავლებელში, სადაც ახალგაზრდა ლონგინოზი მუდამ პირველი იყო სწავლითა და სათნო ხასიათით, ხოლო მასწავლებლებსა და მოსწავლეთა შორის საყვარელ პიროვნებად იყო მიჩნეული. მეგობრები მას კრძალულებისა და ღვთივსათნო ცხოვრებისათვის სას წავლებელშივე „ბერს“ ეძახდნენ. სასულიერო მოღვაწების მისწრაფება და სამონაზვნო ცხოვრებისადმი ტრფიალი მას თანდათან ემატებოდა და უძლიერდებოდა. თბილისის სასულიერო სასწავლებლიდან სტავროპოლის სასულიერო სემინარიაში გადავიდა, რომელიც 1884 წლის 2 ივნისს დაამთავრა და ამავე წლის 31 აგვისტოს კიევის სასულიერო აკადემიაში ჩაირიცხა. აკადემიაში სწავლის პერიოდში, მეოთხე კურსზე გადასვლისას, ითხოვა მონაზვნად აღკვეცა. 1887 წლის 19 ივნისს აკადემიის რექტორმა, ეპისკოპოსმა სილვესტერმა (მალევანსკი) მონაზვნად აღკვეცა იგი და სახელად ლეონიდე უწოდა. ამავე წლის 29 ივნისს დიაკვნად აკურთხეს, ხოლო 1888 წლის 2 მაისს — მღვდლად დაასხეს ხელი. 1888 წლის 14 ივნისს დაამთავრა კიევის სასულიერო აკადემია, ღვთისმეტყველების მაგისტრის კანდიდატის ხარის- ხით და საქართველოში დაბრუნდა. მაშინდელმა ეგზარქოსმა პალადიმ (რაევი) მღვდელმონაზონ ლეონიდეს ძალიან ძნელი და მეტად საპასუხისმგებლო მოვალეობა დააკისრა: 1888 წლის 20 ოქტომბრიდან საქართველოს საეგზარქოსომ მთიანეთში — საინ-გილოში, ფშავ-ხევსურეთში, მთიულეთსა და ოსეთში ქრისტიანობის აღმდგენელი კომიტეტის ინსპექტორად განაწესა. თავისი მოღვაწეობის დაწყებისთანავე მან, თავაზიანმა და გულახდილმა მოძღვარმა, დაიახლოვა და გვერდში ამოიყენა ყველა, ვისთანაც კი საქმე უნდა დაეჭირა, გაამხნევა თითქმის სასოწარკვეთილებამდე მისული ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების მასწავლებლები, გაუღვიძა მოწაფეებს ცნობისმოყვარეობა სწავლის მიმართ და მათ მშობლებს ბავშვების ქრისტიანული სარწმუნოებით აღზრდის უპირატესობა და საჭიროება შეაგნებინა. განწესებისას მან ჩაიბარა 25 სასწავლებელი და მცირე ხანში გააორმაგა მათი რიცხვი. მისი მოღვაწე ბის შესახებ გაზეთი „ივერია“ წერდა: „ამ თხუთმეტიოდე წლის წინ ჩრდილო ოსეთში სულ ათი-თხუთმეტი სკოლა მოიპოვებოდა და ისიც კავკასიაში, ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების ხარჯით აშენებული. მაშინდელი ოსები დიდი ხალისით კი არ გზავნიდნენ თავიანთ შვილებს სკოლაში, არამედ თითქმის საყვედურით. მაგრამ ჩრდილოეთის მხრის ოსებმა სწავლის მნიშვნელობა მალე შეიგნეს, მომეტებულად მას დღეს აქეთ, რაც მათი სკოლების ინსპექტორად დაინიშნა დიდად პატივცემული ეხლანდელი იმერეთის ეპისკოპოსი ლეონიდე, მაშინ ისევ მღვდელმონაზონი. მათი მეუფება მობრძანდებოდა თუ არა აქაურ სკოლებში, მაშინვე სოფლის ყრილობას ახდენდა და მცხოვრებთ ტკბილის მოძღვრებით ესაუბრებოდა, თუ სწავლა-განათლებას რა მნიშვნელობა აქვს... კეთილმა თესლმა კეთილი ნაყოფი გამოიღო და ეს რჩევა-დარიგება უნაყოფოდ არ დარჩა.“ 1889 წლის 1 იანვარს ერთგული სამსახურისა და ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის საგვერდულით დაჯილდოვდა. ამავე წლის 2 აგვისტოს დაინიშნა საქართველოს საეპარქიო სასწავლებლების კომიტეტის წევრად. 1890 წელს მღვდელ-მონაზონმა ლეონიდემ საინგილოში, სოფელ კახში დააარსა ქალთა სამრევლო-საეკლესიო სკოლა, რაც იმ მხარეში სასიხარულო მოვლენად იქცა. 1892 წელს სოფელ თასმალოში ქრისტიანობაზე მოაქცია 62 სული განდგომი-ლი და მათი მსგავსი ინგილოები. მამა ლეონიდე დიდ ყურადღებას აქცევდა ქართული ენისა და საეკლესიო გალობის საქმეს სასულიერო სემინარიაში, სხვადასხვა სასწავლებლებსა და თბილისის საეპარ-.

5-1 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.19

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821 (გაგრძელება)

...ქიო დედათა სასწავლებელში. გულმხურვალედ ეპყრობოდა ქართული საეკლესიო გალობის აღდგენის საქმეს. 1892 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა, რომელიც 23 მაისს, სიონის საკათედრო ტაძარში, სულიწმიდის მოფენის სადღესასწაულო წირვის დროს გადაეცა. 1892 წლის 30 ოქტომბერს სასწავლებელში დამსახურებული მოღვაწეობისათვის მღვდელმთავრული მადლობა გამოეცხადა. ამავე წლის 1 ნოემბერს, სიონის საკათედრო ტაძარ- საქართველოს ეგზარქოსმა ვლადიმერმა (ბოგოიავლენსკი) იღუმენის წოდება მიანიჭა და ზე- დაზნის მონასტრის წინამძღვრად განაწესა. 1893 წლის 9-16 აპრილის წმინდა სინოდის ბრძანების ფანეს სახელობის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და ამავე წლის 6 მაისს არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1893 წლის 24 ნოემბერს დაინიშნა აღმოსავლეთ საქართველოს მონასტრების მთავარხუცესად. 1896 წლის 15 მაისს არქიმანდრიტი ლეონიდე დაჯილდოვდა წმიდა ანას III ხარისხის ორდენით. 1896 წლის 24 სექტემბერს კი დაინიშნა ქართული ებლის შემსწორებელი კომისიის თავმჯდომარედ. „ძავე წლის 7-10 ნოემბრის, წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე, გადადგა მთავარხუცესობიდან, ინსპექტორის თანამდებობიდან და საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრად აირჩიეს. 1897 წლის 14 ივლისს გადაიყვანეს გარეჯის წმიდა იოანე ნათლისმცემლის მონასტრის წინამძღვრად. 1898 წლის 20 მარტს წმიდა სინოდმა საქართველოს საეგზარქოსოს პირველ ქორეპისკოპოსად და გორის ეპარქიის მმართველად გამოარჩიეს. ამავე წლის 19 აპრილს სიონის საკათედრო ტაძარში მოხდა მისი ეპისკოპოსად ხელდასხმა. ქიროტონიის წესი შეასრულეს: საქართველოს ეგზარქოსმა — მთავარეპისკოპოსმა ფლაბიანემ (გოროდეცკი), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე), ალავერდის ეპისკოპოსმა ბესარიონმა (დადიანი) და ვლადიკავკაზის ეპისკოპოსმა ვლადიმერმა. ამავე წლის 20 მაისს ეპისკოპოსი ლეონიდე ქართული საღვთისმსახურო წიგნების შემასწორებელი კომისიისთავჯდომარედ დაინიშნა, ხოლო 31 აგვისტოს სინოდალურ კანტორაში, უშტატო წევრად განაწესეს. 1900 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით. 1900 წლის 12 აგვისტოს იმერეთის ეპარქიის მღვდელმთავრად გადაიყვანეს. 1903 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ვლადიმი-რის III ხარისხის ორდენით. 1907 წლის დეკემბერში ჩააბარეს შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვ-რობა. 1908 წლის 1 თებერვალს დაინიშნა გურია-სამეგრელოს ეპარქიის მმართველად. 1911 წლის 7 დეკემბერს გათავისუფლდა შიო-მღვიმის მონასტრის წინამძღვრობიდან. 1914 წლის 6 მაისს დაჯილდოვდა წმინდა ანას I ხარისხის ორდენით. 1915 წლის 16 თებერვალს ისევ დაინიშნა შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვრად. 1917 წლის თებერვალში რუსეთში მომხდარი სახელმწიფო გადატრიალების შემდეგ დაემხო ნიკოლოზ II-ის ხელისუფლება. ქართველმა მოწინავე სამღვდელოებამ დროულად მიიჩნია ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენა. ყველაზე მეტად აქტიურობდა გორის ეპისკოპოსი ანტონი (გიორგაძე). მან დაიყოლია მეუფე ლეონიდე გადაედგათ ეს მნიშვნელოვანი ნაბიჯი. 1917 წლის 12 მარტს მცხეთის სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ეპისკოპოსმა ლეონიდემ, სხვა ქართველ მღვდელმთავრებთან თანამწირველობით შეასრულა საგანგებო წირვა, რომლის დროსაც საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის ავტოკეფალია აღდგენილად გა..

5-2 საპატრიარქოს უწყებანი N5 12-18თებერვალი 2009წ გვ.20

კათოლიკოს-პატრიარქი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1861-1821 (დასასრული)

.მოცხადდა. 13 მარტს ეპისკოპოსმა ლეონიდემ საქართველოს ეგზარქოს პლატონს განუცხადა, რომ იგი გათავისუფლებულია თანამდებობიდან და ჩამორთმეული აქვს საქართველოს ეკლესიის მართვა-გამგეობა. 14 მარტს ეპისკოპოს ლეონიდეს თავმჯდომარეობით გაიმართა სამღვდელოების კრება, რომელმაც დაადგინა, რომ სიონის საკათედრო ტაძარში წირვა-ლოცვა ქართულად ჩატარდეს. 1917 წლის 12 აგვისტოს ეპისკოპოსი ლეონიდე აირჩიეს თბილისის კათედრაზე და მეორე დღეს მიენიჭა თბილელი მიტროპოლიტის წოდება. 1917 წლის 8-17 სექტემბრის I საეკლესიო კრებაზე მიტროპოლიტი ლეონიდე 11 ხმით დამარცხდა ეპისკოპოს კირიონთან, რის შემდეგაც საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქად აირჩიეს ეპისკოპოსი კირიონი, კირიონ II-ის სახელით. მიტროპოლიტი ლეონიდე კი თბილელის კათედრაზე დარჩა და წირვა-ლოცვას სიონის საკათედრო ტაძარში აღასრულებდა. კათოლიკოს-პატრიარქ კირიონ II-ის გარდაცვალების შემდეგ მიტროპოლიტი ლეონიდე საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქად აირჩიეს. 1919 წლის 23 თებერვალს სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში აღესრულა მისი ინტრონიზაცია. უწმიდესისა და უნეტარესის ლეონიდეს მმართველობის პერიოდში კომუნისტებმა მოახდინეს საქართველოს ანექსია, რის შემდეგაც ქვეყანა უმძიმეს გასაჭირში ჩავარდა: სურსათის სიმცირეს, სასმელი წყალის ნაკლებობაც ერთვოდა, ხალხს სასმელად ვარგისი წყალი მტკვრიდან ამოჰქონდათ, მორჩილებმა კათოლიკოს-პატრიარქს შეს- თავაზეს, რომ მისთვის წყალი თბილისიდან მოშორებით მდებარე წყაროდან მოეტანათ, მაგრამ უწმინდესმა განაცხადა: „მეც იმავე წყლით ვისარგებლებ, რომლითაც ჩემი სულიერი შვილები სარგებლობენო.“ ამან კი გამოიწვია ის, რომ კათოლიკოს-პატრიარქს შავი ჭირი დაემართა და 1921 წლის 11 ივნისს გარდაიცვალა. იგი დაკრძალულია სიონის საპატრიარქო ტა- ძარში. ეპისკოპოს ლეონიდეს გამოცემული აქვს ქადაგებათა კრებული. მისი სიტყვანი და მოძღვრებანი იბეჭდებოდა საქართველოში გმომავალ თითქმის ყველა ჟურნალ-გაზეთში.

6 საპატრიარქოს უწყებანი N6 19-25თებერვალი 2009წ გვ.15

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი (ნამორაძე) 1872-1924

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი ერისკაცობაში ნიკოლოზ ზაქარიას ძე ნამორაძე 1872 წელს დუშეთის მაზრის ერთ-ერთ სოფელში, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. 1885-89 წლებში თელავის სასულიერო სასწავლებელში სწავლობდა. 1889-95 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიის სტუდენტია. 1895 წელს პეტერბურის სასულიერო აკადემიაში აგრძელებს სწავლას, რომელიც 1899 წელს ღვთისმეტყველების მაგისტრის კანდიდატის ხარისხით დაამთავრა, დაიცვა რა საკანდიდატო თემა: „საქართველოს საეკლესიო მმართველობა რუსეთთან შეერთებამდე.“ საქართველოში დაბრუნებული ნიკოლოზი, 1901 წლის 10 იანვარს თბილისის სასულიერო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად დაინიშნა. 1902 წლის 1 მარტს საქართველოს ეგზარქოსმა ალექსი I-მა (ოპოცკი) ბერად აღკვეცა და სახელად ისევ ნიკოლოზი უწოდა. მეორე დღეს დიაკვნად აკურთხა, 4 მარტს კი — მღვდლად დაასხა ხელი. 1902 წლის 5 ივლისს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1904 წლის სექტემბერერს  წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარად დაინიშნა და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. აი, რას წერს გაზეთ „ივერიის“ 1904 წლის სექტემბრის ერთ-ერთ ნომერში ვინმე პიროვნება „ილია თეზბიტელი“-ს ფსევდონიმით: „ერთ დროს დიდებული გელათის მონასტერი მოუთმენლად მოელოდა მხნე წინამძღვარს, და აკი კიდეც მიეცა ასეთი წინამძღვარი ― რომელიც აღირჩიეს საქართველოს ეგზარქოსმა მაღალყოვლადუსამღვდელოესმა ალექსიმ და იმერეთის მღვდელმთავარმა ლეონიდემ. ეს წინამძღვარია მღვდელ-მონაზონი ნიკოლოზი. ერისკაცობაშიაც ნიკოლოზი ერქვა. მისი გვარია ნამორაძე. დღეს ოცდათორმეტი წლისაა. სწავლა დაამთავრა პეტერბურგის სასულიერო აკადემიაში ღვთისმეტყველების კანდიდატის ხარისხით. მას უკან ქართული ენის მასწავლებლად და გამგეობის წევრად მსახურებდა თბილისის სასულიერო სასწავლებელში. აქ, თბილისშივე ითვლევბოდა საეკლესიო სიძველეთა საცავის წევრად და ერთ დროს ასწავლიდა ქართულ ენას და ანგარიშს ქართველ ქალთა ამხანაგობის სკოლაში. ნივთიერად ხელმოკლე მღვდელ-მონაზონი ქველმოქმედიცაა. მისი ხარჯით იზრდება ორი ღარიბი მოწაფე. მამა ნიკოლოზი ლექსების წერის ნიჭსაც არაა მოკლებული. ხასიათითმშვიდი, წყნარი და მშვიდობის მოყვარეა. ზედმიწევნით იცის ქართული საერო და სასულიერო მწერლობა. ქართულ ქადაგებათა წარმოთქმაც დიდად ეხერხება. ყოვლადსამღვდელო ლეონიდი მალე შემოსავს მას არქიმანდრიტის ხარისხით. მომავალი არქიმანდრიტი ნიკოლოზი, გელათის მონასტრის წინამძღვარი, მუყაითი, მარჯვე, მხნე, სასარგებლო მოღვაწეობის გულმხურვალე მოყვარულია. ეჭვს გარეშეა, რომ მტკიცე ენერგიის თავგამოდებას, ბევრი რამ შეუძლიან. ვინ არ იცის, რომ სულის ძალის ნაყოფია კაცობრიობის დღევანდელი წარმატება. იმედია, რომ მომავალი არქიმანდრიტი წრფელის გულით შეიყვარების დავით-თამარის სავანეს, სადაც ამ დიდებულ მეფეთა სული იქცევის და მადლი ისადგურებს. ეცდება აღაყვავოს იგი თვისის მღვდელმ-თავრის ლეონიდის ლოცვა-კურთხევით და დარიგე-..

6-1 საპატრიარქოს უწყებანი N6 19-25თებერვალი 2009წ გვ.16

არქიმანდრიტი ნიკოლოზი (ნამორაძე) 1872-1924(დასასრული)

.. ბით და აღუდგინოს ძველი, აწ დაკარგული სახელი და დიდება“. 1906 წლის 31 ივლისს მამა ნიკოლოზი ანტისაეკლესიო და მთავრობის საწინააღმდეგო მოქმედებისათვის, ასევე რევოლუციურ მოძრაობაში მონაწილეობისათვის, გაათავისუფლეს გელათის მონასტრის წინამძღვრობიდან, აუკრძალეს ღვთისმსახურება და მიუსაჯეს რუსეთში, ხარკოვის ეპარქიის სვიატოგორსკის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის უდაბნოში გადასახლება. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი არ დაემორჩილა ამ ბრძანებას, გაიხადა ანაფორა და არალეგალურად ცხოვრობდა თბილისში. თავის ირჩენდა ლიტერატურული შრომით. შეეკედლა სოციალისტ-ფედერაციული გაზეთის რედაქციას. 1908 წლის 28 მაისს რევოლვერით მოკლა საქართველოს ეგზარქოსი ნიკონი (სოფისკი) და იძულებული გახდა სტამბულში გაქცეულიყო. მამა ნიკოლოზი სტამბოლის ქართველ კათოლიკეთა მონასტერში ცხოვრობდა. მისი იქ ყოფნის პერიოდში, ერთ საინტერესო ფაქტს ჰქონდა ადგილი. 1911 წელს ქართველებზე გაბოროტებულმა ათონის მთის ივერონის მონასტრის ბერძენმა ბერებმა საჩივარი შეიტანეს უმაღლეს მმართველ ორგანოში პროტატში: „ქართველები არ გვემორჩილებიან და გთხოვთ, მიიღოთ ზომები: ან დაგვიმორჩილეთ, ან განდევნეთო“. საჩივარი სტამბოლში სულთანის კა- რამდე ჩავიდა. ეს ამბავი იქ მყოფმა არქიმანდრიტმა ნიკოლოზმაც გაიგო. იგი სასწრაფოდ დაუკავშირდა სულთნის კართან დაახლოებულ მუსულმან ქართველებს, გვარად ირემაძეებს და მათი საშუალებით ათონზე გაიგზავნა მოთხოვნა, თავი დაენებებინათ ქართველი ბერებისათვის. მისმა მცდელობამ მცირე ხნით ქართველი ბერები ათონის მთიდან გამოდევ- ნისაგან იხსნა. 1917 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ დაბრუნდა საქართველოში, სადაც კვლავ აღუდგინეს მღვდელმსახურება და ხარისხი. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მართლმადიდებელი ავტოკეფალური ეკლესიის I, II და III საეკლესიო კრებებზე. აპირებდნენ მის მღვდელმთავრად კურთხევასაც, რასაც კათოლიკოს-პატრიარქი კირიონ II არ დათანხმდა. 1917 წლის 13 ოქტომბრიდან იგი დროებით განაგებდა გელათის მონასტერს, 1918-23 წლებში კი მოწამეთას წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახე-ლობის მონასტრის წინამძღვარია. 1923 წელს კომუნისტებმა მოწამეთას მონასტერი დაარბიეს. წინამძღვარი და ბერები ძალით გამოდევნეს იქიდან. არქიმანდრიტი ნიკოლოზი იქვე, ტყეში დასახლებულა სამოღვაწეოდ. უცნობია მისი აღსრულების თარიღი და გარემოებანი. 1924 წელს დაწერილ ერთ-ერთ საბუთზე მისი ხელმოწერაა, საიდანაც ცხადი ხდება, რომ იგი ამ დროს ჯერ კიდევ ცოცხალია. ზოგიერთი ძველი თაობის წარმომადგენელთა გადმოცემის თანახმად, იგი ტყეში გარეული ცხოველების მსხვერპლი გახდა.

7 საპატრიარქოს უწყებანი N7 26თებერვალი-4მარტი 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

22 თებერვალს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა ნიქოზისა და ცხინვალის სამღვდელოების წარმომადგენლები: მღვდელი დავითი დურგლიშვილი ჯვრით და მიენიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი რაჟდენი კინწური — ოქროს ჯვრით და მიენიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი გიორგი დათაშვილი დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის და დეკანოზობის წოდებით კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ს ლოცვა-კურთხევით ნიქოზის საკათედრო ტაძარში წირვაზე მიტროპოლიტ ისაიას (ჭანტურიას) მიერ.

9 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.3

დაჯილდოება

8 მარტს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი ლავრენტი ბუზიაშვილი მიტრით დააჯილდოვა.

ხელდასხმა

7 მარტს ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპსმა ლუკამ (ლომიძემ) ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ დავით ჩეკურაშვილს.

9-1 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.19

მღვდელი არსენ კვირკველია 1887-1980

მღვდელი არსენი 1887 წელს სამეგრელოში, სოფელ გარახში, მღვდლის ანდრია კვირკველიას ოჯახში დაიბადა. ჭეშმარიტ ქრისტიანულ გარემოში მყოფი, ბავშობიდანვე მართლმადიდებელი ეკლესიის სულისკვეთებით იზრდებოდა. დაამთავრა სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელი, შემდეგ კი XX ს-ის დასაწყისში თბილისის სასულიერო სემინარია. სასწავლებელში ყოფნის პერიოდს მამა არსენი სიჭარმაგეში ტკბილად იგონებდა. XX საუკუნის 10-იან წლების ბოლოს მამა არსენს დიაკვნად და მღვდლად დაასხეს ხელი და გარახის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მისი მსახურების დასაწყისი დაემთხვა მკაცრი რეაქციის პერიოდს, 20-იანი წლები მძიმე ხანა იყო საქართველოს ისტორიაში, ერს ტკივილიანი საცდური მოეძალა. როგორც სხვაგან, სოფელ გარახის ეკლესიაც დაკეტეს —კლუბად გადააკეთეს, ხატები წაიღეს. თანამედროვეთა გადმოცემით, ვერცხლის ჯამები ჩხო-როწყუს მილიციამ ჩაიბარა. ზარი სახანძრო ნაწილისათვის გადაუციათ, ქრისტიანები კი იდევნებოდნენ. ამ წლებმა კიდევ უფრო განამტკიცა და სულიერად გაამდიდრა მამა არსენი, ამდენი განსაცდელისა და გაჭირვების

9-2 საპატრიარქოს უწყებანი N9 12-18მარტი2009წ გვ.20

მღვდელი არსენ კვირკველია 1887-1980(დასასრული)

დათმენამ თავისი ნაყოფი გამოიღო, როცა უკეთურმა ჟამმა გადაიარა. მას აიძულებდნენ გაეკრიჭა წვერი, თავი დაენებებინა ღვთისმსახურებისათვის, მაგრამ ის თავისი რწმენის, უფლისადმი სიყვარულის ერთგული დარჩა. XX საუკუნის ბოლო მეოთხედში, 1978 წლის ივ-ლისში, უფლის ნებით, იგი ისევ შეიმოსა მღვდელმსახურის სამოსით. დოკუმენტში ვკითხულობთ: „მღვდელ არსენ კვირკველიას! მცხოვრებს ჩხოროწყუს რაიონი, სოფელ ზედა გარახში, გაძლევთ ლოცვა-კურთხევას, რომ ძალისაებრ შენისა, შეასრულო ყოველგვარი მღვდელმოქმედება, რისი შესრულებაც ჯერ არს მღვდლისაგან, დღევანდელი დღიდან — 9. VII. 1978 წელი იოანე ჭყონდიდელი ეპისკოპოსი“. ჭეშმარიტად სასიხარულო იყო საუკუნეს მიღ–წეული მხცოვანი მღვდლის შეხვედრა სენაკის სამღვდელმთავრო სახლში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქთან, უწმინდესსა და უნეტარეს ილია მეორესთან. კათოლიკოს-პატრიარქმა დიდი სიყვარულით მიიღო მამა არსენი, მასთან საუბრისას უწმიდესს აღუნიშნავს: „ახლა რა ბრწყინვალედ გალობა  და წარმომიდგენია შენი ადრინდელი ეკლესიაში მსახურებაო“. იმ დღიდან ჩხოროწყუელებს შესაძლებლობა ჰქონდათ სახლში მისულიყვნენ მოძღვართან, რომელიც უშურველად აღასრულებდა ნათლობის საიდუმლოს, წესის აგებას. მამა არსენს მეუღლე ადრე გარდაეცვალა. ჰყავდა ორი ტყუპი შვილი ― ბორისი და გლები. ორივე გარდაცვლილები არიან. გლების 6 ვაჟიშვილი დარჩა. ყველა დაოჯახებულია. უფროსს იერო– ნიმე ჰქვია. ბორისს 2 შვილი დარჩა. მამა არსენის შვილიშვილები, შვილთაშვილები პატიოსნებით, უფლისადმი სიყვარულით გამოირჩევიან. მღვდელი არსენი გამოირჩეოდა თავმდაბლობით, უფლისადმი ღრმა სიყვარულით. განსაკუთრებით უყვარდა პატარებთან საუბარი. ურიგებდა მათ ხურდა ფულს, ხშირად ლოცავდა. მღვდელი არსენი 1980 წლის 7 მარტს აღესრულა. დაკრძალულია გარახის უბნის ცენტრალურ სასაფლაოზე. ინფორმაციის მოწოდებისთვის მადლობას ვუხდით ზაურ ჯალაღონიას და ვახტანგ მამფორიას

10 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.8

დაჯილდოება

15 მარტს თბილის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კა-თოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა:  დეკანოზი ბესარიონ მენაბდე — ჯვრით და მიტრით დეკანოზი ალექსანდრე ბოლქვაძე — მიტრით.

ხელდასხმა

8 მარტს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის ბერი ანდრია (სილაგაძე).

***

8 მარტს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდისა ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის თაბორის მთის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტრის ბერ-დიაკონ ნათანაელს (მდივანს) და დიაკვნად აკურთხა საქართველოს საპატრიარქოს რეზიდენციის ბერი ვახტანგი (ლიპარტელიანი). 15 მარტს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა ბერი ნერსე (სამხარაძე). ბერ-დიაკონი ნერსე კოჯორში იმსახურებს.

აღკვეცა

10 მარტს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრაში არქიმანდრიტმა ილიამ (ნასიძე) ბერად აღკვეცა მორჩილი გიორგი ბერაძე და სახელად გრიგოლი უწოდა.

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 14 მარტს გარდაიცვალა თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტრის მონაზონი თეოდორა (მათიაშვილი). 17 მარტს დედა თეოდორა მარტყოფის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის დედათა მონასტრის ეზოში დაასაფლავეს.

10-1 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.19

ეპისკოპოსი ბართლომე (ჩიჩუა) 1804-1864

ეპისკოპოსი ბართლომე — ერისკაცობაში ბესარიონ ხახუს ძე ჩიჩუა ― 1804 წელს სამეგრელოში, თავადის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში მიიღო. 1820 წლიდან ხობის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერში მიაბარეს, სადაც საფუძვლიანად შეისწავლა საღმრთო წერილი, წერა-კითხვა, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი. 1834-36 წლებში ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტრის მორჩილია. 1836 წლიდან ისევ ხობის მონასტერშია. 1837 წლის 30 დეკემბერს სამეგრელოს მთავარი ლევან დიანი სამეგრელოს ეპისკოპოსს გიორგის (კუხალაშვილს) წერს: „გარდაცვალებულის თავადისა ჩემისა ხახუ ჩიჩუას ძე, მორჩილებასა შინა მყოფი ბესარიონ ჩიჩუა შემოვიდა რა ჩემთან თხოვნითა თვისითა და განმიცხადა რა, რომელ წრფელისა სურვილისა გამო თვისისა მეთექვსმეტესა წელსა შობიდგან თვისისა შესულა მორჩილებასა შინა და დაუყვიეს მას შინა თოთხმეტი წელი. მთხოვა ნების მიცემა და წარწერა ვისდამიცა ჯერ არს აღკვეცად და ხელდასხმად მისსა, ადგილსა მყოფოს ხოფის მონასტერსსა შინა მღვდელ-მონაზონის მასსა. ვითარისა თხოვნისა გამო, ვითხოვ რა მორჩილისა ბესარიონ ჩიჩუას საეროს ცხოვრებისაგან, ვაძლევ მას ამით ნებას შესვლად შავსა სასულიერო წოკებასა შინა და თქვენ წარმოგიგზავნი რა არზასა მისსა, მოგიწერ უკეთუ სასულიეროს მხრით დაბრკოლება არა ნახო რა მას შინა, მაშინ წარადგინო, სადაცა ჯერ არს სია ნამსახურებათა მისისა და გამოითხოვო მისთვის აღკვეცა ბერობისა სქემისა და კურთხევა დიაკონობისა და მღვდელ-მონაზონობისა“. 1840 წლის 31 დეკემბერს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (კუხალაშვილმა) მორჩილი ბესარიონი ბერად აღკვეცა და სახელად ბართლომე უწოდა. 1841 წლის 30 მარტს კი დიაკვნად აკურთხა. 1846 წლის 1 ოქტომბერს ეპისკოპოსმა ანტონმა. (დადიანმა) მღვდლად დაასხა ხელი. 1854 წლის 1 აგვისტოს ცაგერის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და იღუმენის წოდება მიენიჭა. 1857 წლის 7 მარტს ხობის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანეს და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1863 წლის 1 იანვარს თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ევსევიმ (ილინსკი), გორის ეპისკოპოსმა გერონტიმ (პაპიტაშვილმა) და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძემ) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და სამეგრელოს ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. 1863 წლის 22 იანვარს მეუფე ბართლომემ პირველი სამღვდელმთავრო წირვა აღასრულა მარტვილის საკათედრო ტაძარში, სადაც მას ეპისკოპოსად ხელდასხმა სამღვდელოების სახელით დეკანოზმა ლუკა გაწერელიამ მიულოცა: „ყოვლადუსამღვდელოესო მეუფეო! სახარულევანი შემთხვევა, რომელსაცა მოელოდა კათედრა ესე, სრულ იქმნა სანუგეშოდ სამეგრელოს საზოგადოებათა. დაუსაბამომან განგებულებამან ღვთისამან, კეთილ-მნებებელობითა ყოვლად მოწყალისა ხელმწიფისა ჩვენისათა, აღმოგირჩიათ თქვენ, სამეგრელოს შვილი, მწყემსმთავრად მისვე მინგრელიის ეპარქიისა. ჩვენ ვსასოებთ, რომელ მმართველობა და მწყსვა თქვენი ამა ეპარქიასა შინა იქმნებიან კეთილნი და ნაყოფიერნი, ვითარცა ძველთა მღვდელმთავართა, ჩვენთა მემამულეთა, რომელნიცა, შეძლებისაებრ მათისა, ფრიად მეცადინეობდნენ განმტკიცებისათვის ყოვლისა ქრისტიანობრივისა წესისა სამეგრელოს შინა. მოწყალეო მწყემსმთავარო! სამღვდელონი მენგრელიისა შევსწირავთ დიდ- სა მადლობასა და თაყვანისცემასა მამასა ზეცათასა, და ვილოცავთ ყოვლად მოწყალისა ხელმწიფისა ჩვენისათვის მონიჭებისათვის ჩვენდა ესრეთისა მწყემსმთავრისა. ჩვენ ყოველნი სულიერითა სიხარულითა ვისწრაფით მიგებებად თქვენდა, ვითარცა ახლისა მწყემსმთავრისა ჩვენისა, და მოგილოცავთ მღვდელმთავრობასა და აღსვლასა მარტვილის კათედრასა ზედა. წარმართნეს უფალმან მამობრივნი მზრუნველობანი თქვენნი მენგრელიას შინა, და გყოს მრა- ვალჟამიერ სანუგეშოდ და სასიხარულოდ ჩვენდა, კეთილ-საიმედოთა სკიტათა და სამწყსოთა თქვენთა, და სადიდებელად ღვთისა და სასარგებლოდ ეკლესიისა და მამულისა! გვაკურთხენ ყოვლადუსამღვდელოესო მეუფეო, დიდითა მით კურთხევითა თქვენითა“. სამწუხაროდ, ეპისკოპოს ბართლომეს არ დასცალდა ეპარქიის დიდი ხნით გაძღოლა, იგი 1864 წლის 15 დეკემბერს გარდაიცვალა. მეუფე ბართლომეს ნეკროლოგი დაიბეჭდა მაშინ გამომავალ ქართულ ჟურნალში „საქართველოს სასულიერო მახარებელში“ — „15 დეკემბერს 1864-სა წელსა, მიიცვალა მარტვილს (მინგრელიაში), შემდგომად სამის დღის ავადმყოფობისა, ყოვლადსამღვდელო ბესარიონ (ნეკროლოგში ყველგან იხსენიება ერისკაცობის სახე-..

10-2 საპატრიარქოს უწყებანი N10 19-25მარტი 2009წ გვ.20

ეპისკოპოსი ბართლომე (ჩიჩუა) 1804-1864 (დასასრული)

ლით გ. მ.) ეპისკოპოსი მინგრელიისა, 54-სა წლისა შობიდგან (შეცდომაა, გარდაიცვალა 60 წლის გ. მ.) მსახურება მისი ქრისტეს ეკლესიისა, ეპისკოპოსობის ხარისხში, იყო მოკლე დროებითი, ესე იგი — ორი წლის ნაკლებ, მაგრამ ხსენება მისი სასიამოვნოა ყოველთა ნაცნობთა მისთათვის, და უმეტესად მინგრელიის ეპარქიისათვის, რომლისაცა იყო იგი ფრიად საყუარელი მწყემსი.  ყოვლად-სამღვდელო ბესარიონ, გვაროვნებით სამეგრელოს თავადთაგანი ჩიჩუა, არქიმანდრიტობის ხარისხში იმყოფებოდა ხობის მონასტრის წინამძღვრად, რომელიცა არის სამეგრელოში. მღვდელმთავრად ხელდასხმულ იქნა 1 იანვარს 1863-სა წელსა.                                                სწავლა-განათლება არ მიუღია მას უმაღლეს სასწავლებელში, არამედ აღიზარდა თავის სახლში და მონასტერში, მაგრამ კარგად იცოდა მან ყოველივე წესი სამწყსოს მართვისა მწყემსობრივი გონიერებით და განმხილველობით, სიყვარულით და სიმშვიდით. ესრეთითა თვისებითა მალე მოიპოვა მან მთელს სამეგრელოში სიყვარული და პატივისცემა. მზაკვრობა და ბოროტება, პირმოთნეობა და პირ-მხედველობა, ქრთამის-მოყვარება და დიდების-მოყვარება, ამპარ- ტავნება და უდრეკელობა, ანუ უდიარობა, სისწრაფე და დაუფიქრებლობა, რაიცა შეემთხვევათ ზოგიერთს დიდკაცებს და მწყემსმთავრებსაც — ყოვლადსამღვდელო ბესარიონში სრულიად არ იპოებოდა, ანუ არა ჩანდა, და გულთა მხილველი ღმერთი არს, ამისთვის მთავრობასა და გარეშე პირთაცა აქუნდათ მას ზედა ძლიერ კეთილი აზრი, და უწოდებდნენ მას ფრიად კეთილ-გონიერ მწყემსმთავრად რიცხვთა შორის საქართველოს ეკლესიების მღვდელმთავართა. შესახებელად ჩვენისა რედაქციისა სიმართლე ითხოვს ვახსენოთ, რომ შემდგომად მაღალყოვლადუსამღვდელოესისა ეგზარქოსისა, ყოვლადსამღვდელო ბესარიონმა აღმოგვიჩინა ჩვენ დიდი შემწეობა განსამრავლებელად ჩვენისა ჟურნალისა თავის ეპარქიაში, და კიდეც აღგვითქვა მომეტებული შემწეობა, მაგრამ იყავნ ნება ღვთისა! საკვირველი საქმეა! პირველ იანვარს 1863-სა წელსა ჩვენ მივულოცეთ ყოვლადსამღვდელო ბესარიონს ახალი წელი, ახალი ხარისხი და ახალი ბედნიერება, და ვისურვეთ მისთვის ყოველი კეთილი, და იანვარში 1865-სა წელსა მოგვიხდა ჩვენ გამოცხადება მისი სიკვდილისა. სჩანს, რომ ის არ ყოფილა დიდად მოსურნე ქვეყნიერის ბედნიერებისა, არამედ ყოველი აზრი და ფიქრი ჰქონია მიქცეული ზეცად „სათნო ეყო უფალსა სული მისი. ამისთვის აღიტაცა იგი შორის უკეთურებისა, რათა არა ბოროტებამან შესცვალოს გული მისი, ანუ მზაკვარებამან აცთუნოს სული მისი“... განუსვენოს უფალმან სულსა ამა კეთილისა მწყემსმთავრისა საყოფელსა შინა მართალთასა, ადგილსა განსასვენებელსა! და იყავნ სტრიქონნი ესე სახსენებელად მისისა კეთილ-მმარ- თველობისა და კეთილ-მზრუნველობისა ქრისტეს ეკლესიისათვის, და სამოწმებელად ჭეშმარიტისა ჩვენისა პატივისცემისა მისდა მიმართ!“

11 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.7

აღკვეცა

21 მარტს, ჯვართამაღლების სადღესასწაულო ლოცვაზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-ატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, სამთავროს დედათა მონასტერში ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძემ) მონაზვნად აღკვეცა საპატრიარქოს მორჩილები და სამთავროს მონასტრის მკვიდრნი;

საპატრიარქოდან:

მორჩილი ლიდია ჯანიაშვილი — უწოდა მონაზონი ელენე,

მორჩილი ქეთევან შელია — უწოდა მონაზონი ელისაბედი,

მორჩილი ნინო ბიბილეიშვილი — უწოდა მონაზონი თამარი,

მორჩილი თინათინ ჭიღლაძე — უწოდა მონაზონი მარინე,

მორჩილი მარიამ მუშკუდიანი — უწოდა მონაზონი ეკატერინე,

სამთავროს მონასტრიდან:

სამონაზვნე თამარი (ჭანკვეტაძე) — უწოდა მონაზონი ანა,

სამონაზვნე ნესტან სამხარაძე — უწოდა მონაზონი ნინო,

სამონაზვნე თომაიდა ფირანიშვილი ― უწოდა მონაზონი სალომე,

სამონაზვნე ვალენტინა სასანია — უწოდა მონაზონი ევდოკია,

სამონაზვნე ემილია ბესკარავიანი — უწოდა მონაზონი ევგენია.

***

21 მარტს, ჯვართამაღლების სადღესასწაულო

ლოცვაზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, სამთავროს დედათა მონასტერში არქიმანდრიტმა ლაზარემ (გაგნიძემ) სამონაზვნეებად და მორჩილებად აკურთხა მონასტრის მკვიდრნი; სამონაზვნეებად აკურთხა:

მორჩილი ასმათ ასათიანი — უწოდა სამონაზვნე მარიამი,

მორჩილი ვერონიკა არჩვაძე — უწოდა სამონაზვნე მაკრინე,

მორჩილი აგრაფინა მეფარიძე — უწოდა სამონაზვნე მართა,

მორჩილი ნინო სირბილაძე — უწოდა სამონაზვნე მელანია,

მორჩილი შორენა პაპავა — უწოდა სამონაზვნე თეოდულა,

მორჩილი ნადეჟდა ხუხუნაიშვილი — უწოდა სამონაზვნე მინადორა,

მორჩილი გულნარა ძაგანია — უწოდა სამონაზვნე პელაგია,

მორჩილი სოფიო გურული — უწოდა სამონაზვნე ევფროსინე,

მორჩილებად აკურთხა:

ნინო მესხი, მარიამ იაკობიძე, თინათინ გუგეშაშვილი, თამარ როსტიაშვილი.

ხელდასხმა

14 მარტს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერში, გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) დიაკვნად აკურთხა გელათის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული გოჩა ჩიტიძე. დიაკონი გოჩა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

11-1 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.19

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958(გაგრძელება)

..როსად ახალქალაქში, ახალციხეში, გორში და ბაკურიანში, დააპატიმრეს თავის ძმასთან, შალვასთან ერთად. გადაურჩა დახვრეტას და დაბრუნდა სამშობლოში). ამ დროსვე დაიწყო მისი თანამშრომლობა გაზეთ „ივერიაში“, სადაც გამოაქვეყნა ტოლათსოფელში ჩაწერილი ხევსურული ლექსები. რამდენიმე წლის შემდეგ მშობლების თხოვნით იგი თავის მშობლიურ კუთხეში დაბრუნდა და სოფელ მუსხში დაბინავდა. აქ ვასილმა განაგრძო  თავისი აქტიური თანამშრომლობა ქართულ პრესასთან. მან გადაწყვიტა კალმით გამოეხატა ქართველი საზოგადოებისათვის იმ დროისათვის ნაკლებად ნაცნობი თავისი კუთხის ყოფა-ცხოვრება.  ვაჟა-ფშაველას, ნ. ხიზანიშვილის და სხვების ეთნოგრაფიული წერილებით წახალისებულმა, მან 1889 წელს „ივერიაში“ დაბეჭდა საინტერესო ფელეტონი, „ყეენობა ჯავახეთში და ზოგიერთი ცრუმორწმუნეობა ქართველებისა“. აკადემიკოსმა ივანე ჯავახიშვილმა ქართველთა წარმართობის საკულტო წეს-ჩვეულებების შესწავლისას სათანადოდ გამოიყენა მამა ვასილ კოპტონაშვილის მიერ ამ წერილში გამოყენებული მასალები. მამა ვასილის კალამს ეკუთვნის აგრეთვე წერილები: „შენიშვნები ახალციხის მაზრის ქართველთა შესახებ და „ახალი ღის დღესასწაული ჯავახეთში“ და სხვა. მამა ვასილმა განსაკუთრებული ყურადღება მიაქცია ჯავახეთში უხვად არსებულ ნასოფლარებს. მან აღწერა და გამოაქვეყნა მასალები სირგვისა და მურჯის უძველეს ნასოფლართა შესახებ. მის მიერ შეკრებილი სიტყვიერების ნიმუშებიდან აღსანიშნავია „ლეგენდა რუსთველისა და შოთა რუსთველის სამშობლოს შესახებ“, „ომალ ხან ჩოფანი“, „ერეკლე ხანი“ და სხვა. მამა ვასილი მხატვრულ ნაწარმოებებსაც აქვეყნებდა, მათ შორის ყურადღებას იპყრობს „მოთხრობა ჯავახეთის ცხოვრებიდან“, „აღდგომა დღეს“, „კაკო დიაკონი“. მას ასევე დაწერილი აქვს ვრცელი ბიოგრაფია ვაჟა-ფშაველაზე და ილია ალხაზიშვილზე. აი, რას წერდა გაზეთი „ივერია“ 1890 წლის №130-ეში: „ახალციხის მაზრაში სოფელ მუსხში ქრისტიანობის აღმდგენელმა საზოგადოებამ დაარსა სკოლა. სკოლის მას- წავლებლად დაინიშნა ნიჭიერი ახალგაზრდა ვასილ კოპტონაშვილი. „ივერიის“ მკითხველები და მისი რედაქტორი ილია ჭავჭავაძე კარგად იცნობენ ჯავახეთის მაშინდელ მიყრუებულ სოფელში  დაბადებულსა და გაზრდილ გლეხ-ჭაბუკს, რომელიც საზოგადოებრივი მოღვაწეობის კეთილშობილურ გზას დაადგა და მიზნად თავისი ბეჩავი, ჩამორჩენილიკუთხისათვის სარგებლობის მოტანა დაისახა. ჯერ კიდევ 1888 წლიდან მან საინტერესო კორესპოდენციების გამოქვეყნება დაიწყო გაზეთის ფურცლებზე. მისი სტატიები მრავალ საკითხს ეხებოდა, უმთავრესად კი, ხალხის სადღეისო ჭირ-ვარამს, მის ყოფა-ცხოვრებასა და ისტორიულ წარსულს, მის ძველისძველ ადათ-წესებსა და ცრუმორწმუნეობას, ხალხის მეტყველებასა და შემოქმედებას“. 1889 წელს ახალციხის მაზრაში, სოფელ მუსხში განამწესეს. ვასილმა გაამართლა „ივერიის“ მაღალი შეფასება. სოფელ მუსხში, სადაც ის მსახურობდა, მალე მოიპოვა ხალხის ნდობა და სიყვარული. იგი თავდადებით ზრუნავდა ჩამორჩენილი სოფლის განათლებისა და კულტურული ამაღლების საქმისთვის. თავისი დაუღალავი გარჯით მან შეძლო საზოგადოებრივ შემოწირულებათა გზით მოკ ლე ხანში სკოლასთან დაეარსებინა სოფლის ბიბლიოთეკა-სამკითხველო და მთელი თავისუფალი დრო ამ საქველმოქმედო დაწესებულების გაუმჯობესებისათვის შეეწირა. სამკითხველოს სასარგებლოდ წიგნებისა და ფულის შემწირველთა სახელები არაერთხელ იყო გამოცხადებუ-ლი გაზეთ „ივერიის“ ფურცლებზე. მას დიდ დახმარებას უწევდა აგრეთვე ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოება. 1895 წლიდან ჩუნჩხის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1904 წლის 18 ივლისს დიაკვნად აკურთხეს, ახალციხის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში განამწესეს და ამავე ქალაქის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1905 წლის 24 თებერვალს დიაკონ ვასილს მღვდლად დაასხეს ხელი და დროებით ისევ ახალციხის ეკლესიაში დიაკვნის შტატში დატოვეს. ამავე წლის 24 აგვისტოს საროს მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1910

11-2 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.18

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958

დეკანოზი ვასილ სოლომონის ძე კოპტონაშვილი 1866 წლის დეკემბერში ახალქალაქის მაზრაში, სოფელ კოთელიაში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ბარალეთის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში მიიღო, რომლის დასრულების შემდეგ, მშობლების სურვილის წინააღმდეგ, სწავლის გასაგრძელებლად თბილისში გაჰყვა თავის მასწავლებელს — ტიმოთე ხმალაძეს. მზრუნველთა დახმარებით იგი შევიდა ავლაბრის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ორკლასიან სასწავლებელში და მისი დასრულების შემდეგ, 1883 წლის 1 სექტემბერს თიანეთის მაზრაში, სოფელ ტოლათსოფლის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დანიშნეს, სადაც მის მისვლამდე დიდი ქართველი პოეტი, ვაჟა-ფშაველა მსახურობდა. აქ მოღვაწეობის პერიოდში ახალგაზრდა ვასილი ახლოს გაეცნო და დაუმეგობრდა ვაჟა-ფშაველას. ტოლათსო-ფელში მან ექვსი წელი დაჰყო, შეეჩვია ხალხს, შეისწავლა მათი ყოფა-ცხოვრება და სამაგალითო პიროვნების სახელი დაიმსახურა. მისი შთამომავლების გადმოცემით ფშავიდან დაბრუნებულმა ვასილმა ჯავახეთში ფშაური ხინკალის ტრადიცია გაავრცელა. იქვე შეირთო ცოლად სოფელ ბარალეთში მცხოვრები ანგელინა (იგივე ევდოკია) სვიმონის ასული მურ- ჯიკნელი, დაბადებული 1866 წლის მარტში, ვისთანაც ხუთი შვილი შეეძინა: ლუბა (დაბადებული 1887 წელს, გარდაიცვალა 1905 წელს, დასაფლავებულია ახალციხის სამხედრო ოფიცერთა სასაფლაოზე); შალვა (დაბადებული 1895 წლის იანვარში, დახვრიტეს 1942 წლის 18 იანვარს); ნიკოლოზი (დაბადებული 1898 წელს, გარდაიცვალა ტრაგიკულად 1921 წლის დეკემბერში, დასაფლავებულია თბილისში, კუკიის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე); პავლე (დაბადებული 1901 წელს, გარდაიცვალა 1985 წელს) და დავითი (მუშაობდა შინაგან საქმეთა განყოფილების უფ....

