4. მთაწმინდის მამადავითის ეკლესია //გუნია ირ. მცხეთა - თბილისის ეპარქიის ტაძრები: ენციკლოპედიური ცნობარი. - თბ., 2002. - გვ.95. - VI საუკუნეში მაცხოვრის სახელზე აგებული ეკლესიის (ამჟამად წმ.მამა დავით გარეჯელის სახელობის) მშენებლობის ეტაპებისა და სახელწოდების ცვლილების შესახებ. მოხსენიებულნი არიან: ათონის ლავრის ბერები დავითი (თბილელი, XVI ს.), კონსტანტინე (გაბაშვილი, XVI ს.)), კათალიკოსი ანტონ II (1809 წ.), ქასვეთის მღვდელი თომა გრიგოლაშვილი (1858 წ.), არქიმანდრიტი ზენონი (იარაჯული). აღნიშნულია ტაძართან აგებული ფერისცვალების სახ. გუმბათიანი ეკლესია და სამლოცველო. ტექსტს ერთვის ძეგლის ფოტო.

გრიგოლაშვილი  თომა, (1809 წ.), ქაშვეთის (თბილისი) მღვდელი 

მღვდელ-მონაზონი ფილოთეოსი (გრიგორიევი, თბილისის მამა დავითის ტაძრის ყოფილი წინამძღვარი მღვდელი თომა),

1809 წელს კათოლიკოს ანტონ II–ის ლოცვა-კურთხევით გაბაშვილების მიერ აშენებული ეკლესია დაანგრიეს და ძველი ეკლესიის ნაშთზე ახალი ააგეს. მშენებლობას ხელმძღვანელობდა ქაშვეთის ტაძრის მეორე მღვდელი თომა გრიგორაშვილი. ახალი ეკლესია ანტონ II-ის ლოცვა-კურთხევით ფერისცვალების სახელობაზე აკურთხა არქიმანდრიტმა ტრიფილემ.

გრიგოლაშვილი  იოსებ  მღვდელი მოხს. 1830წ. გვ. 143

გრიგოლაშვილი  იოსებ  მღვდელი, 1830წ. ანჩისხატი (თბილისი), 1830-1870წ. თბილისი (მთაწმინდის) მაცხოვრის ფერიცვალობიოს ეკლესია, ეგერთა 41-ე პოლკი

გრიგორიევი იოსები – (03.11.1795 ქ. თბილისი, – 29.02.1880, იქვე), დეკანოზი.

დეკანოზი იოსებ გრიგორიევი

დაიბადა მღვდლის ოჯახში. 1805 წ. მამამ ათი წლის იოსები თბილისის კეთილშობილთა სასწავლებელში მიაბარა, სადაც ის დადებითად ხასიათდებოდა, კარგად სწავლობდა და კლასიდან კლასში მადლობის ფურცლითა და ჯილდოთი გადაჰყავდათ. იყო ნიჭიერი, თავმოყვარე, თავდაჯერებული, კითხვაზე შეყვარებული, კარგი ხატმწერი და მხატვარი. მის მიერ შესრულებული ხატები მრავლად იყო თბილისის ეკლესია-მონასტრებში.

1812 წ. 29 მარტს თბილისის წმ. დავითის ტაძრის მედავითნედ დაინიშნა. 1815 წ. 3 აპრილს ეგზარქოსმა ვარლაამმა (ერისთავი) დიაკვნად აკურთხა. 1824 წ. 6 იანვარს ეგზარქოსმა იონამ (ვასილევსკი) მღვდლად დაასხა ხელი. 1827 წ. 20 დეკემბერს გრიგორიევს დაევალა თბილისის სამედიცინო პუნქტებში ყვავილით აცრაზე კონტროლი. 1834 წ. 15 მაისს სკუფიით დაჯილდოვდა. 1835 წლის დიდმარხვაში გრიგორიევიმა 30 ფიცარზე დახატა ჯვრები და საჩუქრად გაგზავნა ოსეთის ეკლესიებში, რის გამოც 1835 წ. 6 ივლისს ეგზარქოსმა ევგენიმ (ბაჟენოვი) მადლობა გამოუცხადა. 1837 წ. 20 დეკემბერს საეკლესიო გუჯართა და ძველ საბუთთა გამრჩევ კომისიის წევრად დაინიშნა. 1841 წ. 15 მაისს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1844 წ. 8 აპრილს კამილავკა ეწყალობა. წლების განმავლობაში ერთგული და თავდადებული სამსახურისთვის და მამა დავითის ტაძრის გამშვენება-განახლებისთვის ეგზარქოსმა ისიდორემ (ნიკოლსკი) დეკანოზის პატივი მიანიჭა. 1850 წ. 7 ივლისს სამკერდე ოქროს ჯვარი უბოძეს. 1861 წ. 22 აპრილს წმ. ანას III ხარისხის ორდენი ეწყალობა, 1866 წ. 26 მარტს წმ. ანას II ხარისხის ორდენი (საიმპერატორო გვირგვინის გარეშე) მიიღო. 1872 წ. 20 აპრილს ენქერით დაჯილდოვდა. 1875 წ. 22 თებერვალს ეკლესიაში ორმოცდაათწლიანი უმწიკვლო სამსახურისთვის წმ. ვლადიმირის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს. გარდა ამისა, მიღებული ჰქონდა ბრინჯაოს ჯვარი წმ. ვლადიმირის ლენტით 1853-1856 წლების ყირიმის ომის სამახსოვროდ.