11-3 საპატრიარქოს უწყებანი N11 26მარტი-2აპრილი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ვასილ კოპტონაშვილი 1866-1958 (დასასრული)

..წლის აღდგომას, წმინდა სინოდის ბრძანების საფუძველზე საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1915 წლის 23 ივლისს სკუფია უბოძეს. 1918 წელს თურქთა რაზმების მიერ ახალციხე-ახალქალაქის მაზრების დარბევის დროს მას გარდაეცვალა მეუღლე. 1919 წლის 30 ივლისს ურბნელმა ეპისკოპოსმა დავითმა (კაჭახიძე) მამა ვასილი ახალქალაქის სამრევლოში გადაიყვა-ნა. XX საუკუნის 20-იან წლებში ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, ეკლესია-მონასტრების დახურვისა და სამღვდელოების დევნის დროს, მამა ვასილი ჩუმად აღავლენდა ღვთისმსახურებას ხან თავის სახლში, ხან ამა თუ იმ მრევლის ოჯახში. ცხოვრობდა თავის სოფელში კოთელიაში. მასწავლებლობდა სოფლებში ჩუნჩხასა და პტენაში. თან, როგორც კი ამის საშუალება მიეცემოდა, ქრისტიანული წესით ნათლავდა მოსახლეობას. წერდა მოგონებებს და აგროვებდა თავისი კუთხის ადათ-ჩვევების ამსახველ ეთნოგრაფიულ მასალებს, რომლებიც უმეტესად ახალციხის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმშია დაცული, რასაც ფილოლოგის მეცნიერებათა კანდიდატის კუკური თორდიას სადისერტაციო ნაშრომი მიეძღვნა. მოგვიანებით, უკვე მოხუცი მოძღვარი ცხოვრობდა ხან ბორჯომში გადასახლებიდან დაბრუნებულ შვილ დავითთან, ხან კი ბაკურიანში მეორე ვაჟ პავლესთან. დეკანოზი ვასილი 1958 წლის 19 მარტს გარდაიცვალა და დაასაფლავეს დაბა ბაკურიანის საერო სასაფლაოზე.

12 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.7

ვიქტორინა „გზა ტაძრისაკენ“ 124-ე საჯარო სკოლაში

30 მარტს თბილისის 124-ე საჯარო სკოლაში მოეწყო რელიგიური თემატიკის ვიქტორინა „გზა ტაძრისაკენ“. ვიქტორინას დაესწრო საპატრიარქოს სასწავლო კომიტეტის თავმჯდომარე, ცურტავის ეპისკოპოსი იოანე (გამრეკელი). ღონისძიება სკოლის დირექტორის — ელენე შა-ბურიშვილის, მისი მოადგილის — მარინე მამარდაშკილისა და რელიგიის პედაგოგის — მალვინა მარგველაშვილის ინიციატივითა და ძალისხმევით გაიმართა. სკოლის „საზრიანთა კლუბს”, რომელშიც VII- XII კლასების მოსწავლეები არიან გაერთიანებულები, რუსუდან მურცხვალაძე ხელმძღვანელობს. საზრიანთა კლუბის 12 ჯგუფი ერთმანეთს საღმრთო სჯულისა და საქართველოს სიწმინდეების ცოდნაში შეეჯიბრა. გუნდების კაპიტნებმა ბლიც შეკითხვებში დამატებითი ქულები მოუპოვეს თავიანთ გუნდებს. სკოლის პედაგოგებისგან შემდგარი ჟიური გუნდების პასუხებს აფასებდა. მოსწავლეებმა ქართული ხალხური სიმღერები და საეკლესიო საგალობლები შეასრულეს. ვიქტორინის დასასრულს მოსწავლეებს საჩუქრად ხატები გადაეცათ. მეუფე იოანემ დალოცა ბავშვები და უთხრა მათ, რომ ასეთ ვიქტორინებში ყველა გუნდი გამარჯვებულია, რადგან აქ მათ ღვთის სიყვარული და მისი შემეცნების სურვილი აერთიანებთ.

ხელდასხმა

29 მარტს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათადრო ტაძარში, ცურტავის ეპისკოპოსისმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად დაასხა ხელი თბილისის სასულიერო აკადემიის III კურსის სტუდენტს — არჩილ ხაჩიძეს. დიაკონი არჩილი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

 ტაძრის კურთხევა

 7 თებერვალს შემოქმედის ეპარქიაში, სოფელ გრიგოლეთში, შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვიძემ), ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმესთან (შარაშენიძესთან) ერთად აკურთხა წმინდა გიორგის სახელობის ახალი ბაზილიკური ტიპის ტაძარი.

***

9 თებერვალს შემოქმედის ეპარქიაში, სოფელ წყალწმინდაში, შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) აკურთხა წმინდა ირინეს სახელობის ახალი ტაძარი.

12-1 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.16

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი.

მოწამეთას ეკლესიის კარიბჭეში არის მემორიალური დაფა, სადაც აღბეჭდილია მიტროპოლიტ ნაომ შავიანიძის საქმენი, რისთვისაც ის წამკითხველთაგან შენდობას ითხოვს. საკუთარი ხელით დაწერილ ავტობიოგრაფიაში მიტროპოლიტი ნაომი აღნიშნავს: „ფრიად ძნელია ჩემი ცხოვრების 80-წლიან გაფანტულ მოგონებათა ფურც ლების კრეფა. ბედმა და პროფესიამ წილად მარგუნა მემსახურა და მომეარა საქართველო კიდით—კიდემდე,  რომლისადმი სამსახურსაც სრული რწმენით მივუძღვენი შეგნებული ცხოვრება ჩემი. თუმცა ყველაზე თბილი  ადგილი ყოველთვის მქონდა დათმობილი იმ კუთხისათ ვის, რომელთანაც მშობლიური გრძნობითა ვარ დაკავშირებული და რომელშიც შეკრებილია ჩვენი ქვეყნის,

12-2 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.17

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

საქართველოს ყველა სიკეთე. ალბათ, ამიტომ უწოდებიათ მისთვის „ოკრიბა“. დაუმთავრებელი ბავშვობის ჟამს, უმამოდ დარჩენილს, დამეკისრა მრავალრიცხოვანი ოჯახის შენახვა და ცხოვრებისეული მრისხანე პასუხისგებაც, მაგრამ ქედი არასოდეს მომიდრეკია მძიმე განსაცდელთა წინაშე და თან მდევდა პავლე აპოსტოლის სიტყვები: „კაცად კაცადმან თვისი ტვირთი იტვირთოს უნდა“. მიტროპოლიტი შავიანიძე ნაომ გრიგოლის ძე დაიბადა სოფელ ოხომირაში (ტყიბულის რაიონი) 1889 წელს, მედავითნის ოჯახში. დედა ედუკი გოშხეთელიანი ზარათელი აზნაურის შვილი იყო. ნაუმს ექვსი დედმამიშვილი ჰყავდა: ერთი დავითი ოცხელის სახელოგიმნაზიის კურსდამთავრებული და ხუთი და. ძმა „შავიანიძეების გვარის საცხოვრისი არის ისტორიული ოკრიბის პატარა სოფელი ოხომირა, მათ ეზოში მე–6 საუკუნით დათარიღებული სალოცავი ნიშა მდებარეობს. შავიანიძეები ოკრიბაში მოსვლამდე შავლია- ნებად იწოდებოდნენ. შავიანიძეთა წინაპარი „შავიანი ბერები“ — ღვთისმსახურებაში მყოფი აზნაურები, ხოლო სვანეთში ღვთის მსახურებაში გადასვლამდე, აფხაზეთის მთავრები—შერვაშიძეები იყვნენ“ (დ. შავიანიძე ისტორიოსი). დასტური იმისა, რომ შავიანიძეების არაერთმა წინაპარმა ღვთისმსახურებაში გაატარა თავისი ცხოვრება  არის 1804 წლით დათარიღებული მიწის ნასყიდობის სიგელი, რომელიც მეფე სოლომონ II—ის სარდალმა, აგიაშვილმა, გადასცა მღვდელ სვიმონ შავიანიძეს და მის შვილს — მღვდელ ნიკოლოზ შავიანიძეს სამუდამო სარგებლობაში. 1904 წელს ნაომმა დაამთავრა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი, სადაც მისი მასწავლებელი, შემდგომში კათოლიკოს–პატრიარქი მელქისედეკ III გახლდათ. სასულიერო სასწავლებელში მასთან ერთად მერხზე იჯდა ცნობილი მეცნიერი, აკადემიკოსი აკაკი შანიძე, რომელთანაც მეგობრობა მას სიკვდილამდე არ გაუწყვეტია. სას- წავლებლის დამთავრების შემდეგ ის დაინიშნა ცუცხვათის მაცხოვრის ეკლესიის მედავითნედ. 1905 წელს სოფელ ოხომირაში ნაომმა დააარსა საკუთარი სკოლა, სადაც გლეხის შვილებს ასწავლიდა ქართულს, ანგარიშს, რუსულსა და ფიზკულტურას. ჯერ კიდევ 1889 წელს მამამისმა, გრიგოლ შავიანიძემ ნაბოსლევის წმინდა გიორგის ეკლესიასთან დააარსა ცოდნის სკოლა, სადაც თვითონ მასწავლებლობდა. მანამდე, ცუცხვათის გარდა, სკოლა თურმე არსად ყოფილა. აღსანიშნავია, რომ ნაომი ამ დროს სულ 15—16 წლის ჭაბუკი გახლდათ: 1916 წელს ეპისკოპოს გიორგის (ალადაშვილი) მიერ ნაომ შავიანიძეს ხელი დაასხეს მთავარდიაკვნად ქუთაისის საკათედრო ტაძარში. 1918 წელს ეპისკოპოს ანტონის (გიორგაძის) მიერ იკურთხა მღვდლად და გამწესდა კოკა—ოხომირას მაცხოვრის ეკლესიაში; 1924 წელს ის გადაიყვანეს ჭოგნარის მაცხოვ-რის ეკლესიაში. 1921 წელს ნაომი შეთავსებით მუშაობდა სამრევლო სკოლების განათლების განყოფილების  გამგის მოადგილედაც, ვინაიდან ქუთაისის კლასიკური გიმნაზია ჰქონდა დამთავრებული, სამასწავლებლო განხრით. პარალელურად ის ხელმძღვანელობს ქუთაისის მთავარანგელოზთა საკათედრო ეკლესიასთან არსებულ სანთლის ქარხანას. 1921 წელს ნაომ შავიანიძე აქტიურ მონაწილეობდა სრულიად საქართველოს მესამე საეკლესიო კრების მუ-შაობაში, რომელსაც საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი უნდა აერჩია. აქედან მოყოლებული, ოცი წლის განმავლობაში, ის ქუთაისის ეპარქიის უცვლელი მდივანი და მთავარხუცესია. 1929 წელს მამა ნაომი ინიშნება ქუთაისის მწვანეყვავილის ეკლესიის წინამძღვრად, სადაც 11 წელი იმსახურა. შემდეგ ეკლესიის დაკეტვის გამო არ უმსახურია. ამას თან დაერთო ის ფაქტიც, რომ მისი უფროსი შვილი, შალვა, 26 წლის, ფილოლოგიური ფაკულტეტის სტუდენტი და კორნელი კეკელიძის ასპირანტი, დაიჭირეს და დახვრიტეს, როგორც 1942 წლის „შეთქმულების“ ერთ–ერთი ხელმძღვანელი და სულის ჩამდგმელი. მამა ნაომი სიცოცხლის ბოლომდე ელოდა მას და თავის ანდერძში დაუბარა შვილებს: „თუ გამოჩნდა ჩემი უფროსი დაჩაგრული შვილი, მიეცით   მას ძმური ნაწილი...“. ცოტა ხანში კი პარაკლისი გადაუხადა შალვას, რადგან იცოდა, ჯალათების ხელში ჩავარდნილი, განსაცდელს თავს ვერ დააღწევდა. „შეთქმულების“ საქმე სუკის არქივში იყო დაცული და მასზე არავის მიუწვდებოდა ხელი, მხოლოდ ზ. გამსახურდიას პრეზიდენტობის დროს ოჯახმა (ძმამ ოთარმა) მიიღო შეტყობინება, რომ განაჩენი სისრულეში 1942 წელს მოიყვანეს. მიუხედავად ამისა, მიტროპოლიტი ნაომი ღვთის ერთგული მსახური რჩება. მისგან აუგი არავის ახსოვს. 1943 წელს კათოლიკოს–პატრიარქმა კალისტრატემის თბილისში გაიწვია და სიონის სობორის კანდელაკად დანიშნა. ამ დროიდან ნაომი ითვლებოდა საკათალიკოსოს მუდმივ წარმომადგენლად. მისი მონაწილეობითა და ღვაწლით 1947 წელს გამოვიდა პირველი საეკლესიო კალენდარი, რომელსაც ის ხელს აწერდა, როგორც კალენდრის გამოშვებისათვის პასუხისმგებელი. 1943 წელს ის მონაწილეობას იღებს რუსეთის პატრიარქის სერგის ოფიციალურ წარმომადგენელ, არქიეპისკოპოს ანტონთან მოლაპარაკებებში. ამ მოლაპარა-კების შემდეგ, რუსეთის საპატრიარქომ ცნო საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფლია და ამ ორ ეკლესიას შორის ნორმალური ურთიერთობა დამყარდა. ქუთაისის მწვანეყვავილის მრევლი უმორჩილესად ითხოვდა თავისი წინამძღვრის ქუთაისში დაბრუნებას.

12-3 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.18

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი ამაზე წერდა: „მწვანეყვავილის ეკლესია. ეფრემ ეპისკოპოსს. აცნობეთ მთხოვნელებს, ნაომი ჩემთვის საჭროა, დროებით მაინც. გთხოვთ ასევე განუმარტოთ მორწმუნეთ, ჯერჯერობით ნაომს ვერსად ვერ გავუშვებ“. სიონის ტაძარში მსახურების პერიოდში მამა ნაომი ხშირად იგზავნებოდა ქ. ქუთაისში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის მიერ, „საეკლესიო საქმეების გამო“. 1944 წელს ნაომი თურმე ჯარში გაუწვევიათ (კიდევ ერთი ბედის ირონია). ამის შესახებ ინტერნეტის საშუალებით შევიტყვეთ, სადაც მოყვანილია კათოლიკოს–პატრიარქის კალისტრატეს წერილი. კავკასიის და სამხრეთის ფრონტის სარდალს ტიულენევს ის თხოვნით მიმართავს ნაომი გამითავისუფლეთო და ასაბუთებს იმით, რომ ჯარში არ უმსახურია და ვითომ ჭლექი აქვს. სარდალმა პატრიარქს თხოვნა შეუსრულა. გასაკვირია, რომ იმ დროს ასეთი ლმობიერება გამოეჩინა სარდალს. 1945 წლის თებერვალში საქართველოს დელეგაცია, რომლის შემადგენლობაში იმყოფებოდა დეკანოზი ნაომ შავიანიძე, მოსკოვს მიემგზავრება, რათა მონაწილეობა მიიღოს სრულიად რუსეთის და მოსკოვის პატრიარქის ალექსის ინტრონიზაციის ცერემონიაში. მოსკოვში ყოფნისას პატრიარქმა ალექსიმ საკათედრო ტაძარში აღვლენილ ლიტურგიაში მონაწილეობისათვის ის ძვირფასი თვლებით შემკული ჯვრით დააჯილდოვა. 1945 წლის ოქტომბერში თბილისს საპასუხო ვიზიტით ესტუმრა პატრიარქი ალექსი პატრიარქ ალექსის შესახვედრად კათოლიკოს–პატრიარქმა კალისტრატემ ქ. ბაქოში გაგზავნა დელეგაცია მიტროპოლიტ მელქისედეკისა და სიონის ტაძრის კანდელაკ ნაომის შემადგენლობით. 1946 წელს მოსკოვში მოეწყო რუსეთის ეკლესიის ადგილობრივი კრება, რომელიც მიეძღვნა რუსული ეკლესიის დამოუკიდებლობის 500 წლისთავს. მასში აქტიური მონაწილეობა მიიღო ქართულმა დელეგაციამ, რომლის შემადგენლობაში ნაუმიც გახლდათ. საზეიმო კონცერტში საქართველოს საეკლესიო გუნდმა ფრიად დიდი მოწონება დაიმსახურა. კავშირები რუსეთთან არ წყდება და შემდგომში ეპისკოპოსი ნაომი მონაწილეობს რუსეთის პატრიარქობის აღდგენის ორმოცი წლისთავისადმი მიძღვნილ ზეიმში, რომელიც შედგა ზაგორსკში 1958 წელს, აგრეთვე ის იმყოფებოდა დელეგაციის შემადგენლობაში, რომელიც სომხეთის პატრიარქის, ვაზგენ პირველის არჩევასა და კურთხევას დაესწრო ეჩმიაძინში. 1946 წელს კათოლიკოს–პატრიარქი კალისტრატე წერს: „ძვირფასოს მოძღვარო მ. ნაომ! თქვენი მოღვაწეობა სიონის ტაძარში, თუმცა რამდენიმე, სულ 3—4 წლის ამბავს წარმოადგენს, მაგრამ არ შეიძლება არ აღვნიშნო, რომ ეს მანძილი, თქვენი დაუცხრომელი შრო მისა, ნათლად გვიხატავს ეკლესიის ჭეშმარიტი მსახურებისა და ღვთის საყვარელი მოწაფის სურათს — სიმშვიდე, სიმდაბლე, გულწრფელობა და სიყვარული ღვთსა და ხალხის მიმართ, აი რას ახორციელებთ თქვენ“. მწვანეყვავილის მრევლი განაგრძობს მოთხოვნას, დაუბრუნდეთ მამა ნაომი, რაზეც სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქი კალისტრატე პასუხობს: „ვიღებთ რა მხედველობაში მწვანეყვავილის მთავარანგელოზთა მიქაელ და გაბრიელის სახელობის ეკლესიის სამრევლოს არაერთგზის თხოვნას, თანხმობას ვაცხადებ, რათა დეკანოზი ნაომი დანიშნულ იქნას ხსენებულ სამრევლოს წინამძღვრად“. 1947 წელს ის ბრუნდება ქუთაისის მწვანეყვავილის მთავარანგელოზთა მიქაელ და გაბრიელის ეკლესიაში. თვით დეკანოზი ნაომი წერს: „თუმცა სიონში შემომავალი მორწმუ- ნენი, ქართველი და რუსი, ძალიან სწუხან ჩემს წასვლას, მაგრამ ჩემი ოჯახური მდგომარეობით ხელი მეტი არ მეწყობა“ (თბილისში ბინის უქონლობის გამო). მის ოჯახურ არქივში მოპოვებული, 1947 წლით დათარიღებული ცნობები გვამცნობს, რომ ერთგული სა სახურისათვის ის დაჯილდოებული იყო ენქერით და შემდეგ მიტრით უწმინდესის კალისტრატეს მიერ, რაც საეკლესიო კანონებით მიუღებლად ითვლებოდა და მხოლოდ მასზე იყო „განსაკუთრებული განჩინება“. მას დიდი ბრძოლა უწევდა ფინანსურ განყოფილებასთან, რომლის უსამართლოდ დაბეგვრის თანხა სამჯერ აღემატებოდა შემოსავალს, „მწვანეყვავილის ეკლესია ძალიან მცირეშემოსავლიანია, ის აშენებულია ქალაქის განაპირას, კლდეზე, სადაც მხოლოდ ერთი პატარა ბილიკი მიდის, ირგვლივ უმეტეს ნაწილად არის ებრაელთა მოსახლეობა, ქრისტიანობა ცოტაა და თანაც ღარიბი, ამას დაერთო ფულის რეფორმაც, რის შედეგაც შემოსავალმა მკვეთრადა იკლო, ეკლესია მოქმედებს მხოლოდ შაბათ–კვირას...“ წერდა ნაომი ქუთათელ—გაენათელ მიტროპოლიტ ეფრემს და სთხოვდა შუამდგომლობას იქ, სადაც ჯერ არს... „შემცირებულ იქნას გადასახადი იმ ზომამდე, რომ ჩემი შემოსავლით დავფარო“. მიტროპოლიტი ნაომის გარდაცვალების შემდეგაც, მის სახელზე მოვიდა საგადასახადო ქვითარი, რომელსაც მისმა შვილმა ოთარ შავიანიძემ უწოდა დროის, სივრცის და ეპოქის დაცინვა! ქუთათელ–გაენათელ მიტროპოლიტ გაბრიელის გარდაცვალების გამო, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქმა მელქისედეკმა შემდეგი განკარგულება გამოსცა: „ქუთაისის ეპარქიის მთავარ ხუცესადა დაინიშნოს დეკანოზი ნაომ შავიანიძე, ქორეპისკოპოსის

12-4 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.19

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (გაგრძელება)

უფლებებით, მოიწვიოს საეპარქიო კრება და იქონიოს მსჯელობა ეპარქიის მოვლა–პატრონობაზე. ამის პასუხად მამა ნაომი წერს: „ბავშვობიდანვე მქონდა სურვილი, გავმხდარიყავი ეკლესიის მსახური, მაგრამ ის კი არასდროს არ მიფიქრია, რომ ეპისკოპოსი ვყოფილიყავი, ვინაიდან მღვდელმთავრობა არის დიდი და ძნელი საქმე და რომ ეპისკოპოსი უნდა იყოს შემკული მრავალგვარი კარგი ღირსებით, მაგრამ რადგანაც ეს ღმერთმა ინემე უღირსი მონა ღვთისა სავსებით მოჩილებას ვაცხადებ და დიდ მადლობას შევწირავ უფალსა ღმერთსა ჩვენსა ჩემდამი დიდი მოწყალებისათვის...“ 1958 წელს ეპისკოპოსი ნაომი ჯილდოვდება ჯვრით კოს პატრიარქ მელქისედეკ III—ის მიერ  მისი მღვდელმთავრად დანიშვნის შემდეგ და მანამდეც მასზე არაერთხელ მომხდარა სასტიკი თავდასხმა, დევნა და დარბევა, თუ ტაძარში და თუ სახლში მისთვის უცნობი პირების მიერ... ამის გამო ის თხოვნით მიმართავს კათოლიკოს პატრიარქს მელქისედეკ III—ს: „ვინაიდან ეს შესაძლოა კიდევ განმეორდეს, მარცხის აცილების მიზნით, ვითხოვ ლოცვა–კურთხევას, რათა ღამისთევის ლოცვაზე ამ ზამთარს მაინც არ წავიდე საკათედრო ტაძარში, არამედ დამშვიდებულად ვილოცო ჩემს კელიაში“, რაზეც თანხმობა მიიღო. ამ ფაქტით შეწუხებული მიტროპოლიტი ეფრემი წერდა მას: „არ დაგიმალავ, ნამეტანად დამწუხრებული ვარ ჩვენი დღევანედელი გარემოებით და მდგომარეობით. ამდენი განკვეთილი ზედ დაერთო მთელ ამიერკავკასიაში. იყავი ჯანმრთელი და მრავალჟამიერი მაგ კუთხის საიმედოდ...“ ამასთანავე, ქუთათელ–გაენათელი ეპისკოპოსი ნაომი წერს: „ქუთაისში, პეტრე–პავლეს ტაძარში, კარგა ხანია დაიწყო შფოთი და ეკლესიისათვის დიდად საზიანო მდგომარეობა (არ იფიქროთ, რომ ეს ხდებოდეს გა- რეშე ვისმესაგან...). საქმის გასაშუქებლად ბევრი ფრიად მნიშვნელოვანი საბუთი მოიპოვება. ბევრმა იცის, რა მოუვიდა მიტროპოლიტ ეფრემს, ერთი უღირსი დედაკაცი შეუვარდა ღვთისმსახურების დროს და მისი მოკვლა უნდოდა. ღვთის მადლით, ის ცოცხალი დარჩა, ასევე მიტროპოლიტ გაბრიელს მსახურების დროს შეუვარდნენ და ჩაქოლავდნენ საკურთხეველში, რომ არ მოესწრო შესვლა, მე კი რამდენი შეწუხება მომაყენეს თუ უსახელო წერილებით, თუ ჩემი ოჯახის წევრებისადმი დამუქრებით და თუ სხა ბევრი რამით...“ „1957 წლის 7 იანვრიდან ე.ი. ჩემი მღვდელ—მთავრად კურთხევის დღიდან საშინელ დევნილ და ტანჯულ მდგომარეობაში ვიმყოფები. არ მქონია საშუალება, რომ დამშვიდებულად შემესრულებინოს წირვა და ლოცვა და ეს როგორი ღვთისმსახურებაა, როცა მღვდელმთავარი იმის ფიქრშია, თუ როდის ესვრიან მას, ანდა ცივი იარაღით გამოასალმებენ წუთისოფელს“. თუმცა ბევრი, სინდისის ქეჯნით შეწუხებული მოგვიანებით მივიდა და პატიება ითხოვა მისგან თავისი უგუნური საქციელის გამო და ევედრა შეენდო ცოდვა. მიტროპოლიტი _ ნაომი ბევრს უყვარდა. მღვდელ ი. ჭკადუს წარმოთქმულ სიტყვაში ვკითხულობთ: „ბავშვობიდან იყავით მორწმუნე, თავმდაბალი, ყველასათვის საყვარელი, საუკეთესო მწიგნობარი, მცოდნე საეკლესიო წესებისა და დაუზარელი ეკლესიის მსახური. იშვიათად მოიპოვება ისეთი ადამიანი, რომ თქვენი აუგი თქვას, თუ იგი ბოროტების და სიხარბის შხამით არ არის გაჟღენთილი. უწმინდესი პატრიარქი კალისტრატე დიდ იმედს ამყარებდა თქვენზე და დიდად გაფასებდა. უწმიდესი კათლიკოს–პატრიარქი მელქისედეკი გიცნობთ, როგორც სპეტაკ და წმინდა ცხოვრების მატარებელს. დღეს ქუთათელ—გაენათის ეპარქიის საყვარელი მღვდელმთავარი ბრძანდებით, საუკეთესო წირვა—მლოცველი, მცოდნე საეკლესიო წესებისა, დინჯი, ყველასათვის კეთილი, კარგი მქადაგებელი და ღვთის ღრმა მორწმუნე“. მელქისედეკ III-ის ანდერძით, თავის შემცვლელად ნაომს ტოვებდა, რაზედაც ამ უკანასკნელმა კატეგორიული უარი განაცხადა. არგუმენტად არასაკმარისი განათლება მოიყვანა, „სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის ტახტი უხერხულია ჩემი განათლების მქონე ადამიანს ერგოს, როდესაც არის უფრო განათლებული — ის ეფრემს გულისხმობდა, რომელსაც სასულიერო ხარისხიც ჰქონდა. ამ ფაქტის დამადასტურებელი საბუთი არქივშიც მოიპოვება. 1964 წელს სრულიად საქართველოს კათლიკოს–პატრიარქ ფრემ II-ის მიერ ეპისკოპოსი ნაომი დიდი ხნის საეკლესიო ღვაწლის და სამსახურისათვის წმინდა ნინოს მესამე ხარისხის ორდენით ჯილდოვდება, ხოლო 1967 წელს კი მიტროპოლიტის პატივით, როგორც სამიტროპოლიტო ეპარქიის მმართველი და როგორც სრულიად ღირსეული პირი ამ პატივისა და თანამდებობისა. ეფრემ II მას წერს: „შენ ერთს გაქვს უფლება ცოდვების მოკითხვისა და ბედნიერი ვართ, რომ შენ ამას არ აკეთებ, ბედნიერი ვართ, რომ შენ არ იცი ზედმეტი თქმა, ის, რაც შენ იცი, რომ გეთქვა, ვინ იცის, შეიძლება წარღვნაც მოსულიყო“. მეუფე ნაომის საუბრების უმთავრესი თემა იყო ბედნიერება, სიკეთე, სიყვარული. თავის სამწყსოს შთააგონებდა, რომ ადამიანი ბედნიერი იქნება, თუ ყველა სურვილი აუსრულდება, მაგრამ უფრო ბედნიერი იქნებოდა, კმაყოფილი რომ ყოფილიყო ღვთის ნაბოძებით, ბევრს ქადაგებდა ოჯახსა და მის სიწმინდეზე. დიდი ამაგი გაუწევია მეუფე ნაომს მოწამეთას მონასტრისათვის. იგი განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდა წმინდა დავით და კონსტანტინეს სავანეს: გაუყვანია გზა, აუგია საეპარქიო სახლი, დაუწესებია მატარებლის გაჩერება, მოუწყვია და მოუწესრიგებია მთელი მონასტერი. მიტროპოლიტი ნაომი მძიმედ დაავადდა. მას განგრენის დიაგნოზი დაუდგინეს. გადარჩენის ერთადერთი..

13 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.9

ხელდასხმა

29 მარტს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის III კურსის სტუდენტი ვლადიმერ ვახტანგაძე. დიაკონი ვლადიმერი სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახურად დაინიშნა.

***

29 მარტს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული გურამ გამცემლიძე. დიაკონი გურამი დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის ღვთისმსახურად დაინიშნა.

***

29 მარტს ახალციხის წმინდა დიდმოწამე მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაოკლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი ლევან ჟღენტი. დიაკონი ლევანი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახურად და- ინიშნა.

13-1 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

***

5 აპრილს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის დიაკონს გიორგი სახვაძეს. მღვდელი გიორგი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

5 აპრილს ახალციხის წმინდა დიდმოწამე მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაოკლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკონს თეოდორე ნადაშვილს.

***

5 აპრილს რუსთავის წმინდა კეთილმსახური მეფის ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა გიორგი ალიაშვილი. დიაკონი გიორგი რუსთავის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

7 აპრილს რუსთავის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის ეკლესიაში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული შოთა გიგაური და სახელად გაბრიელი უწოდა. დიაკონი გაბრიელი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

7 აპრილს ბარაკონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარში ნიკორწმიდელმა მიტროპოლიტმა ელისემ (ჯოხაძემ) დიაკვნად აკურთხა თორნიკე გეგეშიძე.

***

12 აპრილს რუსთავის წმინდა კეთილმსახური მეფის ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკა- თედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) დიაკვნად აკურთხა ლევან ჯანაშია. დიაკონი ლევანი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

დაჯილდოება

***

5 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სასულიერო პირები დააჯილდოვა. კერძოდ, ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიის სამღვდელოება:

მღვდელ-მონაზონი ზაბულონი (კვირკველია) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; მღვდელ-მონაზონი ბიძინა (ქობალია) ― ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; მღვდელ-მონაზონი პიმენი (ქარდავა) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; ბერ-დიაკონი გიორგი (გურჩიანი) — არქიდიაკონის წოდებით. მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური დეკანოზი იოანე გივიშვილი მიტრით; გლდანის „ლომისის“ წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მღვდელი დავით დათუაშვილი ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; გლდანის „ლომისის“ წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის მღვდელი ირაკლი კუთხაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ფონიჭალის დასახლებაში მდებარე 153 საშუალო სკოლაში არსებული წმინდა ნიკოლოზის სახელობის სამლოცველო სახლის წინამძღვარი მღვდელი გიორგი გუგენიშვილი ― ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

***

7 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი იაკობ აბაშიძე მიტრით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი თეოდორე გოგოლაძე  მიტრით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი თეიმურაზ თათარაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი არჩილ ავანაშვილი ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით; ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის ღვთისმსახური, დიაკონი მირიან სხირტლაძე პროტოდიაკონის წოდებით.

***

12 აპრილს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ლავრის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხარების სახელობის ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ შემდეგი სასულიერო პირები დააჯილდოვა: წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, არქიმანდრიტი ანტონი (გულიაშვილი) — მეორე გამშვენებული ჯვრით, ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი ირაკლი ჭინჭარაული – ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

12-4 საპატრიარქოს უწყებანი N12 3-9აპრილი 2009წ გვ.20

ქუთათელ-გაენათელი მიტროპოლიტი ნაომი (შავიანიძე) 1889-1969

დაბადებიდან 140 და გარდაცვალებიდან 40 წელი. (დასასრული)

... გზა კიდურის ამპუტაცია იყო, რაზედაც მან უარი განაცხადა, ― ღმერთთან სამსჯავროზე ცალი ფეხით როგორ წარვდგეო. 1969 წლის 3 მარტს პეტრე–პავლეს ტაძრის ზარებმა ქუთაისის მორწმუნეებს ამცნო, რომ მიტროპოლიტი ნაომი გარდაიცვალა. იგი პეტრე–პავლეს ტაძარში დაკრძალეს. მწირველნი იყვნენ და წესის აგების საიდუმლო შეასრულეს კათოლიკოს–პატრიარქმა ეფრემ II—მ, ცხუმ-აფხაზეთის ეპისკოპოსმა ილიამ, ამჟამად სრულიად საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქმა, თბილისისა და ქუთაისის სამღვდელოებამ, მცხეთის სასულიერო სემინარიის სტუდენობამ. გარდაცვალების მეორე დღეს ბათუმიდან ეფრემ II—მ დეპეშა გამოგზვნა: „ჩემი უძვირფასესი ნაომის გარდაცვალების გამო, ვერ მოგახსენებთ სამძიმარს, რადგან ყველამ მე უნდა მითხრას სამძიმარი...“ ყველაზე ხშირად თურმე მიტროპოლიტი ნაომი იმეორებდა ფრაზას, რომ სიცოცხლე წუთისოფელია, რომელიც ერთი ოთახის ორ კარშორისაა მოქცეული. უნდა ეცადო, ეს მონაკვეთი ჭუჭყიანი ფეხებით არ გაიარო, რათა ცუდი ნაკვალები არ დატოვოო. როდესაც მას ეკითხებოდნენ: „მამაო, ღმერთი გწამს?“ — მშვიდად პასუხობდა „როგორ შეიძლება მთელი ცხოვრება ემსახურო იმ საქმეს, რომელიც არ გწამს?!“ სიკვდილის წინ მეუფე ნაომმა თავის ვაჟს სთხოვა, თუ შესაძლებელი იქნებოდა, მისთვის ჩამორთმეული საეკლესიო წიგნები „ჩეკადან“ წამოეღო.. ოთარმა ქუთაისის სუკს მიაკითხა და ძნელი მისახვედრი არაა, რა პასუხსაც მიიღებდა. გავიდა დრო და ოთარ შავია- ნიძის, უკვე წყალტუბოს კურორტოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორის კაბინეტში შემოვიდა მღვდელი და მეუფე ნაომის წიგნები მოიტანა. ღიმილით ჰკითხა „ვერ მცნობ?“ — მე ის ჩეკისტი ვარ, მეუფე ნაომი დასაკითხად რომ დამყავდა.“ ის, ვისაც სარწმუნოებისა და ღვთისმსახურების ამოძირკვა—განადგურება ევალა, თავად მოექცა ნაომის ღვთიური გავლენის ქვეშ.

13-2 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.17

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910

დეკანოზი დავით ბესარიონის ძე ღამბაშიძე 1841 წელს იმერეთში, შორაპნის მაზრაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგში იგი ასე იგონებდა ამ ამბავს: „მამაჩემმა დააწყებინა საღმრთო და საეკლესიო წერილის კითხვა ჩემს ორ უფროსს ძმას. როდესაც ისინი კარგად კითხვას შეეჩვიენ, შემდეგ მათ დააწყებინა საზეპირო სწავლება. იმ დროს, როცა ჩემი ძმები თავს აკლავდნენ სერობის ლოცვის ზეპირად დასწავლას, მე თავისუფლად ვთამაშობდი. როცა ძმები ზეპირობდნენ, მე მათ ყურს ვუგდებდი და ზოგიერთ ადგილებს ლოცვებიდან ვიხსომებდი. არასოდეს არ ყოფილა ისეთი დღე, რომ განსვენებულ მამაჩემს სერობის ლოცვა არ შეესრულებინოს ნავახშმებს. მწუხრი და ცისკარი ხომ იშვიათი დღე იქნებოდა, რომ არ შეესრულებინა, მწირველიც რომ არ ყოფილიყო მეორე დღეს. სერობის ლოცვას ჩემს ძმებს აკითხებდა. ხშირად, როცა ძმებს შეეშლებოდათ საზეპირო და შეჩერდებოდნენ, მე ვუსწორებდი ხოლმე, რადგან მათ კითხვაში მე ზოგიერთი ადგილები ზეპირად დავისწავლე. ძლიერ უკვირდათ განსვენებულ ჩემს მშობლებს ეს და ჩემს ძმებს შენიშვნას აძლევდნენ, თქვენ კითხვაში ეს ზეპირად სწავლობს, როდესაც ჯერეთ „ანბანი“ არ იცისო.“ 1855 წელს უკვე მოზრდილი დავითი მამამისმა ქუთაისში ჩაიყვანა და სასულიერო სასწავლებელში მიაბარა, რომლის დასრულების შემდეგ სწავლა თბილისის სასულიერო სემინარიაში გააგრძელა. 1867 წლის 10 ნოემბერს გარდაიცვალა მამა, მღვდელ ბესარიონი და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დავითი დიაკვნად აკურთხა, ერთ კვირაში კი მღვდლად დაასხა ხელი და ფუთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის

13-4 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.18

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (გაგრძელება)

წინამძღვრად განამწესა. 1868 წელს შორაპნის ოლქის მთავარხუცესად დაინიშნა. 1868-73 წლებში შროშის წმინდა გიორგის, 1873-75 წლებში დანაეთის წმინდა გიორგის, 1875-87 წლებში კი ცხრაწყაროს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიებში მსახურობდა. 1887 წელს ყვირილას წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა და დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1891 წლის 15 მაისს წმინდა ანას II ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა. 1896 წლის 6 მაისს წმინდა ვლადიმერის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1904 წლის აღდგომას წმინდა სინოდმა მადლობის სიგელით დააჯილდოვა. 1905 წლის ივნისში ენქერი ეწყალობა. მამა დავითის სახელს უკავშირდება დაბა ყვირილაში სამრევლოს გახსნა. 1869 წლამდე ამ დასახლებაში არ არსებობდა ეკლესია. მამა დავითმა მიაქცია ყურადღება ერთ შენობას, რომელიც პურის მაღაზია ყოფილიყო 1868 წლამდე, მაგრამ რადგან მაღაზია სურამში გადაეტანათ, ყვირილაში ეს შენობა გაუქმებული იყო. მაზრის უფროსის დახმარებით მამა დავითმა სთხოვა კავკასიის მაშინდელ მმართველს, მის იმპერატორობით უმაღლესობას, დიდ მთავარ მიხეილ ნიკოლოზის ძეს, რომ ეს შენობა დაბა ყვირილის მცხოვრებთათვის დაეთმოთ უფასოდ, რათა იქ ეკლესია მოეწყოთ. ყველას გასახარად, მაღაზია ეკლესიის სტილში იყო აშენებული და იგი ადვილად გადაკეთდა ტაძრად. 1870 წელს მეუფე გაბრიელმა ეს ტაძარი წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობაზე აკურთხა. ყვირილაში დანიშვნისთანავე მამა დავითმა გადაწყვიტა ახალი ტაძარი აეშენებინა დაბაში, რადგან ძველი, ხის ტაძარი საკმაოდ მოზრდილ მრევლს უკვე ვეღარ იტევდა. მისი ლოცვა-კურთხევით ადგილობრივმა მცხოვრებმა, ქველმოქმედმა, მეორე გილდიის ვაჭარმა, გედევან ზურაბის ძე ჩუბინიძემ გამოთქვა სურვილი, თავისი ხარჯით აეგო შესაფერისი ტაძარი. მეუფე გაბრიელმა დიდი სიხარულით მიიღო ეს წინადადება და კურთხევაც გასცა ამ დიადი საქმის დაწყებისათვის. 1894 წელს მშენებლობა დაიწყო. ძველი ხის ეკლესია გადაიტანეს სასაფლაოზე, რომელიც ეკურთხა წმინდა ნინოს სახელზე და ახალი ქვითკირის ეკლესიის აშენება კი არგვეთის მთავართა, წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახელობაზე გადაწყვიტეს. ტაძრის აშენება 70 ათასი მანეთი დაჯდა. ეკლესიის კედლები მთლიანად ეკლარის თლილი ქვით იყო აშენებული. 1899 წლის 2 ოქტომბერს მისი კურთხევა, რადგან ეპარქიის მმართველი, ეპისკოპოსი ლეონიდე უღონოდ ბრძანდებოდა, შეასრულეს ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა ნიკიფორემ (კანდელაკი), კვიპროსის კუნძულის კიკოსის მონასტრის არქიმანდრიტმა მელეტიოსმა, დეკანოზმა დავით ღამბაშიძემ და მღვდელმა ბესარიონ გველესიანმა. ღამისთევით ცისკარი შეასრულა ბერძენმა არქიმანდრიტმა მელეტიოსმა. წირვაზე რუსულად და ქართულად გალობდნენ ადგილობრივი და სამრევლო სკოლის შეგირდები ყვირილის სამრევლო სკოლის მასწავლებლის ლ. კელენჯერიძის ლოტბარობით. „განიცადეზე“ შესანიშნავი სიტყვა წარმოსთქვა ტაძრის წინამძღვარმა, დეკანოზმა დავითმა. გთავაზობთ პატარა ამონარიდს ამ ქადაგებიდან: „დღე-სასწაულობა მრავალგვარია, ძმანო ქრისტიანენო, მაგრამ დღევანდელი ჩვენი დღესასწაული, ენკენიობა, ჩვენი ახალი ეკლესიის კურთხევა, აღემატება ყველა იმ სასიხარულო დღესასწაულებს, რომელთაც ჩვენ ვდღესასწაულობთ ხოლმე ჩვენს ცხოვრებაში. ჭეშმარიტი ქრისტიანის გული აღვსილია სიხარულით თავისი ეკლესიის კურთხევის დროს. რატომაა ეს დღე ასე სასიხარულო ყოველთა ქრისტიანეთათვის? იმისთვის, რომ ეკლესია არის საზოგადო ჩვენი დედა, აღმზრდელი სარწმუნოებასა და კეთილმსახურებასა შინა დაბადებიდგან სიკვდილამდე. ეკლესია ყოველთვის ცხოველს მონაწილეობას იღებს ჩვენს არა მარტო სულიერ და სარწმუნოებრივს არამედ საზოგადო შინაურ ოჯახუ ცხოვრების საქმეებშიც. არც ერთი შემთხვევა არ მოხდება ჩვენს ცხოვრებაში, რომ ლოცვით და ეკლესიის კურთხევით არ იქნეს დაწყებული. დაგებადა, ვთქვათ მაგალითად — ბავშვი. წმიდა ეკლესიის მოსამსახურე, შენი სუ- ლიერი მოძღვარი იჩქარის შენი სახლისკენ, რათა მშობიარეს წაუკითხოს ეკლესიისაგან დაწესებული ლოცვა, უწოდოს სახელი ახლად დაბადებულს და შეავედროს ღმერთს, რომ მან მოუვლინოს მას მფარველი ანგელოზი. გახდა ვინმე, ძმანო, თქვენ შორის ავად. წმიდა ეკლესია გიგზავნის შენ მღვდელს და გაძლევს ხორცსა და სისხლსა უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესა, რომელიც გვკურნებს ჩვენ სულიერად და ხორციელად. შენ გსურს, რომ ჯვარი დაიწერო — წმიდა ეკლესია გაკურთხევს, როგორც შენ, სასიძოს, ისე შენს მეგობარ სასძლოს და გვირგვინოსან გყოფს სახითა მაცხოვრისათა ეკლესიასთანა, თქვენთვის გამოითხოვს უფლისაგან კეთილ ცხოვრებასა, მშვიდობასა და სიყვარულსა. ვინ გაგვაცილებს ჩვენ ამ ქვეყნიდან ცხოვრების დასრულების დროს საიქიოს, თუ არა იგივე დედა ჩვენი — წმიდა ეკლესია? ყოველივე ჩვენს ცხოვრებაში ეკლესიისაგან იკურთხება: სახლი, ეზო, აგარაკი, ვენახი, ნაყოფი, წყარო, საჭმელი და სასმელიც. აი, ამისთვის გმართებს, ძმანო, დიდი სიხარული დღეს, რადგან ეკურთხა ჩვენი ახალი ეკლესია“. მამა დავითი წლების განმავლობაში ხელმძღვანელობდა იმერეთის ეპარქიის სანთლის ქარხანას, იყო მთავარხუცესი და სამღვდელოების სულიერი მოძღვარი. 1884-1910 წლებში საქართველოში მამა დავითის რე-დაქტორობით გამოდიოდა ჟურნალი „მწყემსი“ ქართულ ენაზე და ჟურნალი „პასტირი“ რუსულ ენაზე, სადაც ქვეყნდებოდა უამრავი სახის საინტერესო სტატია. ჟურნალმა იმთავითვე დიდი სიმპათია და მოწონება დაიმსახურა როგორც სამღვდელოების, ისე საზოგადოების ყველა ფე- ნაში. იგი იბეჭდებოდა სოფელ ყვირილაში. დეკანოზი დავითი პირადი სახსრებით გამოსცემდა მას. ღვაწლმოსილი დეკანოზი 1910 წლის 21 დეკემბერს მოულოდნელად გარდაიცვალა. 30 დეკემბერს, დილის ცხრა საათზე დიდძალმა ხალხმა მოიყარა თავი მამა დავითის დაკრძალვაზე. მიცვალებული დიდი ცერემონიით წაასვე..

13-5 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.19

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (გაგრძელება)

..ნეს სახლიდან წმინდა დავით და კონსტანტინეს სახელობის ტაძარში, წინ უძღოდა მრავალი სამღვდელოება ორი მღვდელმთავრის — გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოს ლეონიდესა (ოქროპირიძე) და იმერეთის ეპისკოპოს გიორგის (ალადაშვილი) წინამძღოლობით. გალობდა ქართული გუნდი განიცადეზე სიტყვები წარმოსთქვეს მღვდელმა კირილე კელენჯერიძემ და მღვდელმა გიორგი ბაკურაძემ. წირვის შემდეგ, წესის აგების წინ, სიტყვა წარმოსთქვა მეუფე ლეონიდემ, დეკანოზმა ნიკიტა თალაკვაძემ, „შინაური საქმეების“ რედაქტორმა მღვდელმა სვიმონ მჭედლიძემ, მღვდელმა კონსტანტინე ანთაძემ, მღვდელმა ბესარიონ ვაშაძემ, დეკანოზმა იოსებ წერეთელმა, მღვდელმა სერგი მაჭარაშვილმა, მღვდელმა პარმენ ყიფშიძემ, მღვდელმა იოანე ცქიტიშვილმა, მღვდელმა ალექსანდრე არდიშვილმა და სხვებმა. სასულიერო პირებმა ვრცლად ისაუბრეს განსვენებულოს მხნე, მედგარ და ნაყოფიერ სამსახურზე და მის განსაკუთრებულ ღვაწლზე ეკლესიის წინაშე. განსაკუთრებით შთამბეჭდავი სიტყვები წარმოთქვეს მეუფე ლეონიდემ და დეკანოზმა ნიკიტა თალაკვაძემ. სიტყვების შემდეგ ანდერძი აუგეს იმავე ეკლესიაში და შემდეგ მიცვალებული წაასვენეს წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიაში დასაკრძალად. პროცესია ნახევარ ვერსზე გაგრძელდა. სამღვდელოება თავის დაუვიწყარ მოძღვარს ხელით მიასვენებდა. ხალხთა შორის დეპუტაციებიც იყვნენ სხვადასხვა ქალაქებიდან, ქართლ-კახეთის და გურია-სამეგრელოს ეპარქიის სამღვდელოებიდან. სამგლოვიარო დეპეშები და წერილები ხომ ურიცხვი იყო. ნაშუადღევს, სამ საათზე, დეკანოზი დავითი მიასვენეს სასაფლაოზე. დაკრძალვამდე ერისკაცებმა კიდევ გამოსათხოვარი სიტყვები წარმოთქვეს. მგოსანი აკაკი წერეთელი მწუხარებას აცხადებდა, რომ, ავადმყოფობის გამო, პირადად ვერ დაესწრო გარდაცვალებული დეკანოზის დასაფლავებას და თავისი სიტყვა გა_ გზავნა, რომელიც საჩხერის სკოლის მასწავლებელმა იასონ ღამბაშიძემ წაიკითხა. შემდეგ სიტყვები წარმოთქვეს: ყვირილის მასწავლებელმა ბესარიონ კელენჯერიძემ, ვარდენ ყიფიანმა, სოსიკო მერკვილაძემ, წერა-კითხვის საზოგადოების ყვირილის განყოფილების წარმომადგე- ნელმა, ყვირილის საქალებო სკოლის ერთმა მოწაფე ქალმა და სხვებმა. მოწაფე ქალმა ისეთი გრძნობიერი სიტყვა თქვა, რომ მთელი დამსწრე საზოგადოება ააცრემლა და ააქვითინა. საქართველოს სამღვდელოების ისტორიაში ჯერ არ მომხდარა სამღვდელო პირის ასეთი დიდებული და ცერემონიული დასაფლავება, გარდა გაბრიელ ეპისკოპოსის დაკრძალვისა. თუმცა ის გარემოებაცაა მხედველობაში მისაღები, რომ იმერეთის სამღვდელოებაში დეკანოზ დავით ღამბაშიძისთანა საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი და გამოცდილი მოძღვარი იშვიათად თუ მოიძებნებოდა და, შესაბამისად, არავისთვის იყო მოულოდნელი მისი ასეთის პატივისცემა და დაფასება, როგორც სამღვდელოების, ისე საერო საზოგადოების მხრიდან. მიცვალებულის დაკრძალვის შემდეგ, ნაშუადღევის ოთხ საათზე, გარდაცვალებული დეკანოზის შვილებმა, ექიმმა ვახტანგმა და მღვდელმა ქსენოფონტე ღამბაშიძეებმა თავის ოჯახში სადილად მიიწვიეს თავიანთი კრებულებით ყოვლადსამღვდელონი და მასთან მთელი დამსწრე საზოგადოება, წარმომადგენლები და დეპუტაციები.  დეკანოზი დავითი გახლდათ შესანიშნავი მქადაგებელი. გთავაზობთ მის წარმოთქმულ ერთ-ერთ ქადაგებას  აღდგომის დღესასწაულთან დაკავშირებით:

ქრისტეს აღდგომისათვის დეკანოზი დავით ღამბაშიძე

„ჯვარზე გამსჭვალულმა ქრისტემ სულის განტევების წინად წარმოსთქვა სიტყვა: „აღსრულდა“. ამ სიტყვით დასრულდა ძველი აღთქმის ისტორია კაცობრიობისა. მაცხოვრისაგან ამ სიტყვის წარმოთქმის დროს გადატყდა, ესრეთ ვსთქვათ, ღერძი კაცობრიობის ისტორიული ცხოვრების ბორბალისა. ამ გადატეხით შეიძრა ქვეყანა, და აჰა, მოგვითხრობს მახარებელი: „კრეტსაბმელი იგი ტაძრისა მის განიპო ორად ზევიდგან ვიდრე ქვედმდე,  და ქვეყანა შეიძრა, და კლდენი განჰსქდენ და საფლავნი აღეხვნენ“. შიში დაეცა ყველას, ყველანი მოელოდნენ, რომ მიწა შთანთქავს მათ და შეძრწუნდნენ. მაგრამ ცხოველ არს ღმერთი და ცხოველია სული კაცობრიობისა. ვერ მისწვდება კაცის გონება ღვთის განგებულების საქმეს. სადაც ჩვენ სიკვდილი გვეჩვენება გამარჯვებულად, იქ იგი დამარცხებულია. თესლი მცენარეთა, როდესაც იმარხება მიწაში და სრულებით იხრწნება, მაშინ იწყებს და იჩენს სიცოცხლეს. აგრეთვეა კაცობრიობის ცხოვრებაც. განახლებული ცხოვრება მაშინ იწყება, როდესაც უკანასკნელად იმარჯვებს სიკვდილი ძველ ცხოვრებაზე. და აი, საშიშარი დროს, წამი ქრისტეს, სოფლის მხსნელის, სიკვდილისა, რომლიდგანაც იწყება ახალი, გამოცვლილი და განახლებული ცხოვრება კაცობრიობისა. ქრისტე აღსდგა მკვდრეთით დიდებული სხეულით და მასთან აღადგინა მთელი კაცობრიობა ახალი დიდებული ცხოვრებისათვის. ისტორია ქრისტეს აღდგომისა საუკუნო წყაროდ დარჩება ახალი ზნეობრივი დაბადებისა როგორც კერძო პირთა, ისე მთელი ხალხისა და ქვეყნისათვის და წმიდა მოთხრობა აღდგომაზე არ დაჰკარგავს თავის მნიშვნელობას უკუნითი უკუნისამდე. „ქრისტე აღსდგა!“ — უთხრეს ანგელოზებმა მტირალ მენელსაცხებელ დედათა, რომელნიც მოვიდნენ ქრისტეს საფლავად, რომ მიეცათ თავის მოძღვრისათვის უკანასკ ნელი ვალი სიყვარულისა და პატივისცემისა, და ეს სასიხარულო ხმა იმ დროიდგან ვრცელდება თანდათან და გავრცელდება შემდეგშიაც, ვიდრემდის მთელ ქვეყანაზედ არ მოისმება ეს სადღესასწაულო ღაღადების ხმა და ამ ანგელოზთა ხმაზე: „ქრისტე აღსდგა!“ ყველასაგან ..

13-6 საპატრიარქოს უწყებანი N13 16-22აპრილი 2009წ გვ.20

დეკანოზი დავით ღამბაშიძე 1941-1910 (დასასრული)

..ერთითა პირითა და ერთითა გულითა არ მოისმება მიგემა: „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ მართლმადიდებელი ეკლესია თავის დადგენილობათა და მღვდელმოქმედებათა შინა მშვენიერად და ცხადად წარმოგვიდგენს ჩვენ ამ ქვეყნიურ ცხოვრების ისტორიულ შეცვლას და ამით გვამცნებს, რომ ყველამ ჩვენ სულიერ ცხოვრებასა შინა ვიგრძნოთ ის გრძნობანი შიშისა და სასოებისა, მწუხარებისა და მხიარულებისა, სიკვდილისა და აღდგომისა, რომელიც იგრძნეს ნამდვილად იესო ქრისტეს სიკვდილის და აღდგომის დროს. ყოველივე ეს გრძნობანი ისე ნათლად და ცხადად არსად არ სრულდება, როგორც დიდ მარხვაში და განსაკუთრებით ვნების კვირიაკეში. დიდი მარხვა მომასწავებელია ძველი აღთქმისა, როდესაც ხალხი მოელოდა მაცხო ვარს, სოფლის მხსნელსა. დიდ მარხვაში ჭეშმარიტი ქრისტიანი თანდათან გრძნობს დიდი მარხვის სიმძიმეს და თანაც მოელის ამ მძიმე მდგომარეობის მალე შეცვლას. ბუნებაც ამ დროს თითქმის ახლდება. ახლოვდება გაზაფხული. მცენარეები იმოსებიან. ზამთრის სუდარი ეხდება არემარეს და ყველა სულდგმული რაღაცა სიხარულს გრძნობს. ყოველივე ამის მხილველი კაცის გულში თანდათან ღვივდება და ძლიერდება რაღაცა გამოუთქმელი სიხარული და სასოება ბრწყინვალე დღესასწაულის მოლოდინისა. მაგრამ, სამწუხაროდ, ყველა ჩვენგანს არ შეუძლია იგრძნოს ეს სიხარული და ნეტარება. ვის შეუძლია დასტკბეს საჭმლის გემოთი? ვისაც უმარხულია და შიმშილი უგრძვნია. ვის შეუძლია ბედნიერება იგრძნოს? ვისაც უბედურება გამოუცდია. ამისთვის წმიდა ეკლესიამ დაადგინა ვნების კვირიაკეში დროის შესაფერისი მღვდელ-მოქმედებანი, რომელთაც გრძნობაში მოჰყავთ ყველანი, აფიქრებს მათ თავის ცხოვრებაზე და, რაც უნდა გაფანტული იყოს კაცი, მაინც აფიქრებს მას, ერთის მხრით, თავის სინდისზე და ეს დაფიქრება ატყობიებს მას თავის ზნეობით დაცემას, ხოლო, მეორეს მხრით, ამცნებს კაცს მაცხოვრისაგან კაცობრიობისათვის შეწირული მსხვერპლის სიდიდეს. ნეტავი იმ კაცს, რომელსაც ყველა ეს უგრვძნია და ეკლესიის ყოველივე დადგენილებანი მტკიცედ აღუსრულებია! მხოლოდ ამგვარ კაცს შეუძლია იგრძნოს ის ჭეშმარიტი გულის მხიარულება, რომელსაც გრძნობს კაცი აღდგომის დღეს. იმათ კი, რომელნიც თავის თავს და სვინდისს არ გამოცდიან, არ იციან, რა არის ზომიერი ჭამა და მარხულობა, არ დადიან ეკლესიაში ვნების კვირიაკეში და არც შინ კითხულობენ სახარებას, არ შეუძლიათ იგრძნონ ჭეშმარიტი სიხარული დღესასწაულისა. ქრისტეს დროს თორმეტ მოციქულში მხოლოდ იუდა შეიქმნა ქრისტეს გამცემელი. დღეს ამდენ ქრისტიან ხალხში, რასაკვირველია, არა ერთნი მოინახებიან იუდას თანაზიარნი. ზოგიერთნი ჩვენგანი იწოდებიან ქრისტიანებად, მაგრამ საქმით სრულებით არ გვანან ქრისტიანეთა.. მათი სარწმუნოება დამდაბლებულია და მოქმედება გაცუდებული და დაუვიწყებიათ მათ მაცხოვრის მცნება, რომელიც ბრძანებს: „შეიყვარე უფალი შენი ყოვლითა გულითა შენითა და ყოვლითა სულითა შენითა. შეიყვარე მოყვასი შენი, ვითარცა თავი თვისი“. ქრისტე აღსდგა და ვისურვოთ, რომ აღსდგეს ჩვენში დაცემული სარწმუნოება და ზნეობა. „ქრისტე აღსდგა!“

15საპატრიარქოს უწყებანი N15 7-13მაისი 2009წ გვ.11

ხელდასხმა

5 აპრილს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთის, ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი გიორგი გოგესაშვილი. დიაკონი გიორგი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

11 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვან კახაბერ ქუბიაშვილს. მღვდელი კახაბერი თბილისის წმინდა პანტელეიმონის სახელობის ტაძარში (ვერაზე) იმსახურებს.

***

11 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის სტუდენტი ზაქარია შონია. დიაკვანი ზაქარია ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს. 12 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვან კახაბერ ფირანიშვილს. მღვდელი კახაბერი თბილისის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

12 აპრილს გურჯაანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტერში გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის III კურსის  სტუდენტი იოანე წუწუნავა. დიაკონი იოანე ვარკეთილის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

***

16 აპრილს ოზურგეთის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) დიაკვნად აკურთხა ამავე ტაძრის მედავითნე თამაზ გოგოტიშვილი და სახელად თომა უწოდა. დიაკონი თომა ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

18 აპრილს ოზურგეთის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიაში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) დიაკვნად აკურთხა ბათუმის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული და ოზურგეთის საკათედრო ტაძრის მედავითნე ზაქარია თხილაიშვილი. დიაკონი ზაქარია ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

დაჯილდოვება

26 აპრილს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა მარგვეთისა და უბისის მთავარეპისკოპოს ვახტანგს (ახვლედიანი).

16 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

10 მაისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის II კურსის სტუდენტი დავით გელბახიანი. დიაკონი დავითი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

11 მაისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის დიაკვანს გიორგი წეროძეს. მღვდელი გიორგი კარის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

14 მაისს, პარიზის წმინდა თამარ მეფის სახელობის პირველ წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა დასავლეთ ევროპის ეპარქიის მღვდელმსახურნი: ბერლინის წმინდა მღვდელმოწამე კირიონის სახე- ლობის ეკლესიის წინამძღვარი (გერმანია), არქიმანდრიტი ლაზარე (სამადბეგიშვილი) — მეორე გამშვენებული ჯვრით; კანის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (საფრანგეთი), იღუმენი ისააკი (ფირცხალავა) — არქიმანდრიტის წოდებით; ბრიუსელის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ბელგია), იღუმენი დოსითე (ბოგვერაძე) — არქიმანდრიტის წოდებით; ბარსელონას წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ესპანეთი) იღუმენი ლუკა (ფალავანდიშვილი) — არქიმანდრიტის წოდებით; დიუსელდორფის წმინდა ანთიმოზ ივერიელის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი მღვდელ-მონაზონი ისე (გელაშვილი) ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; (გერმანია), ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით. ვიტორიის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (ესპანეთი), მღვდელ-მონაზონი სერაპიონი (გრიგალაშვილი) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით; პარიზის წმინდა თამარ მეფის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი (საფრანგეთი), მღვდელ-მონაზონი ანტონი (კანდელაკი) — ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით.

16-1 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.18

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)

იღუმენია ათანასია — ერში, აღათი სალაყაია 1849 წელს, სამეგრელოში, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. XIX საუკუნის 70-იანი წლების დასაწყისში მონაზვნად შედგომის სურვილმა ახალგაზრდა აღათი იმჟამად ახლადდაარსებულ თეკლათის დედათა მონასტერში მიიყვანა. აქ მან საფუძვლიანად შეისწავლა წმინდა წერილი, გალობა და საეკლესიო ტიბიკონი. მალე იგი წინამძღვარმა მორჩილის კაბითაც შემოსა. თავად თეკლათის დედათა მონასტრის დაარსების ისტორიას ჟურნალი „მწყემსი“ 1891 წლის მაისის ნომერში ასე მოგვითხრობს : „იმ ადგილას, სადაც ეს მონასტერია აშენებული, ძველ დროში საგაზაფხულო

16-2 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.19

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)(გაგრძელება)

სადგომები იყო ხობის მონასტრის განსვენებულ წინამძღვართა. მათ ჰქონდათ აქ პატარა სამლოცველო და საცხოვრებელი სახლი. სამლოცველო იყო ძალიან პატარა. ამ რამდენიმე წლის წინათ ამ ადგილას მარტო სამლოცველოღა დარჩა. 1865 წელს ზედა თეკლათის მთავარანგელოზთა ეკლესიის გალავანში დაბინავდა აწ უკვე განსვენებული სალომე თავ- დგირიძის ასული, რომელსაც თან ახლდა ერთი მონაზონი და ერთი მო-სამსახურე. სალომე თავდგირიძის ასულმა აქ ააშენა ქვითკირის შენობა, შეკრიბა მონაზვნები და იწყეს მოღ-ვაწეობა. მონაზვნები ღარიბულად სცხოვრობდნენ, რადგან მათ ნივთიერი დახმარება არავისგან არ ეძლეოდათ. ამ მდგომარეობაში იყვნენ ისინი, სანამ სამეგრელოს ეპარქია არ ეწერა დროებით იმერეთის ეპარქიას. შემდეგ სამეგრელოში მობრძანდა მისი ყოვლადუსამღვდელოესობა იმერეთის ეპისკოპოსი გაბრიელი. მისმა მეუფებამ დაათვალიერა როგორც პირველის, ისე ამ ახალი მონასტრის ადგილები, შეიტყო მონაზვნების ღარიბული მდგომარეობა. მისმა მეუფებამ ურჩია თავდგირიძის ასულს იმ ადგილს გადასვლა, სადაც აგებულია დღეს თეკლათის დედათა მონასტერი. მწყემსმთავარმა გაბრიელმა გაამხნევა მონაზვნები და აღუთქვა მათ შემწეობა. თავდგირიძის ასული, თანახმად ყოვლადსამღვდელო გაბრიელის ლოცვა-კურთხევისა, გადავიდა ნაჩვენებ ადგილზე, ამრავლა მონაზონთა რიცხვი, გაუკეთა მათ ბინა და შემდეგ შეუდგა შემზადებას მონასტრის ასაშენებლად. რამდენიმე წლის შემდეგ თავდგირიძის ასული გადაყვანილ იქნა მღვიმევის დედათა მონასტერში, სადაც გარდაიცვალა კიდეც. ამ დედათა მონასტერში თავდგირიძის ასულის მაგივრად დარჩა  გამგებლად და უფროსად იღუმენია ათანასია (სალაყაია), რომელიც გულმოდგინედ შეუდგა საჭირო მასალის შეგროვებას. მან მიმართა სხვადასხვა პირებს და სთხოვა შემწეობა. გააგზავნა ორი მონაზონი გულქან და მაია შეწირულობათა შესაკრებად. ამ დედებმა თავისი მეცადინეობით შეაგროვეს დიდძალი ფული მონასტრისათვის და სხვა მრავალი საჭირო ნივთი. ამავე დროს, სხვა მონაზონნიც ცდილობდნენ შეწირულობათა შეკრებას და მათი თავდადებული მეცადინეობის ნაყოფია დღეს ამ მშვენიერ ადგილს აგებული დედათა მონასტერი, აშენდა ეკლესია და საცხოვრებელი სახლები. მონასტრის ეკლესიის კურთხევის დროს აღმოჩნდნენ მრავალნი პირნი, რომელთაც მიაქციეს ყურადღება მონასტრის ნაკლულევანებას და, შეძლებისდაგვარად, არ დაიშურეს შეწირულებანი. სხვათა შემწირველთა შორის, დეკანოზმა დავით ღამბაშიძემ შესწირა მონასტერს კანკელის ხატები“. 1878 წლის 2 მაისს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) თეკლათის მონასტრის წინამძღვარი მონაზონი სალომე (თავდგირიძე) იმერეთში, მღვიმევის დედათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანა დამის მაგივრად სავანის დროებითი მმართველობა მორჩილ აღათიას დაევალა. 1885 წლის 13 სექტემბერს თეკლათის მონასტრის დედათა კრებულმა მორჩილი აღათია წინამძღვრად აირჩია, რაც თავისი ლოცვა-კურთხევით დაადასტურა მეუფე გაბრიელმაც. 1886 წლის 1 აგვისტოს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) იგი მონაზვნად აღკვეცა და სახელად ათანასია უწოდა. 1899 წლის აღდგომას იღუმენიას წოდება მიენიჭა. იღუმენია ათანასია 1903 წლის 5 აპრილს მოულოდნელად გარდაიცვალა. ქართული ეკლესიისათვის დიდი დანაკლისი იყო მისი უდროოდ გარდაცვალება. გაზეთ „ივერიაში“ დაიბეჭდა ვრცელი ნეკროლოგი, სადაც კარგად არის აღწერილი დედა ათანასიას დამსახურებანი დედა ეკლესიის წინაშე: „ისედაც შემცირებულ და დაბეჩავებულ სულიერ მოძღვართა კრებულს მრავალ წამებულ საქართველოს ეკლესიისას ამ დღეებში კვლავ გამოაკლდა ერთი სამაგალითო, მტკიცე და მხნე მუშაკი სარწმუნოება-ზნეობის ასპარეზზე. ოთხშაბათს, 9 აპრილს, თეკლათის დედათა მონასტრის დათა კრებული გლოვითა და ზარით სამუდამოდ გამოეთხოვა თავისს სათაყვანებელ წინამძღვარს, იღუმენია დედა ათანასიას, რომელიც კრებულისა და განსვენებულის ნათესავთა თხოვნის თანახმად, ყოვლადსამღვდელო გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსის ალექსანდრეს ნებართვით, დაკრძალულ იქნა მონასტრის ტაძარში. ჩვენს გაფუქსავატებულ დროში, როდესაც ერის კაცნი კი არა, სამღვდელოების წარმომადგენელნიც კი გულგრილად ეპყრობიან საქართველოს ეკლესიის წარსულის ისტორიას და აწმყო-მომავლის ბედ-იღბალს, საკვირველი არ არის, რომ ბევრმა ქართველმა არც კი იცოდეს თეკლათის დედათა მონასტრის არსებობა ჩვენში. ეს მით უფრო საფიქრებელია, რომ თეკლათის მონასტერი შედარებით დიდი ხნის დაარსებული არ არის. თუმცა ახალია ეს მონასტერი, მაინც მის ზღუდეთა შორის ოთხმოცზე მეტი დათა კრებული იფარავს თავს. წინამძღვარი ამ რიცხვ-მრავალ კრებულისა, აწ განსვენებული იღუმენია ათანასია, იყო ასული სენაკის მაზრის სოფელ თეკლათის აზნაურ სალაყაიასი. მამის სიკვდილის შემდეგ ახალგაზრდა აღათი იზრდებოდა ერთს ახლობელ ნათესავის ოჯახში, სადაც შეისწავლა ქართული წერა-კითხვა, თავიდგანვე ეტყო..

16-3 საპატრიარქოს უწყებანი N16 21-28მაისი 2009წ გვ.20

იღუმენია ათანასია (სალაყაია) (1849-1903)(დასასრული)

.. ბოდა მისწრაფება განდეგილობისადმი და როცა ოცი-ოცდა ხუთი წლისა შესრულდა, კიდეც განშორდა ამ წუთის სოფლის ამაოებას, ჰპოვა-რა თავშესაფარი თეკლათის სოფლის ძველად ყოფილ პატარა სამრევლო ეკლესიაში, რომელიც იმ ხანად უკვე გაუქმებული იყო, როგორც სამრევლო ეკლესია და გადაქცეული იყო განდეგილ დათა სამლოცველო-სავანეთ. ამ სავანეს მაშინ უფროსობდა დედა სალომე (თავდგირიძის ასული). იმ დღიდგან მოკიდებული განსვენებული იღუმენია შეუდგა სულის განმტკიცებას ღვთის ვედრებით და საღმრთო წერილის კითხვით და ამ ხანად იმდენად განსწავლული ქართულ საღმრთო წერილში, რომ ამ მხრივ ცნობილი შეიქმნა სასულიერო მთავრობისაგან, როგორც ერთი საუკეთესოთაგანი განა მარტო ამ მხრივ! ცნობილი იყო აგრეთვე როგორც დამაარსებელი და გამამშვენებელი თეკლათის დედათა მონასტრისა, შემომკრები მრავალ რიცხოვან დათა, საუკეთესო ადმინისტრატორი დედათა მონასტრის მართვა-გამგეობაში და ამასთანავე უანგარო, შორს გამჭვრეტი და უსათნოესი ადამიანი. საკმარისია მარტო ერთი თვალი გადაავლოს კაცმა ახლა თეკლათის დედათა მონასტერს, რომ დარწმუნდეს, რა დიდის ჭკუისა და ენერგიის პატრონი იყო დედა ათანასია, რომელმაც არა რაისაგან ოცდახუთი წლის განმავლობაში შეჰქმნა მონასტერი, რომლის ქონება დღეს რამდენიმე ათი-ათასი მანეთი ღირს. სხვა რომ არა იყოს რა, მარტო ტაძარი და სასკოლე შენობა 60 000 მანეთია დამჯდარი. ორ სართულიან ძვირფას ქვის შენობაში მოთავსებულია ორკლასიანი საქალებო სკოლა, სკოლის ეკლესია და მრავალი ოთხი სხვადასხვა დანიშნულებისათვის. შარშან სარევიზიოდ მოსულმა სკოლას მალე ოთხ-კლასიანად გადაკეთება აღუთქვა და წელს იანვრიდგან სკოლის შესანახავად 2 000 მანეთი გამოუთხოვა სათანადო მთავრობისაგან. მონასტრის დიდ ტაძარში ყოველ დღე გაისმის სულის დამატკბობი, შეწყობილი ქართული გალობა მონასტრის დათა და აი, ყოველივე ეს, შექმნა მარ- ტოოდენ დედა ათანასიამ ოც-ოცდახუთი წლის დაუცხრომელი შრომითა და მეცადინეობით. ასეთი დაუღალავი მუშაკი სამშობლო ეკლესიისა, ჯერ კიდევ მხნეობით და სიცოცხლით სავსე, სულ 52 წლის ადამიანი, ვნების კვირაში, 5 აპრილს წუთისოფელს გამოესალმა. განსვენებულის დაკრძალვის დღეს, 9 აპრილს, მონასტერში მწირველი ბრძანდებოდა ყოვლადსამღვდელო ალექსანდრე კრებულით და დიდძალი სამღვდელოების თანამსახურებით. წირვას აუარებელი საზოგადოება დაესწრო და, თუ ცუდ ტაროსს ხელი არ შეეშალა, მიცვალებულის ნათესავთა და პატივის მცემელთა რიცხვი ბევრად უფრო მეტი იქნებოდა. წირვის შემდეგ ყოვლადსამღვდელომ მიმართა განსვენებულს მოკლე, მაგრამ გრძნობით სავსე სიტყვით. სიტყვა ისე ბუნებრივად და გრძნობით იყო წარმოთქმული, რომ არამც-თუ დამსწრენი, თვით ყოვლადსამღვდელოც კი აატირა. ვრცელი სიტყვა წარმოსთქვა სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებლის ინსპექტორმა მღვდელ-მონაზონმა დავითმა (კაჭახიძე). თავის სიტყვაში მამა დავითმა ვრცლად განმარტა ის ღვაწლი, რაც განსვენებულ იღუმენიას მიუძღოდა ეკლესიის წინაშე. გრძნობიერი სიტყვები წარმოსთქვეს: მღვდელმა ჭანტურიამ, მასწავლებელმა გაგუამ, აზნაურმა ანდრონიკე სალაყაიამ, ერთმა მონასტრის დათაგანმა და განსვენებულის დისწულმა მოწაფე შავდიამ. ამ უკანასკნელის სიტყვამ ბევრი ატირა დამსწრეთა შორის’’.

მადლობას ვუხდუთ ბადრი ვადაჭკირიას ფოტოების მოწოდებისთვის.

17 საპატრიარქოს უწყებანი N17 28მაისი-3ივნისი 2009წ გვ.15

დაჯილდოება

21 მაისს, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა საინგილოს სოფ. კახის მღვდელმსახური ბადრი არჩავძე ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

18 საპატრიარქოს უწყებანი N18 3-17ივნისი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ალექსი სამადალაშვილი 1872-1949

დეკანოზი ალექსი ბესარიონის ძე სამადალაშვილი 1872 წელს თბილისში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება სახლში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგ დაამთავრა თბილისის სასულიერო სასწავლებელი. 1889 წელს დაქორწინდა ლია სიმონის ასულ ევსეევაზე. ამავე წელს ელიზავეტოპოლის (ახლანდელი განჯა) წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მედავითნედ დაინიშნა. 1890 წელს დიაკვნად აკურთხეს. 1892 წლის მარტში თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში გადმოიყვანეს და მედავითნედ დანიშნეს. რამდენიმე წლის ვების მეფობის 300 წლისთავთან დაკავშირებით სამახსოვრო მოოქროვილი ჯიბის საათით დააჯილდოვეს. 1915 წლის 15 აპრილს მღვდლად დაასხეს ხელი და ამავე წლის 19 აპრილს საგვერდული უბოძეს. შემდეგ კი დიაკვნის შტატში ჩასვეს. 1913 წლის 28 თებერვალს რომანო- 1915 წლის ზაფხულიდან დროებით მიავლინეს თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიაში, თუმცა, ოფიციალურად, კვლავაც სიონის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად ითვლებოდა. 1916 წლის 20 იანვრის საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის ბრძანების საფუძველზე პეტრე-პავლეს ეკლესიის მეორე მღვდლად დაინიშნა. 1921 წლიდან საქართველოში კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ სამღვდელოების მდგომარეობა მკვეთრად გაუარესდა. ბევრმა მოძღვარმა ვერ გაუძლო ტანჯვა-წამებას, დევნა-შევიწროებას რეპრესიებსა და ცილისწამებებს. მამა ალექსიც მრავალჯერ დადგა განსაცდელის წინაშე, მაგრამ ყველაფერი ღვთის შეწევნით დაძლია. 1924 წელს მღვდელმსახურებაზე უარი განაცხადა თბილისის ავლაბრის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვარმა დეკანოზმა დავით იაშვილმა (შემდგომში მიტროპოლიტი დიმიტრი). საქართველოს საკათოლიკოსო საბჭოს გადაწყვეტილებით, ტაძრის წინამძღვრობა რამდენიმე თვით მამა ალექსიმ ითავა. მამა ალექსი, ტაძარში მსახურებასთან შეთავსებით, თბილისის არამიანცის სახელობის 1 საავადმყოფოშიც აღასრულებდა საეკლესიო წესებს. იგი ოჯახის პატრონების თანახმად ნათლავდა ბავშვებს, აზიარებდა მომაკვდავებს და აპატიოსნებდა მიცვალებულებს. 1930 წელს კათოლიკოს-პატრიარქმა ქრისტეფორემ (ციცქიშვილი) ეკლესიაში ერთგული და დამსახურებული მოღვაწეობის გამო დეკანოზის წოდება მიანიჭა. 1937 წელს დააპატიმრეს და გადაასახლეს პეტრე-პავლეს ეკლესიის წინამძღვარი დეკანოზი ბენიამენ კანდელაკი. ამასთან დაკავშირებით, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) ტაძრის წინამძღვრად მამა ალექსი დანიშნა. დეკანოზი ალექსი 1949 წლის გაზაფხულზე გარდაიცვალა. იგი დასაფლავებულია პეტრე-პავლეს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე, ტაძრის სამხრეთით. მამა ალექსი იყო წმინდა გრიგოლ ფერაძის ღვიძლი ბიძა. მისი და, მარიამ სამადალაშვილი, გათხოვილი იყო მღვდელ რომანოზ ფერაძეზე, წმინდა გრიგოლის მამაზე.

19 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

7 ივნისს, სულთმოფენობის დღესასწაულზე, ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა შემდეგ მღვდელმსახურებს: წმინდა საბა განწმენდელის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ექვთიმეს (ციხისელს), წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ეგნატეს (ჩუხუას), წმინდა გრიგოლ ხანძთელის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ გიორგის (მიქაძეს), არმაზის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის მამათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონ ზოსიმეს (სისვაძეს), ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის „მსწრაფლშემსმენელის“ ხატის სახელობის დედათა მონასტრის მღვდელ-მონაზონს ილიას (ბებიას).

19-1 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.8

დაჯილდოება

8 ივნისს ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი მღვდელმსახურები: ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი დანიელ ლობჟანიძე გამშვენებული ჯვრითა და მიტრით; გლადის ლომისის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი აკაკი ქიქავა გამშვენებული ჯვრით; ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი მიქაელ წულუკიძე გამშვენებული ჯვრით; აეროპორტის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი პახომი ჯანიაშვილი — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა იღუმენის წოდება; ვაკის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი თეიმურაზ ბარაბაძე — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი გიორგი დორეული — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი საბა ლევერაშვილი — ოქროს ჯვრით და მიანიჭა დეკანოზის წოდება; მღვდელი იაკობ სირბილაძე — ოქროს ჯვრით და აყვანილია დეკანოზის წოდება.

***

24 მაისს, მარტყოფის ღვთაების სახელობის მამათა მონასტერში, ცხუმ-აფხაზეთიუსა და საჩხერე-ჭიატურის მიტროპოლიტმა დანილემა (დათუაშვილმა) დიაკვნად აკურთხა ცოტნე თვარაძე. დიაკონი ცოტნე ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქოს ტაძარში იმსახურებს.

მორჩილად კურთხევა

 4 ივნისს, ღირსი მამა დავით გარეჯელის ხსენების დღეს, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მორჩილად აკურთხა წმინდა ამბროსი აღმსარებლის მამათა მონასტრის ორი წევრი მამუკა მაისურაძე და ხვიჩა ტორაძე. 7 ივნისს, სულთმოფენობის დღესასწაულზე, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მორჩილად აკურთხა მახათას მთის ივერიის ღვთისმშობლის ხატის სახელობის მამათა მონასტრის წევრი ავთანდილ ფხაკა-ძე და მანკოდას მამათა მონასტრის წევრი რევაზ ჯაკაევი.

19-2 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი დიმიტრი (იაშვილი) 1872-1961

მიტროპოლიტი დიმიტრი — ერისკაცობაში დავით ილარიონის ძე იაშვილი 1872 წლის 15 დეკემბერს სიღნაღის მაზრაში, სოფელ საქობაოში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. 1886-90 წლებში თელავის სასულიერო სასწავლებელში, 1890-96 წლებში კი თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. 1896-98 წლებში სოფელ ჯუგაანის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში მას წავლებლად მუშაობდა. 1898 წლის 19 აპრილს თბილისის სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმ- ”ობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში გორის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) დიაკვნად აკურთხა, ერთი კვირის შემდეგ კი — მღვდლად დაასხეს ხელი და სა- ქობაოს წმინდა სტეფანე პირველდიაკონის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მღვდლად კურთხევის შემდეგ დავითი კვლავ განაგრძობდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას. იყო სიღნაღის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველი და ეპარქიალური სასწავლებლის საბჭოს თავმჯდომარე. 1901 წლის აღდგომას საგვერდულით, ხოლო 1902 წლის აღდგომას კი სკუფიით დაჯილდოვდა. 1905 წლის 6 მაისს კამილავკა უბოძეს. 09 წელს სამკერდე ოქროს ჯვარი ეწყალობა. 1912 წლის 23 ივნისს თბილისში, ავლაბრის წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1915 წლის 6 მაისს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. ავლაბრის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძარში მამა დავითს მრავალი უსიამოვნება გადახდა. ეკლესიაში მეორე მღვდელი რუსული წარმოშობის მოძღვარი იყო და მრევლიც დიდძალი ჰყავდა. ისინი ძლიერ ავიწროებდნენ ქართულ სამრევლოს და მამა დავითსაც ბევრჯერ შეურაცხყოფაც მიაყენეს. 1917 წლის 12 მარტს (ახ. სტ. 25 მარტი) აღსდგა საქართველოს მართლმადიდებლური სამოციქულო ეკლესიის ავტოკეფალია. ამ მოვლენის შემდეგ დაპირისპირებამ უფრო იჩინა თავი, რუსი სამღვდელოება არ ცნობდა ქართული ეკლესიის ავტოკეფალიას და ცდილობდა შეენარჩუნებინა თავისი ძველი პრივილეგიები ჩვენს ეკლესიაში. საქმე იქამდე მივიდა, რომ გადაყენებული ეგზარქოსის ქორეპისკოპოსმა, ბაქოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (ვახნინი), 1917 წლის ივნისში სრულიად უკანონოდ, მას ამის უფლება არ ჰქონდა, მამა დავითი გადააყენა ტაძრის წინამძღვრობიდან და ტაძარი რუს მღვდელს ჩააბა რა. დილით ეკლესიაში მისული მამა დავითი რუსმა მრევლმა ტაძარში არ შეუშვა. აი, რას წერდა გაზეთი „საქართველო“ 1917 წლის თავის ერთ-ერთ ნომერში: „კვირას, თიბათვის 18-ს საღამოთი დეკანოზ დავით იაშვილთან მივიდა დეპუტაცია შვიდი კაცისგან და ავლაბრის წმიდა მარინესა და მთავარანგელოზის ქართველ მრევლთა შემართებული კრების დადგენილების თანახმად მხურვალე თანაგრძნობა გამოუცხადა იმ ინციდენტების და უსიამოვნების გამო, რომლებიც მას ამ ბოლო დროს გადახდა თავს. ამ დღეს დილით მთავარანგელოზის ეკლესიაში მწირველი იყო ახლად დანიშნული რუსის მღვდელი. ქართველი მრევლის თხოვნით დეკანოზი დავითიც სამწირველოში შეიმოსა, რომ რუსის მღვდელთან ერთად ეწირნა, მაგრამ ამ უკანასკნელმა ნება არ დართო. წირვის შემდეგ რამდენიმე ქართველმა რუს მღვდელს კერძო მღვდელმსახურების შესრულება სთხოვა, მაგრამ მან თარჯიმნის საშუალებით განუცხადა ქართულად მსახურობის უცოდინრობის გამო. დიდი უსიამოვნება ჩამოვარდა წირვის დამთავრების შემდეგ ქართველ და რუს მრევლთა შორის იმის შესახებ, ვის უნდა ჩაბარებოდა ეკლესიის გასაღები. მოწვეულ იქმნა ადგილობრივი კომისარი, რომელმაც ორივე მხრის თანხმობით საყდრის გასაღები ნეიტრალურ პირს გადასცა, ვიდრე საყდრის საკითხი გადაწყდებოდეს, საყდარი დაკეტილი იქნება“. ამ დაპირისპირებამ კიდევ რამოდენიმე თვე გასტანა და საბოლოოდ მამა დავითის ბრძნული და მტკიცე ქმედებების შედეგად ტაძარი ისევ ქართველებს დარჩათ. 1921 წლიდან კომუნისტური ხელისუფლების დამყარების შემდეგ ეკლესიისა და სასულიერო პირების მდგომარეობა მეტად დამძიმდა. ისინი ყოველი მხრიდან შევიწროებული აღმოჩნდნენ. გამონაკლისი არც დეკანოზი დავითი ყოფილა. 1923 წლის 26 აპრილი იგი წერილს უგზავნის საკათოლიკოსო საბჭოს, სადაც თავის მძიმე მდგომარეობას მოუთხრობს: „1921 წლიდან მე ვმსახურობ ქალთა პირველ საავადმყოფოში საქმის მწარმოებლის თანამდებობაზე. აქამდე მითმენდნენ ანაფორით სამსახურში სიარულს, მაგრამ ამ მოკლე ხანში, როგორც საავადმყოფოს მთავრობამ, ნამეტნავად კი აღმასკომმა წინადადება მომცა კატეგორიულად: ან ანაფორა გაიხადე, ან დატოვე აქაურობაო. ამავე დროს, კახეთში, სადაც მამულები მაქვს და რომლისაგანაც უმეტესად ვსაზრდოობდი, მიწკომმა ჩამომართვა ყველა მამულ-დედული, როგორც მღვდელს და დიდი ცდილობის შემდეგ დამთანხმდა ზოგიერთი მამუ-..

19-3 საპატრიარქოს უწყებანი N19 11-17ივნისი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი დიმიტრი (იაშვილი) 1872-1961(დასასრული)

...ლების უკანვე დაბრუნებას, თუ ანაფორას გავიხდიდი და დავანებებდი თავს მღვდლობას. ასე რომ, ყოველიმხრიდან წრე შემომევლო და ორში ერთი უნდა ამერჩია. ამა წლის 19 აპრილს იძულებული გავხდი გამეხადა ანაფორა, რაც ვაცნობე სასულიერო უწყებას, მაგრამ გავიხადე თუ არა ანაფორა, მომთხოვეს რომ მასთან ერთად მიმეტოვებინა ეკლესიაში და მრევლში სამსახური, რაზედაც დავემორჩილე, რადგან სხვა გამოსავალი არ მქონდა. მაგრამ მიუხედავად ყოველივე ამისა, მე მღვდლობიდან სამუდამოდ ხელს არ ვიღებ და თუ რაიმე შეღავათი მომეცა ცხოვრებაში, მაგალითად: ერთ-ერთი შვილის სამსახურში ჩაყენება, მე ისევ დაუბრუნდები ჩემს ნაამაგდარ ეკლესიას, რომლის გამოც ამდენი დავიდარაბა და უსიამოვნება გადამიტანია“. თბილისის პირველ საავადმყოფოში მამა დავითმა 1934 წლამდე იმუშავა. 1934-48 წლებში იგი თვალის დისპანსერში საქმის მწარმოებლად და ბუღალტრად მუშაობდა. 1949 წლის 30 ივნისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) კვლავ აღადგინა მღვდლის ხარისხში და თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნა. 1952 წლის 14 ივნისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა მელქისედეკ III-მ (ფხალაძე) ბერად აღკვეცა და სახელად დიმიტრი უწოდა. მეორე დღეს ნინოწმიდელ ეპისკოპოსად დაასხა ხელი და კათოლიკოს-პატრიარქის ქორეპისკოპოსად დაინიშნა. 1953 წლიდან მასვე დაევალა ბოდბის ეპარქიის (სიღნაღის, გურჯაანის, წითელ-წყაროს და ლაგოდეხის რაიონების) მართვა-გამგეობა. 1957-58 წლებში ალავერდის ეპარქიასაც განაგებდა. 1958 წელს ეკლესიაში ერთგული და დამსახურებული მოღვაწეობისთვის მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა. მიტროპოლიტი დიმიტრი 1961 წლის 22 ივლისს გარდაიცვალა. იგი თავისი ანდერძის თანახმად, თბილისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიაში დაიკრძალა.

20 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.5

ხელდასხმა

7 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის დიაკვანს გიორგი ჩიქოვანს. მღვდელი გიორგი სიონის საპატრიარქო ტაძარში იმ-სახურებს. 11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის დიაკვანს გოჩა ჩიტიძეს.

***

16 მაისს შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) აკურთხა სოფელ აცანის წმინდა ნინოს სახელობის მამათა მონასტერი. წირვის დროს მეუფე იოსებმა მღვდლად დაასხა ხელი ოზურგეთის სამღვდელმთავრო რეზიდენციის ბერ-დიაკონ გაბრიელს (კახელაშვილს). მღვდელ-მონაზონი გაბრიელი აცანის წმინდა ნინოს სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა.

***

17 მაისს ოზურგეთის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძემ) მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის დიაკვან თომა გოგოტიშვილს. მღვდელი თომა ოზურგეთის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 მაისს თამაკონის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) დიაკვნად აკურთხა მარტვილის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის მამათა მონასტრის ბერი პავლე (ცაავა).

***

8 ივნისს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) მღვდლად დაასხა ხელი მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძრის დიაკ-ვანს მოსე ჯანელიძეს მღვდელი მოსე ზედა ხუნწის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

7 ივნისს მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში ჭყონდიდელმა მთავარეპისკოპოსმა პეტრემ (ცაავამ) დიაკვნად აკურთხა სალხინოს ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის ბერი ანგია (კორსავა).

დაჯილდოება

7 ივნისს თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიაში (საჯარო ბიბლიოთეკასთან) საღამოს ლოცვის შემდეგ სრულიად საქართველოს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა ამავე ტაძარში მოღვაწე სასულიერო პირები: წინამძღვარი, არქიმანდრიტი ანტონი (ნადიბაიძე) —მეორე გამშვენებული ჯვრით; დეკანოზი როსტომ ლორთქიფანიძე — მიტრით; მღვდელი ალექსანდრე მარკოზაშვილი — ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით.

20-1 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.6

ტაძრის კურთხევა

8 ივნისს ბორჯომისა და ბაკურიანის მთავარეპისკოპოსმა სერაფიმემ (ჯოჯუამ) აკურთხა ბაკურიანში ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ახალი ტაძარი. 10 ივნისს ბორჯომისა და ბაკურიანის მთავარეპისკოპოსმა სერაფიმემ (ჯოჯუამ) აკურთხა ციხიჯვრის თეოდორე ტირონის სახელობის ეკლესია.