გრიგორიევი თბილისის სამღვდელოებაში დიდი ავტორიტეტითა და პატივისცემით სარგებლობდა. მის სიტყვას ენდობოდნენ ეპისკოპოსები და ქალაქის წარჩინებულები. განსაკუთრებით უყვარდა იგი რიგით მრევლს, რომლებიც მასში მზრუნველ მამასა და კეთილ მწყემსს ხედავდა.

მთელი ცხოვრების განმავლობაში მას არაერთ კეთილ და სასარგებლო საქმეში აქვს მიღებული მონაწილეობა და ყველგან პატიოსანი და კეთილსინდისიერი ადამიანის სახელი დატოვა. იცოდნენ რა მისი წმინდა ცხოვრებისა და ასკეტური მოღვაწეობის შესახებ, თბილისის სამღვდელოებამ იგი თავის სულიერ მოძღვრად გამოარჩია.

დიდია გრიგორიევის დამსახურება წმ. დავით გარეჯელის ტაძრის აღდგენისა და გამშვენების საქმეში, რასაც თითქმის ნახევარი საუკუნე წინამძღოლობდა.

გრიგორიევი დაკრძალულია თბილისის მთაწმინდის წმ. დავით გარეჯელის ეკლესიაში.

დიაკ. გ. მაჩურიშვილი

მღვდელი ნესტორ მაჭარაშვილის მიერ 1895 წელს გამოცემულ წიგნში ”აღწერა მთაწმინდის ეკლესიისა და წმინდა მამის დავითის ცხოვრებისა” მთაწმინდის ეკლესიის მონაზვნების შესახებ საინტერესო ცნობებს ვხვდებით: ”1830-1870 წლებში (ტფილისის) მამადავითის ეკლესიის გალავანში ცხოვრობდა ორი შესანიშნავი მშრომელი მონაზონი, სალომე ფორაქიშვილის ასული და ანასტასია კობიაშვილის ასული. ის საეკლესიო სახლები, რომლებიც ამ ეკლესიის გალავანშია, იმათი საკუთარი ხარჯით არის აშენებული. მათ სათითაოდ ჰქონდათ სკოლა. შეგირდები ბლომად ჰყოლიათ. სალომე გარდაიცვალა 1861 წ., ანასტასია კი 1871 წ. არის დღეს ცოცხალი კიდევ ერთი მონაზონი, 95 წლის ნინო (ახვლედიანისა), რომელიც ამ ეკლესიასთან თავის გაკეთებულ ქოხში ცხოვრობს…”. მონაზონთაგან შეგირდები, წერა-კითხვა-გალობის გარდა, სწავლობდნენ ჭრას, კერვას, ქსოვას და ქარგვას.

ბარნოვი იოსებ დეკანოზი. 1870წ. თბილისი (მთაწმინდის) მაცხოვრის ფერიცვალობიოს ეკლესია, ეგერთა 41-ე პოლკი

კობიაშვილი ანასტასია სვიმონის ასული მონაზონი 

1835 წლისათვის უკვე სამთავროშივე უფიქრიათ და თბილისის მთაწმინდის ფერისცვალების ეკლესიის მონაზვნებისთვის სამთავროში გადასვლა შეუთავაზებიათ. იმ დროს მთაწმინდაზე ოთხი დედა სახლობდა: უფროსი მონაზონი სალომე, თეკლე, ელისაბედი და ანასტაცია კობიევი. 

უფროსი მონაზონი სალომე, თეკლე, ელისაბედი და ანასტაცია კობიევი. ოთხივე დედას უარი განუცხადებია და მთაწმინდაზე დარჩენილა (თუმცა ანასტასია აზნაურ სვიმონ კობიაშვილის ასულს შემდეგ უკვე სამთავროში ვხვდებით).