20-2 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) 1873-1943

მიტროპოლიტი ვარლაამი — ერისკაცობაში ვარლაამ მელიტონის ძე მახარაძე, 1873 წლის 26 მარტს გურიაში, მედავითნის ოჯახში დაიბადა. დაამთავრა ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელი. 1889 წელს ჩააბარა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, რომელიც 1895 წელს პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. 1895 წლის 9 ოქტომბერს დიდუბის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მეორე მასწავლებლად დაინიშნა. ამავე წლის 3 ნოემბრიდან  დიდუბის ყაზანის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის ეკლესიის მედავითნედ დაადგინეს. 1897 წლის 7 ივნისს დიაკვნად აკურთხეს, მეორე დღეს მღვდლად დაასხეს ხელი და ქვემო კავთისხევის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესეს. ამავე წლის 16 სექტემბერს კავთისხევის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის მასწავლებლად დაინიშნა. 1899 წლის 1 სექტემბერს გურია-სამეგრელოს ეპარქიაში გადაიყვანეს და ქ. ფოთის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად დაინიშნა. ამასთანავე, ფოთის ადგილობრივ სასწავლებელში საღვთო სჯულსა და ქართულ ენას ასწავლიდა. 1904 წლის 5 მაისს ერთი თვით აირჩიეს გურია-სამეგრელოს ეპარქიის ხაზინადრად. 1905 წლის 14 თებერ-ვალს გურია-სამეგრელოს ეპარქიის სანთლის ქარხნის თავმჯდომარედ დაინიშნა. 1906 წლიდან ფოთის საკათედრო ტაძრის კანდელაკია. 1907 წლის 6 მაისს კამილავკით დაჯილდოვდა. 1914 წლის 20 ოქტომბრიდან ერევნის საოსტატო სემინარიის და ქალთა მეორე გიმნაზიის საღვთო სჯულის მასწავლებლად გადაიყვანეს. ამავე წლის 16 ნოემბერს ერევნის სასულიერო სემინარიის კარის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1915 წლის 12 მაისიდან ყარსის ციხის 1- ლი სამხედრო ჰოსპიტალის ეკლესიის მოძღვარია. 1916 წლის 7 აპრილს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. ამავე წლის 28 ოქტომბრიდან ერევნის სამხედრო ჰოსპიტლის ეკლესიაში გადაიყვანეს. 1918 წლის 1-ლი ოქტომბრიდან — 1-ლ დეკემბრამდე თბილისის 1-ლ საქალებო გიმნაზიისა და 7 მამა-კაცების გიმნაზიის საღვთო სჯულის პედაგოგია. 1919 წლის 1-ლ თებერვალს ოზურგეთის წმინდა მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსა-ხურად დაინიშნა და ამავე წლის 12 აპრილს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. ამასთანავე, ოზურგეთის ვაჟთა პროგიმნაზიაში მათემატიკას, ხოლო პირველდაწყებით სასწავლებელში ქართული ენას ასწავლის. 1922 წლის 27 აპრილს ოზურგეთის საკათედრო ტაძრის წინამძღვ-რად დაადგინეს. ღვთისმშობლის 1926 წლის 22 იანვარს საკათალიკოსო საბჭომ დეკანოზი ვარლაამი მარგველ ეპისკოპოსად გამოირჩია. 1926 წლის 7 მარტს სიონის ყოვლადწმინდა მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ამბროსიმ (ხელაია) და ნინოწმიდელმა მიტროპოლიტმა კალისტრატემ (ცინცაძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და მარგვეთის ეპარქიის კათედრაზე დაადგინეს. ახლად ნაკურთხი მღვდელმთავარი სამღვდელმთავრო ღვთისმ-სახურებაში პრაქტიკას ერთი თვით სიონის საპატრიარქო ტაძარში გადიოდა. მომწყობმა კომისიამ მეუფეს საცხოვრებლად დაბა საჩხერე შეურჩია. ეპისკოპოსი ვარლაამი ეპარქიაში 7 აპრილს გაემგზავრა. სადგურში მას საზეიმო დახვედრა მოუწყვეს, აქ იყვნენ: მომწყობი კომისიის წევრები, ადგილობრივი სამღვდელოება და მორწმუნენი. შეხვედრაში მონაწილეობდა ადგილობრივი სომხობაც, მათი მოძღვრის მეთაურობით. სადგურიდან მეუფე ვარლაამი საზოგადოებასთან ერთად საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში წაბრძანდა, სადაც გადაიხადეს პარაკლისი და წარმოითქვა მისასალმებელი და სამადლობელი სიტყვები. საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში პირველი წირვა ეპისკოპოსმა ვარლაამმა კვირას, 12 აპრილს შეასრულა. მისმა მეუფებამ პანაშვიდი გადაუხადა საქართველოს დიდებულ მგოსანს აკაკი წერეთელს, ამავე დღეს დიაკვნად აკურთხა მედავითნე სამსონ აბრამიშვილი, რომელიც 40 წელი მედავითნედ მსახურობდა.

20-3 საპატრიარქოს უწყებანი N20 18-25ივნისი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) 1873-1943(დასასრული)

მარგვეთის ეპარქიას მეუფე ვარლაამი სამი წელი განაგებდა. 1929 წლის 12 თებერვალს ეპისკოპოსი ვარლაამი ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაში გადაიყვანეს. 1930 წლის 25 ოქტომბერს მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა. 1932 წლის 30 აპრილს ბარტყულზე ბრილიანტის ჯვრის ტარების უფლება მიენიჭა. 1934 წლის აგვისტოდან 1937 წლის 7 ივლისამდე ეპარქიის მმართველობის გარეშე იყო. 1937 წლის 7 ივლისს მიტროპოლიტი ვარლაამი (მახარაძე) ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მმართველად და ქუთაისის მწვანეყვავილას მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მასვე დაევალა ჭყონდიდის, მარგვეთის, ცა-გერისა და ნიკორწმიდის ეპარქიების მართვაც. 1938 წელს ხელისუფლების წარმომადგენლებ-მა, როგორც მათთვის არასაიმედო პიროვნება, მეუფე დააპატიმრეს და გასამართლების შემდეგ გადასახლება მიუსაჯეს. მიტროპოლიტი ვარლაამი 1943 წელს გადასახლებაში გარდაიცვალა.

21 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.12

დაჯილდოება

21 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა ბოლნისის სამღვდელოების წარმომადგენლებს: მღვდელ იაკობ კობიაშვილს, მღვდელ გელასი ლაზარიშვილს, მღვდელ პეტრე კვარაცხელიას, მღვდელ არჩილ ქიტუაშვილს, მღვდელ ვასილ ახვლედიანს და მღვდელ დავით მესხს.

ხელდასხმა

11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის დიაკვან გოჩა ჩიტიძეს. 11 ივნისს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის მამა დავითის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტრის ბერი თეოდორე (ურუშაძე).

***

18 მაისს შემოქმედელმა მიტროპოლიტმა იოსებმა (კიკვაძე) აკურთხა ბუკისციხის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის შობის სახელობის ეკლესია. ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა მღვდელი ბიქტორ გიორგაძე. 21 ივნისს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთისა მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი სავანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის დიაკვან ზურაბ გველესიანს. მღვდელი ზურაბი საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

21-2 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.19

დეკანოზი იაკინთე გორგაძე 1870-1936

დეკანოზი იაკინთე 1870 წელს ქუთაისის მაზრის სოფელ ბაბში, მღვდელ იოსებ შიოს ძე გორგაძისა და რუსუდან ბურჯანაძის ოჯახში დაიბადა. მღვდელი იოსები სოფელ ბაბის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად მსახურობდა. ბუნებრივია, პატარა იაკინთეც ადრეული ასაკიდანვე დაუახლოვდა ეკლესიას და ღვთისმსახურების მიმართ ინტერესი და მონდომება გამოიჩინა. მამასთან პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ, სწავლა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში განაგრძო. 1986 წელს კი თბილისის სასულიერო სემინარიაში ჩააბარა, რომელიც 1892 წელს პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. 1892 წლის 26 იანვარს, ჯვართამაღლების სახელობის კარის ეკლესიაში, წირვის დროს, საქართველოს ეგზარქოსმა პალადიმ (რაევი) სტიქარით შემოსა. სემინარიის დასრულების შემდეგ იაკინთე დაქორწინდა მარიამ ამბაკოს ასულზე, რომელთანაც სამი შვილი შეეძინა: გრიგოლი, ნინო და ნონა. 1892 წლის 21 ნოემბერს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დიაკვნად აკურთხა, ხოლო ამავე წლის 28 ნოემბერს მღვდლად დაასხა ხელი და ხევისჯვრის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 1893 წლის 16 იანვარს მარელისის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში გადაიყვანეს. მეუფე გაბრიელი განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობდა ხალხში სწავლა-განათლებისა და ცოდნის დონის ამაღლებას. სამღვდელო პირსაც დიდი სიფრთხილით არჩევდა და უმეტესად სემინარიის კურს- დამთავრებულს ანიჭებდა დიდ უპირატესობას. ასე მოიქცა მამა იაკინთეს შემთხვევაშიც. როგორც განათლებული, ახალგაზრდა და ენერგიული მოძღვარი, 1895 წელს შორაპნის მაზრის, იმერეთის საეპარქიო სამოსწავლო საბჭოს განყოფილების წევრად აირჩიეს, ხოლო მომდევნო წლიდან ამავე მაზრაში არსებული სამრევლო-საეკლესიო სკოლების მეთვალყურედ დაინიშნა, სადაც 1898 წლამდე იმსახურა. 1898 წლიდან მამა იაკინთე აღმოსავლეთ საქართველოში გადმოდის საცხოვრებლად და თბილისის სასულიერო სემინარიის სამაგალითო სკოლის მასწავლებლად ინიშნება. 1899 წლის 15 ოქტომბერს კუკიის მესამე სამოქალაქო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად გადაიყვანეს და ანჩისხატის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახურად დაინიშნა. 1900 წლის 16 აპრილს თბილისის გუბერნიის ციხეების ეკლესიების მოძღვრად განამწესეს. ამავე წლის 12 მაისს ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს და გორის მაზრის მეათე ოლქის მთავარხუცესად დაადგინეს. 1900 წლის 20 მაისს სკუფიით დააჯილდოვეს, ხოლო 1904 წლის აღდგომას — კამილავკა უბოძეს. ბორჯომში დანიშნული მამა იაკინთე განაგრძობს აქტიურ მოღვაწეობს სასწავლო დარგში. გარდა საღვთო სჯულის სწავლებისა, იგი ინიშნება ბორჯომის სახელოსნო სასწავლებლის სამზრუნველოს წევრად, სადაც 1918 წლამდე იმსახურა. 1909-1919 წლებში იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების განყოფილების გამგეობის წევრი და სამკითხევლოს გამგეობის თავჯდომარე. 1910 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1915 წლის 6 მაისს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1916 წლის 6 აგვისტოს ბორჯომის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა პლატონმა (როჟდენსტვინსკი) ეკლესიაში ერთგული სამსახურისთვის მამა იაკინთეს დეკანოზის წოდება მიანიჭა, ხოლო მამამისი, მღვდელი იოსები, კამილავკით დააჯილდოვა. 1919 წელს ბორჯომში გაიხსნა უმაღლესი პირველდაწყებითი სასწავლებელი, რომელშიც მამა..

21-3 საპატრიარქოს უწყებანი N21 25ივნისი-1ივლისი 2009წ გვ.20

დეკანოზი იაკინთე გორგაძე 1870-1936(დასასრული)

იაკინთე დროებით გამგედ და მასწავლებლად დაინიშნა. მამა იაკინთე მონაწილეობდა 1920 წლის 27 ივნისს გამართულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მეორე საეკლესიო კრებაში, როგორც აწყურის ეპარქიის დელეგატი. საქართველოში კომუნისტური რეჟიმის ძალადობით დამყარების შემდეგ ეკლესიის მდგომარეობა მკვეთრად შეიცვალა. ხელისუფლებამ დაუნდო-ბელი ბრძოლა გამოუცხადა სამღვდელოებას და ყველანაირად შეავიწროვა. დაიხურა ეკლესიები და მოძღვრებს აეკრძალათ სკოლებში მასწავლებლობა. 1922-23 წლებში ბორჯომში დაიკეტა ეკლესია და მამა იაკინთეც სამსახურის გარეშე დარჩა. ყოველმხრივ შევიწროებული, იძულებული გახდა, ანაფორა გაეხადა და ერში გაეგრძელებინა მოღვაწეობა. აი, რას წერს იგი 1925 წლის 12 მაისს გორის სამაზრო განათლების მუშაკთა კავშირს: „1923 წელში მე ჩემი ნებით თავი დავანებე მღვდლობას და შევედი მასწავლებლად ბორჯომის ქართულ მთლიან სკოლაში, სადაც დღესაც ვმსახურებ. ამავე დროს ვმსახურებ ქართული ენის მასწავლებლად და საქმის მწარმოებლად ბორჯომის საქარხნო-საფაბრიკო სასწავლებელში. მე მიმიძღვის პედაგოგიურ ასპარეზზე და სამოსწავლო ნაწილში მუშაობა და სამსახური 28 წლის განმავლობაში. მაქვს სურვილი და ღონეც შემწევს განვაგრძო სამსახური და რადგანაც საბჭოთა ხელისუფლებამ მიაქცია ყურადღება პედაგოგიურ ასპარეზზე დიდი ხნის ნამსახურებ და ნამოღვაწარ მუშაკებს სახალხო განათლების საქმეში და აჯილდოებს მათ, ვინც კიდევ მაინც განაგრძობს მუშაობს ამ დარგში, ყოველთვიურად 10 მანეთით, ამისთვის ვიმედოვნებ, რომ მე არ ვიქნები დატოვებული უყურადღებოდ და დამენიშნება გადაწყვეტილი პენსია საერო წესით. წასული 1924 წლის 15 დეკემბრიდან ამა წლის 15 თებერვლამდე მე ვასრულებდი ბორჯომის პროფ-ტექნიკური საღამოს კურსების გამგის თანამდებობას და ვმასწავლებლობდი, ხოლო 15 თებერვლიდან საღამოობით ვაწარმოებდი მეცადინეობას წერა-კითხვის უცოდინართა სალიკვიდაციო სკოლაში“. სიცოცხლის უკანასკნელი წლები მამა იაკინთემ ბორჯომში, მშობლიურ სახლში გაატარა. იგი 1936 წლის 24 ივნისს გარდაიცვალა. დასაფლავებულია ბორჯომში, საერო სასაფლაოზე.

22 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.7

დაჯილდოება

21 ივნისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა ბოლნისის სამღვდელოების წარმომადგენლებს: მღვდელ იაკობ კობიაშვილს, მღვდელ გელასი ლაზარიშვილს, მღვდელ პეტრე კვარაცხელიას, მღვდელ არჩილ ქიტუაშვილს, მღვდელ ვასილ ახვლედიანს და მღვდელ დავით მესხს. 5 ივლისს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა მღვდელ დავით ქვლივიძესა და მღვდელ გიორგი ბურდეინს.

***

13 ივლისს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა მღვდელ ალექსანდრე ქასრაშვილს.

საპატრიარქოს დედათა მონასტერი

11 ივლისს საპატრიარქოში საზეიმოდ გაიხსნა ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის სახელობის ახლადა- შენებული დედათა მონასტერი, რომლის იღუმენიად დაინიშნა მონაზონი ნინო (გრიგოლაძე). ახლი მონასტერი სამსართულიანია, სადაც 30-მდე მონაზონი მოღვაწეობს. აქ ყველაფერი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, პირადი ზედამხედველობითა და მზრუნველობით მოეწყო. ასევე უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის კურთხევით, ყოველ სენაკს თავისი მფარველი წმინდანის სახელი მიენიჭა, რომელიც იქ მოსაგრე მონაზვნის მფარველი და შემწე გახდება. ყველა სენაკის კარებს, იქვე, კედელზე, კოხტა ჩარჩოში ჩასმული, მფარველი წმინდანის ხატი და ტროპარია ამკობს.

22-1 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.20

მღვდელმონაზონი ლავრენტი ცქიტიშვილი

მღვდელი ლავრენტი ნიკოლოზის ძე ცქიტიშვილი იმერეთში ცნობილი და განთქმული მოძღვარი იყო. იგი 1879 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) მღვდლად აკურთხა და დილიკაურის ყოვლადწმინდა მიძინების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა, სა-დაც 1900 წლამდე იმსახურა. შემდეგში იგი სხვა ეკლესიებშიც მოღვაწეობდა, კერძოდ: 1900-1902 წლებში თხილწყაროს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში, 1902-06 წლებში გოგნის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ეკლესიაში, 1906-1907 წლებში სპეთის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიაში. 1909 წელს კი სკანდის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინეს. 1913 წლის 15 მაისს ეკლესიაში ერთგული სამსახურისათ-ვის სამკერდე ოქროს ჯვრით დააჯილდოვეს. მღვდელი ლავრენტი 1915 წლის 20 აგვისტოს გარდაიცვალა. იგი 23 აგვისტოს, დილით, 8 საათზე ქუთაისის საკათედრო ტაძარში მიასვენეს, საიდანაც წირვის შემდეგ თავის მშობლიურ სოფელ საქარაში, საგვარეულო სასაფლაოზე მიაბარეს მიწას. აი, რას წერდა მისი გარდაცვალების შესახებ გაზეთ „სამშობლოში“ ვინმე მ. ფარცხნალელი: „ოც აგვისტოს ქ. ქუთაისში გარდაიცვალა მღვდელი ლავრენტი ცქიტიშვილი. მამა ლავრენტი, ჩვენი ძველი მღვდლების, ერთი საუკეთესო წარმომადგენელი იყო. მას, როგორც ყველა ჩვენ საუკეთესო ძველ მღვდლებს, ძვალსა და რბილში ჰქონდა გამჯდარი ქრისტეს მოძღვრება, იყო საღმრთო წერილის ზედმიწევნით მცოდნე და მშვენიერი მწიგნობარი ქართულ ენაზე. მისი სასოებიანი წირვა-ლოცვა ურწმუნოსაც კი აუტოკებდა გულს. იშვიათი შემთხვევა იყო მის ცხოვრებაში, წირვა-ლოცვა ისე გაეთავებინა, რომ ხალხისათვის შესაფერი სულიერი საზრდო არ მიეცა. ბუნებით იყო ფიცხი კაცი, მაგრამ უზომო გულკეთილი, ადამიანის მოყვარული და პატივისმცემელი. თავის სამწყოსაგან მოითხოვდა ქრისტიანულ სიყვარულს ურთიერთშორის და ქართველურ პურადობას. ძუნწობა თავისიც ეზარებოდა და სხვისიც, ამ სოფლად ბევრი დავიდარაბის გადამტანი იყო. უკანასკნელ ჟამს, ძვირფასი მეუღლის და ორი მოსწრებული შვილის დაკარგვამ, ამასთანავე თავის საკუთარი ბედის უკუღმა დატრიალებამ, სა- სოწარკვეთილებაში ჩააგდო. თავის ხანგრძლივი სამსახურისათვის, სასულიერო მთავრობისაგან შესაფერად იყო დაჯილდოვებული. იშვიათი არის ასეთი მღვდელი ჩვენში. საუკუნოდ იყოს ხსენება მისი“. ღვთისნიერმა მოძღვარმა თავისი შვილებიც ღვთის სამსახურში ჩააყენა. უფროსი ვაჟი, დეკანოზი იოანე, ასევე ცნობილი სასულიერო პირი გახლდათ (იხ. მასზე „საპატრიარქოს უწყებანი“ №13. 2009წ.). თავისი ერთადერთი ქალიშვილი პელაგია იმერეთში ცნობილი დეკანოზის დავით ღამბაშიძის ვაჟს (ჟურნალ „მწყემსის“ რედაქტორი, იხ. მასზე „საპატრიარქოს უწყებანი“ №13. 2009წ.), მღვდელ ქსენეფონტეს მიათხოვა. ასევე ცნობილი სასულიერო მოღვაწეა მისი შემდეგი შვილი პლატონი. მის შესახებ ჩვენი გაზეთის მორიგ ნომერში გვექნება საუბარი.

22-2 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.18

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960

დეკანოზი პლატონ ლავრენტის ძე ცქიტიშვილი 1875 წელს ქუთაისის გუბერნიაში, სოფელ საქარაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. მამამისი, მღვდელი ლავრენტი ნიკოლოზის ძე ცქიტიშვილი იმერეთში ცნობილი და განთქმული მოძღვარი იყო (იხ.„საპატრიარქოს უწყებანი“, №22). ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიღებული პირველდაწყებითი განათლების შემდეგ, 1890 წელს პატარა პლატონი ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს, რომლის დასრულებისთანავე სწავლა ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში განაგრძო და სასწავლებელი 1900 წელს მეორე ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. იმავე წელს ოზურგეთის სასულიერო სასწავლებელში ინსპექტორის თანაშემწედ დაინიშნა. 1902 წელს ქუთაისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებლად გადაიყვანეს. 1904 წელს ქუთაისის სასულიერო სემინარიის დახურვის შემდეგ, ობრაზცოვის სკოლის მასწავლებელია. 1905 წლის 6 თებერვალს საქართველოს ეგზარქოსმა ალექსიმ (ოპოცკი) დიაკვნად აკურთხა, ხოლო ერთი კვირის შემდეგ მღვდლად დაასხა ხელი და თბილისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებლად და კარის ეკლესიის მღვდელმსახურად დაინიშნა. 1907-11 წლებში ხარკოვის უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე სწავლობდა. 1911 წლის შემოდგომაზე საქართველოში დაბრუნდა. 1912 წლის 18 მარტს იმერეთის ეპარქიაში თუზის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1913 წლის 19 ნოემბერს ქუთაისის ქალთა კაუჩხევსკის გიმნაზიაში საღვთო სჯულის მასწავლებლად და ქუთაისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად განამწესეს. 1917-21 წლებში ქუთაისის ათწლიან საერო სკოლაში ასწავლის. 1918 წელს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1921 წელს ქუთათელმა მიტროპოლიტმა ნაზარმა (ლეჟავა) ქუთაისის წმინდა დავით აღმაშენებლის სახელობის საკათედრო ტაძრის კანდელაკად დაადგინა. მამა პლატონ ცქიტიშვილთან დაკავშირებულია საქართველოს ეკლესიის ისტორიის ერთი მეტად მტკივნეული საკითხი. 1921 წლის თებერვლის დღეებში, როდესაც წითელი არმია თბილისის უტევდა, საკათოლიკოსო საბჭომ მიიღო დადგენილება, რომლის ძალითაც სიონისა და სვეტიცხოვლის განძეულობა უნდა გაეტანათ და შეენახათ ქუთაისის სახელმწიფო ხაზინაში ან ბანკში. განძეულობა მოათავსეს ოთხ დიდ ყუთში, რომლის ქალაქიდან გატანა კათოლიკოს-პატრიარქ ლეონიდეს (ოქროპირიძე) ლოცვა-კურთხევით დაევალა სვეტიცხოვლის ტაძრის არქიმანდრიტ პავლეს (ჯაფარიძე). ქუთაისში ჩატანილი განძეულობა ჯერ საკათედრო ტაძარში მიიტანეს, სადაც რამდენიმე დღეში კათოლიკოსიც ჩავიდა. აქ გადაწყდა, რომ ყველაფერი ბაგრატის ტაძრის ძირში მდებარე ქუთათელი მიტროპოლიტის ნაზარის (ლეჟავა) სამღვდელმთავრო სახლის აივნის ქვეშ დაემალათ, ზედ კი ქვის ფილაქანი დაეფარებინათ. გან ძის ადგილმდებარეობა იცოდა მხოლოდ პატრიარქმა ლეონიდემ, მიტროპოლიტმა ნაზარმა, არქიმანდრიტმა პავლემ და დეკანოზმა პლატონმა. 1921 წლის მარტში, როდესაც ქუთაისიც წითელმა არმიამ დაიკავა და ქალაქში დამყარდა კომუნისტური რეჟიმი, ჩეკისტებმა განძი მაინც აღმოაჩინეს. სწორედ მამა პლატონს ბრალდებოდა ამ საიდუმლოს გაცემა. როგორც შემდგომში გაირკვა, მას დაკითხვაზე მოტყუებით ათქმევინეს განძის ადგილმდებარეობა. იგი ამ შემთხვე- ვას ძალიან განიცდიდა და მთელი ცხოვრების მანძილზე უზომოდ წუხდა ამ ამბის გამო. შემდგომში უკვე, როდესაც იგი ეკლესიას დაუბრუნდა, კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ ამ შემთხვევის გამო მას სასჯელიც დაადო და რამოდენიმე წელი მედავითნედ ამსახურებდა. 1921 წლის 1-5 აგვისტოს მონაწილეობდა გელათში გამართულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მესამე საეკლესიო კრებაზე. 1923 წლის მიწურულს შეწყვიტა მღვდელმსახურება და ქუთაისის აგრონომიულ ტექნიკუმში ინსპექტორად დაიწყო მუშაობა. 1925-27 წლებში მესტიაში, სურამში და ქუთაისში სახალხო გამომძიებელია. 1927-30 წლებში ბარისახოს ოთხკლასიანი სკოლის, ხოლო 1931-35 წლებში თბილისის რკინიგზის რვაწლიანი სკოლის მასწავლებელია. 1935-41 და 1945-47 წლებში ფინანსთა სამინისტროში ბუღალტრის თანამდებობაზეა. 1941-45 წლებში წყნეთის ათწლიან სკოლაში რუსული ენის მასწავლებლად მუშაობს. 1947 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის კალისტრატეს (ცინცაძე) მდივნად დაინიშ-ნა და სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში მედავითნედ დაად-..

22-3 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.19

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960(გაგრძელება)

.. გინეს. 1953 წლის 22 მარტს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა მელქისედეკ III-მ (ფხალაძე) აღადგინა სასულიერო ხარისხში და ნათვლუღის წმინდა ბარბარეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა. დეკანოზი პლატონი 1960 წლის 7 აპრილს სიონის სა-პატრიარქო ტაძარში სახარების კითხვის დროს გარდაიცვალა. შემორჩენილია მამა პლატონის ერთი ქადაგება, რომელიც მან 1916 წლის 14 იანვარს, ნინოობის დღესასწაულზე, ყვირილას ეკლესიაში წარმოსთქვა: „ამ საშინელი ქარიშხალის დროს, რომლის გამო მსოფლიო დრტვი- ნავს. ამ უმაგალითო ომის დროს, როდესაც ასე შეუბრალებლად და დაუზოგავად ისპობა მილი- ნობით სიცოცხლე; ამ ჩვენ დროს როდესაც გააფთრებული ადამიანი მხოლოდ იმას ფიქრობს, თუ როგორი უსასტიკესი იარაღი იხმაროს, რათა რაც შეიძლება მეტი სისხლი დაღვაროს თავის მსგავსი ადამიანისა; ამ სასტიკ დროს, როდესაც თოფზარბაზნების გრიალში და ხიშტ-ხმალ-ხანჯალის ტრიალში გაკაჟებული გული ადამიანისა ჰქმნის სისხლის წიტელ ნიაღვრებს, რომლითაც რწყავს და ღვლავს ბრძოლის მთებს და მინდვრებს; იმ დროს, როდესაც შინ მყოფთ მარტოღა ის დარჩენიათ, რომ გულის კანკალით გასცქერიან ბრძოლის მხარეს და წამიდან წამს მოელიან ამბავს, რას მოუტანს იგი მისი ღვიძლი შვილის შესახებ, რომელიც დიდი ხანია გაისტუმრა დაუზოგავი მტრის შესატევად, ან მოუტანს იგი ამბავს საყვარელი ძმის შესახებ, რომლის ამბავი წელიწადია და მეტი არ გაუგია, რას მოუტანს იგი მისი ძვირფასი ქმრის შესახებ, რომლის ამბავი აგერ ორი წელიწადია არავითარი არ იცის; იმ დროს, როდესაც მუშა ხელი ისე შემცირდა, რომ არსებობისთვის საშვალების შოვნა თითქმის შეუძლებელი შეიქმნა და არა გაგონილი და არა ნახული სიძვირე უათკეცებს ადამიანს გაჭირვებულ სიცოცხლეს; იმ დროს როდესაც მაინც ეხლა ნახა დრო ზოგიერთმა ადამიანმა მოხერხებულად და ადვილად გაყვლიფოს თვისი მოყვასი და მით ჯიბე უღირსად გაისქელოს; აი, ამ დროს, ვიმეორებ ძვირფასო მსმენელნო, ვისარგებლო იმ შემთხვევით, რომლის ძალით თქვენ ყველანი დღეს აქ შეკრებილხართ და თქვენი ყურადღება კადნიერად გადავიტანო შორს, ძლიერ შორს, იმ ნეტარ ხანაში, საიდანაც ქართველი ხალხი ხელახლა იშვა ძლიერებისა და დიდებისათვის. ნება მიბოძეთ თქვენი ყურადღება გარს შემოვარტყა იმ ნეტარ ხსენებულ ქალწულს, რომელმან მრა- ვალი საუკუნეების წინედ უკვდავების სხივი მოფინა ქართველ ერს და მით ჰყო იგი დღემდის მართლაც უკვდავი. სმენა მიბოძეთ გაგაგონოთ, ანუ უკეთ ვსთქვათ, მოგაგონოთ მოკლე ცნობა ამ ნეტარ ადამიანის ცხოვრებაზე და მოღვაწეობაზე, რასაც დიადი მნიშვნელობა ჰქონდა და აქვს ქართველი ერის ცხოვრებაში და ის დიდება, რომლითაც საუკუნეების განმავლობაში საქართველოს ისტორიის ფურცლები დამშვენებულია, ეს დიდება, ვიმეორებ, წარმოშობილია დღიდან ფეხის შემოდგომისა საქართველოს მიწაზე წმიდა ქალწულისა ნინოსი. ასული ღვთის მოყვარული მშობლებისა ზაბულონისა და სუსანასი. ნინო ადრე დაობლდა. დედამ წაუყვანა იგი თავის ძმას, მაშინდელ იერუსალიმის პატრიარქს. ბიძამ იგი მიაბარა ერთ შემოსილ ქალს, რომელთანაც ნინომ შეისწავლა ქრისტეს მოძღვრება და გაეცნო კვართის ისტორიას, ძლიერ სურდა ენახა ის ქვეყანა, სადაც კვართი უფლისა განისვენებდა. რომისკენ მოგზაურობის დროს გაეცნო მონასტერში მშვენიერ რიფსიმეს, რომელმაც თავი დააღწია მეფე დიოსკორეს მხეცურ სურვილისა გამო დედა ნინოსთან ერთად შეაფარა თავი სომხეთის ქვეყანას. აქ მეფე ტრიდატმა ნახა მშვენიერი რიფსიმა და აღმზრდელი მისი გაიანე, ნინო კი გადარჩა და გამოეშურა საქართველოსკენ. მაღალი მთების შორიდან ხილვამ უსასოებაში ჩააგდო ნინო, მაგრამ მას ძილის დროს მოევლინა გასამხნევებლად ღვთისმშობელი და გადასცა მას ჯვარი ვაზისა. გამხნევებული ნინო მოვიდა მცხეთას და დაეწრო ქართველების მაშინდელი კერპების დღესასწაულს. ძლიერ დააღონა იგი ამ სანახობამ. მისი ლოცვავედრებით კერპები იმ დღესვე შეიმუსრენ ბუნების საშინელის მოვლენილი ძალით. შემდეგ ნინო გაეცნო მეფის მებაღის ოჯახს, თვით დედოფალი ნანა განკურნა სნეულებისაგან და როგორც სხვას ბევრს, ისე მასაც უქადაგა ქრისტეს სარწმუნოება. მაშინდელი მეფე მირიანი ერთი უბედურის შემთხვევის შემდეგ მუხლმოდრეკით შესთხოვდა ნინოს გაეცნო მისთვის ქრისტეს მოძღვრება და ნინოს რჩევით მოინათლა და მონათლა სამეფო ოჯახი, დიდებულნი, ამალა და მთელი ხალხი. აქედან ნინო გადავიდა კახეთში, სადაც ბევრი გააქრისტიანა და დაქანცული მოღვაწეობითა მიიცვალა 14 იანვარს, სოფელ ბოდბეში, სადაც ასაფლავია და რომლის საფლავზე დღეს ქალთა მონასტერია აგებული. როგორც სანთელი ბნელ ოთახში, სხივოსანმა ნინომ ქრისტეს მოძღვრებით გაბრწყინებულმა შემოაშუქა საქართველოს წყვდიადში და გაუნათა შიგ მჯდომარე ქართველებს, მისცა მათ ახალი მცნება ქრისტესი: „გივარდეს მოყვასი შენი ვითარცა თავი შენი“ და დააყენა იგი განახლების გზაზე. ეს მცნება შეისისხლხორცა ქართველმა და მთელი თავისი ხანგრძლივი ისტორია დაამშვენა ამ მცნების ასრულებით. სიყვარული მოყვასისადმი ამხნევებდა ქართველ ერს და მჭიდროდ აერთებდა მას მტრის წინააღმდეგ. იგი ყოველთვის უძლეველი იყო და მას ვერავინ ვერ სჩაგრავდა. ნინოს მოტანილი ქრისტეს მოძღვრება — სიყვარული მოყვასისადმი აკეთილშობილებდა როგორც ერს, ისე იმ კერძო პირებს, ვისაც წილ-ხდომილი ჰქონდა ერის სათავეში ყოფნა. მათი ცხოვრება და მოღვაწეობა ცხადად გვიჩვენებს ამას. ავიღოთ შორის დროიდან მეფე დიმიტრი, ერისათვის თავდადებული. თვით თამარი, გლახაკთ მოწყალე და ერის ბედნიერებისათვის დაუღალავი მოღვაწე და საქართველოსთ-..

22-4 საპატრიარქოს უწყებანი N22 24ივლისი-6აგვისტო 2009წ გვ.20

დეკანოზი პლატონ ცქიტიშვილი 1875-1960(დასასრული)

.. ვის ოქროს დროის შემქმნელი. დავით აღმაშენებელი, ქრისტეს მოძღვრებაში ღრმად გამსჭვალული და საქართველოს ხელახლა ამყვავებელი. ერეკლე მეფე ქრისტეს სარწმუნოებისა და მამულისათვის შეუპოვარი მეომარი, რომელმაც საქართველოს გმირული სახელი გაუთქვა ბევრ სხვა სახელმწიფოებში. ესენი და ბევრი კიდევ სხვა იყვნენ დიდება ერისა, ქება მათი ქება იყო ერისა და ეს ყოველივე მათი იყო, რომ ქრისტეს სარწმუნოებამ, ნინოსაგან გადმოცემულმა და სიყვარულმა ბუნება მათი გააკეთილშობილა და მით ისინი დიდებულნი იყვნენ. სიყვარულის მცნებამ რამდენი მკლავმაგარი გმირებით, გიორგი სააკაძეებით და ენამახვილი დიმიტრი ყიფიანებით აავსო და ადიდა ჩვენი ქვეყანა! სიყვარულის მცნებამ, რამდენ ჩვენს მგოსანს აუჟღერა და უჟღერებს სიმებს და შექმნა მათში ჩვენვე სადიდებლად მიუბაძავი შოთა რუსთაველი, რომლისთვისაც, როგორც ქრისტესთვის, თანასწორია ქალი და კაცი, ძუ და ხვადი. შექმა ილია, შექმნა აკაკი, მუდამ ხალხის გულში სიყვარულის მომღერალი. სიყვარულის მცნებამ და საერთოდ ნინოსაგან შემოტანილ ქრისტეს მოძღვრებამ რამდენი წმინდა და ღვაწლითშემოსილი მღვდელმთავრებით და ღირსი მამებით დაამშვენა საქართველოს საეკლესიო მატიანე, რამდენი თავისი ერის სიყვარულით გაჟღენთილი და მათი ქომაგნი მღვდელმთავრები გაბრიელები, ქუთათელი და გენათელი დაგვიბადა ქართველ ერს ნინოს ნაქადაგებმა სარწმუნოებამ, რამდენი ერისთვის წამებულნი მოძღვრებით და შეუპოვარი მებრძოლნი სიმართლის მტრებთან დავით ღამბაშიძეები გადაეცენ ისტორიას, როგორც სიყვარულის მოციქულნი და მჩაგვრელების მამხილებელნი. ავიღოთ დღევანდელი მაგალითი. ასი ათასობით რომ ქართველი ახალგაზრდა სტოვებს ოჯახს და ეტევება გაშმაგებულ მტერს, ნუთუ ესეც შედეგი არ არის მოყვასისადმი სიყვარულის მცნების შესისხლხორცებისა! აი, რა მოუტანა ქართველ ერს ქრისტეს მოძღვრებამ, აი, რა დიდება არგუნა საქართველოს წმინდა ნინომ თვისი ფეხის შემოდგმით და ქადაგებით ჩვენში. მადლიერი ერი დღემდის გულმხურვალედ უწოდებს მას მოციქულთა სწორს და ღირსეულად სთვლის მას ქართველთა განმანათლებლად. მაგრამ კერძოდ ჩემს აღტაცებას საზღვარი არა აქვს იმ ამბის გამო, რომლითაც მე დამარწმუნეს და კიდევაც დღეს ჩემი თვალით ვხედავ და მოწამეც ვარ იმ დიადი შემთხვევისა ყვირილის ცხოვრებაში, რომელთაც აქაურ ვაჭართა წრეს, წერა-კითხვის განყოფილებას და სხვა კეთილი პირების მეთაურობით განუზრახავს წმინდა აზრი და წმინდა ნინოს დღესასწაულის დღე დაუსახავს ეროვნულ დღესასწაულად, დღეთ მრავალნაირ სიმპატიურ დაწესებულების და საქველმოქმედო საქმეების დასაწყისად. დიახ, სასიამოვნოა ასეთი მოვლენა საზოგადოდ და კერძოთ ჩემთვის ძლიერ სასიხარულოა ვაჭართა წოდბის დღევანდელი დასაწყისი ჩემს სამშობლო ყვირილაში. სჩანს, თქვენშიდაც არ გაქმრალა ნაპერწკალი იმ სიყვარულისა და სათნოებისა, რომელიც წმინდა ნინოს დაუთესია ამ ჩვიდმეტი საუკუნის წინად ჩვენში. სჩანს, თქვენც გინდათ განახორციელოთ თქვენს ცხოვრებაში მცნება ძმათა სიყვარულისა და საშუალოდ ამისთვის ამოგირჩევიათ გაერთიანება და მჭიდროდ შეკავშირება. გეტყობათ, შეგიგნიათ დევიზი, რომელიც ამბობს:„ძალა ერთობაშიაო“ და გინდათ თქვენს ცხოვრებაში ეს დაიდვათ უმთავრეს მიზნად და წინდად ნაყოფიერ მუშაობისა მოყვასის სასრგებლოდ. გილოცავთ წრფელის გულით დასაწყისს, დიახაც, შემოკრბით ნინოს გარშემო, მსგავსად იაკობის შვილებისა, რომელნიც შემოეხვივნენ მამას ლოცვა-კურთხევის მისაღებად, რათა ეცხოვრათ ბედნიერად. თქვენც  ნინოს გარშემო მჭიდროდ შეკავშირებულმა დაიჭირეთ დროშა. გულში ნინოს უმანკო სახელი და მისი მცნება ძმათა სიყვარულისა, ხელში ნინოს სასწაული ჯვარი ვაზისა, გაუძეხით ერთი მეორეს ძმურად ჭირსა და ლხინში, ნუ ჩამორჩებით საერთო საქმეს, წინსვლა დაისახეთ უმთავრეს მიზნად და სულიერი და ზნეობრივი წარმა-ტებისთვის საშუალებას ნუ დაზოგავთ“.

24 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.9

დაჯილდოება

2 აგვისტოს, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიაქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დეკანოზის წოდება მიანიჭა და ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა ურბნისის ეპარქიის მოძღვარი, მღვდელი ილია გოგოლაძე.

***

1 აგვისტოს ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) ხონის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში მიტრით დააჯილდოვა დეკანოზი იოანე გედენიძე; მონაზონი იოანა (თორდია) — დააჯილდოვა ოქროს ჯვრით და მიანიჭა იღუმენიას წოდება. 1 აგვისტოს ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) სოფელ ღანარის წმინდა გიორგის სახელობისტაძარში დააჯილდოვა ხონისა და სამტრედიის ეპარქიის შემდეგი მღვდელმსახურნი: მიტრით — დეკანოზი იოანე კოხრეიძე; გამშვენებული ჯვრებით: დეკანოზი რომანოზ ნინუა, დეკაოზი იაკონ ლეკვეიშვილი, დეკანოზი დიმიტრი კუხალაშვილი. ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და დეკანოზის წოდება მიანიჭა: მღვდელ აკაკი ჟვანიას, მღვდელ დავით სანებლიძეს, მღვდელ ზაქარია მესხს, მღვდელ დამიანე ადამიას. 2 აგვისტოს, ხონისა და სამტრედიის მიტროპოლიტმა საბამ (გიგიბერიამ) სოფელ გორმაღალას წმინდა ილია თეზბიტელის სახელობის ტაძარში მიტრით დააჯილდოვა ამავე ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი დავით თოლორაია .

ილიაობის დღესასწაული

2 აგვისტოს, ილიაობის დღესასწაულზე, ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში საზეიმო წირვის დასრულების შემდეგ, საპატრიარქოსთან არსებულ ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრში შედგა ხალხური შემოქმედების ოსტატთა გამოფენა. გამოფენა, რომლის ორგანიზატორები იყვნენ ახალგაზრდობის სულიერი და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრი და საპატრიარქოს ხალხური რეწვის განყოფილება, — კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ს ანგელოზის დღეს მიეძღვნა. გამოფენა საზეიმოდ გახსნა სრულიად საქართველოს-კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ. გამოფენაზე ნაკეთობები წარმოადგინეს: სენაკის კულტურულმა ცენტრმა, ახალქალაქისა და კუმურდოს ეპარქიამ, ყაზბეგის ხელოვნების სახლმა, არქიმანდრიტ იოანეს (თავაძის) ხელმძღვანელობით (მათ ძირითადად თექის ნაკეთობები წარმოადგინეს), რუის-ურბნისის ეპარქიამ, თბილისის ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ლავრის ხელსაქმის სკოლამ, ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქიამ, ცაგერისა და ლენტეხის ეპარქიამ, ბევრეთის დედათა მონასტერმა, ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიამ, თბილისის ქართული ტექსტილის ჯგუფმა, რომელსაც ხელმძღვანელობს, ხელოვნებათმცოდნე ნინო ყიფშიძე, გლდანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის სახელოსნოებმა, მღვდელ გიორგი სამსონიძის ხელმძღვანეობით, საქველმოქმედო ასოციაცია „ლაზარეს“ ფონდთან არსებულმა სახელობითმა სკოლამ, ივანე კოკაიას ხელმძღვანელობით, ბოლნისის წმინდა იოანე ბოლნელის სახელობის სასულიერო გიმნაზიამ, ნეკრესმა, რუსთავისა და მარნეულის ეპარქიამ, ბოდბის დედათა მონასტერმა, ხეზე კვეთა წარმოადგინა ზურაბ მისრაშვილმა დუშეთიდან. გამოფენა მრავალფეროვანი და საინტერესო გამოდგა, რომელმაც მრავალი დამთვალიერებლის მოწონება დაიმსახურა.

***

იმავე საღამოს საპატრიარქო რეზიდენციაში მოეწყო კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ანგე-ლოზის დღისადმი მიძღვნილი მიღება და კონცერტი.

24-1 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.17

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი

ავლაბარი თბილისის ერთ-ერთი უძველესი უბანია. ისტორიული წყაროების მიხედვით, მისი ძველი სახელწოდებაა „ისანი“. არქეოლოგიური მასალებიდან ჩანს,რომ ეს ადგილი ძვ. წ. I ათასწლეულიდან ყოფილა დასახლებული. XI—XII სს. „ისანში„ საქართველოს მეფეთა სა- სახლეები, ტაძრები, ბაღები და სავანეები იყო მოწყობილი. XIII ს-ის დასასრულისთვის „ისანს“ ეწოდა „მეტეხი“, სახელწოდება „ავლაბარი“, ჩანს, მოგვიანებით, XIV ს-ში დამკვიდრდა. ძველი ისანი ჩვენს თვალწინ მეტეხის ტაძრით იშლება, „მეტეხის გორაზედ“, ისნის უძველეს ზღუდეზე აღმართული დარეჯან დედოფლის სასახლე განსაკუთრებულ მხატვრულ არქიტექტურულ და ისტორიულ ღირებულებას ანიჭებს თბილისის ამ ძველ უბანს, საიდანაც მოჩანს ქალაქის ლამაზი ხედი. ისტორიული წყაროებიდან ცნობილია, რომ 1776 წელს ქართლ-კახეთის მეფე ერეკლე II-ის მეუღლეს დარეჯან დედოფალს, ავლაბრის ტერიტორიაზე ძველი ციხის ნანგრევებზე სასახლე და მეფისა და დედოფლის მფარველი წმინდანების, წმიდა ერეკლესა და წმიდა დარიას სახელზე კარის ეკლესია აუგია. დარეჯან დედოფლის თაოსნობით აშენებული ეკლესია და სასახლე, სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობებთან ერთად, არქიტექტურულ კომპლექსს წარმოადგენს, რომელიც ქვის გალავნით არის შემოზღუდული. დარეჯან დედოფლის სასახლე სამეფო საზაფხულო რეზიდენცია იყო, მას სხვაგვარად „თბილისის საჩინო“ ერქვა. 1795 წელს აღა-მაჰმად-ხანის მიერ თბილისის აოხრებისას სასახლე და ტაძარი ძლიერ დაზიანდა. ამ დიდი უბედურების შემდეგ სასახლე და ტაძარი, თავის მიმდებარე ნაგებობებითურთ, როგორც პლატონ იოსელიანი გვამცნობს, სახელდახელოდ აღადგინეს. ერეკლე მეფის გარდაცვალების შემდეგ (1798 წელი) დარეჯან დედოფალმა სამშობლოში ყოფნის უკანასკნელი წლები აქ გაატარა. რუსეთის იმპერატორის ბრძანებით, დედოფალი 1803 წელს პეტერბურგში გადაასახლეს. 1807 წელს უცხოობაში მიაბარა სული უფალს სამშობლოს მონატრებით დატანჯულმა დედოფალმა. იგი ალექსანდრე ნეველის ლავრის, ხარების ტაძარში დაკრძალეს. აქვე ჰპოვეს სამუდამო განსასვენებელი ჟამთა სიავისგან სამშობლოს მოწყვეტილმა ბატონიშვილებმაც. 1811 წელს რუსეთის მთავრობამ და სინოდმა უკანონოდგააუქმეს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალია  და კათოლიკოს-პატრიარქი ანტონ II (მეფე ერეკლეს ძე) რუსეთში გადაასახლეს. საქართველომ დაკარგა მეფეც და მამამთავარიც. საქართველოს ეკლესიას ეგზარქოსის მეშვეობით რუსეთის სინოდი ხელმძღვანელობდა. ეკლესია-მონასტრებს ჩამოერთვა მამულები, ქართული ენისა და ტრადიციების არცოდნამ გადაულახავი ბარიერი წარმოქმნა ქართველ მართლმადიდებელთა და რუსი ეროვნების ეკლესიის მსახურთა შორის, მოიშალა საეკლესიო კათედრები, ქართული წირვა-ლოცვა, მრავალხმიანი ქართული საგალობლები რუსულით შეიცვალა. სულ რამდენიმე წელიწადში საქართველოს ეკლესიამ დაკარგა ის, რასაც საუკუნეების მანძილზე რუდუნებით ქმნიდა. არქიმანდრიტ ტარასის (ალექსი-მესხიშვილი) ცნობით, მონასტრის ადგილები სადედოფლო იყო და ხაზინას ეკუთვნოდა. 1815 წელს სამოქალაქო მთავრობამ გაუცვალა სასულიერო მთავრობას ეს ტერიტორია ხარების დიდ ეკლესიაში. რომელიც საქართველოში ყოფნის დროს, 1812-16 წლებში თავის რეზიდენციად ჰქონდა მთავარეპისკოპოს დოსითეოსს (ფიცხელაური).

24-2 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.18

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (გაგრძელება)

1819 წელს საქართველოს ეგზარქოსმა თეოფილაქტემ (რუსანოვი) წმინდა სინოდისაგან ითხოვა ლოცვა-კურთხევა თბილისში. მამათა მონასტრის გახსნასთან დაკავშირებით, როგორც ეს რუსეთის სხვა ქალაქებში იყო მიღებული. ამის გამო დარეჯან დედოფლის ყოფილ რეზიდენციაში ჩამოყალიბდა მამათა მონასტერი, რომლის პირველ წინამძღვრად დაადგინეს საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი, ქვათახევისა და შიო მღვიმის მონასტრების წინამძღვარი, არქიმანდრიტი ათანასე (პეტრიაშვილი). ეგზარქოსს თეოფილაქტეს გარდაცვალების შემდეგ, 1822 წლის 29 ოქტომბერს, საქართველოს ახალმა ეგ- ზარქოსმა იონამ (ვასილევსკი) ტაძარი მაცხოვრის ფერისცვალების სახელზე აკურთხა და შიო-მღვიმის მონასტრიდან გადმოიყვანა ორი მღვდელ-მონაზონი: იოანე (იოსელიანი, შემდგომში გურიის ეპისკოპოსი) და გერმანე (მახარაშვილი), ერთი დიაკონი, და ორი ბერი: დიონისე (კიკნაძე, შემდგომში არქიმანდრიტი) და ბერი გრიგოლი. 1821 წლის მაისში მამა ათანასე რუსეთში გაემგზავრა. მის შემდეგ ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვრები იყვნენ: არქიმანდრიტი ირინეოსი (კლუჩარევი) 1821-1824 არქიმანდრიტი ევგენი 1824-1832 არქიმანდრიტი სერგი (ორლოვი) 1832-1840 არქიმანდრიტი ფლაბიანე (ოსტროუმოვი)  1840 1851 არქიმანდრიტი ისრაელი (ლუკინი) 1851-1858 არქიმანდრიტი ფოტი (შირევსკი) 1858-1860 არქიმანდრიტი ვიქტორინი (ლუბიმოვი) 1860-1868 არქიმანდრიტი იოსები (ჩეპიგოვსკი) 1869-1875 არქიმანდრიტი კესარიოსი (ჩეკურიშვილი) 1876-1902 ეპისკოპოსი დიმიტრი (აბაშიძე) 1902-1903 ეპისკოპოსი ექვთიმე (ელიაშვილი) 1903-1906 ეპისკოპოსი დავითი (კაჭახიძე) 1907-1909 არქიმანდრიტი დოსითეოსი (ბერძნიშვილი) 1909-1910 ეპისკოპოსი ანტონი (გიორგაძე) 1910-1917 არქიმანდრიტი დიმიტრი (ყარყარაშვილი) 1922-1928 მიტროპოლიტი მელქისედეკი (ფხალაძე) 1928-1934 დარიის მონასტერი სამშობლოს მძიმე ხვედრით შეწუხებულ ქართველ დიდებულთა ერთ-ერთი თავშეყრის ადგილი იყო. ამ პერიოდში აქ მოღვაწეობდა 1832 წლის შეთქმულების აქტიური მონაწილე მღვდელ-მონაზონი ტარასი (ალექსი-მესხიშვილი), მღვდელ-მონაზონი პორფირი (ოქროპირ ბატონიშვილის მოძღვარი, იგი 1830 წელს, შეთქმულების გამომჟღავნებამდე გარდაიცვალა ქოლერით), მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე). შეთქმულთა მიერ აქ დაიწერა საქართველოს მმართველობის მოკლე პროექტი. როგორც ცნობილია, 1832 წლის შეთქმულება მარცხით დამთავრდა. დაპატიმრებულთა შორის იყვნენ მღვდელ-მონაზონი ტარასი (ალექსი-მესხიშვილი) და მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე) — „აქტიგონიურის“ ავტორი, რომელიც საპატიმროში გარდაიცვალა (დაკრძალულია მონასტრის ეზოში). მამა ტარასი დატოვეს თბილისში, პოლიციის მკაცრი მეთვალყურეობის ქვეშ. შეთქმულების სხვა მონაწილენი მთავრობამ შორეულ რუსეთში გადაასახლა, სადაც ბევრმა მათგანმა იქ სამუდამო განსასვენებელი ჰპოვა. ფერისცვალების მამათა მონასტერში მოღვაწეობდა მრავალი გამოჩენილი ქართველი სასულიერო პირი, რომელნიც ამ უმძიმეს პერიოდში ღირსეულად ემსახურებოდნენ საქართველოს ეკლესიას. სხვადასხვა დროს აქ მოღვაწეობდნენ: ალავერდელი ეპისკოპოსი ექვთიმე (ელიაშვილი), არქიმანდრიტი კესარიოსი (ჩეკურიშვილი), არქიმანდრიტი დიონისე (კიკნაძე), ქუთათელი მიტროპოლიტი ანტონი (გიორგაძე), დეკანოზი ისააკ ჩეკურიშვილი, არქიმანდრიტი დიმიტრი (ყარყარაშვილი), წმინდა აღმსარებელი ამბროსი (ხელაია) და სხვანი. ცნობილია, რომ აქ აღიკვეცა ბერად წმინდა ალექსანდრე (ოქროპირიძე). მონასტერში დაცული იყო მრავალი სიწმინდე. მღვდელი მიხეილ ხელაშვილი აღგვიწერს მონასტრის ქონებას და მათ შორის ასახელებს ხის პინაკის ნაწილს, „რომელსა ზედა გარდამოცემისამებრ იესო ქრისტემ აღასრულა საიდუმლო სერობა. პინაკი ესე, როგორც იტყვიან, გარდამოტანილ არს იერუსალიმითგან კონსტანტინოპოლში, ხოლო იქითგან გარდამოტანილ არსსაქართველოში“. დროთა განმავლობაში ეს სიწმიდეებ სხვადასხვა მიზეზით მონასტრიდან გაიტანეს. XX საუკუნის დასაწყისში მონასტრის საძმოს უმძიმეს პირობებში უხდებოდა ცხოვრება. კათოლიკოს ლეონიდესთან გაგზავნილ მოხსენებაში წინამძღვარი ისააკი ამასთან დაკავშირებით დიდ გულისტკივილს გამოთქვამს: „შუაგულ ქალაქში, ჩვენს მაცდურ ხანაში, როცა ცხოვრება იქამდე დაცემულია, რომ მხოლოდ კუჭზეღა ფიქრობს ადამიანი, და ბერებს კი, რომელთაც აქ სარბიელი არა აქვთ, რომ გამოიჩინონ შნო და უნარი და არც პირობები უწყობთ ხელს, არ არის საკმაო მიწა, რომ დაამუშაონ, არა აქვთ ბაღები, რომ თავიანთი ოფლი შიგ ჩაღვარონ და თავიანთის ამაგით გაჭირვებულებსაც დაეხმარონ“... დეკანოზი ისააკი აღწერს მონასტერში შექმნილ მდგომარეობას და ითხოვს, რომ მონასტრის „ბერებს მიეცეთ სათანადო ადგილი და საშუალება თავიანთი დიდი მოვალეობის აღსრულებისა, სადაც მათთვის გამზადებულია ფრიადი სამკალი“. ამ დროისთვის, როგორც ერთ-ერთ დოკუმენტშია აღნიშნული, მონასტერს აქვს „ქალაქ თბილისში ქვითკირით შემოზღუდული 1162 საჟენი მიწა, რომელზედაც სხვადასხვა დროს აშენებულია ექვსი შენობა“. გარკვეული დროის მერე მონასტრის მიმდებარე ტერიტორიები საგრძნობლად შემცირდა. მის კუთვნილ მიწებზე დასახლდა სომხური მოსახლეობა. მონასტერს ჩამოართვეს სათიბები და მის მფლობელობაში მყოფი სხვადასხვა ნაგებობა. როგორც ჩანს, ამ მძიმე მდგომარეობამ სამო- ნასტრო ცხოვრებაზეც იმოქმედა და მინელდა. 1920 წელს კი მონასტერი გადაკეთდა სამრევლო ეკლესიად, ხოლო აქ მოღვაწე ბერები სხვადასხვა მონასტრებში გადავიდნენ. 1922 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის წმინდა ამბროსის ლოცვა-კურთხევით მონასტრული ცხოვრება აქ კვლავ აღდგა. ძალიან მალე, საქართველოს კვლავ დაუდგა მძიმე ჟამი: კომუნისტური რეჟიმის პერიოდში ფერისცვალების მონასტერი დაიხურა. ეკლესიას საწყობადაც იყენებდნენ, იქ მუზეუმიც იყო, შემდგომში „ერთი მსახიობის თეატრი“ დაარსდა და 90-იან წლებამდე თეატრალური წარმოდგენები იმართებოდა. 1990 წლიდან ეკლესია საპატრიარქოს გამგებლობაში გადავიდა. საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის..

24-3 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.19

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (გაგრძელება)

... უწმიდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით დაარსდა დედათა მონასტერი. ჩატარდა აღდგენითი სამუშაოები, მისი შემოგარენი გათავისუფლდა მინაშენებისგან. სამწუხაროდ, სამონასტრო კომპლექსის პირვანდელ დაგეგმარებას ჩვენამდე არ მოუღწევია, სასახლისა და კარის ეკლესიის არსებობა იმაზე უნდა მიანიშნებდეს, რომ სასახლე მხოლოდ „საჩინოს“ ერთი სათავსით არ იყო წარმოდგენილი. ცხადია, ამ ხნის განმავლობაში ბევრი რამ შეიცვალა და დაინგრა.

დარეჯან დედოფლის სასახლე „მეტეხის გორაზედ“, გვიანი შუასაუკუნეებრივი ხანის, მაღალი მხატრული ღირებულების ძეგლია. სასახლე ძველი სახით არქიტექტურული მორთულობის თვალსაზრისით ეხმიანება ამავე პერიოდის თუ უფრო ადრინდელ ქართულ სასახლეებს. იგი შიგნით ირანულ ყაიდაზე იყო მორთული ეკლესიას, ისევე როგორც სასახლეს, ქართული და ის-ლამური არქიტექტურული მორთულობის სინთეზი ახასიათებს, იგი გვიანი შუასაუკუნეების თბილისის ისტორიული ძეგლების ანალოგიურია. ფერისცვალების ტაძარი ბაზილიკური სტილის ნაგებობაა. ტაძრის ფრესკები არ არის ქართული, ისინი ნაწილობრივ დაზიანებულია, შემორჩენილია ძველი და ახალი აღთქმის ცალკეული გამოსახულებები. მხატვრული გადაწყვეტით რენესანსის პერიოდის რეალისტური სტილისკენაა მიდრეკილი. საკურთხეველი ახლიდან მოიხატა ტაძრის მღვდელ-მსახურის, დეკანოზ იოსებ ვანიძის მიერ. ტაძარი გადა- ხურულია კრამიტით, დასავლეთის მხრიდან მიშენებული აქვს სამრეკლო. მონასტრის წინამძღვარია იღუმენია მარიამი (მიქელაძე). მონასტერში მოღვაწე დედათა ძირითადი საქმია- ნობაა: მთარგმნელობითი საქმიანობა, ხელსაქმე, სამონასტრო ბაღების მოვლა-პატრონობა. 2002 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II ლოცვა-კურთხევით მონასტრის დაქვემდებარებაში მყოფი წმინდა ნინოს სახელობის მოწყალების სახლი გაიხსნა. მონასტრის ერთ-ერთ ტერასაზე აშენდა წმინდა ალექსანდრე ოქროპირიძის სახელობის ტაძარი. 1910 წლის მონაცემებით თბილისის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტერში დასაფლავებულნი იყვნენ: დოსითეოსი, მთავარეპისკოპოსი თელავისა და ოსეთის სასულიერო კომისიის ხელმძღვანელი, გვარად აზნაური ფიცხელაური, პლატონ იოსელიანის ცნობით გარდაიცვალა 1829 წელს (შეცდომაა, მეუფე დოსითეოსი გარდაიცვალა 1830 წლის 19 ნოემბერს). გადმოცემით, დასაფლავებულია ტაძრის სტოაში. ნიკიფორე, გორის ეპისკოპოსი და საქართველოს ეგზარქოსის ქორეპისკოპოსი, თავადი ჯორჯაძე, დაბადებიდან 76 წლის, გარდაიცვალა 1851 წლის 6 დეკემბერს, დასაფლავებულია სამხრეთ კარებთან. საფლავის ქვა გააკეთებინა თავადმა მიხეილ ვორონცოვმა. არქიმანდრიტი ევგენი, თბილისის სასულიერო სემინარიის რექტორი და ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვარი, გარდაიცვალა 1832 წელს. არქიმანდრიტი კესარია, საქართველო იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და ფერისცვალების მონასტრის წინამძღვარი, გვარად ჩეკურიშვილი, დაიბადა 1829 წლის 1 დე-

კემბერს, გარდაიცვალა 1901 წლის 11 დეკემბერს. წელს. გვარდიის ოფიცერი თავადი იოსებ გრიგოლის ძე წერეთელი (+ 1833 წლის 3 ივლისი.) 1864 წლით დათარიღებული ერთი ქვის ქვეშ არიან დასაფლავებულნი ქართლ-კახეთის უკანასკნელი მეფის გიორგი XII-ის შვილის ბაგრა- ტის ძის ალექსანდრეს შვილები: ეკატერინე, მარიამი და სოფიო. ეზოში: არქიმანდრიტი ამფილოქე, საქართველო იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, აზნაური ლუგოვინოვიჩი. რუსი მწერლის ივანე ტურგენევის ნათესავი, მოძღვარი დიდი თავადისა და ყუბანის სასულიერო მისიისა, გარდაიცვალა 1905 წლის ივლისში. არქიმანდრიტი მაკარი (მატათაშვილი), საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრი და გარეჯის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის მონასტრის წინამძღვარი, დაიბადა 1822 წელს, გარდაიცვალა 1892 არქიმანდრიტი ევსევი, ხირსის წმინდა სტეფანეს სახელობის მონასტრის წინამძღვარი, გვარად ცაბაძე, დაიბადა 1839 წელს, გარდაიცვალა 1898 წლის 11 სექტემბერს. არქიმანდრიტი დიონისე, ფერისცვალების მონასტრის წევრი, გვარად კიკნაძე, გარდაიცვალა 1871 წლის 12 დეკემბერს. იღუმენი პაისი, ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, შობიდგან 57 წლის, გარდაიცვალა 1893 წლის 14 ოქტომბერს საფლავებულია ტაძრის სამხრეთით.  იღუმენი გედეონი, მოსკოვის გუბრენიის აზნაური, ითვლებოდა ეგზარქოსების სახლის საძმოში, შობითგან 92 წლის, გარდაიცვალა 1901 წლის 1 იანვარს. მღვდელ-მონაზონი სერგი, პეტრებურგის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული, თბილისის სასულიერო სემინარიის მასწავლებელი, დაიბადა 1810 წლის 7 სექტემბერს, გარდაიცვალა 1848 წლის 19 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი თეოდოსი (ლაზარეშვილი), ფერისცვალების მონასტრის ხაზინადარი, შობითგან 58 წლის, გარდაიცვალა 1892 წლის 19 ოქტომბერს. მღვდელ-მონაზონი გაბრიელი (ბელქანია), ფერისცვალების მონასტრის ხაზინადარი, შობითგან 50 წლის, გარდაიცვალა 1908 წლის 13 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი ელისე, ეგზარქოსების სახლის წევრი, შობიდგან 70 წლის, გარდაიცვალა 1897 წლის 17 აპრილს. მღვდელ-მონაზონი თეოგნისტე, ეგზარქოსების სახლის ეკონომოსი, შობიდგან 53 წლის, გარდაიცვალა 1888 წლის 3  იანვარს — ესენი დასაფლავებულნი არიან მონასტრის გალავანთან. მღვდელ-მონაზონი შიო (აზნაური წერეთელი), ფერისცვა-..

24-4 საპატრიარქოს უწყებანი N24 6-19 აგვისტო 2009წ გვ.20

თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის დედათა მონასტარი (დასასრული)

ლების მონასტრის წევრი, ქვის გარეშე, გარდაიცვალა 1888 წელს. მღვდელ-მონაზონი თეოდოსი (თავადი წულუკიძე), ფერისცვალების მონასტრის წევრი, ქვის გარეშე. მღვდელ-მონაზონი ფილოთეოსი (გრიგორიევი, თბილისის მამა დავითის ტაძრის ყოფილი წინამძღვარი მღვდელი თომა), მღვდელ-მონაზონი ფილადელფოსი (კიკნაძე), 1832 წლის შეთქმულების აქტიური წევრი, გარდაიცვალა პატიმრობაში 1833 წლის 2 სექტემბერს. მღვდელ-მონაზონი გაიოზი (ბერიძე), ფერისცვალების მონასტრის წევრი ეს ხუთი მღვდელმონაზონი დასაფლავებული ტაძრის სამხრეთით და სიძველის და მოუვლელობის გამო საფლავის ქვებზე წარწერები ცუდად იკითხება, მათშესახებ იციან მონასტრის უხუცესმა წევრებმა. ბერ-დიაკონი იოანე (ხოშტარია), სამეგრელოს აზნაურთაგანი, შობითგან 55 წლის, გარდაიცვალა 1855 წლის 17 აპრილს — დასაფლავებულია ტაძრის მარჯვნივ. მღვდელი დავით ნიკოლაევი, შობიდგან 48 წლის, გარდაიცვალა 1855 წლის 4 აგვისტოს. მღვდელი ალექსი ეფრემის ძე ალექსიევი, შობიდგან 36 წლის, გარდაიცვალა 1853 წლის 20 სექტემბერს ეს ორი დასაფლავებულია ტაძრის მარჯვნივ, გალავანთან. მღვდელი მიხეილ ბერიძე, თბილისის მეტეხის ციხის ეკლესიის მღვდელი, სვეტიცხოვლის კანდელაკის შვილი, შობიდგან 44 წლის, გარდაიცვალა 1864 წელს (შეცდომაა, გარდაიცვალა 1865 წლის 18 იანვარს გ. მ.) — დასაფლავებულია ტაძრის სამხრეთით ახლოს. მორჩილი იოსებ ბახტაძე, ფერისცვალების მონასტრის საძმოს წევრი — დასაფლავებულია ტაძრის ჩრდილო-დასავლეთით. ანასტასია გრიგოლის ასული ჩოლოყაშვილი, მეუღლე ზა- ქარია დავითის ძე ბარათაშვილისა (დაიბადა 1820 წლის 15 აგვისტოს, გარდაიცვალა 1879 წლის 25 თებერვალს) — დასაფლავებულია ტაძართან ახლოს. თავადი გიორგი ზაქარიას ძე ბარათაშვილი (დაიბადა 1846 წლის 10 აპრილი, გარდაიცვალა 1877 წლის 26 მარტს) თავადი იოანე ზაქარიას ძე ბარათაშვილი (დაიბადა 1841 წლის 12 აპრილი, გარდაიცვალა 1871 წლის 16 იანვარი) თავადი ასული ბარბარე ბარათაშვილი, 74 წლის, + 1874 წლის 11 მაისი ეს სამი პიროვნება დასაფლავებულია ტაძრის ახლოს, სამხრეთით. პოლკოვნიკი ანტონ ნიკოლოზის ძე ილიუშენკო 58 წლის, 1883 წელი ― დასაფლავებულია ტაძრის ჩრდილო-აღმოსავლეთით. „დეისტვიტელნი სტატსკი სოვეტნიკი“ მიხეილ მაქსიმეს ძე ილიუშენკო, 52 წლის, + 1847 წელი თავადი ოთარ ქობულაშვილი, კავალერი და „კოლეჟსი სოვეტნიკი“, 57 წლის, + 1835 წლის 3 თებერვალი თავადის, მაიორ მამუკა ჯამბაკურ-ორბელიანის ასული ნინო, 10 წლის, + 1837 წლის 10 იანვარი თავადის, მაიორ მამუკა ჯამბაკურ-ორბელიანის ძე მიხეილი, 4 წლის, + 1837 წლის 16 იანვარი თავადი გიორგი იოანეს ძე ჯამბაკურ-ორბელიანი, 6 წლის, + 1856 წლის 18 ნოემბერი გორის ეპისკოპოსის გერონტი პაპიტაშვილის ძე — ევსტათი ,21 წლის, + 1859 წლის 17 ნოემბერი — ეს ექვსი დასაფლავებულია ტაძრის აღმოსავლეთით შორიახლოს. ერთი ქვის ქვეშ არიან დასაფლავებულნი — მამა კ. მ. ა. გ. რ. სემენოვი და ასული „ნადვორნი სოვეტნიკისა“ მ. გ. სნასე- კი-ავტონომოვისა. პირველი გარდაიცვალა 1824 წლის 21 მაისს, მეორე 1847 წლის 26 აპრილს, 32 წლის. მათ საფლავზე ეხლაც იკითხება ლექსი. ხორეშან გიორგის ასული სარაჯიშვილი ფორაქიშვილისა 90 წლის, + 1861 წლის 7 მაისი. ბეჟან ფორაქიშვილი (ხორეშანის მეუღლე) დავით ქიტესას ძე ბიბილური + 1865 წლის 28 თებერვალი. ქიტესა აბრაამის ძე ბიბილური + 1864 წლის 1 დეკემბერი.  ბოლო ხუთი საფლავი მდებარეობს ტაძრის მარჯვნივ.

25 საპატრიარქოს უწყებანი N25 20აგვისტო-2სექტემბერი 2009წ გვ.9

წმიდა ტბელი აბუსერიძე (XIII)

წმიდა ტბელი აბუსერიძე ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა XIII ს-ში და თავისი წარმომავლობის შესაბამისად შესანიშნავი განათლება მიიღო. მან როგორც ჰიმნოგრაფმა, პროზაიკოსმა, ასტ-რონომმა, საეკლესიო მუსიკათმცოდნემ და საერთოდ ღრმა მეცნიერული აზროვნებით გარჩეულმა მწიგნობარმა წარუშლელი კვალი დატოვა ქართული კულტურის ისტორიაში. როგორც წმიდანის ნაწერებიდან ჩანს, მან ზემო აჭარაში სოფელ ხიხანში ააშენა წმიდა გიორგის ეკლესია. ვარაუდობენ, რომ წმიდა ტბელი იქ მოღვაწეობდა, როგორც სასულიერო პირი და იქ შექმნა მისი თხზულებების უმეტესი ნაწილი. წმიდა ტბელს ჰყოლია შვიდი შვილი და როგორც თავის საგვარეულო მატიანეში წერს, თუ კიდევ გაუჩნდებოდა შვილი მათი სახელებიც უნდა შეეტანათ მატიანეში. წმიდა ტბელს ინტენსიური კულტურული ურთიერთობა ჰქონდა გელათის აკადემიასთან, ვარაუდობენ, რომ მან იქ მიიღო ისეთი მრავალმხრივი განათლება, რომელიც მას საშუალებას აძლევდა ერთმანეთისაგან განსხვავებულ ჟანრებში ეთქვა თავისი ბრძნული და წმიდა სიტყვა. წმიდა ტბელის ჰიმნოგრაფიულ კრებულში „გალობანი წმიდისა იოანე ნათლისმცემლისანი, წმიდისა იოანე მახარებლისა და წმიდისა იოანე ოქროპირისა60" - კარგად ჩანს ავტორის, როგორც უდიდესი ღვთისმეტყველი მწერლისა და წმიდანის სახე. გალობანის ღრმა საღვთისმეტყველო აზრები, მეტაფორები, მოვლენების სიმბოლური და მისტიკური გააზრება „ცნობა ხილულთა“ და „უხილავთა მეცნიერჰყოფა“ წმიდა ტბელს წარმოაჩენს, როგორც მსოფლიო დონის მეცნიერსა და ღვთისმეტყველს. წმიდა ტბელი დაინტერესებული ყოფილა წელთაღრიცხვის პრობლემებით და შეუდგენია „ქრონიკონი სრული საუწყებელითა და განგებითა“, რომელშიც ასტრონომიისა და ისტორიის ცოდნასთან ერთად გადმოცემულია კალენდრის კოსმიური გააზრება და ქრისტიანული ესქატოლოგია. ცნობილია წმიდა ტბელ აბუსერიძის ჰაგიოგრაფიული ჟანრის თხზულება „ახალნი სასწაულნი წმიდისა მთავარმოწამისა გიორგისანი“, რომელიც მნიშვნელოვანია მისი ისტორიული ღირებულებითაც, იგი გვაწვდის ცნობებს ფეოდალური ეპოქის საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი და უდიდესი საგვარეულოს აბუსერიძეთა მოღვაწეობის და მათი კულტურულ-აღმშენებლობითი საქმიანობის შესახებ. გარდა ლიტერატურული და მეცნიერული მოღვაწეობისა, წმიდა ტბელი ცნობილია, როგორც წმიდა და ღმერთშემოსილი მამა, ხოლო საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის მიერ წმიდა ტბელის კანონიზაციით სამუდამოდ დაკანონდა მისი, როგორც წმიდა მამის პატივისცემა.

ხელდასხმა

9 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის (ძმათა სასაფლაოზე) ეკლესიის დიაკვანს გიორგი მელექსიშვილს. მღვდელი გიორგი თბილისის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს. 9 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის  IIIკურსის სტუდენტი იაკობ მახნიაშვილი. დიაკონი იაკობი ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრაში იმსახურებს.

 დაჯილდოება

9 აგვისტოს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლი-კოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ბევრეთის წმინდა თეკლას სახელობის დედათა მონასტრის წინამძღვრად დაადგინა და ოქროს ჯვრითა და იღუმენიას წოდებით დააჯილდოვა მონაზონი თეკლა (კუჭუხიძე). 9 აგვისტოს წმინდა პანტელეიმონის სახელობის ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის დღესასწაულთან დაკავშირებით დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მიტრით — თბილისის წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი გიორგი ჩაჩავა; გამშვენებული ჯვრით — ამავე ტაძრის მღვდელმსახური, დეკანოზი დავით ხიმშიაშვილი და არგვეთისა და უბისის ეპარქიის მღვდელმსახური, დეკანოზი ფილიპე აბაშიძე.

26 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.12

ტაძრის კურთხევა

29 აგვისტოს ბოლნელმა ეპისკოპოსმა ეფრემმა (გამრეკელიძე) თბილისში, ნაძალადევის უბანში მდებარე წმინდა აბუსერ ტბელის სახელობის ეკლესია აკურთხა. სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმიდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ტაძრის წინამძღვრად დეკანოზი მირიან სამხარაძე დაინიშნა.

ხელდასხმა

16 აგვისტოს ნინოწმინდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული აკაკი კუპრაშვილი. დიაკონი აკაკი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 აგვისტოს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის IV კურსის სტუდენტი გიორგი გელუტაშვილი. დიაკონი გიორგი თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

28 აგვისტოს საჩხერის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში ცხუმ-აფხაზეთის, ჭიათურისა დასაჩხერის მიტროპოლიტმა დანიელმა (დათუაშვილი) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული ლევან კაციტაძე. დიაკონი ლევანი სავანის წმინდა გიორგის სახელობორჯომის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, იღუმენი ანდრია (ტარიადისი). ოქროს ჯვრითა და დეკანოზისწოდებით — სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი  ტიმოთე წიკლაური, მღვდელი თავმას ესიტაშვილი და მღვდელი იოანე ბარკალაია.

26-1 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.13

ხელდასხმა

30 აგვისტოს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: ოქროს ჯვრით და დეკანოზის წოდებით — რესპუბლიკურ საავადმყოფოში მდებარე წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ეკლესიის წინამძღვა-რი, მღვდელი დავით შენგელია; ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი გივი გივიშვილი; სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახურნი: მღვდელი დავით ლასურაშვილი და მღვდელი შალვა კეკელია.

ბერად აღკვეცა

18 აგვისტოს მახათის მთის ივერიის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის მამათა მონასტერში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ამავე მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა საბამ (კუჭავა) ბერად აღკვეცა: კრწანისის წმინდა საბა განწმედილის სახელობის მამათა მონასტრის მორჩილი რევაზ ნოზაძე — სახელად ეწოდა ანტონი, თბილისის ზღვის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის „მსწრაფლშემსმენელი“ ხატის სახელობის მამათა მონასტრის მორჩილი ედიშერ წულაძე — სახელად ეწოდა ონოფრე და მახათის მთის მამათა მონასტრის მორჩილი მამუკა მაისურაძე  სახელად ეწოდა იონა.

***

27 აგვისტოს ზედაზენის წმინდა იოანე ზედაზნელის სახელობის მამათა მონასტერში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ამავე მონასტრის წინამძღვარმა არქიმანდრიტმა გაბრიელმა (ოტიაშვილი)

 ბერად აღკვეცა

ამავე მონასტრის მორჩილები: არკადი შეროზია — სახელად უწოდა ალექსი, ფარნაოზ სვიმონიშვილი ― სახელად უწოდა ნაზარი და ალექსანდრე დანელია — სახელად უწოდა იოანე. ბის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

28 აგვისტოს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მარიამობის დღესასწაულთან დაკავშირებით დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მიტრით სანზონის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი ბესარიონ ბულაშვილი. არქიმანდრიტის წოდებით — ათენის უნივერსიტეტთან არსებული საღვთისმეტყველო სასწავლებლის სტუდენტი, იღუმენი აბიბოსი (ტარიადისი);

26-2 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.18

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853

მიტროპოლიტი დავითი — ერისკაცობაში დავით ზურაბის ძე წერეთელი 1781 წელს საჩხერეში, თავადის ოჯახში დაიბადა. მამამისი, გენერალ-მაიორი ზურაბ წერეთელი იმერეთის მეფის სახლთუხუცესი იყო. დედა, თამარ დადიანი, სამეგრელოს მთავრის ასული გახლდათ. XII-XIII საუკუნეში გადაწერილ ოთხთავზე არის ასეთი წარწერა — „ჩყკგ-სა წელსა, თებერვლის კგ-სა, დღესა პარასკევსა ალიონზე მიიცვალა დედაჩემი, თამარ დადიანის ასული, დამიშრტა ნათელი სიცოცხლისა ჩემისა. მოვაკლდი გარდამეტებულსა დედაშვილურსა სიყვარულსა მისსა, ვეღარ ვიხილავ კეკლუცსა და შვენიერსა პირსა მისსა, აღარ მიალერსებს ჩვეულებისაებრ დედაი ჩემი, დავფალ ხელითა ჩემითა ჯრუჭს მონასტერსა შინა მარჯვენით მხარეს მამისა ჩემისა, მეუღ- ლისა თვისისა ზურაბ წერეთლისა თანა და ძისა მისისა ნიკოლაოსის თანა და წარვიდენ ესენი განსასვენებელსა კეთილსა და სანეტაროსა, მაგრამ მე დავრჩი ობლათ და მოვაკლდი შობლიურსა სიყვარულსა მათსა, თვით ძუძუთი დედისა ჩემისათა ვარ გაზდილი მათი მოცილე- ბული საწყალი დავით მიტროპოლიტი.“ ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემ-დეგ, 13 წლის ასაკში, დავითი აღსაზრდელად მიაბარეს გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტერში, გენათელ მიტროპოლიტ ექვთიმეს (შერვაშიძე). 1796 წლის 22 აპრილს (მეორე ვერსიით, 22 თებერვალს) მიტროპოლიტმა ექვთიმემ იგი ბერად აღკვეცა და სახელად ისევ დავითი უწოდა. 1798 წლის 23 აპრილს დიაკვნად აკურთხა და ამავე წლის 8 ოქტომბერს არქიდიაკონის წოდება მიანიჭა. 1803 წლის 29 მარტს მღვდლად დაასხა ხელი. 1803 წლის 23 დეკემბერს გარდაიცვალა ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარი, არქიმანდრიტი სვიმონი (ქავთარაძე) და მის ადგილზე ქუ- თათელმა მიტროპოლიტმა დოსითეოსმა (წერეთელი) მამა დავითი დანიშნა, რომელსაც 1804 წლის 4 იანვარს (მეორე ვერსიით 14 სექტემბერს), არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1805 წლის 24 აპრილს იმერეთის მეფის სოლომონ II-ის რეკომენდაციითა და თხოვნით, მიტროპოლიტებმა — ქუთათელმა დოსითეოსმა (წერეთელი), გენათელმა ექვთიმემ (შერვაშიძე) და მთავარეპისკოპოსებმა — ნიკორწმიდელმა სოფრონმა (წულუკიძე) და ხონელმა ანტონმა (ჩი-ჯავაძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი, მიტროპოლიტის წოდება მიენიჭა და ხინოწმიდის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. ხინოწმიდის ეპარქია მდებარეობდა აჭარაში და რადგანაც 1780 წლიდან ხინოწმიდა თურქებს ეჭირათ, ამიტომ იგი ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვრად დატოვეს და ნომინალურად იწოდებოდა ამ ეპარქიის მმართველად. მიტროპოლიტმა დავითმა ბევრი იღვაწა ჯრუჭის მონასტრის საკეთილდღეოდ და გასამშვენებლად. მთავარი ტაძრის ერთ-ერთ კედელზე არსებული წარწერა ამის შესანიშნავი დასტური იყო: „მონასტერი ქალაქ ვყავ“. მის სიცოცხლეში აურაცხელი სიმდიდრე და ქონება გააჩნდა მონასტერს, 500-ზე მეტი გლეხი, ყმა და მამული, წისქვილები, რომლებიც, სამწუხაროდ, შემდეგ წლებში განადგურდა და დაიკარგა. მეუფე დავითის ლოცვა-კურთხევით, დასავლეთ საქართველოში XIX საუკუნის I ნახევარში გადაიწერა და განადგურებას გადაურჩა მრავალი საეკლესიო და ისტორიული წიგნი, რომელთა უმეტესობა მან ჯრუჭის მონასტერს შესწირა. 1919 წელს ექვთიმე თაყაიშვილმა მონასტერში არსებული წიგნები და ძვირფასი ხელნაწერები თბილისში გადმოიტანა და დღეს ისინი საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნულ ცენტრში არის დაცული. წიგნებზე არსებობს მინაწერები, რომლებიდანაც დასტურდება მეუფე დავითის ღვაწლი ამ საქმეში. აი, ერთ-ერთი ასეთი მინაწერი: რომანოზ მესვეტის წერილი მიტროპოლიტ დავითს „თქვენო ყოვლად უსამღვდელოესობავ, იმერთა სახლთუხუცის ღენერალ და კავალერისა ზურაბ წერეთლისა ძეო და სრულიად მენღრელიისა სამთავროისა მწყემსმთავარო, მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა და თაკვერთა, ჭყონდიდის მიტროპოლიტო დავით, მოწყალეო ხელმწიფევ! ვინათგან უუმეტესად ყოველთა შორის პატიოსანთა ნივთთა მოპოვნებად სურს სამღთოსა მას სულს: თქვენსა სამღთოისა წერილისა, ამისთვისცა მეცა ვიგულსმოდგინე სხვათა ნივთთა გარეშე მყოფმან და უპოვარმან, ვითარცა მოციქული ბრძანებს: ოქრო და ვერცხლი არა მაქუს და შემდგომი მისი. და აწ შემოგწირავთ, წმიდაო მეუფეო, მცირესა ამას ნაშრომსა ხელისა ჩემისასა სამღთოსა მას და დიდებულსა წიგნსა ცხოვრებასა წმიდისა კლემენტოს რომთა პაპისა, თუ ვითარ სახედ დაემოწაფა წმიდასა მოციქულსა მაცხოვრისასა პეტრეს, და წამებაცა მისი, რომელიცა წერილ არს ამას შინა და შეიწირე, მეუფეო, მსგავსად მეუფისა ზეცისა შეწირულ იქმნა ქვრივისა მის მწულილი უფროს მდიდართასა. წმიდისა მეუფებისა თქვენისა უქუეშევრდომილესად თაყუანისმცემელი მონა თქუენი გლახაკი მონაზონი, მარტვირიისა ეკლესიისა სვეტსა შინა მარტომყოფი ცოდვილი რომანოსს. წელთა 1839-სა, აპრილს, 29-სა“. (ანდერძი) „აღიწერა ხელითა ცოდვილისა ბერისა მარტვირიის მონასტრის სვეტსა შინა მარტომყოფისა რომანოზისათა, რისათვის ვითხოვ ყოველთა მიერ შენდობით ხსენებასა სულისა ჩემისასა. წელთა ქრისტესით ათას რვაას ოცდათორმეტსა, აპრილსა კზ-სა“.

26-3 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.19

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853 (გაგრძელება)

1829 წლის 23 ივნისს მეუფე დავითი სამეგრელოს ეპისკოპოსად დაინიშნა. 1834 წლის 9 ივნისს ავადმყოფობის გამო გადადგა ეპარქიის მართვისაგან და კვლავ ჯრუჭის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. იმერეთის ეპარქიის მმართველის, მთავარეპისკოპოს სოფრონის (წულუკიძე) გარდაცვალების შემდეგ (გარდაიცვალა 1842 წლის 2 იანვარს), 1843 წლის 7 აგვიტოს იმერელი თავადებისა და სასულიერო პირების თხოვნით, იმერეთის ეპარქიის კათედრა დაიკავა, რომელსაც სიკვდილამდე მართავდა. მიტროპოლიტი დავითი 1853 წლის 14 თებერვალს გარდაიცვალა. იგი დიდი პატივით დაკრძალეს მის მიერ აღდგენილ ჯრუჭის მონასტერში. შემორჩენილია ფრიად საინტერესო მოგონება მეუფე დავითის შესახებ, რომელიც 1915 წელს გაზეთ „სამშობლოში“ დაიბეჭდა ასეთი სათაურით: „დავით მიტროპილიტი და დიდ წვერიანი“: „დავით მიტროპოლიტს გონიერისა და მიმხდურ მ. ვდელმთავრის სახელი ჰქონდა მოხვეჭილი იმერეთის ეპარქიაში. ძლიერ იშვიათად შესცდებოდა თავის საქმეში: რაც უნდა ტიპიკონის მცოდნე და მწიგნობარი სამღვდელოდ გამზადებული პირი ყოფილიყო, არასოდეს არ აკურთხებდა, თუ არ დარწმუნდებოდა, რომ სამღვდელო კანდიდატი ჭკუით საღი და ხასიათით მტკიცე კაცი არ იყო. „წიგნი ცოდნას აძლევს კაცს მხოლოდ, ჭკუა კი თან შობილი საუნჯეაო და, თუ ადამიანს ეს სიკეთე არ ახლავს, ცოდნა ამაოდ ჩაუვლისო“, — ბრძანებდა ხოლმე ხშირად მისი მეუფება. მიტროპოლიტის სახლის კაც – წერეთლებს — ერთი აზატი გლეხის ოჯახი მეტად მიჩნეული ჰყავდათ. სულითა და გულით უყვარდათ და ცდილობდენ, რომ ერთი ამ ოჯახის შვილი მიტროპოლიტს მღვდლად ეკურთხებინა. ეს აზატი გლეხი გვარად გუდაძე იყო. ამ ოჯახში იზრდებოდა ერთი შესახედავი და მოყვანილი ახალგაზრდა. წერეთლები დარწმუნებული იყვნენ, მათი მოგვარე და ნათესავი მიტროპოლიტი ასე უბრალო თხოვნაზე უარს არ ეტყოდათ. ახალგაზრდა გუდაძე ოცდაათი წლის შეიქნა, ტიპიკონი და საღვთო წერილი ჯრუჭის მონასტერში შეისწავლა და ამ ორ საქმეში ბადალიც არა ჰყავდა. ახლა შეიქნა შუამდგომლობა. მიდის წერეთელი წერეთელზე სავედრებლად, მაგრამ მღვდელმთავარი ყველას უარით ისტუმრებს და უარის მიზეზს კი არავის ეუბნება. გუდაძის ბედით დაინტერესებულმა წერეთლებმა სხვა ხერხს მიმართეს. მღვდელმთავრის მზარეული დაასაქმეს. გაგვიგე, მისი მეუფება ასეთს მომზადებულ დიაკონს კურთხევის უარს რატომ ეუბნებაო. მზარეულმა ბატონს მშვენიერი სადილი მოუმზადა, რომ ნასადილევს, როცა მღვდელმთავარი „კაი გუნებაზე“ იქნებოდა, გუდაძის უბედურობის ამბავი გამოეკითხა. ნასადილევს მისი მეუფება აივანზე გამობრძანდა და თვალის წარმტაც რიონის ხეობას და აჭარა-ახალციხის მთებს გასცქეროდა. მზარეული ბალკონის მოაჯირს აეტუზა და მღვდელმ- თავარს ვედრების თვალი მიაპყრო. რაღაცის თქმა რომ დააპირა, მიტროპოლიტმა დაასწრო: „რისთვის გასჯილხარ, საჩინო ჩემო?“ მეუფეო, მე ღვთისგან დასჯილმა კაცმა დამსაჯა. ხუმრობის გუნებაზე ხარ, მგონი, ჩემო საჩინო, როგორც გეტყობა ლაპარაკში. თქვენო მეუფებავ, ღვთის მაგიერ კაცთან ხუმრობას მე რა მსჯის?! კი, მარა დღეს კარგი სადილი გაგიკეთებია და ეგება თავი მოგწონს. ახლა საჩინო დარწმუნდა, რომ მისი მეუფება მართლა კარგს გუნებაზეა, და რასაცა სთხოვს უთუოდ შეიწყნარებს. არა, მეუფეო, თქვენი მონა საჩინო და თავის მოწო- ნება ვის გაუგონია, მაგრამ ერთი რამ უნდა გთხოვო, თუ არ გამირისხდები. სთქვი, საჩინო ჩემო, მხოლოდ ყოველთვის დღევანდელივით მოსაწონი სადილი გაგვიკეთე კი. ღმერთმა თქვენი წყალობა ნუ მომაკლოს და სადილს თუ არ გავაკეთებ, აბა, რაღასი მაქნისი ვიქნები?  აბა, სთქვი, რაღას ულოდინებ? თქვენს მოწყალებას, მეუფეო, და მოგახსენებთ: „ეთქვენი დიდი ოჯახების ნამსახური და მათგანვე გააზატებული გუდაძის შვილი რომ ასე დაიარება, ნუთუ, მეუფეო, იმედი არ უნდა ჰქონდეს, რომ ოდესმე მღვდლობას ეღირსება? ოდესმე, არ ვიცი და ჩემს მიტროპოლიტობაში იგი მღვდლად კურთხევას ვერ მოესწრება. რატომ, მეუფეო, იმას თქვენი იმედი უფრო ჰქონდა. არა, ჩემო საჩინო, იმის კურთხევის უარი შენზე უფრო ერთგულსა და პატივცემულ კაცებს ვუთხარი. ბატონო, რა დააშავა ამდენი? ის, რომ გრძელი წვერი აქვს. მეუფეო, ხუმრობა ღმერთმა ნუ მოგიშალოს, მაგრამ წვერი ხომ მღვდლის მაშვენებელი სამკაულია: მე მთლად იმიტომ ვიმედობდი, რომ თანამდებობის შესაფერი ჩინებული წვერი გულბოყვსა და მკერდს უშვენებდა საბრალო გუდაძეს. არა, ჩემო საჩინო, მე იმისი შუამდგომელი ყველა შემოვიცალე და შენ კი ნამდვილი მიზეზიც უნდა გითხრა: ყოველი დიდწვერა კაცი მოსულელოა და მოსულელო კაცი ღვთის მსახურებისათვის და თანამდებობისათვის არ ვარგა.