კობიაშვილი ანასტასია სვიმონის ასული მონაზონი  1835წ. სამთავრო (მცხეთა) წმიდა ნინოს ეკლესია, დედათა მონასტერი

მღვდელი ნესტორ მაჭარაშვილის მიერ 1895 წელს გამოცემულ წიგნში ”აღწერა მთაწმინდის ეკლესიისა და წმინდა მამის დავითის ცხოვრებისა” მთაწმინდის ეკლესიის მონაზვნების შესახებ საინტერესო ცნობებს ვხვდებით: ”1830-1870 წლებში (ტფილისის) მამადავითის ეკლესიის გალავანში ცხოვრობდა ორი შესანიშნავი მშრომელი მონაზონი, სალომე ფორაქიშვილის ასული და ანასტასია კობიაშვილის ასული. ის საეკლესიო სახლები, რომლებიც ამ ეკლესიის გალავანშია, იმათი საკუთარი ხარჯით არის აშენებული. მათ სათითაოდ ჰქონდათ სკოლა. შეგირდები ბლომად ჰყოლიათ. სალომე გარდაიცვალა 1861 წ., ანასტასია კი 1871 წ. არის დღეს ცოცხალი კიდევ ერთი მონაზონი, 95 წლის ნინო (ახვლედიანისა), რომელიც ამ ეკლესიასთან თავის გაკეთებულ ქოხში ცხოვრობს…”. მონაზონთაგან შეგირდები, წერა-კითხვა-გალობის გარდა, სწავლობდნენ ჭრას, კერვას, ქსოვას და ქარგვას.

ტაძარს გუმბათი ექვსი წლის შემდეგ 1877 წელს დეკანოზმა იოსებ გრიგორიევმა დაადგმევინა. მოგვიანებით, XX საუკუნის დასაწყისში, ძველი სამრეკლოს ადგილას ფერისცვალების პატარა ეკლესიაც აიგო. ტაძრის მახლბლად მდებარეობს მამა დავით გარეჯელის სენაკი, აგრეთვე საკურნებელი თვისებების მქონე წყარო. 1889 წელს ტაძარი მოიხატა იოსების ვაჟის ზაქარია გრიგორაშვილის წინამძღვრობის პერიოდში. 1891 წელს ეკლესიასთან დაარსდა სამრევლო საქალებო სკოლა.

მღვდელი ნესტორ მაჭარაშვილის მიერ 1895 წელს გამოცემულ წიგნში ”აღწერა მთაწმინდის ეკლესიისა და წმინდა მამის დავითის ცხოვრებისა” მთაწმინდის ეკლესიის მონაზვნების შესახებ საინტერესო ცნობებს ვხვდებით: ”1830-1870 წლებში (ტფილისის) მამადავითის ეკლესიის გალავანში ცხოვრობდა ორი შესანიშნავი მშრომელი მონაზონი, სალომე ფორაქიშვილის ასული და ანასტასია კობიაშვილის ასული. ის საეკლესიო სახლები, რომლებიც ამ ეკლესიის გალავანშია, იმათი საკუთარი ხარჯით არის აშენებული. მათ სათითაოდ ჰქონდათ სკოლა. შეგირდები ბლომად ჰყოლიათ. სალომე გარდაიცვალა 1861 წ., ანასტასია კი 1871 წ. არის დღეს ცოცხალი კიდევ ერთი მონაზონი, 95 წლის ნინო (ახვლედიანისა), რომელიც ამ ეკლესიასთან თავის გაკეთებულ ქოხში ცხოვრობს…”. მონაზონთაგან შეგირდები, წერა-კითხვა-გალობის გარდა, სწავლობდნენ ჭრას, კერვას, ქსოვას და ქარგვას.

ცინცაძე კირილე არქიმანდრიტი 1856-1940წწ სხვა ფოტო 

ცინცაძე კირილე არქიმანდრიტი 1856-1940წწ მოღვ. 1892წ. 1903-16წ. 1927-1933წწაწყური (ახმეტა) წმიდა (თეთრი) გიორგის ეკლესია 1900წ. ქვათახევი (კასპი) მონასტერი 1900წ. თბილისი (მთაწმინდის) მაცხოვრის ფერიცვალობიოს ეკლესია, ეგერთა 41-ე პოლკი 1901წ. გარეჯი (საგარეჯო) დავით გარეჯის მონასტერი 1916-17წ. 1933-40წწ. ალავერდი (ახმეტა) წმიდა გიორგი ტაძარი 1917-1927წ. შუამთა (თელავი) ხახულის ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის ხატის სახელობის დედათა მონასტერი 1927-33წ. ქისტაური (ახმეტა) წმიდა ნინოს ეკლესია