26-4 საპატრიარქოს უწყებანი N26 3-16სექტემბერი 2009წ გვ.20

,,მენღრელთა, აფხაზთა, სვანთა, თაკვერთა, და ჭყონდიდის’’ მიტროპოლიტი დავიითი (წერეთელი) 1781-1853 (დასასრული)

მეუფეო, თქვენსავით ვის ეცოდინება, როგორი უნდა იყოს სამღვდელო პირი!... მხოლოდ ნება მიბოძე, რომ მისი უკურთხეობის მიზეზი გადავსცე საწყალ გუდაძეს, რათა თავის შესაფერ გზას ეწიოს. კი, საჩინო ჩემო, მოურიდებლათ უთხარი, ეგებ მისმა გამოწვრთნილმა შუამდგომლებმა შემდეგ მაინც მომასვენონ. მეორე დღეს წვერა გუდაძე მზარეულთან მოიჭრა ამბის გასაგებათ. საჩინომ კარგი ამბავი ვერ დაახვედრა გუდაძე დიაკონს: „ბატონმა ბრძანა, გუდაძეს ვერ ვაკურთხებ, რადგანაც გრძელი წვერი აქვს: ყოველი გრძელწვერა კაცი მოსულელო და ბრიყვი არისო“. გუდაძეს ელდა ეცა და მაშინვე შინისკენ გაიჭრა, სახლის აივანში ცოლი მოიკითხა. სადღაც ბოსტანში გადასულიყო სუნელისათვის. დაძახილზე ცოლი ბოსტნიდან საბიჯალაზე საჩქაროთ გადმოხტა, ეგონა, მიტროპოლიტის ალნება იშოვა ჩემმა სამღვდელოთ გამზადე- ბულმაო. გუდაძემ მეუღლეს მიაძახა, ანთებული თაფლის სანთელი ჩქარა მომაწოდეო. ცოლს კიდე უფრო დიდი იმედი მიეცა, უთუოდ საჩინოს თხოვნამ გასჭრაო და ანთებული ჩირაღდანი მეუღლეს მოურბენია. გუდაძემ ეს ვებერთელა გაფოფხილი წვერი მარცხენა ხელში ხელაურივით მობღუჯა და მარჯვენათი სანთლის ალი შეუნთო. მოედვა ალი გუდაძის სამკა-ულს. წვერიდან ალი ხელსაც სწვდა, მწვავ სიმწარეს ვეღარ გოუძლო, წვერს ხელი გაუშვა, ახლა ალმა წვერის ძირამდიც მიაწია და ცოლს რომ დროზე ჭკუა არ ეხმარა და ჩაფით წყალი არ მიეშვა სამღვდელო მეუღლისათვის, გუდაძეს წვერის დამოკლებასთან ერთად თავპირიც დაეხრუკებოდა. საჩინომ რომ ეს ამბავი ყოვლადსამღვდელოს დიდი შებრალებით მოახსენა, მისმა მეუფებამ ასე ბრძანა: „ხომ გითხარი, საჩინო ჩემო, რომ ყოველი გრძელწვერა კაცი მოსულელო და ბრიყვია-მეთქი. ნეტა თუ მართალია მიტროპოლიტის აზრი?“

„წიგნი ცოდნას აძლევს კაცს მხოლოდ, ჭკუა კი თან შობილი საუნჯეა და თუ ადამიანს ეს სიკეთე არ ახლავს, ცოდნა ამაოდ ჩაუვლის!“  -  მიტროპოლიტი დავითი.

27 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.5

ტაძრის კურთხევა

8 სექტემბერს გარდაბნის რაიონის სოფელ ვახტანგისში წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ახალაშენებული ტაძარი აკურთვა ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე). იმავე დღეს ტაძარს ეწვია სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II და აღავლინა სავედრებელი პარაკლისი. ტაძარში იმსახურებს მღვდელ-მონაზონი ნეოფიტე (უროტაძე).

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 7 სექტემბერს გარდაიცვალა ბოდბის ეპარქიის მღვდელმსახური, წნორის წმინდა ილია მართლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი დავით გრიგალაშვილი და სამძიმარს უცხადებს განსვენებულის ოჯახს.

დაჯილდოება

6 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა შემდეგი სასულიერო პირები: მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით — ნაქულბაქების წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი იოანე (გვაჯაია); ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — დიღმის წმინდა ილია მართლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ლუკა სუპატაშვილი; დედოფლისწყაროსა და ჰერეთის ეპარქიის სამღვდელოება: გამშვენებული ჯვრით — დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკა-თედრო თაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი ნიკოლოზ ლომსაძე; ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — ზემო მაჩხაანის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ჯინაშვილი; არბოშიკის წმინდა მოწამეთა კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ეკლე-სიის წინამძღვარი, მღვდელი ლევან იაკობიშვილი.

***

13 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა სტეფანწმიდისა და ხევის ეპარქიის სამღვდელოება: არქიმანდრიტის წოდებით — ფხელშას წმინდა გიორგისა და ყანობის წმინდა გაბრიელ მთავარანგელოზის სახელობის ტაძრების წინამძღვარი, იღუმენი იოანე (სილაგაძე) და სტეფანწმიდის წმინდა მიქაელ მთავარან- გელოზის სახელობის საკათედრო ტაძრის წინამძღვარი, იღუმენი ნიკოლოზი (ღლონტი); ოქროს ჯვრითა და იღუმენის წოდებით — კობის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვარი, მღვდელ-მონაზონი პეტრე (კაკუბავა).

ხელდასხმა

6 სექტემბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელი) მღვდლად დაასხა ხელი თბილისის წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის ეკლესიის დიაკონს — გიორგი კიკვაძეს. მღვდელი გიორგი რესპუბლიკურ საავადმყოფოს წმინდა პანტელეიმონ მკურნალის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

27-1 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931

დეკანოზი ივლიანე ალფეზის ძე აბესაძე 1861 წელს იმერეთში, მედავითნის ოჯახში დაიბადა. ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ პატარა ივლიანე მამამ ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარა, რომელიც 1880 წელს დაამთავრა. 1880-86 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. სემინარიის დასრულების შემდეგ ახალგაზრდა ივლიანე დაოჯახდა. მის მეუღლეს ერქვა მარიამი და მათ შვიდი შვილი შეეძი- ნათ: პოლიევქტოსი, ნუცა, ქეთევანი, ნიკოლოზი, გიგლა, ბიჭიკო და შოთა. 1886 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ჯერ დიაკვნად, შემდეგ კი მღვდლად დაასხა ხელი და ზოვრეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნა. 1887 წელს შორაპნის მაზრის, ჩხარის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინეს. 1889 წელს საგვერდულით დააჯილდოვეს. 1892 წლის ივნისში სკუფია უბოძეს, 1896 წლის 6 მაისს კი კამილავკა. 1898 წელს ქუთაისში, საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1900 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით, ხოლო 1901 წლის 3 თებერვალს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1906 წლის აღდგომას დეკანოზის წოდება მიენიჭა. 1910 წლის 6 მაისს წმინდა ანას II ხარისხის, ხოლო 1916 წლის 15 მაისს წმინდა ვლადიმერის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1917-18 წლებში მამა ივლიანე ქ. ქუთაისის ეკლესიების მთავარხუცესი გახდა. დეკანოზი ივლიანე, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი, აქტიურად მონაწილეობდა 1917 წლის სექტემბერში გამართულ I, 1920 წლის მაისში გამართულ II და 1927 წლის ივნისში გამართულ IV საეკლესიო კრებებში. კომუნისტური რეჟიმის უმძიმეს პერიოდში, როდესაც მრავალმა სასულიერო პირმა ანაფორა გაიხადა და ეკლესიაში მსახურება მიატოვა, მამა ივლიანე კვლავ ძველებური შემართებითა და უფლის სიყვარულით განაგრძობდა მასზე დაკისრებული მოვალეობის შესრულებას, ანუგეშებდა საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძრის მრევლს და ერთგულად ემსახურებოდა დედაეკლესიას. XX საუკუნის 20-იან წლებში ღვაწლმოსილი დეკანოზი ენქერითა და მიტრით დაჯილდოვდა. დეკანოზი ივლიანე 1931 წლის 27 დეკემბერს გარდაიცვალა. 31 დეკემბერს იგი დიდი პატივით დაასაფლავეს საფიჩხიის სასაფლაოზე. შემორჩენილია მამა ივლიანეს წარმოთქმული რამდენიმე ქადაგება, რომელიც იმჟამად გამომავალ ქართულ პრესაში ქვეყნდებოდა. ერთ-ერთი ასეთი ქადაგება წარ- მოსთქვა მან 1915 წლის 2 აგვისტოს, კვირას, ვაჟა-ფშაველას დაკრძალვის დღეს, ქუთაისის საკათედრო ტაძარში აღსრულებულ პანაშვიდზე: ჩემო თავო, ბედი არ გიწერია! ჩემო ჩანგო, ეშხით არ გიჟღერია! ჩემო გულო, ტკბილად არ გიძგერია, რადგან სატრფო, ვხედავ, ჩემი მტერია! „ბატონებო! აი, ეს სიტყვები საუკუნოდ დაუვიწყარისა უკვდავი მგოსნის აკაკისა, რომლებშიაც მან გამოხატაარა მარტო თვისი პირადი უბედობა და მწარე ცხოვრება არა თუ ბედისაგან განწირული და მუდამ გაუხარელი მხოლოდ რომელიმე ქართველის აუტანელი ცხოვრება, არამედ მთელი საქართველოს სვე. და მართლაც რომ საქართველოს ბედი არ უწერია, მის ჩანგს ძალიან იშვიათად თუ ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია. ამის და- მამტკიცებელი საბუთი არის არა თუ მთელი ცხოვრება ქართველი ერისა მას შემდეგ, რაც კაცის ენამ პირველად წარმოსთქვა სიტყვა „ქართველი“ და კაცობრიობის საზოგადო ისტორიის კაბადონზე აღინიშნა მხარე „საქართველო“, არამედ თითოეული წელი ჩვენი უიღბლო ცხოვრე- ბისა. ამიტომაც ეწოდება მას „მრავალწამებული საქართველო“. თუ გნებავთ შორ-წარსულ წლებს ნუ მოვიხსენებთ, მოვიგონოთ ახლო წარსული 1907 წელი, როდესაც აბობოქრებული ცხოვრების დროს შვილი მშობელს ვეღარ სცნობდა და აღზრდილი აღმზრდელს. დროთა უკუღმართმა ტრიალმა უღმერთოდ, ვერაგულად გამოგვტაცა ხელიდან ქართველი ერის მედგარი დარაჯი, სამშობლ დიადი მოამაგე დიდი ილია. ანდა, მოვიხსენიოთ ის წელი, როდესაც ულმობელმა სიკვდილმა ხელიდან უდროოდ გმოგვტაცა საქართველოს ცხოვრების სწორუპოვარი სისწორით ამწონ-დამწონი ბრძენი არჩილ ჯორჯაძე. ის გამოცდილებასა და ცხო- ვრების მეცნიერულ დაკვირვებაზე აფუძნებდა საქართველოს განახლების, აყვავებისა და გონებრივად განვითარების გეგმას, მაგრამ არ დასცალდა  ჩვენი უბედობის გამო და ცივ საფლავში ჩაიტანა თვისი ფიქრები. მისი გეგმა შეუვსებელი და განუხორციელებელი დარჩა. ყუ-რადღება მივაქციოთ მხოლოდ ამ დაწყევლილ და ისტორიაში გაუმეორებელ მდგომარე 1915 წელს, რო-..

27-2 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931(გაგრძელება)

..დესაც მთელი კაცობრიობის საყოველთაო ომის საშინელი ჭექა-ქუხილის დროს, ურიცხვი ყუმბარა მეხზე უძლიერესად სპობენ ადამიანთა სოცოცხლეს და ანადგურებს კაცობრიობის ჭკუა-გონებისა და ძალ-ღონის საუკუნოებით შექმნილ სიმდიდრეს, როდესაც ლამის ცა და ქვეყანა ერთმანეთს შეასკდეს და ქვეყნიერების უკანასკნელ კატასტროფას დაღუპვა-განადგურება მოყვეს, ხელიდან გამოგვეცალა ჭკუის დამრიგებელი, გულში საღმრთო ცეცხლის აღმთები, ტკბილად მატირებელი, მწარედ მაცინებელი და ყოველ შემთხვევაში იმედის მომცემი დიდი მგოსანი აკაკი. ამავე წელს უწყალო სიკვდილმა დაგვაობლა და ენა მუცელში ჩაგვიგდო სახელმწიფო სათათბიროს წევრის ვარლაამ გელოვანის უდროოდ დაკარგვამ. იმან ახალგაზრდა სიცოცხლე მოყვასისათვის განწირა და ამნაირად აღასრულა ქრისტეს მცნება, რომელიც ამბობს: „უფროისი ამისსა სიყუარული არავის აქუს, რაითა სული თვისი დადვას მეგობართვისთათვის“ (იოანე 15. 13). იმ დროს გასრუთქმელი მწუხარებისა თუ სხვა გაუგებარი მიზეზებისა გამო მთლად ვერ ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმწვავე-სიმძიმე. მისი წარმო-მადგენლობა, მისი ძლიერი სიტყვა დაგვჭირდა ამა წლის 19 ივლისს. ამ შესანიშნავ ისტო- რიულ დღეს მთელი კაცობრიობის თვალ-ყური და გონება-აზროვნება თავრიდის სასახლისკენ იყო მიქცეული. ყოველი ერის შეგნებული და რჩეული შვილი, რომელსაც კი ანბანი მოეპოება და ერთი გაზეთი მაინც გამოუდის, ხელმომზადებული იყო, უნდოდა ელეკტრონის სისწრაფით გადმოეტანა თავის გაზეთის ფურცლებზე და თავისიანებისათვის ეცნობებია, თუ რას იტყოდნენ ამ სასახლეში დიდებული და უუვრცელესი რუსეთის იმპერიის მცხოვრებთა სახალ-ხო წარმომადგენლები, მაგრამ ამ დროს აღარ გვყავდა ვარლაამი და მაშინ უუმწვავესად ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმძიმე. უბედობის ამ დღეებში კიდევ დამწვარზე დუღარე დაგ- ასხა, დათუთქულზე ღვიერო დაგვაყარა, ასე უნუგეშოდ აგვატირა მთის არწივის, ვაჟა-ფშაველას უდროოდ დაკარგვით. განა ამას უბედობა არ ქვია? განა საქართველოს ბედი უწერია? ცხადია, არა. ვაჟა ფშაველა იყო ფშავეთის სოფელ ჩარგლის მცხოვრები, მღვდელ პავლე რაზიკაშვილის შვილი, სახელად ერქვა ლუკა. სწავლა საშუალო სასწავლებელში (საოსტატო სემინარიაში) მიიღო. უმაღლეს სასწავლებელშიდაც დაყო რამოდენიმე წელიწადი, მაგრამ დიპლომით აღჭურვილი არ იყო, თუმცა ბევრ დიპლომიანზე მეტი სარგებლობა მოუტანა სამშობლოს. ერთ ხანს მსახურებდა თავის სოფლის სკოლაში, მასწავლებლად, მაგრამ იმ მიზნით კი არა, რომ შემდეგ დაწინაურებას მიიღებდა და დიდ ჯამაგირიან ადგილზე გადაიყვანდენ, არამედ მხოლოდ იმ მიზნით, რომ სწავლა-განათლების სხივი შეეტანა დაბალ ხალხში. შემდეგ კი მეურნეობა აირჩია, რომ ხალხში ეს დარგიც გაეუმჯობესებია და თავის მოძმეთა ჭირ-ვარამი გაეზიარებია, შეემსუბუქებია. ამიტომაც თავის სოფელს იშვიათად შორდებოდა. ვაჟა იყო ერთი უნიჭიერეს მწერალ-მგოსანთაგანი. მან სავსებით გაგვაცნო მთიელების აზრი და გრძნობა და მთელი მთიულეთი სრული თავისი შემადგენლობით: ცხოველებით, ფრინველებით, მცენარ-ბალახეულობით, მთა-გორებით და მიწა-წყლით. მისი ენა მომხიბლავია, მისი გონება გამჭრიახია, მისი აზროვნება სიმბოლურია. ნათქვამია: „ღმერთი რომ კაცს გაუწყრება, პირველად ჭკუა-გონებას წაართმევსო და თუ კაცის დაჯილდოება უნდა, ბუნების ენას ასწავლისო“. სწორეთ ეგეთი ნიჭით იყო დაჯილდოებული აწ განსვენებული ვაჟა-ფშაველა. მან გვამცნო ბუნების მრავალი საიდუმლოება; ვინც მის ნაწერებს საფუძვლიანად გაეცნობა, ის იგრძნობს მისი ნიჭის ბუმბერაზობას, მისი შემოქმედების სიდიადეს. ვაჟამ შეაყვარა მთა ბარს და ბარი მთას. სულით ძლიერი და გამბედავი ვაჟა, ნამდვილი განსახიერება, განხორციელება იყო ფოლად-გულიანი და მედგარი მთიელისა. ვაჟას პოეზია მთის ამაყი და შეუპოვარი არწივია. ის ამაყად და გაბედულად გასცქერის ზღვასაებრ აბობოქრებულ ცხოვრებას, გულს არ იტეხს, სასოება-იმედს არ კარგავს. თვისი ეროვნების იდეალებს გაბედულად და თავგამოდებით ემსახურება. სამშობლოს აყვავებას და გამშვენიერებას შეტრფის და გულახდილად გაიძახის: „სამშობლოს არვის წავართმევ, ჩვენც ნურვინ შეგვეცილება, თორემ ისეთ დღეს დავაყრით მკვდარსაც კი გაეცინებაო“. შუა ხნის კაცი იყო (54 წლის). უდროვოა მისი სიკვდილი, მაგრამ რა ვქნათ! ესეც ჩვენი უბედობის შედეგია. ტყვილად კი არ სთქვა სულმნათმა შოთამ: „ვაჰ, სოფელო რაშიგან ხარ, რას გვაბრუნებ, რა ზნე გჭირსა-ო!“ ვინუგეშოთ ეხლა მით, რომ ზემოაღნიშნულმა დიდებულმა პირებმა აღზარდეს ახალი თაობა. იმედი გვაქვს, რომ ამ ახალ თაობაში აღმოჩნდებიან, გამობრწყინდებიან მრავალი ახალი რუსთაველები, ილიები, არჩილები, აკაკე- ბი, ვაჟა-ფშაველები და სხვა მრავალი გმირები. ხალხური ბრძნული ანდაზა ამბობს: „ისა სჯობს მამულისათვის, რომ შვილი სჯობდეს მამასაო“ და ჩვენც, ვიმედობთ, გვრწამს, რომ ახალი თაობა ყოველ სიკეთეში წინ გაუსწრებს ძველსა და ამით პროგრესის წინ სვლის, გაუმჯობესების გზაზე დააყენებს აღსაზრდელ მომავალ თაობას. თუ ოდესმე საქართველოს ჩანგს ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია, ეს მხოლოდ მაშინ, როდესაც სიმები შეთანხმებული ყოფილა, კილო შეხმატკბილებული ჰქონია და სიმებიც სუსტები არ ყოფილან, რომ მძლავრ- თითების ზედ გათამაშებით არ დაწყვეტილიყვნენ, არამედ მწყობრი გარმონია გამოეცათ. ამიტომ აუცილებელი

27-3 საპატრიარქოს უწყებანი N27 17-30სექტემბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი ივლიანე (აბესაძე) 1861-1931(დასასრული)

საჭიროება არის, რომ ამ საზოგადო ჩანგის მორთვა-მოწყობას ერთგულად შევუდგეთ, სიმები შევახმატკბილოთ, შემადგენლობა გავამაგროთგავასპეტაკოთ. შენ კი ძვირფასო ეროვნულო მუშაკო, ვაჟავ, განისვენე იქ, სადაც შენი საყვარელი საქართველოს თავდადებულნი მამულიშვილები განისვენებენ. ვინც სამშობლოს არ ივიწყებს, მას არც სამშობლო დაივიწყებს. გრწამდეს, რომ ჩვენში შენი კეთილი ხსოვნა დაუვიწყარი იქნება. ვისაც შემთხვევამ ნება არ მოგვცა, შენს ჩვენთვის ძვირფას ნეშტს დღეს დიდუბის სასაფლაომდის მივყოლოდით, სულით მაინც შენი ცხედრის გარშემო. დავფუსფუსებთ. ამნაირად მოწიწებით მუხლს მოვიყრით და შორიდან (ქუთაისიდან), გონებით ვეამბორებით შენ გაციებულ გვამს. საუკუნოთ იყოს ხსენება შენი, სახელოვანო მამულიშვილო!“ ფოტო მოძიებულია ქალბატონ კლარა რამიშვილის მიერ, რომელიც საპატრიარქოს ბიბლიოთეკაში მუშაობს კონსულტანტად. ეს გახლავთ ერთ-ერთი საზოგადოებისათვის უცნობი სურათი, რომელიც აღმოჩნდა ბატონ ვახტანგ (კუკუჩია) ხეცურიანის ოჯახში. 1949 წელს, მაშინ, როცა ქვეყანაში კომუნისტური რეჟიმი მძვინვარებდა, ღმრთის წყალობით საქართველოს სსრ-ის ცენტრალური არქივის თანამშრომლებმა მოილოცეს ბეთანიის მონასტერი. ბეთანიელი ბერები, მამა იოანე (მაისურაძე) და მამა გიორგი (დიდ სქემაში იოანე, მხეიძე), რომლებიც საქართველოს სამოციქულო ეკლესიამ წმინდანებად შერაცხა, განსაკუთრებული სითბოთი და სიყვარულით გაუმასპინძლდნენ სტუმრად მისულ ექსკურსანტებს, რაც წარუშლელ შთაბეჭდილებად და მოგონებად დარჩა მომლოცველთა მეხსიერებაში.

28 საპატრიარქოს უწყებანი N28 1-8ოქტომბერი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

11 სექტემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმინდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა ალექსანდრე აბიაშვილი. დიაკონი ალექსანდრე თბილისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს

***

20 სექტემბერს გორის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის საკათედრო ტაძარში გორისა და სამთავისის მთავარეპისკოპოსმა ანდრიამ (გვაზავა) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის V კურსის სტუდენტი ლევან გოგია. დიაკონი ლევანი ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

21 სექტემბერს ბარაკონის ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის საკათედრო ტაძარში ნიკორწმიდელმა მიტროპოლიტმა ელისემ (ჯოხაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიის ლექტორი გოჩა გუგუშვილი და სახელად გიორგი უწოდა.

***

27 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი ამავე ტაძრის ბერდიაკონ ვახტანგს (ლიპარტელიანი).

დაჯილდოება

20 სექტემბერს სენაკის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სენაკისა და ჩხოროწყუს ეპისკოპოს შიოს (მუჯირი) მიანიჭა მთავარეპისკოპოსის წოდება. აქვე დააჯილდოვა სენაკისა და ჩხოროწყუს ეპარქიის სამღვდელოებაც: ოქროს ჯვრითა და დეკანო- ზის წოდებით — სენაკის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი იოსებ ესაკია, ჩხოროწყუს წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ალექსანდრე თოლორდავა, ძველი სენაკის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი იოანე კუპრეიშვილი და ნოქალაქევის წმინდა ორმოცი სებასტიელის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი პავლე ესებუა.

***

21 სექტემბერს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა მცხეთა-თბილისის ეპარქიის სამღვდელოება: გამშვენებული ჯვრით დიდუბის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, დეკანოზი ვახტანგ სტეფნაძე, თბილისის სასულიერო აკადემიის დეკანი და თემქის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი მიქაელ გალდავა, თბი-ლისის სასულიერო სემინარიის დეკანი, ჩიტაძის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, დეკანოზი გელასი ნატროშვილი; ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით სიონის საპატრიარქო ტაძრის მღვდელმსახური, მღვდელი გიორგი სანამაშვილი.

28-1 საპატრიარქოს უწყებანი N28 1-8ოქტომბერი 2009წ გვ.11

დაჯილდოება

26 სექტემბერს მუხრანის მაცხოვრის აღდგომის სახელობის ეკლესიაში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ წილკნისა და დუშეთის მთავარეპისკოპოს ზოსიმეს (შიოშვილი) მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა. აქვე დააჯილდოვა წილკნისა და დუშეთის ეპარქიის სამღვდელოებაც: ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით — მუხრანის მაცხოვრის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ბეკურიშვილი და ფასანაურის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი ზაქარია მგელაშვილი.

***

27 სექტემბერს ყოვლადწმინდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კაოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრითა და დეკანოზის წოდებით დააჯილდოვა თბილისის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის მღვდელმსახური, მღვდელი მიქაელ გვარამაძე.

29 საპატრიარქოს უწყებანი N29 8-14ოქტომბერი 2009წ გვ. 20

ქრისტე აღსდგა! ვითარცა აქამომდე არ მოკლებულნი, მისს მსასოებელნი, ღირსი მამის მოწყალებისა, ნურც შენ მოგაკლოს თვისი მფარველობა და გაჩვენოს შენი მერმინდელი დღე უფრო ბრწყინვალე და მშვენიერი ― ღირსი მამა შიოს სავანის ბერ-მონაზონი კ. პ. ეფრემი“. 1960 წელს კათოლიკოს-პატრიარქმა ეფრემმა გიორგი დადიანი აღადგინა მღვდელ-მონაზვნის ხარისხში და შიო-მღვიმის ლავრა ჩააბარა. 1964 წელს მონასტერში მყოფი მამა გიორგი სასტიკად ნაწამები და მოკლული იპოვეს თავის კელიაში. მისი ცხედარი სამთავროს წმინდა ნინოს სახელობის დედათა მონასტრის ეზოში დაკრძალეს.

შიომღვიმის მონასტრის ხელახალი ამოქმედება კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის მიერ 80-იან წლებში და მისი თანამედროვე მდგომარეობა

XX საუკუნის 70-იან წლებში შიომღვიმის მონასტერში ჩატარდა სარემონტო-სარესტავრაციო სამუშაოები. წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიაში აღდგა საყრდენი კედლები, მოიხსნა გვიანდელი შელესილობა, კანკელი გადაეცა საქართველოს ხელოვნების სახელმწიფო მუზეუმს, გაკეთდა ღვარსაშვები, აღდგა სატრაპეზო და გალავანი. მონასტრის ხელახალ ამოქმედებაზე ზრუნვას 1978 წლიდანვე შეუდგა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, უწმიდესი და უნეტარესი ილია II. მისი ლოცვა-კურთხევით მცხეთის სასულიერო სემინარიის რექტორი სტუდენტებთან ერთად ხშირად ადიოდა მიტოვებულ მონასტერში. ასუფთავედნენ, ღირსი მამის საფლავზე პარაკლისებს იხდიდნენ და ყურადღებას აქცევდნენ იქაურობას. მხოლოდ 1987 წელს მოხერხდა აქ ბერების გაგზავნა და მონასტრის კვლავ დაფუძნება. მისი პირველი წინამძღვარი იყო არქიმანდრიტი იოანე (შეყლაშვილი) რომელიც 1991 წელს არქიმანდრიტმა გიორგიმ (ბარიშვილი) შეცვალა. 1997 წლის მაისიდან მონასტრის წინამძღვარია არქიმანდრიტი მიქაელი (გაბრიჭიძე).

შიომღვიმის მონასტრის წინამძღვრებისა და მმართველების სია სხვადასხვა წლებში

არქიმანდრიტი ევაგრე 1170 (იხ. ამ წ.) არქიმანდრიტი დიმიტრი 1247-50 (იხ. ამ. წ .) არქიმანდრიტი ფარემუზ 1612 (იხ. ამ წ.) არქიმანდრიტი მელქისედეკი (ყანჩაელი) 1630-58 (იხ. ამ. წ..) არქიმანდრიტი იოსები (ყანჩაელი) 1660-82 (იხ. ამ. წ..) არქიმანდრიტი გერვასი (მაჭავარიანი) 1787-1799 არქიმანდრიტი დომენტი (დავითაშვილი-ბაგრატიონი) 1802-1804 არქიმანდრიტი დოსითეოსი (ფიცხელაური) 1806-1810 არქიმანდრიტი ნიკოლოზი 1810-1814 არქიმანდრიტი ათანასე (პეტრიაშვილი) 1815-1822 ეპისკოპოსი ალექსანდრე (ოქროპირიძე) 1887-1907 ეპისკოპოსი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1907-1911 არქიმანდრიტი პიროსი (ოქროპირიძე) 1911-1915 მიტროპოლიტი ლეონიდე (ოქროპირიძე) 1915-1921 მღვდელ-მონაზონი ათანასე (ზაქარიაშვილი) 1921-1923 იღუმენი ეფრემი (სიდამონიძე) 1923-1925 არქიმანდრიტი ისე (სუხიშვილი) 1925-1950 მღვდელ-მონაზონი დავითი (ჩიტიშვილი) 1950-1960 მღვდელ-მონაზონი გიორგი (დადიანი) 1960-1964

30 საპატრიარქოს უწყებანი N30 15-21ოქტომბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი სპირიდონ ლეკვეიშვილი 1868-1922

დეკანოზი სპირიდონ გიორგის ძე ლეკვეიშვილი 1868 წელს ქუთაისის გუბერნიაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პატარა სპირიდონმა პირველდაწყებითი განათლება ოჯახში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. 1883-87 წლებში ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში სწავ- ლობდა. 1887-1893 წლებში განათლებას იღებდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, რომელიც პირველი ხარისხის დიპლომით დაასრულა. სემინარიის დამთავრების შემდეგ იმერეთში დაბრუნდა და მასწავლებლობას მიჰყო ხელი. აქვე დაოჯახდა ნატალია მათეს ასულზე, მათ შვიდი შვილი გაზარდეს: კუკური, ირაკლი, ვასილი, ოლღა, თამარი, ბარბალე და ნონა. 1895 წლის 24 მარტს გარდაიცვალა სანავარდოს (სამტრედია) მაცხოვრის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მღვდელი გიორგი ლეკვეიშვილი, სპირიდონის მამა და იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) სპირიდონს მოუწოდა, სასულიერო პირი გამხდარიყო. 1895 წლის მაისში მეუფე გაბრიელმა ჯერ დიაკვნად აკურთხა იგი, ხოლო ერთ კვირაში მღვდლად დაასხა ხელი და ქვედა მესხეთის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა. 1897 წელს საგვერდულით დააჯილდოვა. 1898 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა ბესარიონმა (დადიანი) მამა სპირიდონი, როგორც განათლებული მოძღვარი და სემინარიის კურსდამთავრებული, ქალაქ ქუთაისში გადაიყვანა და სასულიერო სასწავლებელში პედაგოგად და აქაური კარის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 12 წლის 6 მაისს სკუფიით დააჯილდოვეს. 1906 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) ქუთაისის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაადგინა. 1910 წლის 15 მაისს კამილავკა, ხოლო 1915 წლის აღდგომას სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1917 წლის 12 მარტს, როდესაც საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალია აღდგა, იმერეთის ეპარქია დროებით მმართველი მღვდელმთავრის გარეშე დარჩა. ეპარქიაში შეიქმნა დროებითი სასულიერო მმართველობა, რომლის ერთ-ერთი წევრი მამა სპირიდონიც გახლდათ. იგი, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი, მონაწილეობდა 1917 წლის 11-17 სექტემბერს გამართულ პირველ და 1920 წლის 27 ივნისს გამართულ მეორე საეკლესიო კრებებში. 1918 წლის აღდგომას ეკლესიაში ერთგული და ნაყოფიერი მოღვაწეობის გამო დეკანოზის წოდება მიე- ნიჭა. დეკანოზი სპირიდონი 1922 წლის 25 დეკემბერს გარდაიცვალა. დასაფლავებულია ქალაქ ქუთაისის ერთ-ერთ სასაფლაოზე. შემორჩენილია მამა სპირიდონის რამდენიმე ქადაგება, რომელიც ქვეყნდებოდა იმჟამად გამომავალ ქართულ პრესაში. ერთ-ერთი ასეთი ქადაგება მან წარმოთქვა 1915 წლის 21 ივნისს, ქუთაისის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძარში, ისტორიკოს დი მიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძის პანაშვიდზე: „ყველამ  უწყით, რომ დღეს დედამიწის ზურგზე არსებობს  აუარებელი სხვადასხვა ერი. ზოგმა მათგანმა თავის ისტორიულ მსვლელობაში მიაღწია უმაღლეს ეროვნულ განვითარებას და შექმნა პოლიტიკურად, ეკონომიურად და გონებრივად მძლავრი ორგანიზაცია, რომლის ჩრდილშიც თავს იფარავს არა ერთი და ორი პატარა  ეროვნება, რომლისათვისაც ისტორიულ ბედის ტრიალს  ურგუნებია მწარე ხვედრი სხვისი მაჩანჩალობისა. ევროპის XIX-XX საუკუნის ისტორია არის მძლავრი ეროვნული განვითარების ისტორია. საფრანგეთის დიდი რევოლუცია საფუძვლად დაედვა ეროვნული იდეის აღორძინებას და სრულ ჩამოყალიბებას. დღევანდელი საერთაშორისო ომი, გარდა სხვა ღრმა მიზეზებისა, წარმოშობილია აგრეთვე ეროვნული ანტაგონიზმის ნიადაგზე. აქ მკაფიოდ მოსჩანს, თუ როგორ ეჯიბრება ერთი ერი მეორეს ტექნიკურ და ორგანიზაციულ განვითარებაში და ლამობს დაიმკვიდროს კაცობრიობის ისტორიაში რჩეული, მოწინავე და პირველი ერის სახელი. თანამედროვე მეცნიერება თავის ქურაში აწრთობს და ადნობს ყველას და წინ უყენებს საბედისწერო დილემას: მიცნობ და მიმიღებ, — აგამაღლებ და გაცოცხლებ, არა და მოგსპობ, გაგანადგურებო. ეს გარემოება თავის-თავად მოითხოვს ყოველი არსებული პატარა ერისაგან შეგნებას და შესაფერი ანგარიშების გაწევას, თორემ ბიოლოგიური კანონი, რომ სუსტი მსხვერპლი ხდება ძლიერისა და მისგან ისპობა და ინთქება, ჯერ კიდევ ძალაშია. ზნეობრივ განვითარებას ჯერ კიდევ არ მიუღწევია ჩვენს შორის იმ სიმაღლემდე, რომ დათრგუნოს და ადგილი აღარ ექნეს აღნიშნულ ბიოლოგიურ დებულებას. ეს დრო შორეული მომავლის საქმეა და მოითხოვს საზოგადოებრივი ცხოვრებისა და ურთიერთობის სრულ გარ- დაქმნას. ამ თვალსაზრისით ქართველობა უნდა აფასებდეს თავის ახლო წარსულის ნამოქმედარს. აქ მეტი არ იქნება აღვნიშნოთ, რომ იშვიათად რომელიმე პატარა ერს ქონდეს ისეთი მდიდარი და სხივოსანი წარსული, როგორც ქართველებსა გვაქვს; რომ ცარიელ სიტყვე- ბათ არ მოგვეჩვენოს ნათქვამი, ერთ წამს მოვიგონოთ ჩვენი მდიდარი ძველი მწერლობა, შეუდარებელი და განსაციფრებელი ხუროთმოძღვრება, ქანდაკება, მხატვრობა, გალობა და ის ელასტიური ენა, რომლის სიმდიდრე და საარაკო ფერადოვნებას — სიმშვენიერესაც არა ერთი უცხოელი დაუტყვევებია და აღუტაცებია. მაგრამ უბედურება ის იყო და არის, რომ ჩვენს დიდწარსულს მცნობელი და შემგნებელი არ აღმოუჩნდა: მეთვრამეტე საუკუნის ქართველთა მემკვიდრეობა

30-1 საპატრიარქოს უწყებანი N30 15-21ოქტომბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი სპირიდონ ლეკვეიშვილი 1868-1922(დასასრული)

დროებით გაპარტახებული და მოუვლელი დარჩა. ახალმა პოლიტიკურმა ცვლილებამ მეცხრამეტე საუკუნის რუბიკონზე, ასე ვსთქვათ, ჩაყლაპა ეროვნული თავმოყვარეობა და არსებობა ქართველთა. ახალი ცხოვრებით და ფორმა-აზრებით თვალ-აჭრელებულნი ჩვენი ახლობელნი წინაპარნი — მეცხრამეტე საუკუნის პირველი ნახევრის შვილნი — არა თუ არაფერ ფასს სდებდენ თავისი ერის დიდებულ წარსულს, პირიქით — სპობდენ, ყიდდენ, ანგრევდენ და ანიავებდნენ ფასდაუდებელ საგანძურებს, თითქო ეშინოდათ მათი უტყვი არსებობისა, რომელიც სინდისის მხილებას უფრო წარმოადგენდა უბირსა და უღირს შვილთათვის. და აი, ეს დრო გაგრძელდა XIX საუკუნის 60-იან წლებამდის, როდესაც ჩვენ საისტორიო ასპარეზზე ამოანათა თანამედროვე სამეცნიერო მეთოდებით შეიარაღებულმა, სახელოვანმა ისტორიკოს-არქეოლოგმა დიმიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძემ, რომელმაც აალაპარაკა წარსულიდან გადმო- ცემული — ქვები, კლდეები, ნანგრევები, ტაძრები და სიგელ-გუჯრები. ამ დღიდან იწყება ახალი ხანა ჩვენი არსებობისა, ამ დღიდან მზე თანდათან ათბობს ჩვენს გაყინულ მშობლიურ ძვლებს, ამ დღიდან ქართველნი თვითცნობის და თვითგამორკვევის გზაზე შედგენ, ამ დღიდან, მტერნიც და მოყვარენიც გაფაციცებით ადევნებენ თვალ-ყურს მიჯაჭვული ამირანის გამოფხიზლებას. გზა გაკაფულია და ქართველნიც, თუმცა მძიმედ, შეუდგენ ამ მეცნიერული მემკვიდრეობის განაღდებას. დღეს ჩვენ სამშობლოში ორი საისტორიო-ეთნოგრაფიული საზოგადოება არსებობს: ერთი თბილისში, რომელმაც დიდი სამსახური გაუწია ჩვენი წარ- სულის გასხივოსნებას და შემონახვას, და მეორე — ქუთაისში, რომელიც თუმცა ახლად დაარსებულია, მაგრამ ენერგიულად და თავისი მცირე ძალ-ღონის შესაფერისად მუშაობს. არა ერთი და ორი მცოდნე ისტორიისა იღვწის დღეს ჩვენი საერო ისტორიის ასპარეზზე და ამ მადლიანი მუშაობის ნამდვილი სათავე დიმიტრი ბაქრაძის ნამოღვაწევია. და აი, წელს შესრულდა 25 წელიწადი მისი გარდაცვალების დღიდან და ადგილობრივმა საისტორიო-ეთნოგრაფიულმა საზოგადოებამგადასწყვიტა აღნიშნოს ამ სახელოვანი შვილის გარ- დაცვალების 25 წლისთავი და პანაშვიდის შემდეგ თეატრში წაკითხული იქნება ბატონ ილია ივანეს ძე ფერაძის მიერ შესაფერი რეფერატი, რაზედაც ყველას ეძლევა ნება უფასოდ დაესწროს, რათა დაწვრილებით გაეცნოს განსვენებული მოამაგის ღვაწლსა და პიროვნებას. წინასწარ-კი შევავედროთ უფალს გარდაცვალებულის სული და ვითხოვოთ მისგან ნუ მოგვაკლებს თავის უხვს წყალობას და გაგვიმრავლოს ისეთი მოჭირნახულენი და მამულის მოყვარული მოამაგენი, როგორიც იყო ნეტარხსენებული ისტორიკოსი დიმიტრი ზაქარიას ძე ბაქრაძე. საუკუნო იყოს ხსენება მისი მისგან დავალებულ ქართველთა შორის“.

31 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.18

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)

არქიმანდრიტი გაბრიელი — ერისკაცობაში გიორგი სამსონის ძე აბაშიძე იმერეთში 1868 წელს, აზნაურის ოჯახში დაიბადა. ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ სწავლის გასაგრძელებლად ყაზანის სასულიერო აკადემიაში ჩააბარა, სადაც მისიონერული კურსები დაამთავრა. შემდეგ იყო სანკ-პეტერბურგის სასულიერო აკადემიის თავისუფალი მსმენელი. მონაზვნად შედგომის სურვილმა ახალგაზრდა გიორგი საბერძნეთში, ათონის წმინდა მთაზე წაიყვანა და ქართველთა წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სახელობის სავანეში მივიდა. წლების განმავლობაში აქ მოღვაწე სულიერ მამებთან მოსაგრეობამ მას მონაზვნური ცხოვრების საკმაოდ კარგი გამოცდილება შესძინა. აი, რას წერს მის შესახებ დეკანოზი პეტრე კონჭოშვილი თავის წიგნში — „მოგზაურობა წმ. ქალაქს იერუსალიმსა და წმინდა ათონის მთაზედ“: „მონაზონი გაბრიელი (აბაშიძე), ჯერ წლოვანობით ახალგაზრდა, გარნა განვითარებული და მცოდნე ბერძნულის ენისა“. 1899 წელს შემოდგომაზე გორის ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) ლოცვა-კურთხევით, ათონის წმიდა მთიდან რამდენიმე ქართველი ჩამოვიდა საქართველოში ბერმონაზვნობის განმტკიცების მიზნით და დავითგარეჯის უდაბნოში დამკვიდრდა. მათ შორის იყო მორჩილი გიორგიც. 1899 წლის 15 დეკემბერს დავითგარეჯის მონასტერში მეუფე ლეონიდემ იგი ბერად აღკვეცა და სახელად გაბრიელი უწოდა. ამავე წლის 17 დეკემბერს დიაკვნად აკურთხა. 1901 წლის 2 აგვისტოს დავითგარეჯის მონასტრის ხაზინადრად დაინიშნა. ამავე წლის 12 აგვისტოს მღვდლად დაასხეს ხელი. 1902 წლის 23 იანვარს დავითგარეჯის მონასტრის წინამძღვრის მოვალეობის დროებით შემსრულებლად დაადგინეს. 1903 წლის 17 იანვარს თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტერში გადაიყვანეს. 1904 წლის 21 ივლისს საგვერდულით დააჯილდოვეს. 1909 წლის 13 ივლისს ქვათახევის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მონასტრის საძ- მოში ჩაირიცხა. 1909 წლის 20 სექტემბრიდან თბილისის  სასულიერო სემინარიაში არსებულ წმინდა ანდრია მოციქულის სახელობის ეკლესიაში დადგინდა. ამავე წლის 1 დეკემბერს, კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი

31-1 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.19

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)(გაგრძელება)

საზოგადოების საბჭოს მიერ, ბათუმის ოლქის მისიონერად და ხულოს ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. 1910 წლის 22 თებერვალს, როგორც ბათუმის ოლქის დეპუტატი, მონაწილეობდა გუ- რია-სამეგრელოს ეპარქიის საეკლესიო ყრილობაზე. წლის 13 თებერვალს თბილისის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის მონასტერში განამწესეს, სადაც მედავითნეობისა და გალობის მასწავლებლობაც დაევალა. ამავე წლის 5 ივლისს, წმინდა სინოდის დადგენილეთ, ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა და 15 ივლისს არ- ქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1913 წლის სექტემბერში, მამაგაბრიელის თაოსნობით, მონას-ტერში გაიხსნა ერთკლასიანი სასწავლებელი. აი, რას წერს ამის შესახებ გაზეთ „სახალხო ფურცელში“ ამავე მონასტრის მორჩილი მედავითნე ფარნაოზ ზაბახიძე: „ჯრუჭის მონასტერში გაიხსნა ერთ კლასიანი სამრევლო სკოლა. ოც სექტემბერს ამ სკოლაში სწავლა დაიწყო. ორმოცამდე ადის მოსწავლეთა რიცხვი. ეს პირველი წელიწადია და მომავლისთვის მოსალოდნელია ერთი სამად მეტი იყოს, რადგანაც ეტყობა სწავლის მსურველი ბევრია. სკოლა ყველას ხლოვება და ბავშვებს შეუძლიათ თავის სახლიდან არონ. ამის მოლოდინში ამ მონასტრის წინამძღვარს, არქიმანდრიტ მამა გაბრიელს აზრადა აქვს მომავალი წლიდან ორ კლასიანად გადააკეთოს. ამ მონასტერშივე მამა არქიმანდრიტმა დაარსა ორი წლის   სამედავითნეო კურსი, რომელიც იმერეთის ეპარქიაში არ არსებობდა. ჯერჯერობით მოსწავლე შვიდამდის არის და თანდათან მთხოვნელთა რიცხვი უფრო მატულობს, რადგან მონასტერში სწავლა უფასო იქნება მაშინ, როდესაც ქუთაისში სამედავითნეოდ მომზადებისათვის ორას-სამასი მანეთი არ ჰყოფნის. მამა არქიმანდრიტ გაბრიელსა ჰსურს შეიძინოს რამოდენიმე მიწის სამუშაო მანქანები, რომელიც პირველად სამონასტრო ადგილში იმუშავებს და თუ გამოდგა, ადგილის მიხედვით, მცხოვრებლებსაც შეუძლიათ ისარგებლონ ამ მანქანებით. ჯრუჭის მონას- ტერი მთავრობის მიერ პირველ ხარისხოვანად არის მიწერილი და, მართლაც, ეს მონასტერი ყველა ქართულ მონასტრებს აღემატება სიმდიდრით, როგორც ეკლესიური ძვირფასი სამკაულით, ისე სხვა უძრავი ქონებით, რადგან ამ მონასტრის ქონება ხაზინაზე არ გადასულა და ისევ მონასტერს აქვს შენარჩუნებული. თუ ყოველთვის ისეთი ხალხის გულშემატკივარი წინამძღვარი ეყოლება ამ მონასტერს, როგორიც არის მამა გაბრიელი, ბევრი რამე შეუძლიან გააკეთოს მონასტრისა და ხალხის სასარგებლოდ“. საბერძნეთში, ათონის წმინდა მთაზე გაზრდილმა მამა გაბრიელმა, წინამძღვრად დანიშვნისთანავე მონასტერში მკაცრი წესრიგი დაამყარა და ტიბიკონიც საკმაოდ დაუმძიმა იქ მოღვაწე ძველ ბერებს. ამასთან დაკავშირებით, 1912 წლის დეკემბერში მონასტრის კრებულის ზოგიერთმა წევრმა და გლეხების ერთმა ნაწილმა საჩივარი შეიტანა მის სახელზე. აი, რას წერდა ანონიმი ავტორი ჟურნალ „შინაური საქმეებში“ — „შობაახალ წლის შუა რიცხვებში ქუთაისის რკინის გზის სადგურზე შევხვდი ოთხს თუ ხუთს ბერს. მე გასაკვირვლათ დამირჩა ამდენი ბერის ერთად მოგზაურობა და ისიც სუყველა მოხუცებულების მისთანა ცუდ ამინდში, როგორიც იყო იმ დღეებში. მე მისალმების შემდეგ ვკითხე, თუ რომელი მონასტრიდან ბრძანდებით-თქო. ჯრუჭის მონასტრიდან გახლავართო ნაღვლიანად მომიგეს. მერე გამოვკითხე მათი მგზავრობის მიზეზი. ბოლოს ერთმა დაიწყო: „ჩვენ, ბატონო, გახლავართ ჯრუჭის მონასტრიდან. ჩვენ მონასტერში სულ შვიდი მღვდელ-მონაზონი ვართ, წეს-წყობილებაც ჩვენს მონასტერში იმნაირივეა, როგორც სხვა იმერეთის მონასტრებში. დღემდის ავათ იყო, თუ კარგად, ვცხოვრობდით ჩვენს მონასტერში და ღვთის ვედრებაში ვატარებდით ჩვენს დღეს, მაგრამ ეს ექვსი თვეა, ჩვენი ცხოვრება აღარ ღირს და ყველა სიკვდილს ვნატრობთ. ამ ექვსი თვის წინეთ ჩვენ გამოგვიგზავნეს ახალი არქიმანდრიტი აბაშიძე. მოსვლისთანავე მამა არქიმანდრიტმა დაგვიწუნა წირვალოცვა. თქვენ წირვა-ლოცვა არ გცოდნიათ და ახლა უნდა ისწავლოთო. რაღა დროს ჩვენი სწავლა არის ახლა, ბატონო, კაცები მოვხუცებულვართ და ჩვენი წირვა-ლოცვა კაცს არ დაუწუნია. ხშირათ ბრძანდებოდნენ ხოლმე ჩვენს მონასტერში ეპისკოპოსები გაბრიელი, ლეონიდე და ბესარიონი-თქო. მაგრამ არ მიიკარა ჩვენი სიტყვები. მერე აგვიტყდა, როგორ თუ მოხუცებულებს შტატი დაგიკავებიათო. თქვენ ად- გილზე ყმაწვილები უნდა მოვიყვანო და ჯამაგირიც და შემოსავალიც ჩემს ნებაზე უნდა იყოსო. დღეიდან არავითარ შემოსავალს არ ელოდოთ და არც ჯამაგირსო. ჩვენ ამაზე არ დავყაბულდით, ის გაბრაზდა და ნიკოლოზობას, ექვს დეკემბერს, წირვის შემდეგ, სახალხოთ გამოგვიცხადა, დღეიდან ეკლესია დაკეტილი იქნებაო და აი, ხალხოვო, მიმართა ხალხს: ეკ- ლესია სავსეა ყოველიფრით და თუ რამე დაიკარგა, ბერებს იქით გზა არ მაქსო. ეკლესია კი დღეიდან დაკეტილი იქნებაო. თითო ძროხა თუ ვისმე გაგვაჩნდა, აღარ გაგვაშვებია და ყოლების ნება აღარ მოგვცა. ერთ დღეს დაიჭირა და სოფლის პომოშნიკის ხელით

31-2 საპატრიარქოს უწყებანი N31 22-28ოქტომბერი 2009წ გვ.20

არქიმანდრიტი გაბრიელი (აბაშიძე)(დასასრული)

საჩხერის პრისტავთან აგზავნიდა, მაგრამ უშველოს ღმერთმა ისევ იმ პომოშნიკს, იმან დაუშალა. ბატონო, სირცხვილი იქნება, ბერების ძროხები რომ პრისტავთან წავიყვანო, ქვეყანა რას იტყვისო. ყველამ ნახევარ ფასში დავკარგეთ. თითო-ოროლა ტარო სიმინდი ვისაც გვქონდა — წაგვართვა, ბოსტნები შემოგვირღვია და შეშა ცეცხლზე დასწვა. ყოველ დღე მონასტრიდან გვითხოვს. ეხლა ყოვლადსამღვდელოსთან მივდივართ და იმის წინ უნდა მოვიკლათ თავი, თუ არ გვიპატრონაო“. ეს ბერები იყვნენ — მღვდელ-მონაზონი იასონი (წერეთელი), მღვდელ-მონაზონი ბენიამენი (ბერეკაშვილი), მღვდელ-მონაზონი სერაპიონი (ზაბახიძე), მღვდელ-მონაზონი დიმიტრი, მღვდელ-მონაზონი იონა, მღვდელ-მონაზონი სვიმონი (გოცაძე). უთანხმოების შესახებ საუბრობს ამავე ჟურნალის ფურცლებზე დეკანოზი იოსებ წერეთელი, რომელიც ერთი კვირით იმყოფებოდა მონასტერში და თავისი თვალით ნახა ყველაფერი: „დღეს მონასტრის ბერებსა და ახალ წინამძღვარს შორის დიდი უთანხმოება და შფოთია, რით დაბოლოვდება, ღმერთმა უწყის! სამწუხაროდ ჩემდა, ჩემს იქ ყოფნაში მამა წინამძღვარი არ იმყოფებოდა მონასტერში, თორემ უთანხმოების მიზეზს შევიტყობდი და ჩემს აზრს გამოვსთქვამდი. ღმერთა ქმნას, მათ შორის მშიდობის ანგელოზს ჩამოევლოს! ადგილობრივი საზოგადოება ამ უთანხმოებით დიდათ გულ-ნატკენია“. 1913 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი) საქმის გასარკვევად შექმნა კომისია, რომელიც მონასტერში ჩავიდა. ადგილზე მისულ პირებს ადგილობრივმა გლეხებმა საპირისპირო უთხრეს და მამა გაბრიელი კვლავ წინამძღვრად იქნა დატოვებული. 1917 წელს საჩივარი კიდევ დაიწერა, ამჟამად ბერები და გლეხები ერთსულოვანნი აღმოჩნდნენ და საეკლესიო მმართველობა იძულებული გახდა, საქმის გამორკვევა ჭელიშის წინამძღვრისათვის,იღუმენ პავლესთვის (ჯაფარიძე) და ქუთაისის სასულიერო სასწავლებლის მასწავლებლის, იაკობ თომას ძე ცინცაძისათვის დაევალებინათ. ადგილზე სიტუაციის გარკვევის შემდეგ კომისიამ გააკეთა დასკვნა: „ამ დიდებულ მონასტერს სჭირდება მეტი ყურადღება და მეტი სიყვარული, ვიდრე ეს ჩანს დღევანდელ მის მზურნველთაგან“. 1917 წლის მაისში საეკლესიო მმართველობამ მამა გაბრიელი გაათავისუფლა მონასტრის წინამძღვრობიდან. ჩვენს ხელთ არსებული საბუთებიდან ჯერჯერობით უცნობია, თუ რა ბედი ეწია მონასტრიდან წამოსულ არქიმანდრიტ გაბრიელს ან სად გააგრძელა მოღვაწეობა. 1921 წელს საქართველოში  დამყარდა წითელი რეჟიმი და ხელისუფლება სამღვ დელოების დევნა-შევიწროებაზე გადავიდა. ბევრმა ვერ გაუძლო ზეწოლას, მღვდლობა მიატოვა და საერო სამსახურში დაიწყო მუშაობა. იგივე ბედი ეწია  მამა გაბრიელსაც. 1930 წლის იანვარში, ანჩისხატის ტაძრის ყოფილი წინამძღვარი, დეკანოზი ნიკიტა თალაკვაძე თავის მოგონებებში წერს, რომ ჯრუჭის  მონასტრის ყოფილი წინამძღვარი, არქიმანდრიტი  გაბრიელი, რომელიც მუშაობდა ბუღალტრად ერთ- ერთ დაწესებულებაში და თავს ამით ირჩენდაო, გაათავისუფლეს სამსახურიდანო. სავარაუდოდ, ამბის შემდეგ მამა გაბრიელი მალევე გარდაიცვალა.

33 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.5

ინგილო ბავშვები სტუმრად საპატრიარქოში

29 ოქტომბერს საპატრიარქო რეზიდენციაში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ მიიღო და დალოცა ინგილო ბავშვები. საინგილოდან ბავშვები პედაგოგებთან ერთად თბილისის მერიის პროექტის ფარგლებში ჩამოვიდნენ. საპატრიარქოში ბავშვები მერიის წარმომადგენლებმა მოიყვანეს. კათოლიკოს-პატრიარქმა ბავშვებს საჩუქრად გადასცა 1000 დოლარი და ძვირფასი წიგნები; ბოლოს მათთან ერთად სამახსოვრო ფოტოები გადაიღო.

გვარების დალოცვა

1 ნოემბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა აბაშიძეების, ხერგიანების, ჩანადირების, ჩივაძეების, ცხვედაძეებისა და ხვიჩიების გვარები.

***

იმავე დღეს კათოლიკოს-პატრიარქმა დალოცა 42-ე საჯარო სკოლა და სკოლა-ლიცეუმი „კაი ყმა“.

დაჯილდოება

25 ოქტომბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა მღვდელ-მონაზონ ვახტანგს (ლიპარტელიანს). 1 ნოემბერს ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძარში წირვაზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მცხეთის ანტიოქიის დედათა მონასტრის წინამძღვრად დანიშნა და ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა მონაზონი ბარბარე (კაპანაძე).

33-1 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.18

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900

ეპისკოპოსი ბესარიონი — 1832 წელს სამეგრელოში, თავადის ოჯახში დაიბადა. იგი იყო შვილიშვილი სამეგრელოს მთავრის მანუჩარისა, გრიგოლ დადიანის ძმისა. სიყრმიდანვე იზრდებოდა მარტვილის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტერთან არსებულ სასულიერო სასწავლებელში, სადაც საფუძვლიანი აღზრდა-განათ-ლება მიიღო. საბერო მორჩილება ჯრუჭის წმიდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტერში გაიარა. 1849 წლის 6 აგვისტოს იმერეთის მიტროპოლიტმა დავითმა (წერეთელი) ბერად აღკვეცა და სახელად ბესარიონი უწოდა. ამავე წელს დიაკვნად აკურთხა. 1857 წლის 16 ნოემბერს იმერეთის ეპისკოპოსმა გერმანემ (გოგოლაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი. 1859 წლის 20 დეკემბერს არქიმანდრიტის წოდება მიანიჭეს. 1860 წლის 20 მარტს ჯრუჭის წმინდა გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა. 1865 წლის 7 დეკემბრიდან გელათის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის შობის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1869 წელს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1871 წლიდან საქართველო-იმერეთის სინოდალური კანტორის წევრად აირჩიეს. 1873 წელს წმინდა ანას II ხარისხის ორდენი ეწყალობა. 1874 წლის დეკემბერში სამეგრელოს ეპარქიის მღვდელმთავრად გამოირჩიეს. 1875 წლის 12 იანვარს სიონის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში საქართველოს ეგზარქოსმა ევსევიმ (ილინსკი), გორის ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) და იმერეთი ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ეპისკოპოსად დაასხეს ხელი და იმერეთის ეპარქიაში შემავალ სამეგრელოს ეპარქიის ქორეპისკოპოსად დანიშნეს. 1886 წლის 1 მარტს ალავერდის ახლად ამოქმედებული ეპარქიის მმართველად გადაიყვანეს, რომელსაც 1898 წლის 6 ივნისამდე განაგებდა. ამასთანავე, დაინიშნა შუამთისა და ალავერდის მამათა მონასტრების წინამძღვრად. შუამთის მონასტერი მისი მეცადინეობით სარესტავარციო სამუშაოები, გარემონტდადა კეთილმოეწყო ბერების საცხოვრებელი სახლი. 1887 წლის 5 აპრილს წმინდა ანას I ხარისხის ორდენი უბოძეს. 1895 წელს ეპისკოპოს ის (ქიქოძე) ავადმყოფობის გამო, წმინდა სინოდმა დროებით დანიშნა იმერეთის ეპარქიის მმართველად. 1896 წლის იანვარში, მეუფე გაბრიელის გარდაცვალების შემდეგ, იგი დატოვეს ორივე ეპარქიის მმართველად. 1898  

33-2 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.19

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900 (გაგრძელება)

წლიდან მხოლოდ იმერეთის ეპარქიის მმართველია. მღვდელმთავრობის უკანასკნელ წლებში მეუფე ხშირდა ავადმყოფობდა. 1900 წლის მაისის თვეში მან ექიმების რჩევით გამოითხოვა სასულიერო მთავრობისაგან ორი თვით სამსახურიდან დასვენება. უწმინდესმა სინოდმა შეიწყნარა მისი თხოვნა და პირველ ივლისამდე მისცა ორი თვის შვებულება. ივლისის თვეში გაემგზავრა უწერაში, საიდანაც კვლავ მძიმე მდგომარეობით დაბრუნდა. ავადმყოფის ჯანმრთელობა დღითიდღე უარესდებოდა და ბოლოს ექიმებმა იმედი გადაიწურეს. პირველ აგვისტოს მეუფე ეზიარა და აქედან მოყოლებული, თითქმის უგრძნობლად იყო ლოგინში. სამ აგვისტოს, ნაშუამევს პირველის ნახევარზე ზარების სამგლოუიარო ხმამ ყველას აუწყა ყოვლადსამღვდელო ბესარიონის გარდაცვალება. 9 აგვისტოს, დილის 9 საათზე, ყოვლადსამღ- ვდელოს სასახლეს უამრავი ხალხი მოაწყდა. ქუთაისის ყველა ეკლესიაზე დაირეკა სამგლოვია-რო ზარები. მთელი ქალაქის და მახლობელი სოფლების სამღვდელოება შეიკრიბა ქუთაისისსასულიერო სასწავლებლის ეკლესიაში. აქ შეიმოსნენ და აქედან გაემგზავრნენ მღვდელმთავრის სასახლეში. მობრძანდნენ ეპისკოპოსი ალექსანდრე და ლეონიდე. გადაიხადეს მცირე პანაშვიდი. შემდეგ სამღვდელოება გაემართა საკათედრო ტაძრისაკენ. კუბოს მიასვენებდნენ არქიმანდრიტნი — ქუთაისის სემინარიის რექტორი ბენიამენი (ბარნუკოვი), სერაპიონი (ახვლედიანი), ბესარიონი (ახვლედიანი), სიმონი (აფაქიძე), ნიკიფორე (კანდელაკი) და დეკანოზი გაბრიელ აგარეიშვილი. როგორც კი მიასვენეს ტაძარში, დაიწყო წირვა. მწირველნი ბრძანდებოდნენ მეუფე ალექსანდრე და მეუფე ლეონიდე, ზემოხსენებული არქიმანდრიტები, დეკანოზები ― გაბრიელ ცაგარეიშვილი და რაჟდენ გიგაური. წირვის დასრულების შემდეგ აღესრულა წესის აგება. ვინაიდან ამ დღეს ვერ მოასწრეს საფლავის გაჭრა საკათედრო ტაძარში, ყოვლადსამღვდელოს გვამი ტაძარში მესამე დღეს დაკრძალეს. შემორჩენილია ეპისკოპოს ბესარიონის სიტყვა, წარმოთქმული 1893 წლის 4 აპრილს, ყვარლის ტაძრის კურთხევის დღეს: „სული ჩემი აღივსების ნეტარებითა და გული მითქვამს სიამოვნებასა, ვხედავ რა მშვენიერის ხელოვნებით აღნაგებსა ეკლესიასა და გადამეტებულის თავდადებით მის ღირსეულად შემკულებასა. რა არის ესა, თუ არა შესრულება მაცხოვრის სიტყვისა, რომელიც ამბობს: „უკეთუ გაქვნდეს სარწმუნოება, ვითარცა მარცვალი მდოგვისა, არქვითმცა მთასა ამას, აღიფხვარ და დაენერგე ზღვასა შინა, ისმინოს თქვენი“ (ლუკ. 17, 6). როგორ შესძლო კაცმან ერთეულსა თვისსა სიცოცხლესა ეგოდენი ნაყოფის გამოღება, თუ არა სარწმუნოებითა თავისითა? მარადის ყოფილან და იქმნებიან დიდნი საქმენი ნაყოფად რწმუნებისა! იქონიეთ რწმუნება ჭეშმარიტი და შეიქმნებით მომ ქმედნი გასაოცართა საქმეთა! ვინ არს, რომელ არ  განსცვიფრდეს მშვენებითა ამა სახლისა ღვთისათა? მოვედით, საყვარელნო დანო და ძმანო ჩემნო, დასტკბით სულიერითა სიამოვნებითა, რამეთუ ნაშენი ესე არს ღირსეული სამყოფელი სამებისა და  ერთარსებისა ღვთისა! მოვედით და მიიღეთ  მღვდელმთავრისაგან წრფელი და გულითადი მოლოცვა ეკლესიისა ამის დამთავრების გამო. მოვედით, გულით განწმენდილნი და გონებით ამაღლებულნი, რამეთუ ამიერითგან ადგილი ესე არის სახლი ღვთისა, რომელსა შინა შეიძლება მხოლოდ  ღვთისადმი ამაღლებულის გონებით განწმენდილის გულით ლოცვა. „სახლსა ჩემსა სახლ სამლოცველო ეწოდოს“ (მათ. 21, 13.), ამბობს უფალი ჩვენი  იესო ქრისტე. გახსოვდეთ, რომ ლოცვა საერთო, ლოცვა ბევრთაგან ღვთისადმი მიმართული, ძლიერია უფლისა წინაშე: „უკეთუ ორნი თქვენგანნი შეითქვნეს, რომელიცა ითხოვონ, ეყოს მათ მამისა ჩემისაგან ზეცათასა, რამეთუ სადაცა იყვნენ ორნი, გინა სამნი შეკრებულ სახელისა ჩემისათვის, მუნ ვარ მე შორის მათსა“ (მათე 18. 19. 20). გახსოვდეთ, გულსა შინა თქვენსა მტკიცედ ჩაინერგეთ, რომელ ერთად-ერთი ადგილია ეკლესია, რომელსა შინაც შეძრწუნებულნი მიიღებენ შვებასა, შეწუხებულნი ნუგეშსა და შემდრკალნი ჭეშმარიტსა მსვლელობასა. ამიერიდგან, გაიგონოთ თუ არა ზარის ხმა, მოაშურეთ ეკლესიასა საერთო ლოცვისათვის. გახსოვდეთ, რომელ ვინც იმ დროს, რომელიც დანიშნულია საერთო ლოცვისათვის გაატარებს ლაზღანდარობაში, გაატარებს უდროოდ სმასა და ჭამაში, იგი მომქმედია სამისა მომაკვდინებელისა ცოდვისა: პირველად, იგი არის უარის მყოფელი უკვდავისა სულისა თვისისა, რადგან არა ზრუნავს მისთვის;  

33-3 საპატრიარქოს უწყებანი N33 5-11 ნოემბერი 2009წ გვ.20

ეპისკიპოსი ბესარიონი (დადიანი) 1832-1900 (დასასრული)

მეორედ, იგი არის მაგალითითა თვისითა წამბილწავი უმანკოსი და ნორჩისა თაობისა, ამისთანებზე ამბობს მაცხოვარი: „რომელმან დააბრკოლოს ერთი მცირედთაგანი, უმჯობესია მისთვის შეიბას წელზე წისქვილის ქვა და ჩავარდეს ზღვაში“ (მარკ. 9, 42); და მესამედ — იგი არის მტერი თვითოეულისა მეზობლისა თვისისა და ყოველთა მოძმეთა თვისთა, რადგან საერთო ლოცვას არ უერთებს თვისსა ლოცვასა. ამაზე ამბობს მაცხოვარი: „ღვარძლნი იგი არიან ძენი უკეთურისანი“ (მათ. 13. 33). ამისთანა კაცი დიდად და ფრიად დიდად აღემატება თვისითა მოქმედებითა მას, რომელიც საზოგადო საქმის შესრულებაში არა თუ შველის თვისითა ღონისძიებითა, არამედ უშლის. რას იტყოდით, ქრისტეს მიერ დანო და ძმანო, იმ კაცზედ, რომელიც საზოგადოდ სასარგებლო საქმის შესრულებას ხალხს უშლის, თუნდა მაგალითით თვისითა? რაიცა გულსა შინა თქვენსა განიზრახოთ მისთანა კაცზედ სათქმელად, იმავე აღმატებით სთქვას თვითვეულმა თქვენგანმა თავსა თვისსა ზედა მაშინ, როდესაც საერთო ლოცვას უმიზეზოდ მოაკლდება. დროის უქონლობისა გამო ვერ ვიტყვი, რამდენად დიდი გავლენა აქვს საერთო ლოცვაზე სიარულს ჩვენის სულის ამაღლებაზედ, გულის განწმენდაზედ და ხასიათის შემუშავებაზედ. ვიტყვი მხოლოდ, რომ თქვენში გონებით განვითარებულნი თუ ამ საქმეში მაგალითად აიღებენ ინგლისელთა და მიჰბაძავენ მათ, მაშინ დანარჩენნი განვითარებულთა მაგალითით საკმაოდ ისარგებლებენ. მოვედით, პატიოსანნო მსმენელნო, ჩემთან ერთად ნიკოლოზ ზურაბის ძის დიდხანს, სიმრთელით და ბედნიერებით სიცოცხლისათვის ვილოცოთ. შევსთხოვოთ ღმერთსა, განამრავლოს მისთანანი ჩვენში. მივმართოთ მას და ვუთხრათ: აჰა, ესე რა შენთანა არს ნათლისმცემელი იოანე, რომელმან დაიმკვიდრა აღნაგებსა შენსა. უფალმან დაგიცვას და დაგიფაროს ყოვლისაგან ბოროტისა. გაკურთხოს ღმერთმა, რომელმან შექმნა ცა და ქვეყანა. მადლმან და სასწაულმან ნათლისმ- ცემელისამან, ვედრებამან ამა სამღვდელოსა კრებულისამან და ლოცვამან ესე ოდენთა ქალთა და კაცთა, აქა მდგომარეთა, მოგცეს ძალნი ძლიერნი, რომ უფრო ღრმად დასტოვო ნაკვალევი შენი და კეთილითა მაგალითითა, „ვითარცა ელვა რა გამობრწყინდის მზისა აღმოსავალით და სჩანან ვიდრე დასავალამდე“ (მათ. 24, 27), განუბრწყინვებდე მოძმეთა შენთა გზასა. აკურთხოს უფალმან ყოველნი, რომელნი საქმითა, გინა სიტყვითა შემწენი იყვნენ შენნი ამ წმიდა საქმეში. გარდმოავლინოს უფალმან ანგელოზი ძლიერი, ანგელოზი მცველი და წინამძღოლი თქვენთვის, რომელთა მიიღეთ შრომა და მონაწილეობა ეკლესიისა ამის აღშენებაში. გვასმინოს ჩვენც ძლევა-შემოსილება კეთილთა საქმეთა მარადის და თქვენ, ყოველნო აქა მდგომარენო, „კვერთხი ძლიერებისა გამოგივლინოთ უფალმან სიონითა“ (ფსალ. 109, 2) ამიერიდგან და უკუნისამდე, ამინ“.

34 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.8

ხელდასხმა

8 ნოემბერს ქ. რუსთავის წმინდა მეფე ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში, ცურტავის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) მღვდლად დაასხა ხელი დიაკონ ირაკლი დუმბაძეს. მღვდელი ირაკლი თბილისის წმინდა ასი ათას ქართველ მოწამეთა სახელობის ტაძარში (დიდ დიღომში) იმსახურებს.

სამძიმარი

საპატრიარქოს პრესცენტრი მწუხარებით იუწყება, რომ 3 ნოემბერს, ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა თბილისის წმინდა ბარბარეს სახელობის ტაძრის (სასაფლაოზე) მოძღვარი, მღვდელ-მონაზონი ანტონი (ავალიანი) და სამძიმარს უცხადებს მის მრევლსა და ახლობლებს.

34-1 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.18

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935

მიტროპოლიტი დავითი — ერისკაცობაში ექვთიმე ოქროპირის ძე კაჭახიძე 1872 წლის 15 ოქტომბერს, ქუთაისის გუბერნიაში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება პატარა ექვთიმემ მამის მეთვალყურეობით მიიღო. 1883-1889 წლებში სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელში სწავლობდა, რომლის დასრულების შემდეგ სწავლა თბილისის სასულიერო სემინარიაში განაგრძო, რომელიც პირველი ხარისხის დიპლომით დაამთავრა. შემდგომში იპოლიტე ვართაგავა მის შესახებ წერდა: „იგი ბავშობიდანვე განმარტოვებული იყო, სემინარიაში განსაკუთრებულ ყურადღებას ამახვილებდა ეკლესიურ, რელიგიურ საკითხებზე. ყველა ამხანაგი დარწმუნებული იყო, რომ ის ანაფორას ჩაიცვამდა. სემინარიაში მასწავლებლები მას ავალებდნენ ქადაგების დაწერას თბილისის ეკლესიებში წარმოსათქმელად...“ 1895 წელს, როგორც წარჩინებულ მოსწავლეს, რეკომენდაცია მიეცა ყაზანის სასულიერო აკადემიაში სწავლა გაეგრძელებინა. 1897 წლის 25 ოქტომბერს მესამე კურსის სტუდენტი, აკადემიის რექტორმა, ჩებოკსარის ეპისკოპოსმა ანტონმა (ხრაპოვიცკი) ბერად აღკვეცა და სახელად დავითი უწოდა. ქართულმა სამღვდელოებამ და საზოგადოებამ დიდი სიხარული განიცადა კიდევ ერთი ახალგაზრდა, ნასწავლი ბერის შემატებით. ამ მოვლენის შესახებ, ცნობილი იმერელი დეკანოზი დავით ღამბაშიძე თავის ჟურნალ „მწყემსში“ გახარებული წერდა: „ვინც ჩვენს ეხლანდელი დროის სამღვდელოების და საზოგადოების სასულიერო წოდების მდგომარეობას თვალს გადაავლებს, ვინც კარგად ჩაუკვირდება ჩვენი ეხლანდელი დროის ვითარებას და საზოგადო ასპარეზზე მუშაკთა შემცირებას, რასაკ- ვირველია, გული მწუხარებით აევსება და იმედს დაკარგავს ჩვენს მომავალზე. ყოველის მხრით გაისმის მწუხარება და ჩივილი, რომ აღარა გვყავს ნასწავლი პირები შავ სამღვდელოებაში, აღარავინ აცხადებს სურვილს ბერად წასვლისას ნასწავლთაგანებიო! ჩვენი მონასტრები, რომელთა წყალობით ჭეშმარიტი ქრისტიანობრივი სარწმუნოება და ზნეობა მთელ მხარეს ეფინებოდა და ხალხის გულში მაგრად ფესვს იდგამდა, დღეს თითქმის ცარიელდებიან. იმ მონასტრებში, სადაც წინათ ღვთის გალობა-ღაღადების ხმა ყოველ მსმენელს გულს უტკბობდა და ამაო ამ ქვეყნიერობის მწუხარებას უქარვებდა, იქ დღეს ერთადერთი მედავითნის გალობის ხმა ისმის მარტო და ისიც, ღმერთმან უწყის, რა კილოსია! ამაების შემხედვარეს, რასაკვირ- ველია, გული გიწუხს და სასოწარკვეთილებას ეძლევი. მაგრამ ეს უკანასკნელი დრო რაღაცა წაღმა მობრუნდა ჩვენთვის. ჩვენ დაუვიწყარ მწყემსმთავართა მაგალითს წაბაძა რამდენიმე პირმა და გამოვიდნენ ქრისტეს ყანაში სამსახურებლად, როგორც მაგალითებრ არქიმანდრიტი ლეონიდე, იღუმენი კირიონი და მღვდელ-მონაზონი დიმიტრი. ეხლა ჩვენ მივიღეთ ფრიად სასიხარულო ამბავი ყაზანის სასულიერო აკადემიიდან. ამ აკადემიის სტუდენტი ექვთიმე ოქროპირის ძე კაჭახიძე უკვე აღკვეცილა ბერად. ჩვენს გამოცემაში დაბეჭდილი მისი სტატიებიდან კარგად იცნობენ ჩვენი მკითხველები ექვთიმე კაჭახიძეს: თუ ვინ არის იგი, რა მიმართულების და რა ღრმა ზნეობის პატრონია. თუ როდესმე იყო საჭირო ჩვენთვის ჭეშმარიტი ქრისტიანობრივი ზნეობით და მტკიცე სარწმუნოებით აღჭურვილი კაცი, სწორედ ეხლა არის საჭირო. ჭეშმარიტად ამისთანა კაცების შეძენა ეხლანდელ დროში ჩვენი სასულიერო წოდებისათვის ფრიად შესანიშნავი და სასიხარულოა. ღმერთო, მოხედე საქართველოს ერს და შთაუნერგე შენი მსახურება უმჯობეს მის შვილებს და ნუ მოიძულებ ღვთისმშობლის წილხდომილს ივერიას!“ 1897 წლის 21 ნოემბერს მეუფე ანტონმა (ხრაპოვიცკი) მამა დავითს დიაკვნად დაასხა ხელი. იმ პერიოდში ყაზანის სასულიერო აკადემიაში მრავლად სწავლობდ- ნენ სხვა ქართველი სტუდენტებიც, რომელთა შორის იყვნენ: მღვდელი ბესარიონ ხელაია (შემდგომში კათოლიკოს-პატრიარქი ამბროსი), მიხეილ ფხალაძე (შემდ...

34-2 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.19

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

... გომში კათოლიკოს-პატრიარქი მელქისედეკი), იპოლიტე ვართაგავა, სერგი გორგაძე და სხვანი. მამა ბესარიონი და მამა დავითი დიდი ნუგეში იყვნენ იქაური სტუდენტობისათვის. ისინი დიდი ძალისხმევით ახერხებდნენ სტუდენტებში ეროვნული სულისკვეთება შეენარ-ჩუნებინათ. ამის გამოძახილი იყო ყაზანის სასულიერო აკადემიის კარის ეკლესიაში მათ მიერ პერიოდულად ჩატარებული ქართული წირვა-ლოცვები. აი, რას წერდა ამის შესახებ გაზეთი „ივერია“ 1898 წელს: „14 იანვარს, ნინოობა დღეს, ყაზანის სასულიერო აკადემიის ეკლესიაში ქართულად იქნა გარდახდილი წირვა. სწირა I კურსის სტუდენტმა, მღვდელმა ბესარიონ ხელაიამ მეIII კურსის ბერ-დიაკვნის დავითის (ერობაში ექვთიმე კაჭახიძე) თანამსახურებით. წირვაზედ გალობდნენ თბილისის სემინარიის მოსწავლედ ნამყოფი ქართველიდა რუსი სტუდენტები და რამდენიმე საგალობელი ქართულის კილოთი იგალობეს. ამ ამბისა გამო იქაური რუსული გაზეთი „საეკლესიო უწყებანი“ აღნიშნავს განსხვავებასა და ღირსებას ქართულად წაკითხულის სახარებისას, სამოციქულოსას და ნათქვამ ასამაღლებლებისას და კვერექსებისას. წირვას დაესწრნენ ზოგიერთი პროფესორები, აუარებელი სტუდენტობა და მათი ყოვლადუსამღვდელოესობა, აკადემიის რექტორი“. 1898 წლის 8 მაისს ბერ-დიაკონი დავითი მღვდლად აკურთხეს. 1899 წელს სასულიერო აკადემია მან ღვთისმეტყველების მაგისტრის ხარისხით დაამთავრა, დაიცვა დიპლომი პატრისტიკაში და სამშობლოსა და დედაეკლესიის სამსახურს მოწყურებულმა მაშინვე საქართველოს მოაშურა. 1899 წლის 26 აგვისტოს ახალგაზრდა მღვდელ-მონაზონი კავკასიაში ქრისტიანობის აღმდგენელი საზოგადოების სკოლების ინსპექტორად დაინიშნა. 1900 წლის 10 ნოემბერს თელავის სასულიე-რო სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად გაამწესეს. 1902 წლის 10 მარტს სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველის თანაშემწედ გადაიყვანეს. ამავე წლის 6 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით დაჯილდოვდა. 1903 წლის 20 ოქტომბერს რუსეთში, პერმის ეპარქიაში, სოლოკამენის სასულიერო სასწავლებლის ზედამხედველად გადაიყვანეს. 1905 წლის 14 მაისს ვიტებსკის სასულიერო სემინარიის რექტორად დაინიშნა და არქიმანდრიტის წოდება მიენიჭა. 1906 წლის 25 აგვისტოს ნოვოჩერკასის რაიონში, დონის სა- სულიერო სემინარიის რექტორად განამწესეს. 1907 წლის შემოდგომაზე რუსეთის წმინდა სინოდმა არქიმანდრიტი დავითი ალავერდის ეპარქიის მღვდელ-მთავრად გამოირჩია. ამავე წლის 4 ნოემბერს აღესრულა მისი ეპისკოპოსად ხელდასხმა. კურთხევის წესი შეასრულეს: საქართველოს ეგზარქოსმა, მთავარეპისკოპოსმა ნიკონმა (სოფისკი), იმერეთის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე), გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი), გორის ეპისკოპოსმა   პეტრემ (კონჭოშვილი) და ბაქოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (ვახნინი). კვერთხის გადაცემის შემდეგ ახლადნაკურთხმა მღვდელმთავარმა წარმოსთქვა გრძნობით აღსავსე სიტყვა, გთავაზობთ ამონარიდს ამ ქადაგებიდან: „რა მნიშვნელოვანი ეპიზოდია ჩემი ცხოვრებისა! რაოდენ დიდ საქმეს უნდა მივყო ხელი! რაოდენ ძნელ უნდა ვმწყმსო ცხოვარნი, ვიხსნა ადამიანები, ანუ განვწმინდო და განვანათლო სულები კაცთა, ვაზიარო ისინი საღმრთო ცხოვრებას; მივანიჭო მათ ჭეშმარიტი, უცვალებელი, მარადიული ბედნიერება! ვარ განა გა- მოსადეგი ამ მაღალი მსახურებისათვის?! მაქვს განა ამისათვის საკმარისი ძალები?! შემიძლია განა, მაგალითი ვიყო სხვათათვის?! გაიგებს კი ყველა, რას უნდა ვგრძნობდე, რაჟამს მოციქულებისა და სხვა მღვდელმთავრების წარმოდგენისას ვფიქრობ ჩემს წინაშე წარ-მომართულ ესოდენ მაღალ მსახურებაზე?! აღარას ვიტყვი ჩემს უძლურებებზე, ისინი ცნობილია ყველასათვის, ვისაც კი მოუწია საქმე ჰქონოდა ჩემთან. მაგრამ მე მწამს, რომ ქვეყნად ყოველი აღესრულება ღმრთის ნებით და ვიმედოვნებ, რომ იგი კეთილად წარ- მმართავს მე - სამომავლო მსახურებაში და არ დაუშვებს წარწყმედას ჩემსას. მე ვადგები მოციქულთა გზას მტკიცე სასოებით ღმრთის წყალობისა. და უმეტესად გთხოვთ თქვენ, მწყემსმთავარნო, მწყემსნო და ღმრთისმოყვარე ერისკაცნო, ილოცეთ ჩემთვის წინაშე ღმრთისა, რათა მომცეს მან ძალა და სიმტკიცე მაღალი და საძნელო მსახურების აღსასრულებლად“. 1912 წლის 17 აპრილს ყველასათვის მოულოდნელად ეპისკოპოსი დავითი ჩრდილოეთ კავკასიაში, პიატიგორსკის ეპარქიის მმართველად გადაიყვანეს. ამის მიზეზად სახელდებოდა მისი დაპირისპირება საქართველოს ეგზარქოს ინოკენტისთან (ბელიაევი). ეგზარქოსი შეეცადა გურია-სამეგრელოსა და იმერეთის ეპისკოპოსების უფლებების მინიმუმამდე შემცირებას, მაგრამ მეუფე დავითი წინ აღუდგა ამ განზრახვას. ამით განრისხებულმა ინოკენტიმ წმინდა სინოდს მისი

34-3 საპატრიარქოს უწყებანი N34 12-18ნოემბერი 2009წ გვ.20

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(დასასრული)

საქართველოდან გაძევება მოსთხოვა, რაც მალევე სისრულეში მოიყვანეს. ძვირფას მღვდელმთავართან განშორება ძლიერ განიცადა მაშინდელმა ქართულმა ინტელიგენციამ და საზოგადოებამ. მეუფე დავითის ძმის შთამომავლებთან, ოჯახში შემორჩენილია წერილი, რომელიც საგანგებოდ მის გადაყვანასთან დაკავშირებით დაიწერა: „ძვირფასო მწყემს-თმთავარო! თქვენი მეუფების მოულოდნელი წასვლა, საქართველოს მრავალჭირნახულ ეკლესიის სამწყსოს მიტოვება და სხვა ადგილას სამოღვაწეოდ გადასვლა მწარე საგონებელში აგდებს საქართველოს ერს. მით უფრო სამწუხაროა ეს გარემოება, რომ თქვენი მწყემსთმთავრული მოღვაწეობა ჯერ კიდევ დიდად ესაჭიროებოდა საზოგადოებას და თქვენც, სულით და გულით მასთან დაკავშირებული, არ მოიწადინებდით მის მიტოვებას, რომ რომელსამე მძიმე საქმეს არ აეძულებინეთ... ივერიის ეკლესია შეჩვეულია დროთა ბრუნვის ცვალებადობას. იგი დამშვენებულია მრავალ წარჩინებულ მღვდელმთავართა მოღვაწეობით, რომელთაც ჩვენი საქართველოსადმი მოწამეობრივი ღვაწლიც კი მიუძღვისთ. ისინი მუდმივ მზად იყვნენ ყველაფერი აეტანათ, ოღონდ კი წმინდად დარჩენილიყვნენ თავის რწმენასთან და საქვეყნო მოღვაწეობასთან. ეს იყო შორეულ წარსულში, მაგრამ, სამწუხაროდ, არც ეხლა არის საიშვიათო ამგვარი მოვლენა: ჯერ საზოგადოებას თქვენი წინამოადგილე მღვდელმთავრის ხვედრი არც კი გამოუგლოვია და ეხლა ასე მალე თქვენც იძულებული ბრძანდებით, დასტოვოთ სამშობლო ქვეყანა... მაგრამ, სადაც უნდა წაბრძანდეთ, თან წარიღებთ მრავალ თქვენ პატი- ვისმცემელთა გრძნობას, და თან გაგჰყვებათ ის სიყვარული, რომლითაც თქვენდამი არის გამსჭვალული ქართველი საზოგადოება! იგი არ შესწყვეტს თქვენთან სულიერ კავშირს, რაც უნდა შორეული იყოს თქვენი ადგილ-სამყოფელი, - იგი მუდამ თქვენი იქნება, - მას მანძილი და მოშორება ვერ გაანელებს! სადაც უნდა შეგხვდეთ წასვლა, აზრი და მისწრაფება თქვენი მაინც ყოველთვის პატარა ივერიისკენ გამოინავარდებს და ეს იმედი, თქვენის წასვლით დაობ-ლებულთ, ნუგეშის მომცემად მოგვევლინება...ივერიის მფარველმა ღვთისმშობელმა გიწინამძღვროთ ყოველს საქმეში, ძვირფასო მწყემსთმთავარო, ეპისკოპოსი დავითი (კაჭახიძე), 1916 წელი მოგცეთ მხნეობა და ძალა ჩვეულებრივის სიმედგრით მწყემსთმთავრობისა, გუნდმა, საქართველოს  ეკლესიისათვის თავდადებულ მწყემსთმთავართა,  მოგივლინოთ სულიერი სიძლიერე და გულწრფელმა  გრძნობამ თქვენი მეუფების პატივისმცემელ შვილთა შეგიმსუბუქოსთ მძიმე ხვედრი, იმ წმინდა ჯვრის სასიქადულოდ და ღირსეულად სატარებლად, რომელიც თქვენს მეუფებას ცხოვრების მრწამსად და დი ად მიზნად დაუსახავს. 1912 წლის ნოემბერი“. წერილს თან ახლავს უამრავი ხელმოწერა, მათ შორის: აკაკი წერეთლის, იაკობ გოგებაშვილის, ივანე ჯავახიშვილის, თედო ჟორდანიასი, დეკანოზ ნიკიტა თალაკვაძის და სხვათა.

35 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.6

ხელდასხმა

15 ნოემბერს ყოვლადწმინდა საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ სამღვდელო დიაკვნად დაასხა ხელი თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებულს იაკობ ასათიანს. დიაკონი იაკობი თბილისის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

 1 ნოემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ლავრის ბერ-დიაკონ ილიას (ფაჩულია). მღვდელ-მონაზონი ილია თბილისში, სანზონის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

***

 1 ნოემბერს დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში დედოფლისწყაროს. და ჰერეთის ეპისკოპოსმა მელქისედეკმა (ხაჩიძე) დიაკვნად აკურთხა და პაატა ხუმარაშვილი და სახელად პეტრე უწოდა. დიაკონი პეტრე დედოფლისწყაროს ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის საკათედრო ტაძარში იმსახურებს.

***

1 ნოემბერს ყოვლადწმიდა სამების სახელობის სპატრიარქო ტაძარში უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ მღვდლად დაასხა ხელი მამა დავითის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ეკლესიასთან არსებულ მამათა მონასტრის ბერ-დიაკონს იოანეს (ხელაია).

***

8 ნოემბერს ახალციხის წმინდა მარინეს სახელობის საკათედრო ტაძარში ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ (ჭუაძე) დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო სემინარიისა და საპატრიარქოს წმინდა ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ქართული უნივერსიტეტის საეკლესიო სამართლის პედაგოგი, ალექსი ქშუტაშვილი. დიაკონი ალექსი თბილისის ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

8 ნოემბერს ნინოწმიდის წმინდა ნინოს სახელობის საკათედრო ტაძარში საგარეჯოსა და ნინოწმიდის ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძე) დიაკვნად აკურთხა გელა ჩადუნაშვილი. დიაკონი გელა თბილისის ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში იმსახურებს.

***

15 ნოემბერს ყოვლადწმიდა სამების სახელობის საპატრიარქო ტაძარში უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დიაკვნად აკურთხა თბილისის სასულიერო აკადემიის კურსდამთავრებული იაკობ ასათიანი. დიაკონი იაკობი თბილისის წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესიაში იმსახურებს.

დაჯილდოება

15 ნოემბერს ყოვლადწმინდა საპატრიარქო ტაძარში სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა და იღუმენის წოდება მიანიჭა მღვდელ-მონაზონ მატათას (ტყემალაძეს).

35-1 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.12

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935

ჩრდილო კავკასიაში გადაყვანილი მეუფე დავითი დიდ ნუგეშად მოევლინა სამშობლოს მოწყვეტილ თანამემამულეებს, განსაკუთრებით კი ალაგირელ ქართველობას. 1912 წლის დეკემბრის თვეში იგი პირველად ეწვია ქ. ალაგირს. აი, რას წერდა ამის შესახებ გაზეთი „იმერეთი“ თავის ერთ-ერთ ნომერში: „ეს პირველი მაგალითია, რომ ალაგირს სწვევოდეს ქარ- თველი მღვდელმთავარი. აქაური ქართველი საზოგადოება აღტაცებით დაუხვდა ძვირფას სტუმარს. როცა გაიგეს ეპისკოპოსი დავითი მობრძანდებაო დარგ-კოხში მიაგებეს თავისი წარმომადგენლები. გარდა ამისა ალაგირიდან რამდენიმე ვერსის მანძილზე დაახვედრეს ცხენოსანთა რაზმი დროშით, რომელზედაც მისალმების ზეწარწერა იყო. ყოვლადსამღვდელო დავითმა ქართული სკოლის დარბაზში ილოცა მწუხრი და ცისკარი ქართულ ენაზე. აქაური ქართველობა ქართულ წირვა-ლოცვას დანატრებულია. ეკლესიაში ქართულად მხოლოდ „უფალო შეგვიწყალეს“ თუ გაიგონებენ, თორემ სხვაფრივ მღვდელმოქმედება და წირვა-ლოცვა ყოველთვის სლავურ ენაზე სრულდება. რომ შეიტყვეს, საღამოს ლოცვა ქართულ ენაზე იქნებაო, იმდენი ხალხი მოზღვავდა, რომ სკოლის ფართო დარბაზში ტევა არ იყო და გარეთ იდგნენ მლოცველნი. ყოვლადსამღვდელო დავითმა გრძნობიარე სიტყვა წარმოსთქვა, თვითინ გული აუჩუყდა და მსმენელთაგანაც მრავალი ააცრემლა. აქა-იქ ქვითინიც კი გაისმა. „ნივთიერი კეთილდღეობა თქვენ აღარ გაკავშირებთ თქვენს სამშობლოსთან - ბრძანა სხვათა შო-..

35-2 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.13

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

... რის მღვდელმთავარმა — მაგრამ თქვენი მოვალეობაა აქ, ამ უცხო მხარეს უფრო გაუფრთხილდეთ ქართველის სახელს. ერიდეთ ადამიანის ღირსების დამამცირებელს ქცევას, რომ ამით სახელი არ გაუტეხოთ მთლად საქართველოს. თქვენის ყოფა-ქცევით არავის მისცეთ საბაბი ქართველობაზე ცუდი აზრი შეიდგინოსო“. ყოვლადსამღვდელომ ადგილობრივ ეკლესიაშიც სწირა. წირვა შესრულებულ იქნა სამ ენაზე: რუსულ-ქართულ-ოსურად. წირვის შემდეგ ქართული სკოლის დარბაზში შეიკრიბა ქართველი საზოგადოება და ძვირფასი სტუმრის პატივსაცემად საზოგადო ნადიმი გაიმართა. ყოვლადსამღვდელომ ადგილობრივი სკოლებიც დაათვალიერა და მოწაფეები გამოსცადა. ინახულა ქართველთა მოსახლეობა და გაეცნო მათს ნივთიერ მდგომარეობას. ხალხი აღტაცებული დარჩა ჩვენი თანამემამულე მღვდელმთავრის მობრძანებით“. 1913 წლის 6 მაისს მეუფე დავითი წმინდა ვლადიმირის III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს. 1914 წლის 14 თებერვალს კი ვინიცკის ეპისკოპოსად გადა-იყვანეს. 1917 წლის 25 მარტს სვეტიცხოველის საპატრიარქო ტაძარში ჩატარებული წირვის შემდეგ აღსდგა საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალია. რუსეთში გადასახლებულ ქართველ სასულიერო პირებს საშუალება მიეცათ დაბრუნებოდნენ მშობლიურ ქვეყანას და ეკლესიას. მეუფე დავითი საქართველოში 1917 წლის სექტემბრის ბოლოს დაბრუნდა და საკათოლიკოსო საბჭოს გადაწყვეტილებით, ამავე წლის 1 ოქტომბერს ურბნისის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. ახლად დანიშნულ მღვდელმთავარს თითქმის ნუ- ლიდან მოუხდა ყველაფრის დაწყება. ეპარქიაში ჩასულ ეპისკოპოს დავითს გორში არც რეზიდენცია დახვდა და არც კანცელარიის დასაბინავებელი ადგილი. ამასთან დაკავშირებით, მან რამდენჯერმე მიმართა საქართველოს მენშევიკურ მთავრობას დახმარებისათვის. ერთ-ერთი ასეთი მიმართვა თბილისში 1919 წლის 8 თებერვალს გააგზავნა: „ურბნისის ეპისკოპოს და მის კანცელარიას დღევანდლამდის არ მოეპოვება ბინა ქალაქ გორში. ეკლესიები ამ ეპარქიისა ვერ გაიღებენ ვერავითარ ხარჯს ამ საკითხისათვის და არც მოქალაქეთა შორის არის შესაძლებელი ამ თანხის მოგროვება. ამის გამო ურბნისის საეპარქიო საბჭომ 1919 წლის 5 თებერვალს გამოიტანა შემდეგი განჩინება. ეთხოვოს საკათოლიკოსო საბჭოს, რათა მან იშუამდგომლოს განათლების მინისტრის წინაშე, რომ გორში ყოფილი სასულიერო სასწავლებლის შენობაში, რომელიც შეადგენს ურბნისის ეპარქიის კუთვნილებას, გამგისბინა ამ სასწავლებლისა დაეთმოს ეპისკოპოსს და მის კანცელარიას, წინააღმდეგ შემთხვევაში ხსე-ნებული სასწავლებლის ხელმძღვანელობამ აძლიოს ურბნისის საეპარქიო საბჭოს ბინის დასაქირავებლად არა ნაკლებ 3. 000 მანეთისა წელიწადში. გთხოვთ, ეს საქმე დაგვიჩქაროთ“. 1919 წელს მეუფე დავითი საკათოლიკოსო საბჭოს წევრად აირჩიეს. 1920 წლის ივლისში თავისი თხოვნით ურბნისის ეპარქიის მმართველობისაგან გათავისუფლდა. 1921 წლის 23 ნოემბერს ბათუმ-შემოქმედისა და ჭყონდისის ეპარქიის მართვა-გამგეობა დაევალა, ხოლო 1922 წლის 29 აპრილიდან მხოლოდ ჭყონდიდელი ეპისკოპოსია. ჭყონდიდის ეპარქიის მმართველობის ჟამს ეპისკოპოსი დავითი ეპარქიის სამღვდელოების სხვა წარმომადგენლებთან ერთად ადგი-ლობრივმა ხელისუფლებამ რამდენიმე დღით დააპატიმრა. 1924 წლის 9 მარტს საკათოლიკოსო საბჭომ იგი დროებით ალავერდის ეპარქიაში განამწესა. 1924 წლის 1 ნოემბერს მეუფე დავითი ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მღვდელმთავრად დაადგინეს. თუ რა მძიმე მდგომარეობა დახვდა მას ეპარქიაში, კარგად ჩანს 1926 წლის 19 თებერვლით დათარიღებულ წერილში: „პატივისცემით მოვახსენებ საკათოლიკოსო საბჭოს, თუ რა მდგომარეობა იყო 1925 წელს იმერეთის ეპარქიაში. ვიტყვი მოკლედ, როგორი

35-3 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.14

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(გაგრძელება)

იყო საეკლესიო ცხოვრება ეპარქიაში - ვგოდებ და ვიგლოვ მე! ანარქია... ქაოსი... მოსალოდნელი იყო, რომ ეკლესიის გახსნის შემდეგ მორწმუნეებს მოენატრებოდათ ეკ-ლესიაში სიარული და სამღვდელოებას მეტი პატივისცემით მოეპყრობოდენ. გარნა სინამდვილემ იმედები გაგვიცრუა. სამღვდელოება ერთხმად აცხადებს, ხალხი ეკლესიაში არ დაიარება და მღვდლის შენახვაზე არ ზრუნავსო. მეც თვითონ მოწმე ვარ იმისა, თუ როგორი გულგრილია ხალხი ღვთისმსახურებისადმი. რადგან ხალხი ეკლესიაში იშვიათად და ნაკლებად დაიარება, საეკლესიო სანთელი არ იყიდება, ეკლესიაში შემოსავალმა იკლო. საეკლესიო ნივთები არ მოიპოვება. ეკლესიები მეტად ღარიბულად არიან ( მოწყობილი. ეკლესიური მიმართულება ძალიან მისუსტებულია რაჭაში, ქვემო იმერეთში, ხონის, სამტრედიის, ჯიხაიშის რაიონებში. 2 ლეჩხუმმა მოახდინა შედარებით ( კარგი შთაბეჭდილება. რადგანაც ბევრმა მღვდელმა მიატოვა საეკლესიო სამსახური, საჭირო შეიქმნა ახლების კურთხევა. ყველგან არ ხერხდება შეერთება სამრევლოებისა. მთაგორიანი სოფლები ერთმანეთს დაშორებულია და მოსახლეობა გაფანტული ცხოვრობს. როცა რომელიმე მღვდელს ვეტყოდი, მინდა ეკლესიები მოვინახულო-მეთქი, სიხარულს გამოხატავდნენ, მაგრამ როცა უკვე მოვემზადებოდი სამოგზაუროდ, სხვა საქმეს გამოიძებნიდა. მე მაინც მოვინახულე ლეჩხუმი, შორაპანის და არგვეთის ოლქის 11 ეკლესია. როგორც მთავარხუცესთა შემოტანილი სიებიდან ჩანს, 1925 წელს მოქმედი იყო: ქუთაისის ოლქში 177, შორაპანის ოლქში - 130, რაჭაში - 18, ლეჩხუმში - 41, სვანეთში - 16. საეპარქიო მდგომარეობა მთელი წლის განმავლობაში ძალიან მოდუნებული იყო. მონასტრები გაუქმებულია, გარდა მათხოჯის დედათა მონასტრისა. აქ ეკლესია ჯერ არ გაუხსნიათ. ღვთისმსახურება სრულდება დიდ ოთახში. მონასტერში ძალიან ღარიბად ცხოვრო- ბენ. მღვიმევის მონასტრის ტაძარი გახსნილია, როგორც სამრევლო ეკლესია. მოწამეთის ეკლესიის დაბრუნება უმაღლესი მთავრობის მიერ ნებადართულია, მხოლოდ ჯერ სისრულეში არაა მოყვანილი. შიშობენ, მონასტერი არ იქნეს აღდგენილიო. მე მივეცი წერილი, რომ სასულიერო მთავრობა არ შეეცდება მონასტრის აღდგენას. გელათის შესახებ ამბობენ: შეიძლება დაგვიბრუნონ წმინდა გიორგის ტაძარი, როგორც სამრევლოს ეკლესია. ესეც კარგი იქნება. მღვდელმონაზვნები მსახურობენ სოფლებში, როგორც მღვდლები. მიტროპოლიტის ბინაში და საეპარქიო კანცელარიის სახლში მოთავსებულია ბავშთა თავშესაფარი. არც საეპარქიო სანთლის ქარხანაა და არც საწყობი. ეკლესიები ყიდულობენ სანთელს კერძო პირთაგან. ნებადართულია, საეპარქიო კანცელარიის არქივი 5 წლის საქმეები და საეკლესიო წიგნები წავიღოთ უკან. კომისიას მღვდელთაგან დავავალე ამ საქმის შესრულება“. მეუფე დავითი 1926 წლის 9 ნოემბერს საკათოლიკოსო საბჭოს დადგენილებით აწყურის ეპარქიაში და- ინიშნა და დროებით დაევალა ურბნისის ეპარქიის მართვა-გამგეობა. 1926 წლის 24 დეკემბერს ქუთაისში მომხდარმა საეკლესიო კრებამ იგი ქუთაის-გაენათის ეპარქიის მმართველად დატოვა და მიტროპოლიტის წოდება მიანიჭა. 1927 წლის 21-27 ივნისს ჩატარებულ საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის IV კრებაზე მიტროპოლიტი დავითი გამოცხადდა კათოლიკოს-პატრიარქის მოსაყდრედ. 1930 წლის 8 ივლისს ბათუმ-შემოქმედის ეპარქიაში დაინიშნა. 1932  წლის 13 აპრილს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტ-..

35-4 საპატრიარქოს უწყებანი N35 19-25ნოემბერი 2009წ გვ.15

მიტროპოლიტი დავითი (კაჭახიძე) 1872-1935(დასასრული)

... რატემ (ცინცაძე) სკუფიაზე ჯვრის ტარების უფლებით დააჯილდოვა. 1934 წელს ხელისუფლებამ დახურა ბათუმ-შემოქმედის ეპარქია და მისი მღვდელმთავარი, მიტ-როპოლიტი დავითი აიძულა ეპარქია დაეტოვებინა. იგი საცხოვრებლად გადავიდა ქუთაისში, სადაც ცხოვრების უკანასკნელი დღეები გაატარა. 1935 წლის 19 მარტს ქუთაისში მყოფი მეუფე დავითი მცირე ხნის ავადმყოფობის შემდეგ გარდაიცვალა. მეუფის ცხედარი, 23 მარტს ქუთაისის წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს სახელობის საკათედრო ტაძრის სამხრეთ კარიბჭესთან დიდი პატივით დაასაფლავეს. მეუფე დავითი სისტემატიურად თანამშრომლობდა ქართულ და რუსულ ჟურნალებსა და გაზეთებში. გამოცემული აქვს რამდენიმე წიგნი, მათ შორის ქადაგებათა I ტომი. გამოსაცემად მზადაა და 2010 წლის იანვარში გამოიცემა მისი ქადაგებანის II ტომიც. ცნობილი ქართველი საზოგადო მოღვაწე ზაქარია ჭიჭინაძე მიტროპოლიტ დავითის შესახებ წერდა: „ეპისკოპოსი დავითი სადაც კი სწავლობდა, ყველგან სამაგალითო მოწაფე გახლდათ, სათნო თვისების, დინჯი ხასიათის, სამაგალითოდ კაცთმოყვარე, ამასთანავე სწორი და მართალი ყველა ამხანაგის წინაშე. სიმართლე და ჭეშმარიტება მის გულსა და სულს ალმასივით ეწყობოდა, იგი ერთი სამაგალითო მისაბაძი გახლდათ. დავითს პატარაობის დროსვე ეტყობოდა დიდი მამულიშვილობა, ეს საოცრება იყო იმ დროის კოსმოპოლიტიკურ ხანაში, ვინაიდან მაშინ ქართველთ მამულიშვილობა უმეცრად მრავალთაგან ადვილად უარყოფილი გახლდა, იმ დროის სემინარიის მოწაფეთაგან“.

36 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.7

ტაძრის კურთხევა

23 ნოემბერს გურჯაანისა და ველისციხის ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ლეჟავამ) და ნინოწმინდისა და საგარეჯოს ეპისკოპოსმა ლუკამ (ლომიძემ) აკურთხეს თბილისის ძველ უბანში აღდგენილი წმინდა 40 სებასტიელ მოწამეთა სახელობის ახალი ტაძარი. იმავე დღეს, 40 სებასტიელი მოწამის სახელობის ტაძარში გიორგობის დღესასწაულის საზეიმო წირვა აღავლინა სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ. ტაძრის წინამძღვარდ დაინიშნა იღუმენი ლუკა (თანდილაშვილი), რომელიც კათოლიკოს-პატრიარქის ლოცვა-კურთხევით, სვეტიცხოვლიდან გადმოყვანეს. მომავალში, აქ მონასტრის დაარსება იგეგმება.

გვარების დალოცვა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა: დოლიძების, რუხაძეების, კუმელაშვილების, ნოზაძეების ჯინჭარაძეების, ბენიძეების, გოგიძეებისა და მარდალეიშვილების გვარები.

სკოლების დალოცვა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დალოცა: 21-ე, 173-ე, 190-ე საჯარო სკოლები, სკოლა-ლიცეუმი „სვეტი ნათლისა“, სკოლა-ლიცეუმი „ფესვები“, ქართულ-ინგლისური სკოლა „ბრიტანიკა“.

დაჯილდოება

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ შემდეგი სასულიერო პირები დააჯილდოვა: დეკანოზი ტარიელ ჟღენტი — მიტრით; დეკანოზი მიქაელ თევზაძე ჯვრით; გამშვენებული დეკანოზი თეიმურაზ თათარაშვილი ― გამშვენებული ჯვრით.

36-1 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.10

ხელდასხმა

29 ოქტომბერს რუსთავის წმინდა ვახტანგ გორგასლის სახელობის საკათედრო ტაძარში ცურტა-ვის ეპისკოპოსმა იოანემ (გამრეკელმა) მღვდლად დაასხა ხელი ყოვლადწმინდა სამების საპატრიარქო ტაძრის დიაკონს ლევან ჯანაშიას. მღვდელი ლევანი თბილისის ამაღლების სახელობის ტაძარში იმსახურებს.

ტაძრის კურთხევა

23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე, ცაგერისა და ლენტეხის ეპისკოპოსმა სტეფანემ (კალაიჯიშვილმა) ქვემო სვანეთის სოფ. შკედის ყოვლადწმინდა სამების სახელობის ტაძარი აკურთხა.

36-2 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.17

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905

მღვდელი დიმიტრი იოსების ძე ჯანაშვილი 1840 წელს საინგილოში, სოფელ კახში დაიბადა. მის პატარაობაში საინგილოში ჯერ ისევ სულთნობა იყო. სულთნებისაგან ცოტაოდენი შეღავათი მხოლოდ დიდ, ძლიერ და შეძლებულ გვარეულობებს ჰქონდათ და ისიც გამორ- ჩენისათვის: წელიწადში ერთი-ორჯერ ეწვეოდნენ ხოლმე მთელი სახლობითა და ამალით, ჭამდნენ, სვამდნენ, მთვრალობდნენ და ძღვენ-საჩუქრებით ბრუნდებოდნენ ელისუს. შეძლებულ ოჯახთაგანი იყო აგრეთვე ბაირამ-ალი (სოლომონ) ჯანაშვილის სახლობაც. ერთხელ სულთანი დიდ მტარვალობას უპირებდა ინგილოებს. ბაირამ-ალი და სხვა წარჩინებული ინგილოები გამოეცხადნენ მრისხანე სულთანს და მოახსენეს: „თუ შვება არ მოგვეცა შენგან, ჩვენ ავიყრებით დედაბუდიანად, გადავალთ ალაზანზე და შევუერთდებით ჩვენ მოძმე ქართველებსო“. თურმე სულთანი მოლბა და საინგილოს დაპირებული პატიჟი (სასჯელი) ააცილა. 1850 წელს პატარა დიმიტრი ბიძამისმა გიორგიმ თბილისში ჩამოიყვანა და მონათლა. შემდეგ იგი ათიოდე სხვა ინგილო ყმაწვილებთან ერთად ქიზიყში, დედოფ ლისწყაროს სამხედრო სასწავლებელში ჩაიყვანეს, საიდანაც მალე თბილისის სასულიერო სემინარიაში გადაიყვანეს. სწავლაში ძალიან ნიჭიერი იყო, ისე — გულადი, გამბედავი, დაურიდებელი, სიმართლის მოყვრე. ამგვარმა თვისებებმა ერთხელ ლამის დაღუპა იგი. მაშინდელ სემინარიაში ბევრი უწესობა და უსამართლობა სუფევდა და ეს უწესობა-უსამართლობა გახდა მიზეზი იმისა, რომ მოსწავლე ჯანაშვილმა თავი გამოიდო და გალახა სემინარიის რექტორი, არქიმანდრიტი ვიკტორინი (ლუბიმოვი), რომელსაც რაღაც უმსგავსობა ეთქვა. სასწავლებლიდან მხოლოდ იმიტომ არ გარიცხეს, რომ წარჩინებული ქართველები მიეშველნენ,  როგორც საინგილოს ერთადერთ წარმომადგენელს. გულკეთილი რექტორიც აღარ გამოეკიდა ამ საქმეს და  დიდსულოვნად აპატია. სემინარიის კურსი დიმიტრიმ 1865 წელს დაასრულა და რუსეთში, აკადემიაში აპირებდა სწავლის გაგრძე-..

36-3 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.18

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(გაგრძელება)

... ლებას, თუმცა უსახსრობისა და კიდევ იმის გამო, რომ თბილისის მოწინავე საზოგადოებამ მას საინგილოში სამღვდელო მსახურებისაკენ მოუწოდა, სამშობლოში დარჩა სამოღვაწეოდ. მალე მან ცოლად შეირთო ერთი ქიზიყელი მეოჯახე ქალი ელენე და მღვდლად ეკურთხა საინგილოს სოფელ ყორაღანს. ახალგაზრდა მღვდელმა დიდი შემართებით დაიწყო საეკლესიო მსახურება. სამკალი კი მრავალი იყო. იმ პერიოდში საინგილოში დიდი მღელვარება სუფევდა: გამაჰმადიანებული ქართველები ნელ-ნელა ქრისტიანდებოდნენ და ეს გარემოება დიდად აწუხებდა შაქისა და საინგილოს თათრებს, მეტადრე მოლებს. ისინი ყოველ ღონეს ხმა- რობდნენ, რომ ქრისტიანობის   გავრცელებისათვის როგორმე ხელი შეეშალათ და თვით გაქრისტიანებულნიც კი ისევ მაჰმადის სჯულზე გადაეყვანათ. მაგრამ მამა დიმიტრი მტკიცედ და შეურყეველად იდგა ქრისტეს ეკლესიის სადარაჯოზე. იგი უშიშრად ქადაგებდა, რომ მაჰმადიანი ინგილოები ქართველები იყვნენ. მაჰმადიანთ, მოლების რჩევით, ისღა დარჩენო- დათ ეს ქართველობისა და ქრისტიანობის უშიშარი და მოუსვენარი მქადაგებელი როგორმე თავიდან მოშორებინათ! ამ განზრახვით, ერთ-ერთ დღესაწაულზე ერთმა მაჰმადიანმა ინგილომ მამა დიმიტრის ძღვენი მიართვა. აღმოჩნდა, რომ „ჰალვაში“ (თაფლში მოხარშული დანაყილი ბრინჯის სქელი ფაფა) წვრილად დაჭრილი ტყვია ერია. მოძღვარი შემთხვევით გა-დაურჩა სიკვდილს. ერთ ღამეს მამა დიმიტრის თანასოფლელმა კაცმა შეატყობინა, რომ მახლობელ ტყეში რომ მინდორია, იქ შეყრილან ყორაღნელი და სხვა სოფლელი მაჰმადიანი ქართველები და სჯა-ბაასი აქვთ, თუ როგორ შეუშალონ ხელი ქრისტიანობის გავრცელებასო. მოძღვარი, როგორც „ფიცხი და აღტაცებული კაცი“, მაშინვე მიიჭრა იმ ტყეში, სადაც შეთქმულება ჰქონდათ. ღამე მთვარიანი იყო. ხალხი საშინლად შეკრთა. დიდ ხანს იყვნენ ხმაჩაწყვეტილნი. ბოლოს სიჩუმე თვითონ მამა დიმიტრიმ დაარღვია, რომელიც ქუდმოხდილი, უშიშრად იდგა: „მე კვლავ გეუბნებით, რომ თქვენ ქართველები ხართ, ჩემი ძმები. ძველადვე ჩვენი რჯული ქრისტიანული იყო. თქვენს საქციელს დაუკვირდით. ვერას გახდებით და ღმერთსაცა და მთავრობასაც გააჯავრებთ. როგორც ძმა, გირჩევთ, დაიშალენითო“. ამ დროს ერთმა ფანატიკოსმა მაჰმადიანმა, „ამ უშიშარის ლაპარაკით გაშმაგებულმა,“ უეცრად მამაოს ჯოხი დაარტყა, ხუცესი არც კი შეიძრა, მხოლოდ ესღა სთქვა ყავარჯნებზედ დაყრდნობილმან: „დამკარ, ბრალი ჩემი იყოს, მაგრამ იცოდეთ, რომ ქართველები ხართ და ქართველად დარჩებითო“! რამდენიმე მაჰმადიანმა წამოიწია... ამ დროს სოფლის მამასახლისი და სხვა ქრისტიანები მოვიდნენ... ხალხი დაიშალა... ამ ამბავმა მთავრობის ყურამდეც მიაღწია. იმ ყრილობის რამდენიმე მოთავე ციმბირში გააგზავნეს...შემორჩენილია მამა დიმიტრის საკმაოდ ვრცელი ქადაგება, რომელიც 1867 წელს ჟურნალ „საქართველოს სასულიერო მახარებელში“ დაიბეჭდა. ეს სიტყვები მან საინგილოში, ახლადმოქცეული ინგილოებისათვის წამოსთქვა, გთავაზობთ ამონარიდებს ამ ქადაგებიდან: „გამჩენ ღმერთს ყოველი ფერი ქვეყანაზედ ისე გაურიგებია, რომ თითქმის არა საგნებს და არსებას არ შეუძლიან მოუვლელათ, თვალ-ყურის მიუგდებლათ არსებობდეს, იზრდებოდეს და იყოს უპატრონო. ყველას მოვლა უნდა, ყველას თავისი პატრონი ჰყავს და ყველა პატრონს ეძებს. ერთი შეხედეთ ფრინველებსაო, ბრძანებს ქრის ღმერთი სახარებაში: „არა სთესავენ, არცა შეიკრებენ საუნჯესა და მამა თქვენი ზეცისა ზრდის მათ“. მეორე ალაგს სახარებისასა კიდე სწერია: „ღმერთი შეამკობს მინდვრის ბალახებს მშვენიერის ყვავილებითა“. სჩანს, ძმანო და მეგობარნო, რომ ყოველი საგანი და არსება უპატრონო არ ყოფილა და განგებისაგან დამყარებულ შეუცვლელ კანონს მისდევს. უამისოთ ქვეყანაზედ რიგიანობა არ არის, არა არსება რიგიანად არ იზრდება მახინჯდება. აი, მაგალითებრ: ეხლა რომ თქვენ თქვენს საქონელს არ მოუაროთ, მაშინ, უეჭველია, რომ ერთს მტერი ან ქურდი მოიპარავს, მეორეს მგელი ან ნადირი მოიტაცებს, მესამე გზას აცდება და ისე დაიკარგება, და ამგუარათ აღსრულდება ის ქართული ანდაზა: რომ უპატრონო ხაზინას ეშმაკი დაეპატრონებაო“. გარდა ამისა: თქუენ ვაზები რომ არ გასხლათ, სარები არ შეუდგათ, როგორ გონებთ, ვენახს რა დაემართება? ვაზები გაუსხლელობისა გამო მეტად შეიბურვიან, და მაშინ იმათ ის ძალა აღარ ექმნებათ, როგორიც მათ ქონდათ მაშინ, როდესაც იმათზედ ორი თუ სამი რქის მეტი არ ება. რათა? ამისთვის, რომ ამ უკანასკნელ შემთხვევაში ის დაიჩაგრება, დაიკოდვის და უკანასკნელ უნაყოფოდ გახმება. ეს, რასაკვირველია, თქუენ გრწამს, ამისთვის, რომ თქუენ თვითონ იცით საკუთარის გამოცდილებით; ამასთანავე, ჰხედავთ ცხოვრებაში, რომ თვითონ თქუენი შვილებიც დედ-მამის მიუხედნელათ, მოუვლელათ, რიგიანად არ იზრდებიან. როგორათაც ყოველი არსება ქვეყანაზედ მოითხოვს ზრუნვას და პატრონობას, აგრეთვე კაციცა. მართალია, კაცი თავისუფალი არსება არის, მაგრამ არც იმასა ჰსურს უპატრონოდ იყოს. ისიც ეძიებს პატრონს და მოვლას. უთუოდ იმასაც უნდა ჰყავდეს პატრონი და მომვლელი, ჭკუაზედ და კეთილს გზაზედ დამყენებელი და დამრიგებელი. თქვე დალოცვილებო! ყველანი ერთი ჭკუისანი ხომ არ იქმნებიან. რამდენიც ქვეყანაზედ კაცია, იმდენი ჭკუაა. მთა და

36-4 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.19

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(გაგრძელება)

ბარი ვის გაუსწორებია; მჯობს — მჯობნი არ დაელევაო, ნათქვამია. მაგრამ ჩვენდა საუბედუროდ, ჩვენ, ინგილოები, აქამდე უპატრონოდ ვიყავით: დამრიგებელი და კეთილს გზაზედ დამყენებელი არავინა გყვანდა. აი, რაც ჩვენ საქართველოს ეს ჩვენი საყვარელი ქვეყანა ალექსანდრეს, კახეთის მეფეს წაართვა სპარსეთის მეფემ, შახ-აბასმა, მას აქეთ, ჩვენი ქვეყნის რუსების ხელში ჩავარდნამდე, ყველანი ჩვენ გვცემდნენ და გვჩაგვრიდნენ ― ვინ იყო პატრონი და დამშლელი? ამისა გამო ბევრი შავი დღე გამოიარა ჩვენმა მამა-პაპამა. ჩვენ სწო-რეთ ისე დაგვემართა, როგორაც ბრძანა იესო ქრისტემა: „მოვკლა მწყემსი და გაბნივნენ ცხოვარნი“. ეს სწორეთ ჩვენ, ინგილოებს დაგვემართა! ბევრია ეხლა ჩვენ ინგილოთაგანი ამ ჭარის ქვეყანაში გადასახლებული სხვადასხვა სოფლებში, სადაც განსაკუთრებით მაჰმადიანე- ბი ცხოვრობენ და იქ დაუვიწყებიათ მამა-პაპის ენაც და ქრისტიანობრივი სარწმუნოებაცა. ამის მიზეზი, რასაკვირველია, სულ უპატონობაა. უეჭველია, რომ ამათ პატრონი ჰყოლოდათ, მაჰმადიანების მფლობელობის დროს, ასე არ დაემართებოდათ. მაგრამ აქამდე გვეპატიოებოდა, რომ პირით მუსურმანები ვიყავით, გულით კი ისევ ქრისტიანები, ახლა კი არა. ნუღარ ვმალავთ ჩვენს ვინაობას და ქრისტიანობას მაჰმადიანებთან, გავახაროთ ჩვენი დახოცილნი მამაპაპანი საფლავში და გამოვაცხადოთ ჩვენი ქართველობა და ქრისტიანობა, რათა შეიტყოს ქვეყანამ, რომ ჩვენ, ინგილოებმა, სამაგალითო საქმე მოვახდინეთ. სამასი წელიწადი მაჰმადიანების ხელში ვიყავით და ჩვენი სარწმუნოება, ხალხობა და ენა არ დავკარგეთ. ქართულად ერთი ანდაზა არის ნათქვამი: „ნუ იქ ავსა და ნურც ავისა გეშინიანო“. შევაფურთხოთ ეშმაკსა და გამოუცხადოთ ჩვენ მთავრობას, რომ ჩვენ, ყველანი, მამაპაპითაც ქრისტიანები ვყოფილვართ და კიდევაც ვართ. საღმრთო წერილში სწერია: რომ ხარიც კი იცნობს თავის პატრონის ბოსელსაო, და კაცმა როგორ არ უნდა იცოდესო. ჰსჯობს ვიცნათ ჩვენი სარწმუნოება: მოვინათლნეთ ყველანი და ვიყვნეთ მტკიცედ ჩვენს სარწმუნოებაზედ. მარტო ამით შეგვიძლიან მაჰმადიანების ჯავრი ამოვიყაროთ და მტრობა უყოთ. რა რიგად? ისე, რომ იმათ აქამდე გვაწვალეს, დატანჯეს ჩვენი მამაპაპა და ეხლა იმას ცდილობენ, რომ ყველანი მაჰმადიანები გავხდეთ, მერე იმ დროს, როდესაც ყველგან ქრისტიანობა მრავლდება. ამ შემთხვევაში, რასაკვირველია, რომ ჩვენ იმათ წინააღმდეგ უნდა მოვექცეთ, მოვინათლნეთ და ამითი მოვკლათ ეშმაკი და მისი ორგანონი. ეს კი იმათ ძლიერ ეწყინებათ. სახარებაში სწერია, რომ როდესაც ქვეყანაზედ ერთი ცოდვილი მოიქცევაო, ცაში ანგელოზებს უხარიანთო. გარდა ამისა, აი, კიდევ რას ბრძანებს იესო ქრისტე: „უკეთუ ვისმე უყვარდე მე სიტყვანი ჩემნი დაიმარხნეს, და მამამანცა ჩემმან შეიყვაროს იგი, და მოვიდეთ მისსა, და მისთანა დავადგრეთ“. ხედავთ, რასა ბრძანებს ქრისტე ღმერთი. რომ ვინც მოინათლებაო, ქრისტიანი გახდებაო,  იმის სახლში მე და მამაჩემი ფარულად მოვალთო და სახლის პატრონს ვაკურთხებთო. ახ, რა დიდი ბედნიერება იქმნება იმ კაცისათვის, ვის სახლშიაც მოვა ღმერთი! აგრე ჩემო ძმებო და მეგობარნო! შეისმინეთ ნაამბობი, რომ რა არის უნაყოფოთ არ დარჩეს, და ხმა ჩემი არ მიემსგავოს ხმასა უდაბნოისასა, რომ რა არის თქვენზედ არ ასრულდეს ქრისტე ღმერთის სიტყვები, რომელნიც არიან შემდეგნი: „ნუ გადაუყრით ღორებს წინ მარგალიტსა“. 1867 წლის 19 თებერვალს მამა დიმიტრის გარდაეცვალა მეუღლე, რაც დიდი დანაკლისი იყო მისთვის. 1870 წელს დაობლებული მოძღვარი ქ. ზაქათალაში გადაიყვანეს, სადაც საღვთო სჯულის მასწავლებლობაც შეითავსა. ქრისტიანობის გასავრცელებლად ხერხიღა იყო საჭირო და მამა დიმიტრიმ გადაწყვიტა მაჰმადიანობის წინააღმდეგი სწავლა, მისიონერობა ზედმიწევნით შეესწავლა. იგი აპირებდა აკადემიაში

36-5 საპატრიარქოს უწყებანი N36 26ნოემბერი-2დეკემბერი 2009წ გვ.20

მღვდელი დიმიტრო ჯანაშვილი 1840-1905(დასასრული)

შესვლას, მაგრამ ამ დროს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) მიიწვია ქუთაისის სა-სულიერო სასწავლებელში რუ- სული ენის მასწავლებლად. ნეტარხსენებული ეპისკოპოს გაბ- რიელის სურვილს წინ არ აღუდგა და ქუთაისში გადავიდა, მაგრამ მისიონერობის სურვილი გულიდან არ შორდებოდა. 1878 წელს მეუფე გაბრიელის ლოცვა-კურთხევით, მამა დიმიტრიმ მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში ჩააბარა, რომელიც 1882 წელს წარჩინებით დაასრულა. ამავე წელს იგი სამშობლოში დაბრუნდა და თბილისის სათავადაზნაურო სასწავლებელში დაიწყო მუშაობა. 1886 წლს მამა დიმიტრის კვლავ მისიონერად აგზავნიან საინგილოში, სოფელ კაკში. გამოცდილი მოძღვარი ჩასვლისთანავე ძველებური შემართებით შეუდგა ქრისტიანობის ქადაგებას. იმავე, 1886 წლის აგვისტოში, გაზეთი „ივერია“ წერს: „სოფელ კაკიდან გვატყობი- ნებენ, რომ 20 ივლისს მღვდელ-მისიონერ დიმიტრი ჯანაშვილს მოუნათლავს ერთი მაჰმადიანი ინგილო, ხალილ პოპიაშვილი, რომლისთვისაც სვიმეონი დაურქმევია. ნათლობა ყოფილა ეკლესიაში და დიდძალი ხალხი შეყრილა თავის ახალის მოძმის გაქრისტიანების სანახავად. მონათვლის შემდეგ ეკლესიიდან რომ გამოვიდა მონათლული, მრავალნი მიეხვივნენ და ჰკოცნიდნენ სიხარულითაო“. კაკიდან მამა დიმიტრი გადაიყვანეს ჯერ სოფელ ვართაშენში, შემდეგ ალიბეგლოში და ბოლოს ქიზიყში, სოფელ ბოდბისხევში, სადაც 1905 წლის 6 ოქ- ტომბერს გარდაიცვალა. აი, რას წერდა გაზეთი „ივერია“ 1899 წელს მამა დიმიტრი ჯანაშვილის შესახებ: „იგი მხნეა, ფრიად მკვირცხლი, გამბედავად მთქმელი, მჭერმეტყველი მქადაგებელი, საქართველოს ისტორიის ზედმიწევნით მცოდნე. უმაღლესი განათლება მან მიიღო მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში მაშინ, როდესაც უკვე ჭაღარა შერეოდა. ჩვენს მწერლობაში იგი მოღვაწეობს 1864 წლიდან. მისი მკვირცხლის კალმის ნაწარმოები იბეჭდებოდა „ცისკარში“, „მნათობში“, „სასულიერო მახარებელში“, რომელიც დეკანოზ გიორგი ხელაძის რედაქტორობით გამოდიოდა, „ივერიაში“, „დროებაში“ და სხვაგან. მისი პოლემიკური წერილები ისტორიული და ღვთისმეტყველური თხზულებანი თვისის თავისებურობით მიიზიდავდნენ მკითხველს და უღვიძებდნენ მას კეთილშობილურ მისწრაფებას“. ამასთან, უნდა ითქვას, რომ მამა დიმიტრი კარგად ფლობდა რუსულ ენასაც. მის ნაშრომთაგან თვალ- საჩინოა: „ქართველი ქალის ისტორია“, „ამბროსი ნეკრესელის ქადაგებანი“, „ჰერეთის აღწერა“ და სხვა. მისი დევიზი იყო: „ქართველობას ქართული, დანარჩენ თესლ-მოდგმას — ყველას თავიანთი; ნუ შემეცილები, არც გეცილები“. ამის გამო იგი ყველას ერთნაირად უყვარდა და ამიტომაც, უკვე მკვდარი, დიდის ამბით მიასვენეს ქ. კაკში, ერთად დაიტირეს ქართველებმა, ლეკებმა, თათრებმა, სომხებმა. დამარხეს კრძალვით და მის საფლავს დააფრქვიეს თბილი და ტკბილი ცრემლები. მისი მახვილი სიტყვები და გამონათქვამები კი ანდაზად დარჩება საშ- ვილთაშვილოდ.

36-6 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.18

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951

დეკანოზი იოსებ ნიკოლოზის ძე წერეთელი 1864 წლის 10 აპრილს, ჭიათურის რაიონის სოფელ ცხრუკვეთში, მღვდლის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება სახლში, მამის მეთვალყურეობის ქვეშ მიიღო. შემდეგ დაამთავრა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელი. XIX საუკუნის 80-იან წლებში დაქორწინდა ოლღა პავლეს ასულზე. 1891 წელს იმერეთის ეპისკო- პოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) დიაკვნად და მღვდლად დაასხა ხელი და ქუთაისის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად განამწესა. 1892 წელს საგვერდული უბოძა. 1893 წელს სკინდორის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განამწესა და შორაპნის მაზრის, სვერის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინა. 1900 წლის აღდგომას სკუფიით დაჯილდოვდა. 1907 წლის 6 მაისს  კამილავკა ეწყალობა. 1911 წლის 15 მაისს სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1914 წლის 10 ოქტომბერს, მამამისი, მღვდელი ნიკოლოზ წერეთელი ავადმყოფობის გამო პენსიაზე გავიდა და ამავე წლის ოქტომბერში იმერეთის ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი) მამა იოსები ცხრუკვეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანა. 1915 წლის აღდგომას წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დაჯილდოვდა. დეკანოზი იოსები აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესიის I, II, III და IV საეკლესიო კრებებში, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი. 1918 წელს დეკანოზის წოდება მიენიჭა. საქართველოში კომუნისტური ხელისუფლების

36-7 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.19

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951(გაგრძელება)

დამყარების შემდეგ ეკლესიას და სამღვდელოებას მძიმე დღეები დაუდგა. 1917-26 წლებში, ვინაიდან არგვეთის ეპარქიას საკუთარი მღვდელმთავრი არ ჰყავდა, დროებით ქუთაის-გაე- ნათის ეპარქიას ექვემდებარებოდა. 1926 წლის მარტში კათოლიკოს-პატრიარქმა ამბროსიმ (ხელაია) მღვდელმთავართა თანამწირველობით ეპისკოპოსად აკურთხა დეკანოზი ვარლაამ მახარაძე, რომელიც არგვეთის ეპარქიის მმართველად დაინიშნა. მეუფე ვარლაამი ერთი თვის შემდეგ ჩაბრძანდა თავის ეპარქიაში, სადაც მას დიდი სიხარულით შეხვდა ადგილობრივი სამ-ღვდელოება და მორწმუნე საზოგადოება. 1926 წლის 25 აპრილს, ბზობას, მეუფე ვარლაამი მიიწვიეს სოფელ კორბოულის (ძლევის) წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის კურთხევაზე. მისი მეუფება წინა დღესაც მივიდა ლოცვაზე და თვითონ ჩაატრა ლოცვა პურის კურთხევითა და ზეთის ცხებით, რაც ერთობ იშვიათია სოფლის ეკლესიისათვის. ხალხი მრავლად დაესწრო ლოცვას. ლოცვის დასრულებისას მეუფემ წარმოთქვა სიტყვა, რომლის დროსაც დამსწრე საზოგადოებას სთხოვა, მეორე დღესაც მოსულიყვნენ ეკლესიაში, ენახათ ეკლესიის განახლების წესი და მოესმინათ მღვდელმთავრის რვა. მეორე დღეს მისი მეუფება წირვაზე ადგილობრივი დეკანოზის იოსებ წერეთლის თანხლებით მივიდა. ეკლესიის საკმაოდ ფართო ეზო სავსე იყო ხალხით. ეზოს შესასვლელი კარებიდან − ტაძრის კარებამდე ორ-ორ რიგად იყვნენ ჩამწკრივებული ბავშვები, ბზის ტოტებით ხელში, რომლებიც მის მეუფებას მოახლოე- ბისთანავე თავს უხრიდნენ და ფეხქვეშ ცოცხალ ტოტებს უფენდნენ. ეკლესიაში წირვას უამრავი ხალხი დაესწრო, ლიტანიობის შემდეგ მეუფემ იქადაგა. ყველა გულმოდგინედ ადევნებდა თვალყურს მღვდელმთავრის სიტყვებს და ქმედებებს. ამ დღეს მისი მეუფებაც და საზოგადოებაც ნათლად დარწმუნდნენ, რომ მიუხედავად საშინელი რეპრესიებისა და ანტისარწმუნოებრივი მოძრაობისა, ქრისტიანობას ისე ღრმად აქვს ფესვები გადგმული ქართველი ერის გულში, რომ მისი მოსპობა და აღმოფხვრა არც ისე ადვილია, როგორც ეს სარწმუნოების მტრებს ჰგონიათ. დამსწრე საზოგადოება დიდად კმაყოფილი დარჩა წირვა-ლოცვისა და წარმოთქმული სიტყვებით. 1929 წელს მეუფე ვარლაამი ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაში გადაიყვანეს და ეპარქია კვლავ დაქვრივდა. სამღვდელოება დიდი შემართებით აგრძელებდა ქადაგებას და მოღვაწეობას ხალხში, მაგრამ ხელისუფლებამ XX საუკუნის 30-იან წლებში ნელ-ნელა დახურა არგვეთის ეპარქიის თითქმის ყველა ეკლესია. მამა იოსებიც ტაძრის გარეშე დარჩა, ამას დაერთო 1934 წლის 24 მარტს საყვარელი მეუღლის ოლღას გარდაცვალება, რამაც მხცოვანი მოძღვარის გული დაამძიმა, თუმცა ტაძრის დაკეტვასა და ცხოვრების თანამგზავრის დაკარგვას არ შეუშინებია დეკანოზი იოსები და შემდგომ წლებშიც აქტიურად განაგრძობდა საეკლესიო მოღვაწეობას, ნათლავდა ბავშვებს, აპატიოსნებდა მიცვალებულებს და ანუგეშებდა ჯერ კიდევ შემორჩენილ მრევლს. ქუთათელ-გაენათელ მიტროპოლიტ სვიმეო- ნის (ჭელიძე) ლოცვა-კურთხევით, მას სვერისა და ცხრუკვეთის სამრევლოების მოვლა-პატ- რონობა დაევალა. 1946 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქკალისტრატეს (ცინცაძე) ლოცვა-კურთხევით არგვეთის ეპარქიაში გაიხსნა მღვიმევის მაცხოვრის სახელობის ეკლესია (ყოფილი ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის სახელობის დედათა მონასტერი) და დეკანოზი იოსები ამ ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. იგი ცხოვრობდა ამავე მონასტრის ერთ-ერთ სენაკში. დეკანოზი იოსები 1951 წლის 10 დეკემბერს გარდაიცვალა (საფლავზე დეკანოზ იოსების გარდაცვალების თარიღად მითითებულია 1953 წლის 4 დეკემბერი, რაც შეცდომაა — გ.მაჩურიშვილი). დასაფლავებულია თბილისში, კუკიის წმინდა ნინოს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე, მეუღლის გვერდით. წესი აუგეს შეასრულეს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) და ქუთათელ-გაენათელმა მიტროპოლიტმა ეფრემმა (სიდამონიძე), მრავალრიცხოვან სამღვდელოებასთან ერთად. დეკანოზი იოსები აქტიურად თანამშრომლობდა იმ პერიოდში იმერეთში გამომავალ საეკლესიო ჟურნალებში - „მწყემსსა“ და „შინაურ საქმეებში“. იყო მრავალი საინტერესო სტატიის ავტორი და მქადაგებელი. გთავაზობთ მამა იოსების წარმოთქმულ ერთ-ერთ ქადაგებას, რომელიც მან ცნობილი პოეტის, აკაკი წერეთლის საჩხერიდან გამოსვენების დროს წარმოთქვა: „საქართველოს დიდებავ და სიქადულო, სულმნათო ადამიანო, აკაკი! შენი ღვაწლი და ამაგი, შენი უკვდავი ლიტერა- ტურული ქმნილებანი და დაუღალავი, შეუპოვარი მოღვაწეობა ეკლით მოფენილ საზოგადო სარბიელზე — ჩვენმა პრესამ უკვე აღნიშნა. შენს რუსთაველისებურს, მთის ნაკადულივით მოჩუხჩუხე, ჩანჩქერივით მჩქეფარე, ბულბულის გალობისაებრ ხმატკბილ ცელქ-ცქრიალა ლექსებს ქებითი ქება უკვე მიუძღვნეს. შენ რომ ქართველთა ეროვნულ შეგნებას საძირკველი ჩაუყარე, ხალხს თავისუფლება შე

36-8 საპატრიარქოს უწყებანი N36 3-9 დეკემბერი 2009წ გვ.20

დეკანოზი იოსებ წერეთელი 1864-1951(დასასრული)

აყვარე და თითოეულ ჩვენგანის გულში ჩაგრულისადმი სიყვარული აღზარდე, ესეც ხომ აღნიშ- ნულია. ვიტყვი მხოლოდ, რომ შენი პოეზიის საგანი შენი მრავალტანჯული სამშობლო იყო. „თავს ვადგავარ მისი ჭირისუფალი და გულსა მწვავს მწუხარების მე ალიო“, ― ამბობ შენ აღმოკვნესით. დიაღ! შენ მხოლოდ სამშობლოს უგალობდი და უმღერდი, თავს ლეჩაქახდილს და ფეხშიშველს და მუდამ მის მხსნელ ტარიელს ეძებდი და შენი ანდერძი — სამშობლოსათვის თავდადებასა და საზოგადო საქმისათვის თავგანწირულ მუშაობასა და მოქმედებას გვავალებს. მაგრამ მე ამას, აი, რა უნდა დავუმატო კიდევ: ის სულიერი შემოქმედებითი ნიჭი და ძალა, რომელიც შენ უხვად გქონდა მიმადლებული, მოგანიჭა ამ მშვენიერმა პატარა კუთხემ, ამ არემარემ, რომელსაც პატარა კახეთს უწოდებენ. შენ თავგადასავალში აღიარე, ბედნიერი მხოლოდ ბავშობის  დროს ვიყავიო. მაშ, შენი სიცოცხლის უბედნიერესი დრო გაგიტარებია აი, ამ სავანეში, რომელმაც ძუძუ გაწოვა, სხვიტორში, რომელმაც ბუნების წარმტაცი მშვენიერება შეგაყვარა და მთლად ამ პატარა საწერეთლოში, რომელიც ისე გიყვარდა, რომ შემდეგ, როდესაც კი ნამუშევარს, დაღლილს, დაქანცულს სულის დამშვიდება მოგსურდებოდა, აქ მოაშურებდი, აქ შეიკრებდი ძალას და განიკურნებდი ხოლმე. დიაღ! ეს არემარე რომ გიყვარდა, ამიტომ ინახულე ახლაც სიკვდილის ჟამის წინაც და საკუნოდ იქ განისვენე, სადაც სიცოცხლის დროსაც მოიპოვებდი ხოლმე მოსვენებას. ამ კუთხემ გშობა და გაწოვა ძუძუ და ამ კუთხემვე განგისვენა საუკუნოდ, რადგან როგორც შენ ის გიყვარდა, მასაც ისე უყვარდი. დღეს კი შენი დაობლებული დასასვენებელიწალკოტი თვალცრემლიანი საუკუნოდ გეთხოვება. სწუხს, რომ შენი ნეშტი ვერ მიიბარა, ვერ ჩაიხუტა გულში და აი, ეს მოზღვავებული ხალხი უზომო მწუხარებას შეუპყრია, თავს დაგტირის და გგლოვობს თავის საყვარელ მგოსანსა და დიდებულ მამულიშვილს, მაგრამ ნუგეშად ის დაგვრჩენია, რომ ჩვენი აკაკი მთელი ერის სადიდებელი შეიქნა და მისი განსასვენებელი ადგილი, საქართველოს გული, იმავე დროს ჩვენი პატარა კუთხის გულიც არის. და სამშობლოს არ უარყვია სურვილი დიდებული მგოსნისა, რომელმაც დაიბარა: „ნურც მკვდარს გამწირავ, ნურც ცოცხალს, ზე კალთა დამაფარეო და რომ მოვკვდები, გახსოვდეს, ანდერძი დავიბარეო. დედაშვილობამ, ბევრს არ გთხოვ: შენს მიწას მიმაბარეო, ცა-ფირუზ, ხმელეთ-ზურმუხტო, ჩემო სამშაბლო მხარეო!“ სამშობლოც ასრულებს შენს ნებას: შენს წმინდა ნეშტს მთაწმინდა მიიბარებს, ის წმიდა ადგილი, რომელიც ასე გიყვარდა, საქართველოს მეორე დიდი მოამაგის — სულმნათი ილიას გვერდით. მუხლს ვიდრეკ შენი ცხედრის წინაშე და ერთად ჩემი საბლაღოჩინო ოლქის სამღვდელოებისა მხურვალედ შევსთხოვ უზენაესს, რომ კვალად მოვლენოდეს ჩვენს, შენგნით დაობლებულ ქვეყანას, შენებრ სახელოვანი მამულიშვილი. საუკუნოდ ხსენება შენს დიდებულს სახელს, დიდებულო მგოსანო!“

38 საპატრიარქოს უწყებანი N38 10-16დეკემბერი 2009წ გვ.7

არქეოლოგებმა წმინდა იოსებ ალავერდელის სამარხი აღმოაჩინეს